LibreOffice-Suite-Writer/C4/Headers-Footers-and-notes/Punjabi

Timing	Narration
00:00	ਲਿਬਰ ਆਫਿਸ ਰਾਇਟਰ(LIBRE OFFICE WRITER) ਦੇ -ਹੈਡਰਜ, ਫੁਟਰਜ ਅਤੇ ਐੱਨ੍ਡਨੋਟਸ(headers, footers and endnotes) ਉੱਤੇ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਵਿੱਚ ਆਪ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਹੇ।
00:07	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਜਾਨਾਂਗੇ ।
00:09	ਹੈਡਰਜ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ।
00:12	ਫੁਟਰਜ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ।
00:15	ਹੈਡਰਜ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਪੱਨੇ ਤੋਂ ਹਟਾਣਾ।
00:19	ਫੁੱਟਨੋਟ ਅਤੇ ਐੱਨਡਨੋਟ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ।
00:24	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਲਿਬਰ ਆਫਿਸ ਵਰਜ਼ਨ (LIBRE OFFICE SUITE) 3.3.4 ਅਤੇ ਉਬੰਟੂ ਲਿਨਕਸ੍ਹ (Ubuntu LinuxUBUNTU LINUX) 10.04 ੳਪੇਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਾਂਗੇ ।
00:33	ਲਿਬਰ ਆਫਿਸ ਰਾਇਟਰ, ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਪੇਜ ਨੰਬਰਜ਼(page numbers) ਐੱਡ(add) ਕਰਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।
00:38	ਅਸੀ ਹੁਣ ਰਿਜ਼ਯੂਮੇ ਡਾਟ ਔ. ਡੀ. ਟੀ(resume.odt) ਫਾਇਲ ਖੋੱਲ੍ਹਾੰ ਗੇ ।
00:42	ਪੇਜ ਨੰਬਰਜ਼ ਨੂੰ ਫੁਟਰ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨ ਲਈ, ਪਹਿਲਾ ਓਸ ਪੇਜ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੁਟਰ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ।
00:49	ਫੇਰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਪੇਜ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
00:51	ਹੁਣ ਮੈੱਨੂ ਬਾਰ ਵਿੱਚ "ਇਨਸਰਟ" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ , ਅਤੇ ਫੇਰ "ਫੁਟਰ" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
00:58	ਅੱਗੇ, "ਡਿਫਾਲਟ "ਆਪਸ਼ਨ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
01:01	ਅਸੀ ਵੇੱਖਾਂ ਗੇ ਕੀ ਪੇਜ ਦੇ ਨਿਚਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਰ ਐਡ ਹੋ ਗਇਆ ਹੈ ।
01:06	ਫੁੱਟਰ ਵਿੱਚ ਪੇਜ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ, ਪਹਿਲਾਂ "ਇਨਸਰਟ"(insert) ਆਪਸ਼ਨ(option) ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
01;12	ਫੇਰ "ਫੀਲਡਜ਼"(fields) ਆਪਸ਼ਨ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
01:15	ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਂਗੇ ਕਈ ਅਲੱਗ ਤਰ੍ਹਾ ਦੇ ਫੁਟਰਸ ਆਪਸ਼ਨ ਡਿਸਪਲੇ(display) ਹੋਏ ਨੇ ।
01;19	ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਪੇਜ ਨੰਬਰਜ਼ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਪੇਜ ਨੰਬਰ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
01:24	ਤੁਰੰਤ ਹੀ, ਅਸੀ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕੀ ਫੁਟਰ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ "1" ਡਿਸਪਲੇ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
01:29	ਪੇਜ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਅੱਲਗ ਤਰ੍ਹਾ ਦੇ ਸਟਾਇਲ (style) ਦੇਣ ਵਾਸਤੇ, ਪੇਜ ਨੰਬਰ ਉੱਤੇ ਡਬਲ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
01:35	ਦੇੱਖੋ ਕੀ " ਐੱਡਿਟ ਫੀਲਡਜ਼:ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ "(edit fields:documents) ਨਾਮ ਦਾ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਸਕ੍ਰੀਨ ਉੱਤੇ ਆ ਗਇਆ ਹੈ ।
01:41	"ਫਾਰਮੈਟ")(format) ਆਪਸ਼ਨ ਵਿੱਚ , ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾ ਦੇ ਫਾਰਮੈਟ ਦੇਖੋਂਗੇ ਜਿਵੇ " A B C ਅੱਪਰਕੇਸ(uppercase) ਵਿੱਚ", "a b c ਲੋਅਰਕੇਸ(lowercase) ਵਿੱਚ", "ਐਰੇਬਿਕ(arabic) 1 2 3" ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਫੌਰਮੈਟ।
01:53	ਇੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਪੇਜ ਨੰਬਰਿੰਗ ਸਟਾਇਲ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰੋ ।
01:58	ਅਸੀ "ਰੋਮਨ i, ii, iii "(roman) ਆਪਸ਼ਨ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ "OK" ਬਟਨ ਕਲਿੱਕ ਕਰਾਂਗੇ ।
02:05	ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਂਗੇ ਕੀ ਪੇਜ ਦਾ ਨੰਬਰਿੰਗ ਫਾਰਮੈਟ ਬਦਲ ਗਇਆ ਹੈ ।
02:09	ਇਸੀ ਤਰਹ, ਅਸੀ ਹੈਡਰ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
02:13	ਪਹਿਲੇ ਉਸ ਪੇਜ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜਿੱਥੇ ਹੈੱਡਰ ਇਨਸਰਟ ਹੋਵੋ ।
02:17	ਹੁਣ "ਇਨਸਰਟ"ਮੈਨੂ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫੇਰ "ਹੈਡਰ" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
02;23	ਫੇਰ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ "ਡਿਫਾਲਟ "ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ।
02:26	ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਂਗੇ ਕੀ ਪੇਜ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਪਾਸੇ ਹੈਡਰਜ ਇਨਸਰਟ ਹੋ ਗਏ ਨੇ ।
02:30	ਡੇਟ(date) ਨੂੰ ਹੈਡਰ ਵਿੱਚ ਭਰਣ ਲਈ, "ਇਨਸਰਟ" ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ, ਫੇਰ "ਫੀਲਡਜ਼" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
02:37	ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਸਾਇਡ ਮੈਨੂ ਵਿੱਚ "ਡੇਟ" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
02:42	ਹੈਡਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਡੇਟ ਡਿਸਪਲੇ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ।
02:45	ਡੇਟ ਉੱਤੇ ਡਬਲ ਕਲਿੱਕ (double click) ਕਰਕੇ ਅਸੀ ਡੇਟ(date) ਵਿਖਾਉਨ (display) ਦੇ ਸਾਰੇ ਫਾਰਮੈਟ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
02:51	ਇੱਥੇ ਅਸੀ 31 dec,1999 ਦਾ ਚੋਣ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ "OK" ਬਟਨ ਕਲਿੱਕ ਕਰਾਂਗੇ ।
02:58	ਹੁਣ ਮੈੱਨੂ ਬਾਰ ਵਿੱਚ "ਫਾਇਲ" ਮੈੱਨੂ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਫੇਰ "ਪੇਜ ਰੀਵਿਊ"(page review) ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
03:05	ਹੁਣ ਅਸੀ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਨੂੰ 50% ਜ਼ੂਮ (zoom)ਕਰਾਂਗੇ ।
03:09	ਹੁਣ ਅਸੀ "ਡੇਟ" ਨੂੰ ਪੇਜ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਪਾਸੇ, ਅਤੇ ਪੇਜ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਪੇਜ ਦੇ ਨਿਚਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾ।
03:15	ਇਹ ਸਟਾਇਲ ਹੁਣ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੇਜਾਂ ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ।
03:19	ਮੂਲ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ, "ਕਲੋਜ ਪਰੀਵ਼ਯੂ"(close preview) ਬਟਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
03:25	ਤੁਸੀਂ ਟੈੱਕਸਟ ਦਾ ਹੈਡਰ ਜਾਂ ਫੁਟਰ ਫਰੇਮ ਤੋਂ ਪਰਸਪਰ ਅਂਤਰ ਔਡਜਸ੍ਟ (adjust) ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਂ ।
03:30	ਜਾਂ ਫੇਰ ਹੈਡਰ ਅਤੇ ਫੁੱਟਰ ਤੇ ਬੌਰਡਰ (border) ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋਂ ।
03:34	ਮੈਨੂ ਬਾਰ ਵਿੱਚ "ਫਾਰਮੈਟ" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਫੇਰ "ਪੇਜ" ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
03:40	ਹੁਣ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ "ਫੁੱਟਰ" ਟੈਬ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰੋ ।
03:43	ਆਪਨੀ ਮਰਜੀ ਮੁਤਾਬਕ ਸਪੇਸਿਂਗ ਆਪਸ਼ਨ (spacing option)ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ “Left margin” (ਖੱਬੇ ਹਾਸ਼ਿਏ) ਨੂੰ 1.00cm ਤੇ ਸੈਟ ਕਰੋ ।
03:52	ਬੌਰਡਰ ਜਾਂ ਸ਼ੈਡੋ(border or shadow) ਨੂੰ ਫੁੱਟਰ ਵਿੱਚ ਐੱਡ ਕਰਨ ਲਈ, ਪਹਿਲੇ "ਮੋਰ"(more) ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫੇਰ ਆਪਨੀ ਮਰਜੀ ਮੁਤਾਬਕ ਫੁਟਰ ਦਿਆਂ ਆਪਸ਼ਨਜ ਨੂੰ ਸੈਟ ਕਰੋ ।
04:03	ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਸ਼ੈਡੋ ਸਟਾਇਲ(shadow style) ਨੂੰ ਫੁੱਟਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਅਸੀ "ਕਾਸਟ ਸ਼ੈਡੋ ਟੂ ਟੋਪ ਰਾਇਟ" (“cast shadow to top right” ) ਆਇਕੌਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਾਂਗੇ ।
04;10	ਸ਼ੈਡੋ ਸਟਾਇਲ (“Shadow style”) ਆਪਸ਼ਨ ਦੇ ਪੋਜੀਸ਼ਨ (“Position”) ਟੈਬ ਹੇਠ ਅਨੇਕ ਆਇਕੌਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾੱਨ੍ਹੁੰ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ ।
04:18	ਇੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਬੌਰਡਰ ਅਤੇ ਸ਼ੈਡੋ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਂ।
04:23	ਮੌਜੂਦ ਆਪਸ਼ਨਜ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਲਈ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰਹ ਪੜਤਾਲ ਕਰੋ ।
04:28	ਹੁਣ "OK" ਬਟਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
04:30	"OK" ਬਟਨ ਉੱਤੇ ਫਿਰ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ, ਅਸੀ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਇਫੈਕਟ(effect) ਫੁਟਰ ਤੇ ਐੱਡ ਹੋ ਗਇਆ ਹੈ ।
04;36	ਹੁਣ ,ਅੱਗੇ ਵਧਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਅਸੀ ਅਪਣੇ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਕ ਹੋਰ ਪੇਜ ਐੱਡ ਕਰਾਂਗੇ ।
04:41	ਇਹ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਇਨਸਰਟ>>>>> ਮੈਨਯੁਲ ਬ੍ਰੇਕ(manual break), ਅਤੇ ਫੇਰ ਪੇਜ ਬ੍ਰੇਕ ਆਪਸ਼ਨ(page break option) ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ ।
04:47	ਫੇਰ "OK" ਬਟਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
04:50	ਧਿਆਨ ਦਿੳ ਕੀ,ਪੇਜ ਨੰਬਰ ਡਿਸਪਲੇ ਹੋਇਆ ਹੈ ਬਤੌਰ "2" ।
04:54	ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਫੁਟਰ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੇਜ ਤੇ ਨਹੀ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਤਾਂ, ਕਰਸਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਪੇਜ ਤੇ ਰੱਖੋ।
05:01	ਮੈੱਨੂ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ "ਫਾਰਮੈੱਟ" ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਹੈ ਅਤੇ ਫੇਰ “styles and formatting”( "ਸਟਾਇਲਜ ਐਨਡ ਫਾਰਮੈਟਿੰਗ") ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
05:08	ਹੁਣ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਉੱਤੇ ਤੋਂ ਚੌੱਥੇ ਆਇਕੌਨ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜੋ ਕੀ "ਪੇਜ ਸਟਾਇਲਜ" (“Page Styles”) ਹੈ ।
05:16	ਫੇਰ "ਫਰ੍ਸਟ ਪੇਜ"(first page) ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਰਾਇਟ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
05:20	"ਨਿਊ "(new) ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫੇਰ "ਔਰਗੇਨਾਇਜ਼ਰ"(organiser) ਟੈਬ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
05:25	"ਨੇਮ"( “Name”)ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਟਾਇਲ ਦਾ ਨਾਮ ਟਾਇਪ ਕਰੋ ਜੋ ਅਸੀ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ।
04:30	ਇੱਥੇ, ਅਸੀ ਨਾਮ ਬਤੌਰ " ਨਿਊ ਫਸਟ ਪੇਜ"(, “new first page”)ਟਾਇਪ ਕਰਾਂਗੇ ।
05:35	ਨੈੱਕਸਟ"(next) ਸਟਾਇਲ ਨੂੰ "ਡਿਫਾਲਟ" ਸੈਟ "(set) ਕਰੋ ।
05:38	ਹੁਣ "ਫੁਟਰ" ਟੈਬ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜੋ ਕੀ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਹੈ ।
05:42	ਅੱਗਰ ਡਿਫਾਲਟ ਵਿੱਚ "ਫੁਟਰ ਔਨ"(footer on) ਚੈੱਕਬਾਕਸ(checkbox) ਅਨਚੈੱਕਡ(unchecked) ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਓਸਨੂੰ ਅਨਚੈੱਕ (uncheck)ਕਰੋ ।
05:48	ਆਖਿਰ ਵਿੱਚ “OK” ਬਟਨ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
05:51	ਸਟਾਇਲਜ ਅਤੇ ਫਾਰਮੈੱਟਿੰਗ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਹਾਂ ।
05:55	ਧਿਆਨ ਦਿੳ ਕੀ ,ਪੇਜ ਸਟਾਇਲ" ਆਪਸ਼ਨ ਥੱਲੇ "ਨਿਊ ਫਸਟ ਪੇਜ" ਸਟਾਇਲ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
06:01	ਹੁਣ " ਨਿਊ ਫਸਟ ਪੇਜ" ਉੱਤੇ ਡਬਲ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
06:04	ਤੁਸੀਂ ਵੇਖੋਂ ਗੇ ਕੀ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੇਜ ਨੂੰ ਛਡ ਕੇ ਸਾਰੇ ਪੇਜਾਂ ਤੇ ਫੁੱਟਰ ਆ ਗਇਆ ਹੈ ।
06:11	ਇਸੀ ਤਰ੍ਹਾ, ਸਾਰੇ ਡਿਫਾਲਟ ਸਟਾਇਲਜ਼ ਨੂੰ ਮੌਡਿਫਾਈ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਦੇ ਹਰ ਇੱਕ ਪੇਜ ਤੇ ਲਾਗੁ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਂ।
06:19	ਇਸ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਬੰਦ ਕਰੋ।
06:22	ਹੁਣ,ਅਸੀ ਲਿਬਰ ਆਫਿਸ ਰਾਇਟਰ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਨੋਟਸ ਅਤੇ ਐੱਨਡਨੋਟਸ ਬਾਰੇਜਾਨਾਂਗੇ ।
06:27	ਫੁਟਨੋਟਸ ਪੇਜ ਦੇ ਨਿਚਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਜਾਉਂਦੇ ਨੇ ।।
06:31	ਜਦਕਿ ਐੱਨਡਨੋਟਸ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹੱਨ ।
06:35	ਨੋਟ ਦਾ ਐਂਕਰ(anchor) ਪੌਇੰਟ ਕਰਸਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦ ਪੋਜੀਸ਼ਨ(position) ਤੋਂ ਇਨਸਰਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
06:40	ਤੁਸੀਂ ਔਟੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰਿੰਗ (automatic numbering) ਜਾਂ ਕਸਟਮ ਸਿਮਬਲ(custom symbol) ਵਿੱਚੋਂ ਚੋਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਂ ।
06:45	ਇਸ ਦੇ ਲਈ ,ਪਹਿਲੇ ਮੈੱਨੂ ਬਾਰ ਵਿੱਚ "ਇਨਸਰਟ" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
06:51	ਫੇਰ "ਫੁੱਟਨੋਟ/ਐੱਨਡਨੋਟ" ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
06:55	ਵੇਖੋ, ਸਕ੍ਰੀਨ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬਾਕਸ ਖੁੱਲ਼ਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਹੈਡਿੰਗ "ਨੰਬਰਿੰਗ ਐੰਡ ਟਾਇਪ"(numbering and type) ਹੈ ।
07:02	ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਚ "ਔਟੋਮੈਟਿਕ"(automatic), "ਕੇਰੈਕਟਰ" (character) ,"ਫੁੱਟਨੋਟ"(footnote) ਅਤੇ "ਐੱਨਡਨੋਟ"( endnote) ਨਾਮ ਦੇ ਚੈੱਕ ਬੌਕਸਿਜ਼ ਹਨ ।
07:08	"ਨੰਬਰਿੰਗ"ਆਪਸ਼ਨ ਨਾਲ ਤੁਸੀ ਫੁੱਟਨੋਟਸ ਅਤੇ ਐੱਨਡਨੋਟਸ ਤੇ ਨੰਬਰ ਪਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹੋ ।
07:15	ਔਟੋਮੈਟਿਕ ਆਪਸ਼ਨ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫੁੱਟਨੋਟਸ ਅਤੇ ਐੱਨਡਨੋਟਸ ਨੂੰ ਆਪਨੇ ਆਪ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਨੰਬਰ ਅਸਾਈਨ(assign) ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ।
07:24	ਇਸ ਡਾਇਅਲੌਗ ਬੌਕਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਬੰਦ ਕਰੋ।
07:26	ਔਟੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰਿੰਗ ਦੀ ਸੈਟਿੰਗਜ਼ (settings) ਬਦਲਣ ਲਈ ਮੈੱਨੂ ਬਾਰ ਵਿੱਚ "ਟੂਲਸ"(tools) ਆਪਸ਼ਨ ਉੱਤੇ, ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
07:33	ਅਤੇ ਫੇਰ "ਫੁਟਨੋਟਸ/ਐੱਨਡਨੋਟਸ" ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
07:37	ਤੁਸੀ ਔਟੋਨੰਬਰਿੰਗ ਅਤੇ ਸਟਾਇਲਜ਼ ਲਈ ਔਟੋਮੈੱਟਿਕ ਸੈਟਿੰਗਜ਼ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਂ ।
07:42	ਆਪਣੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੀ ਆਪਸ਼ਨਜ਼ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰਕੇ "OK" ਬਟਨ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
07:49	ਚਲੋ ਇਨਸਰਟ ਅਤੇ ਫੁਟਨੋਟ/ਐੱਨਦਨੋਟ ਆਪਸ਼ਨ ਤੇ ਵਾਪਸ ਚਲਿਯੇ ।
07:54	ਫੁਟਨੋਟ (current footnote) ਨੂੰ ਕੇਰੈਕ੍ਟਰ ਜਾਂ ਸਿਮਬਲ(character or symbol) ਦੁਆਰਾ ਅੰਕਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੇਰੈਕ੍ਟਰ ਆਪਸ਼ਨ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰੋ ।
08:00	ਇਹ ਸਿਮਬਲ ਇਕ ਲੈਟਰ ਜਾਂ ਨੰਬਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
08:03	ਸਪੈੱਸ਼ਲ ਕੇਰੈਕ੍ਟਰ (special character) ਨੂੰ ਅਸਾਇਨ(assign) ਕਰਣ ਲਈ, ਕੇਰੈਕ੍ਟਰ ਫੀਲਡ(character field) ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਬਟਨ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
08:09	ਹੁਣ ਜੋ ਕੇਰੈਕਟਰ ਤੁਸੀ ਇੰਸਰਟ ਕਰਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਓਸ ਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫੇਰ "OK" ਬਟਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
08:17	"ਟਾਇਪ" ਹੈਡਿੰਗ ਦੇ ਹੇਠ ਫੁਟਨੋਟ ਜਾਂ ਐੱਨਡਨੋਟ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਆਪਸ਼ਨ ਦਰਜ ਕਰੋ ।
08:24	ਤੇ ਅਸੀ "ਨੰਬਰਿੰਗ" ਹੇਠ "ਔਟੋਮੈਟਿਕ", ਅਤੇ "ਟਾਇਪ" ਦੇ ਹੇਠਾਂ "ਫੁਟਨੋਟ" ਦਾ ਚੋਣ ਕਰਾਂਗੇ ।
08:29	ਹੁਣ "OK" ਬਟਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ।
08:32	ਤੁਸੀਂ ਵੇੱਖੋਂ ਗੇ ਕੀ ਪੇਜ ਦੇ ਨਿਚਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੇ ਡਿਫਾਲਟ ਨੂਮੈੱਰਿਕਲ ਵੈੱਲੂ ( default numerical value) ਨਾਲ ਫੁਟਨੋਟ ਬਨ ਹਇਆ ਹੈ
08:39	ਤੁਸੀ ਫੁੱਟਨੋਟ ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਟੈੱਕਸਟ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋਂ "ਦਿਸ ਇਜ਼ ਦਿ ਐੱਨਡ ਆਫ ਫਸਟ ਪੇਜ" (this is the end of first page) ।
08:45	ਅਤੇ ਕੀਬੋਰਡ ਉੱਤੇ "ਐਂਟਰ" ਬਟਨ ਨੂੰ ਪਰੈਸ ਕਰੋ ।
08:48	ਤੇ ਹੁਣ ਤੁਸੀ ਟੈੱਕਸਟ ਦੇ ਨਾਲ ਪੇਜ ਦੇ ਨਿਚਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਫੁਟਨੋਟ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋਂ। ।
08:55	ਇਸੀ ਤਰ੍ਹਾ ਤੁਸੀਂ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਦੇ ਆਖੀਰ ਵਿੱਚ ਐੱਨਡਨੋਟ ਇਨਸਰਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਂ ।
09:00	ਇਹ ਸਾਨੂੰ , ਲਿਬਰ ਆਫਿਸ ਰਾਇਟਰ ਦੇ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਆਇਆ ਹੈ ।
09:04	ਸਾਰਾਂਸ਼ ਵਿੱਚ, ਅਸੀ ਸਿਖਿਆ।
09:06	ਹੈਡਰਜ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ।
09:09	ਫੁਟਰਜ਼ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ।
09:12	ਪਹਿਲੇ ਪੇਜ ਤੋਂ ਹੈਡਰਜ ਨੂੰ ਕਿਵੇ ਹਟਾਇਆ ਜਾਏ ।
09:15	ਫੁਟਨੋਟ ਅਤੇ ਐੱਨਡਨੋਟ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਨਸਰਟ ਕਰਨਾ ।
09:19	ਹੁਣ ਇਕ ਕੌਮਪਰਿਹੈੱਨਸਿਵ਼ ਅਸਾਇਨਮਅਨਟ (comprehensive assignment, ਵਿਆਪਕ ਕਾਰਜ)।
09:22	"ਪਰੈਕਟਿਸ ਡਾਟ ਓ. ਡੀ. ਟੀ "(practice.odt) ਫਾਇਲ ਖੋਲੋ
09:25	ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਵਿੱਚ ਇਕ ਹੈਡਰ ਅਤੇ ਫੁਟਰ ਐੱਡ ਕਰੋ ।
09:28	ਹੈਡਰ ਵਿੱਚ "ਨਿਰਮਾਤਾ" (author) ਦਾ ਨਾਮ ਇਨਸਰਟ ਕਰੋ ।
09:31	ਫੁਟਰ ਵਿੱਚ "ਪੇਜ ਕਾਉੰਟ"(page count)ਇਨਸਰਟ ਕਰੋ ।
09:35	ਇਕ ਐੱਨਡਨੋਟ ਐੱਡ ਕਰੋ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ “ਵਿਯਰ ਦਾ ਪੇਜ ਐੰਡਜ਼” ।
09:39	ਹੈਡਰ ਨੂੰ ਡੌਕਯੁਮੈੱਨਟ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੇਜ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੳ।
09:43	ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਲਿੰਕ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀਡਿਓ (video) ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ।
09:46	ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਵੇਗਾ ।
09:49	ਅਗਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਪ੍ਰਯਾਪਤ ਬੈਂਡਵਿੱਥ ਨਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸਦਾ ਵੀਡਿਓ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰ ਕੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
09:54 09:56	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਪ੍ਰੌਜੈਕਟ ਟੀਮ (spoken tutorial project team) ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਵੀਡਿਓ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਕਰਕੇਕ। ਵਰਕਸ਼ਾਪਸ (workshop) ਚਲਾਉੰਦੇ ਹਨ,
10;00	ਜੋ ਵੀ ਔਨਲਾਇਨ ਟੈਸਟ(online test) ਪਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ (certificate) ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
10:04	ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ, ਕਿਰਪਿਆ ਲਿਖੋ contact@spoken-tutorial.org
10:10	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਯਲ ਪ੍ਰੌਜੈਕਟ “Talk to a Teacher” ਪ੍ਰੌਜੈਕਟ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ।
10;15	ਇਹ ਪ੍ਰੌਜੈਕਟ ‘ਦਾ ਨੇਸ਼ਨਲ ਮਿਸ਼ਨ ਆਨ ਏਜੁਕੇਸ਼ਨ , ਆਈ ਸੀ ਟੀ, ਐਮ ਏਚ ਆਰ ਡੀ ( ‘The National Mission on Education” ICT, MHRD,) ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ(government of india), ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਿਤ(supported) ਹੈ ।
10:22	ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ spoken-tutorial.org/NMEICT-Intro” ਉੱਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ।
10:33	ਹਰਮਨ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਲਿੱਖੀ ਇਹ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ____________ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹਾਜ਼ਿਰ ਹੋਈ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ । ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ

Contributors and Content Editors

Khoslak, PoojaMoolya, Pratik kamble