Koha-Library-Management-System/C2/Koha-installation-on-Linux-16.04/Sanskrit
From Script | Spoken-Tutorial
Time | Narration |
00:01 | Installation of Koha on Ubuntu Linux OS इत्याख्ये अनुशिक्षणे भवतां स्वागतम् । |
00:09 | अस्मिन् अनुशिक्षणे वयं, Ubuntu Linux OS 16.04 इत्यत्र Koha Library Management System इत्येतत् इन्स्टाल्-करणं ज्ञास्यामः । इन्स्टल्लेषन् जातम् इत्येतत् द्रढयामः । |
00:24 | एतत् अनुशिक्षणम् :
Ubuntu Linux आपरेटिङ्ग् सिस्टम्16.04, Koha आवृत्तिः 16.05, |
00:35 | gedit टेक्स्ट्- एडिटर् तथा Firefox वेब्-बौसर् इत्येतानि उपयुज्य रेकार्ड् कृतम् अस्ति । |
00:41 | भवद्भिः, आरम्भात् पूर्वं, भवतां यन्त्रं Ubuntu Linux OS 16.04, |
00:50 | यत्किमपि टेक्स्ट्-एडिटर्,
Firefox अथवा Google Chrome वेब्-बौसर्, इत्येतद्-युक्तानि सन्तीति कृपया द्रढयन्तु । |
00:57 | एतन्निमित्तम् -
i 3 (ऐ ३) अथवा तदपेक्षया नूतनं प्रोसेसर्, |
01:05 | 500GB अथवा तदपेक्षया अधिकं हार्ड् डिस्क्, |
01:09 | 4 GB अथवा तदपेक्षया अधिकं RAM तथा नेट्वर्क्-सम्पर्कः, इत्येताः अपेक्षिताः यन्त्रांशाः । |
01:15 | अस्मिन् अनुशिक्षणे उपयुक्तानि कमाण्ड्स्, प्लेयर् इत्यस्य अधः विद्यमाने Code Files पर्चन्यां लभ्यन्ते । |
01:22 | मम यन्त्रे, अहम् एतां सञ्चिकां gedit टेक्स्ट्- एडिटर् उपयुज्य उद्घाटितवान् अस्मि । तथा, विवरणकाले कमाण्ड्स् कापि-पेस्ट् कर्तुम्, अहम् अस्याः एव सञ्चिकायाः उपयोगं करोमि । |
01:33 | इदानीं वयम् आरम्भं कुर्मः ।
कीबोर्ड् मध्ये Ctrl+Alt+T की मिलित्वा नुत्त्वा टर्मिनल् उद्घाटयन्तु । |
01:43 | सर्वादौ, अस्माकं Ubuntu Linux इन्स्टल्लेषन् अप्-टु-डेट् अस्ति इति द्रढनीयम् । |
01:50 | एतदर्थम्, एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
01:59 | इतःपरं, एतत् इन्स्टल्लेषन्-काले, यदा यदा पृच्छ्यते तदा 'सिस्टम् पास्-वर्ड्’ टङ्कनं कुर्वन्तु, Enter नुदन्तु च । |
02:10 | एतत् कमाण्ड्, koha.list इति काञ्चित् सञ्चिकां क्रियेट् करोति तथा 'प्याकेज् रिपासिटरि' (package repository) इत्येतत् अप्-डेट् करोति । |
02:19 | कृपया अवलोकयन्तु : अस्य अनुशिक्षणस्य निर्माणावसरे, Koha 16.05 स्थिरा आवृत्तिः (stable version) आसीत् । |
02:28 | एतत् कमाण्ड् Code fileतः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter की नुदन्तु । |
02:37 | तदा, एतत् gpg.asc सञ्चिकायाः डौन्-लोड्-करणं, signature key इत्यस्य अप्-डेट्-करणं च । |
02:47 | एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter की नुदन्तु । |
02:57 | इदानीम्, एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter की नुदन्तु । |
03:07 | एतत् नूतन 'रिपोसिटरि' इत्येतानि अप्-डेट् करोति । |
03:11 | इदानीम्, एवं टङ्कयन्तु : sudo apt-get install koha-common, Enter नुदन्तु च । |
03:22 | Do you want to continue? इति पृष्टे सति Y नुदन्तु । Enter नुदन्तु च । |
03:30 | एतत् Koha इत्येतत् भवतां यन्त्रे इन्स्टाल्-करोति । इन्स्टल्लेषन् समाप्तिपर्यन्तं निरीक्षन्ताम् । एतत् किञ्चित् समयं स्वीकरोति । |
03:40 | इदानीम्, अस्माभिः Kohaनिमित्तं पोर्ट्-सङ्ख्यां परिवर्ययितुम्, conf सञ्चिका किञ्चन 'टेक्स्ट्-एडिटर्' द्वारा उद्घाटनीया । |
03:49 | अहं gedit टेक्स्ट्-एडिटर् इत्यस्य उपयोगं करोमि । भवताम् अभीष्टं टेक्स्ट् –एडिटर् भवद्भिः उपयोक्तुं शक्यम् । |
03:57 | एतत कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
04:06 | सञ्चिका, टेक्स्ट्-एडिटर्-मध्ये उद्घाटिता भवति । |
04:10 | INTRAPORT = 80 इति पङ्क्तिम् अभिजानन्तु । |
04:16 | 80 इत्येतत् 8080 इति परिवर्तयन्तु । एतत् पोर्ट्-सङ्ख्यां 8080 इति परिवर्तयति । |
04:26 | अनन्तरं सञ्चिकां सेव् कुर्वन्तु । पिदधतु । |
04:30 | टर्मिनल् प्रति आगच्छन्तु । |
04:33 | इदानीं, अस्माभिः डेटाबेस् सेट्-अप् करणीयम् । |
04:38 | एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल् मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
04:47 | Do you want to continue? इति पृष्टे सति Y नुदन्तु । तथैव, Enter नुदन्तु । |
04:57 | अनन्तरं, डेटाबेस्-तः root user इत्यस्य पास्-वर्ड् admin123 इति सेट् कुर्वन्तु । |
05:05 | भवद्भ्यः अपेक्षितं चेत्, भवन्तः अन्यत्किमपि पास्-वर्ड् दातुं शक्नुवन्ति । |
05:10 | एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
05:19 | अनन्तरम्, एतत् कमाण्ड्-द्वयम् एकैकशः कापि कृत्वा, तानि टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु च । |
05:26 | sudo a2enmod rewrite |
05:35 | sudo a2enmod cgi |
05:43 | एतत् 'कोहा'इत्यस्य माड्यूल्स् सक्रियं करोति । |
05:48 | ततः. एवं टङ्कयन्तु : sudo service apache2 restart |
05:55 | एतत् apache services (अपाचे सर्वीसस्) रि-स्टार्ट् करोति । अनन्तरं Enter नुदन्तु । |
06:02 | library इत्याख्यं किञ्चन Koha instance इत्येतत् क्रियेट् कर्तुम् – एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
06:16 | ततः, port 8080 उपयोगं कुर्वन्तः स्मः इति अस्माभिः 'अपाचे सर्वर्'कृते (Apache server) वक्तव्यम् । |
06:24 | एतन्निमित्तम्, अस्माभिः ports.conf सञ्चिका टेक्स्ट् –एडिटर्-मध्ये उद्घाटनीयम् । |
06:31 | एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
06:40 | ports.conf सञ्चिकायां, Listen 80 (लिसन् 8 0) इति पङ्क्तिम् अन्विष्यन्तु । |
06:47 | अस्याः पङ्क्तेः अनन्तरं, Listen 8080 इति योजयन्तु । |
06:53 | अनन्तरं सञ्चिकां सेव् कुर्वन्तु, पिदधतु । |
06:57 | ततः apache services इत्येतत् रि-स्टार्ट् कुर्वन्तु ।
एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
07:10 | ततः, एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
07:20 | एतत् 000-default सैट् इत्येतत् निष्क्रियं करोति । (disable). |
07:27 | इदं निष्क्रियम् अस्ति इति अयं सन्देशः द्रढयति । इदानीं वयम् अग्रे गच्छामः । |
07:34 | एतत् कमाण्ड्-द्वयम् एकैकशः कापि कृत्वा, तानि टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु च । |
07:41 | sudo a2enmod deflate , Enter नुदन्तु च । |
07:52 | sudo a2ensite library , Enter नुदन्तु च । |
08:03 | टर्मिनल्-मध्ये विद्यमानः सन्देशः, site library इत्येतत् सक्रियतां सम्पादयति (enabled) इति द्रढयति । |
08:10 | एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
08:20 | ततः एवं टङ्कयन्तु: sudo su (सुडो s u) , Enter नुदन्तु च । |
08:26 | वयम् इदानीं superuser (सूपर् यूसर्) इत्युक्ते root user मोड्-मध्ये स्मः । |
08:33 | एतत् कमाण्ड् Code file तः कापि कृत्वा तत् टर्मिनल्-मध्ये पेस्ट् कुर्वन्तु । Enter नुदन्तु । |
08:41 | यदा पृच्छ्यते तदा पास्-वर्ड् एवं टङ्कयन्तु, admin123 ,Enter नुदन्तु च । |
08:49 | वयम् इदानीम् अस्माकं MariaDB प्राम्प्ट् अन्तः स्मः । |
08:54 | MariaDB प्राम्प्ट्-मध्ये, एवं टङ्कयन्तु : use mysql सेमिकोलन् , Enter नुदन्तु च । |
09:03 | एतत् MariaDB कृते mysql डेटाबेस् इत्येतत् उपयोक्तुं सूचयति । |
09:09 | टर्मिनल्-मध्ये दर्शितः सन्देशः, Database changed इति कथयति । |
09:15 | अवलोकयन्तु, एतत् MariaDB प्राम्प्ट् mysql इति वदति । |
09:22 | इदानीम् अधः विद्यमानं कमाण्ड् जागरूकतया, अत्र यथा दर्शितं तथा टङ्कयन्तु, Enter नुदन्तु च । |
09:30 | एतत् यूसर् koha_library निमित्तं, पास्-वर्ड् koha123 इति सेट्-करोति । |
09:39 | वयं टर्मिनल्-मध्ये, “Query OK” इति सन्देशं पश्यामः । |
09:45 | ततः, एवं टङ्कयन्तु : flush privileges सेमिकोलन्, Enter नुदन्तु । एतत् सद्यःपरिवर्तनानि अप्-डेट् करोति । |
09:58 | पुनः वयं “Query OK” इति वदन्तं कञ्चन सन्देशं टर्मिनल्-मध्ये पश्यामः । |
10:04 | अन्ते, Mariadb तः बहिः गन्तुं, एवं टङ्कनं कुर्वन्तु : quit सेमिकोलन्, Enter नुदन्तु च । |
10:13 | इदानीं वयं पुनः root user प्राम्प्ट्-प्रति आगतवन्तः । |
10:17 | वयम् इदानीम् koha-conf.xml सञ्चिकां टेक्स्ट्-एडिटर्-मध्ये उद्घाटयामि । |
10:25 | अहं gedit टेक्स्ट्-एडिटर् उपयुज्य एतत् करोमि । |
10:30 | एतस्यां सञ्चिकायां, mysql इति कीवर्ड् अन्विष्यन्तु । |
10:37 | अधः स्क्रोल् कुर्वन्तु, एतत् पदम् अन्विष्यन्तु च । |
10:41 | एतस्य अल्फान्यूमरिक् वेल्यू परतया 'koha123' इति योजयन्तु । |
10:47 | एतत्, पूर्वं, टर्मिनल्-द्वारा अस्माकं डेटाबेस्-मध्ये अस्माभिः सेट्-कृतं पास्-वर्ड् इति स्मरन्तु । |
10:55 | सञ्चिकां सेव् कुर्वन्तु editor विण्डोपिधानं कुर्वन्तु । |
10:59 | इदानीं किञ्चन वेब्-ब्रौसर् उद्घाटयन्तु । अहं Firefox वेब्-बौसर् उद्घाटयामि । |
11:06 | अड्रेस्-बार्-मध्ये, एवं टङ्कनं कुर्वन्तु : 127.0.0.1:8080, Enter नुदन्तु च । |
11:21 | ब्रौसर्-मध्ये Koha web installer पुटं दृश्यते । |
11:26 | लाग्-इन् कर्तुं, अस्माभिः पूर्वं सेट् कृतानि विवरणानि (credentials) उपयुज्यन्ताम् । |
11:31 | अहं username , koha_library इति, password , koha123 इति च टङ्कयामि । |
11:42 | अकस्मात्, वयम् अन्यत् username , password दत्तं चेत्, तानि टङ्कयन्तु । |
11:48 | इदानीम् अधः दक्षिणतः विद्यमानं Login बटन् उअप्रि क्लिक् कुर्वन्तु । |
11:53 | वयं Koha web installer इत्यस्य Step 1 स्तरे स्मः । |
11:58 | language ड्राप्-डौन्-मध्ये, डिफाल्ट्-रूपेण, एतावता न चितं चेत्, English निमित्तं en इत्येतत् चिन्वन्तु । |
12:06 | इदानीम्, अधः दक्षिणतः विद्यमानं Next बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
12:10 | एतत् विण्डो, इदानीं सन्देशद्वयं दर्शयति । सर्वाणि Perl modules तथा सर्वाणि dependencies इन्स्टाल्-कृतम् असि इति एते सन्देशाः द्रढयन्ति । |
12:21 | अधः दक्षिणतः विद्यमानं Next बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
12:25 | इदानीं वयं Step 2 – Database settings मध्ये स्मः । |
12:30 | अवलोकयन्तु, अत्र विद्यमानं सर्वमपि पूर्वं दतानि वेल्यूस् एव । |
12:36 | ततः, अधः Next बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
12:40 | एतदनन्तरं, “Connection established” इति सन्देशं वयं पश्यामः । |
12:46 | ततः, एतत् द्रढयितुम् इतोऽपि सन्देशद्वयं वयं पश्यामः । |
12:51 | अधः, Next बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
12:54 | इदानीं वयं Step 3 स्तरे स्मः । |
12:57 | अत्र स्क्रीन्-मध्ये दर्शितं पठन्तु । ततः Next बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
13:03 | शीघ्रमेव, भवतां स्क्रीन् उपरि Success इति सन्देशं वयं पश्यामः । अस्माकं database tables क्रियेट्-कृतानि सन्ति इति एतत् द्रढयति । |
13:13 | इदानीम् अग्रे गन्तुम्, अधः Next बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
13:18 | अनुक्षणं, वयम् एतत् स्क्रीन्-प्रति आगच्छामः । |
13:21 | अत्र दर्शितं टेक्स्ट् पठन्तु । अनन्तरं install basic configuration settings इति पर्चन्याः उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
13:29 | एवं करणानन्तरम्, अस्माभिः MARC flavor इत्येतत् चेतव्यम् इति उच्यते । अहं MARC21 इत्येतत् चिनोमि । |
13:38 | ततः अधः Next बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
13:42 | अस्मिन् स्क्रीन्-मध्ये, अधः Mandatory इति विभागं प्रति स्क्रोल् कुर्वन्तु । |
13:47 | अत्र,Default MARC21 चेक्-बाक्स् चितानि सन्ति इति वयं पश्यामः । |
13:54 | Optional विभागस्य अधः, अत्र यथा दर्शितं तथा आप्षन्स् चिन्वन्तु । |
14:01 | अधः स्क्रोल् यावता कुर्मः, Other data इत्यस्य अधः, सर्वाणि चेक्-बाक्स् इदानीमेव चितानि सन्ति इति वयं पश्यामः । |
14:09 | पुटस्य अधः अन्त्यपर्यन्तं स्क्रोल्-कुर्वन्तः भवन्तु । |
14:13 | अत्र अधः, अत्यन्तं दीर्घम् अन्यः कश्चन Optional विभागः अस्ति । |
14:18 | अत्र, “Some basic currencies” इति आप्षन्स् अभिजानन्तु तानि चिन्वन्तु च । |
14:24 | ततः, “Useful patron attribute types” इति आप्षन् चिन्वन्तु । |
14:30 | इदानीं पुटस्य अधः कोणं गत्वा Import बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
14:36 | 'कोहा'मध्ये चितानि सर्वाणि कार्याचरणानि (functionalities) एतत् सक्रियं करोति । |
14:41 | वयम् इदानीं नूतनं पुटं प्रति आगतवन्तः स्मः । अस्मिन् पुटे, अधः स्क्रोल् कुर्वन्तु, स्क्रीन् उपरि प्रदर्शितं सर्वं टेक्स्ट् पठन्तु । |
14:50 | “All done” इति कञ्चन सन्देशं वयं द्रष्टुं शक्नुमः । |
14:54 | इदानीं Finish बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
14:57 | अस्माकं स्क्रीन् उपरि, वयं कञ्चन सन्देशं पश्यामः । अस्माकम् इन्स्टल्लेषन् यशस्वी इति एतत् द्रढयति । |
15:04 | इदानीम् अस्मान् Koha इन्टर्फेस् प्रति प्रेषयन्ति । |
15:08 | username , koha_library इति, तथा password , koha123 इति टङ्कयन्तु । |
15:16 | ड्राप्-डौन्-तः My Library चिन्वन्तु । |
15:20 | ततः Login बटन् उपरि क्लिक् कुर्वन्तु । |
15:23 | वयं Koha Administration पुटं प्रति आगताः स्मः । |
15:27 | अस्मिन् पुटे, विविधानि टेब्स् वयं द्रष्टुं शक्नुमः । |
15:31 | एतानि कथम् उपयोक्तव्यानि इति अस्यां सरणौ वयम् अनन्तरं पठिष्यामः । |
15:37 | इदानीं, No Library Set उपरि क्लिक् कुर्वन्तु, Logout आप्षन् चिन्वन्तु च । |
15:45 | एतेन वयम् अस्य अनुशिक्षणस्य अन्त्यं प्राप्तवन्तः । अय सारांशः एवम् अस्ति । |
15:50 | अस्मिन् अनुशिक्षणे वयं, Ubuntu Linux OS 16.04 इत्यत्र Koha Library Management System इत्येतत् इन्स्टाल् कर्तुं, इन्स्टल्लेषन् जातमिति द्रढयितुं च ज्ञातवन्तः । |
16:03 | अस्यां पर्चन्यां विद्यमानं चलच्चित्रं, स्पोकन् ट्युटोरियल्-योजनायाः सारांशभूतम् अस्ति । कृपया डोन्-लोड् कृत्वा पश्यन्तु । |
16:12 | स्पोकन् ट्युटोरियल् योजनागणः कार्यशालाः चालयति प्रमाणपत्राणि च ददाति ।अधिकविवरणार्थम् अस्मभ्यं लिखन्तु । |
16:22 | भवतां प्रश्नान् निमेष-सेकेण्ड्-सहितम् अस्मिन् फोरम् इत्यत्र पोस्ट् कुर्वन्तु । |
16:26 | स्पोकन् ट्युटोरियल् योजना, NMEICT, MHRD, भारतसर्वकारस्य धनसाहाय्यं प्राप्तवती अस्ति । अस्य विषये अधिकं विवरणम् अस्यां पर्चन्याम् अस्ति । |
16:39 | अस्य अनुशिक्षणस्य अनुवादकः डा. उदयन हेगडे, प्रवाचकश्च श्री नवीनभट्टः, उप्पिनपट्टनम् । धन्यवादाः । |