Jmol-Application/C4/3D-Models-of-Enzymes/Punjabi

Time	Narration
00:01	ਸੱਤ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ। Jmol ਵਿੱਚ ਐਂਜਾਈਮਸ ਦੇ 3D ਮਾਡਲਸ ਉੱਤੇ ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਸਵਾਗਤ ਹੈ।
00:08	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ, ਅਸੀ Jmol ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ Human Pancreatic Hexokinase ਦੇ ਸਟਰਕਚਰ ਨੂੰ ਲੋਡ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਾਂਗੇ।
00:16	ਸਕੈਂਡਰੀ ਸਟਰਕਚਰ ਦੇ ਡਿਸਪਲੇ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਸਿੱਖਾਂਗੇ।
00:20	ਐਕਟਿਵ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਰੈਸੀਡਿਊਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਾਂਗੇ।
00:25	ਐਂਜਾਈਮ ਦੇ ਸਬਸਟਰੇਟ ਅਤੇ ਕੋਫੈਕਟਰਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਾਂਗੇ।
00:30	ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਲਈ Ramachandran plot ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਸਿੱਖਾਂਗੇ।
00:35	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੇਸਿਕ ਬਾਇਓਕੈਮਿਸਟਰੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
00:41	ਅਤੇ Jmol ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਵਿੰਡੋ ਦੇ ਬੇਸਿਕ ਆਪਰੇਸ਼ੰਸ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਕਫ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
00:46	ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ Jmol ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ Proteins ਅਤੇ Macromolecules ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਨੂੰ ਵੇਖੋ ।
00:53	ਇਹ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ ।
00:57	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਵਰਤੋ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਉਬੰਟੁ ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਵਰਜਨ 12.04
01:05	Jmol ਵਰਜਨ 12.2.2.
01:08	Java ਵਰਸ਼ਨ 7 ਅਤੇ Mozilla ਫਾਇਰਫਾਕਸ ਬਰਾਉਜਰ 22.0
01:16	Jmol ਵਿੰਡੋ ਖੋਲੋ ਅਤੇ hexokinase ਐਂਜਾਈਮ ਦਾ ਸਟਰਕਚਰ ਲੋਡ ਕਰੋ।
01:22	ਮੈਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ, ਇਸਲਈ ਮੈਂ ਸਟਰਕਚਰ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ PDB ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਲੋਡ ਕਰਾਂਗਾ।
01:28	ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ, File ਮੈਨਿਊ ਖੋਲੋ, ਹੇਠਾਂ ਜਾਓ ਅਤੇ Get PDB ਵਿਕਲਪ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
01:37	ਸਕਰੀਨ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਇਨਪੁਟ ਡਾਇਲਾਗ ਬਾਕਸ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਟੈਕਸਟ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ hexokinase ਲਈ ਚਾਰ ਅੱਖਰ ਦਾ PDB ਕੋਡ 3IDH ਟਾਈਪ ਕਰੋ ।
01:50	ਇਹ ਕੋਡ Protein Data Bank ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
01:55	ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਟੂਲ ਬਾਰ ਉੱਤੇ open a file ਆਇਕਨ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਮੌਜੂਦਾ pdb ਫਾਈਲ ਖੋਲੋ।
02:06	OK ਬਟਨ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ ।
02:09	hexokinase ਦਾ 3D ਸਟਰਕਚਰ ਜਿਸਨੂੰ glucokinase ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਸਕਰੀਨ ਉੱਤੇ ਖੁਲਦਾ ਹੈ।
02:16	File ਮੈਨਿਊ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਕੰਸੋਲ ਵਿੰਡੋ ਖੋਲੋ।
02:21	ਜਿਵੇਂ ਕੰਸੋਲ ਉੱਤੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਸਬਸਟਰੇਟ Glucose ਦੇ ਨਾਲ Human Pancreatic Glucokinase ਲਈ ਸਟਰਕਚਰ ਹੈ।
02:31	ਕੰਸੋਲ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ।
02:34	ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ hexokinase ਦਾ ਬਾਲ ਅਤੇ ਸਟਿਕ ਮਾਡਲ ਹੈ।
02:40	ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਮਾਡਲ ਤੋਂ water molecules ਨੂੰ ਹਟਾਓ।
02:44	ਇਹ ਪ੍ਰੀਕਿਰਿਆ Jmol ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ Proteins and macromolecules ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮਝਾਈ ਗਈ ਹੈ।
02:53	hexokinase ਐਂਜਾਈਮ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ
02:56	Hexokinase 465 ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡਸ ਦਾ ਮੋਨੋਮੇਰਿਕ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੈ।
03:02	ਇਸ ਕੋਲ ਦੋ ਡੋਮੇਨ ਹਨ, ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਡੋਮੇਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਡੋਮੇਨ ।
03:07	ਇਸ ਐਂਜਾਈਮ ਲਈ ਸਰਗਰਮ-ਸਾਈਟ ਦੋ ਡੋਮੇਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਲੈਫਟ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
03:14	hexokinase ਲਈ ਸਰਗਰਮ-ਸਾਈਟ ਕੋਲ 3 ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਰੈਸੀਡਿਊਸ ਹਨ: 204 ਉੱਤੇ Aspergine, ਸਥਾਨ 231 ਉੱਤੇ Aspergine ਅਤੇ 256 ਉੱਤੇ Glutamic acid
03:30	Alpha-D-Glucose ਇਸ ਐਂਜਾਈਮ ਲਈ ਸਬਸਟਰੇਟ ਹੈ।
03:34	ਹੁਣ Jmol ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ।
03:38	ਅਸੀ ਸਰਗਰਮ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਐਂਜਾਈਮਸ ਦੇ ਘਟਕ ਜਿਵੇਂ: ਸਬਸਟਰੇਟ, ਕੋਫੈਕਟਰਸ ਜਾਂ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਰੈਸੀਡਿਊਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਜਾਂ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
03:49	ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਘਟਕ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਲਈ ਰਾਇਟ ਕਲਿਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਪੌਪ-ਅੱਪ ਮੈਨਿਊ ਖੋਲੋ।
03:55	Select ਵਿਕਲਪ ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਜਾਓ ।
03:57	ਉੱਪ-ਮੈਨਿਊ ਵਿਚੋਂ, Proteins, By Residue name ਚੁਣੋ।
04:04	ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡਸ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ ।
04:10	ਇਸਨੂੰ ਚੁਣਨ ਲਈ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
04:14	ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡਸ ਇਹਨਾ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਜਿਵੇਂ Polar, Non-polar, Basic, Acidic, Uncharged ਆਦਿ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਗੀਕ੍ਰਿਤ ਵੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
04:26	ਮੈਟਲ ਆਇਨ potassium ਅਤੇ substrate glucose Hetero ਮੈਨਿਊ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ ।
04:34	ਅਸੀ ਸਬਸਟਰੇਟ ਬਾਇੰਡਿੰਗ ਸਾਈਟ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲਭਣ ਲਈ ਐਂਜਾਈਮ ਦੇ ਡਿਸਪਲੇ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
04:41	ਹੁਣ ਅਸੀ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੇ ਐਟਮਸ ਦੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਡਿਸਪਲੇ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਹਾਂ।
04:46	ਪੌਪ-ਅੱਪ ਮੈਨਿਊ ਖੋਲੋ, Select ਉੱਤੇ ਜਾਓ ਅਤੇ Protein ਵਿਕਲਪ ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਜਾਓ। All ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
04:55	ਦੁਬਾਰਾ ਪੌਪ-ਅੱਪ ਮੈਨਿਊ ਖੋਲੋ, Style ਤੱਕ ਜਾਓ, ਫਿਰ Scheme ਤੱਕ ਜਾਓ। ਅਤੇ Sticks ਵਿਕਲਪ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
05:05	ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ sticks ਡਿਸਪਲੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।
05:11	ਹੁਣ ਰੰਗ ਬਦਲਨ ਦੇ ਲਈ, ਦੁਬਾਰਾ ਪੌਪ-ਅੱਪ ਮੈਨਿਊ ਖੋਲੋ, Color, Atoms ਉੱਤੇ ਜਾਓ, ਅਤੇ Blue ਵਿਕਲਪ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ ।
05:23	ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਕਰੀਨ ਉੱਤੇ hexokinase ਦਾ ਮਾਡਲ ਬਲੂ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਟਿਕਸ ਡਿਸਪਲੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ।
05:30	ਸਬਸਟਰੇਟ ਨੂੰ ਵੇਖੋ, ਕਲੈਫਟ ਵਿੱਚ Alfa-D-Glucose ਬਾਲ ਅਤੇ ਸਟਿਕ ਡਿਸਪਲੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।
05:38	ਸਬਸਟਰੇਟ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ, ਪੌਪ-ਅੱਪ ਮੈਨਿਊ ਖੋਲੋ, Select ਉੱਤੇ ਜਾਓ, ਫਿਰ Hetero ਅਤੇ GLC-ALFA-D-GLUCOSE ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
05:52	ਪੌਪ-ਅੱਪ ਮੈਨਿਊ ਉੱਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਕਲਿਕ ਕਰੋ, Style ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਜਾਓ, Scheme ਅਤੇ Sticks ਵਿਕਲਪ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
06:00	ਰੰਗ ਬਦਲਨ ਦੇ ਲਈ, ਦੁਬਾਰਾ ਪੌਪ-ਅੱਪ ਮੈਨਿਊ ਖੋਲੋ, Color, Atoms ਉੱਤੇ ਜਾਓ ਅਤੇ White ਵਿਕਲਪ ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
06:12	ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਸਬਸਟਰੇਟ ਦੇ ਸਥਾਨ ਦੇ ਨਾਲ hexokinase ਦਾ ਮਾਡਲ ਹੈ।
06:20	ਅਸੀ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
06:26	ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਕੰਸੋਲ ਵਿੰਡੋ ਉੱਤੇ ਕਮਾਂਡ ਟਾਈਪ ਕਰਨਾ ਹੈ।
06:32	ਜਿਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਸਰਗਰਮ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡਸ ਸਥਾਨ 204 ਉੱਤੇ Aspergine, ਸਥਾਨ 231 ਉੱਤੇ Aspergine ਅਤੇ 256 ਉੱਤੇ Glutamic acid ਹਨI
06:50	File menu ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਕੰਸੋਲ ਵਿੰਡੋ ਖੋਲੋ। Console ਉੱਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
06:57	ਮੈਂ ਕੰਸੋਲ ਵਿੰਡੋ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕਰਨ ਲਈ Kmag ਸਕਰੀਨ ਮੈਗਨੀਫਾਇਰ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
07:03	$ ਪ੍ਰੋਂਪਟ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ: select ਸਕਵਾਇਰ ਬਰੈਕੇਟ ਵਿੱਚ aspergine ਲਈ Asn ਬਰੈਕੇਟ ਬੰਦ ਕਰੋ, 204 ਮਤਲਬ ਕਿ ਸਥਾਨ ਸੈਮੀਕੋਲਨ color atoms orange
07:25	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ।
07:27	ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ aspargine ਰੈਸੀਡਿਊ ਦੇ ਐਟਮ ਹੁਣ ਸੰਤਰੀ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਹਨ।
07:33	ਕੀਬੋਰਡ ਉੱਤੇ ਅੱਪ ਐਰੋ ਬਟਨ ਦਬਾਓ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡ ਨੂੰ ਐਡਿਟ ਕਰੋ।
07:39	ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਦੇ ਸਥਾਨ ਨੂੰ 231 ਅਤੇ ਐਟਮਸ ਦੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਲਾਲ ਨਾਲ ਐਡਿਟ ਕਰੋ।
07:48	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ।
07:51	ਦੁਬਾਰਾ ਅੱਪ ਐਰੋ ਬਟਨ ਦਬਾਓ ਅਤੇ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ GLU ਜੋ ਕਿ glutamic acid ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਨੂੰ 256 ਨਾਲ ਐਡਿਟ ਕਰੋ।
08:06	ਐਟਮਸ ਦਾ ਰੰਗ ਹਰਾ ਅਤੇ ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ।
08:13	ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਬਸਟਰੇਟ ਅਤੇ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕੀਤੀ ਸਰਗਰਮ ਸਾਈਟ ਦੇ ਨਾਲ hexokinase ਦਾ 3D ਮਾਡਲ ਹੈ।
08:23	ਇੱਥੇ ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਇਆ ਗਿਆ potassium ਐਟਮ ਵੀ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
08:30	ਅਸੀ jmol ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਲਈ ramachandran plots ਵੀ ਵਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
08:36	ਕੰਸੋਲ ਉੱਤੇ, $ ਪ੍ਰੋਂਪਟ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ plot ramachandran
08:45	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ।
08:47	ਸਕਰੀਨ ਉੱਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ hexokinase ਲਈ ramachandran plot ਹੈ।
08:54	ਡੇਟਾਬੇਸ ਵਿਚੋਂ pdb files ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਐਂਜਾਈਮਸ ਲੋਡ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ।
09:00	ਸਕੈਂਡਰੀ ਸਟਰਕਚਰ ਦੇ ਡਿਸਪਲੇ ਨੂੰ ਬਦਲੋ ।
09:04	ਚਲੋ ਇਸਦਾ ਸਾਰ ਕਰਦੇ ਹੈ, ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਿਆ, * PDB ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਹਿਊਮਨ ਪੈਂਕਰੀਐਟਿਕ ਹੈਕਸੋਕਾਇਨੇਸ (Hexokinase) ਦੇ ਸਟਰਕਚਰ ਨੂੰ ਲੋਡ ਕਰਨਾ।
09:14	* ਸਕੈਂਡਰੀ ਸਟਰਕਚਰ ਦੇ ਡਿਸਪਲੇ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ।
09:17	* ਸਰਗਰਮ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਰੈਸੀਡਿਊਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਨਾ।
09:21	* ਸਬਸਟਰੇਟ ਅਤੇ ਐਂਜਾਈਮ ਦੇ ਕੋਫੈਕਟਰਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਨਾ।
09:25	ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਂਸ ਲਈ ramachandran ਪਲੋਟ ਵੇਖਣਾ।
09:30	ਇੱਕ ਨਿਅਤ ਕਾਰਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ: Jmol ਪੈਨਲ ਉੱਤੇ ਐਂਜਾਈਮ Lysozyme ਦੀ ਡਾਟ pdb ਫਾਈਲ ਲੋਡ ਕਰੋ।
09:38	ਐਂਜਾਈਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਬਸਟਰੇਟ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰੋ ।
09:42	ਸਰਗਰਮ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰੋ ।
09:46	ਹਿੰਟ: PDB ਡੇਟਾਬੇਸ ਵਿਚੋਂ Lysozyme ਦੀ pdb ਫਾਈਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ ।
09:52	ਇਸ URL ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਵੀਡਿਓ ਵੇਖੋ।
09:56	ਇਹ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦਾ ਸਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
10:00	ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਚੰਗੀ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀ ਇਸਨੂੰ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਕੇ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
10:04	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਟੀਮ:
10:07	ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਲਗਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਵੰਡਦੇ ਹਨ ।
10:10	ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਲਈ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਲਿਖੋ।
10:14	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਟਾਕ ਟੂ ਅ ਟੀਚਰ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
10:19	ਇਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ MHRD ਦੇ ਆਈ ਸੀ ਟੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੁਪੋਰਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
10:25	ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਸ ਲਿੰਕ ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ ।
10:30	ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ ਬਾੰਬੇ ਵਲੋਂ ਮੈਂ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ।

Contributors and Content Editors

Harmeet