Difference between revisions of "C-and-Cpp/C2/Scope-Of-Variables/Sanskrit"
From Script | Spoken-Tutorial
NaveenBhat (Talk | contribs) |
Sandhya.np14 (Talk | contribs) |
||
| Line 69: | Line 69: | ||
|- | |- | ||
| 01:14 | | 01:14 | ||
| − | | स्मरन्तु यत् अस्माकं फ़ैल् नेम् '''scope.c | + | | स्मरन्तु यत् अस्माकं फ़ैल् नेम् '''scope.c''' इत्यस्ति । |
|- | |- | ||
| 01:19 | | 01:19 | ||
| − | | अहमधुना कोड् विवृणोमि । | + | | अहमधुना कोड् विवृणोमि । |
|- | |- | ||
| 01:23 | | 01:23 | ||
| − | | इदमस्माकं | + | | इदमस्माकं 'हेडर् फ़ैल्' वर्तते । |
|- | |- | ||
|01:26 | |01:26 | ||
| − | | वयं '''a तथा b''' इति द्वे ग्लोबल् वेरियेबल्स् डिक्लेर् कृतवन्तः । | + | | वयं '''a''' तथा '''b''' इति द्वे ग्लोबल् वेरियेबल्स् डिक्लेर् कृतवन्तः । |
|- | |- | ||
| 01:32 | | 01:32 | ||
| − | | अपि च वयं | + | | अपि च वयं 5 तथा 2 इति मूल्यदानेन तान् 'इनिशियलैस्ड्' कृतवन्तः । |
|- | |- | ||
| Line 92: | Line 92: | ||
|- | |- | ||
| 01:44 | | 01:44 | ||
| − | | इमानि फ़ङ्क्षन्स् इत्यस्य बहिः तथ main() फ़ङ्क्षन् इत्यस्योपरि डिक्लेर् क्रियन्ते । | + | | इमानि फ़ङ्क्षन्स् इत्यस्य बहिः तथ '''main()''' फ़ङ्क्षन् इत्यस्योपरि डिक्लेर् क्रियन्ते । |
|- | |- | ||
| Line 100: | Line 100: | ||
|- | |- | ||
| 01:53 | | 01:53 | ||
| − | |वयं '''add ''' इति फ़ङ्क्षन्, विना | + | |वयं '''add ''' इति फ़ङ्क्षन्, विना 'ओर्ग्यूमेण्ट्स्' डिक्लेर् कृतवन्तः । |
|- | |- | ||
| Line 118: | Line 118: | ||
|- | |- | ||
| 02:19 | | 02:19 | ||
| − | | पश्चात् a तथा b अनयोर् आहरणमौल्यं 'sum' इति वेरियेबल् मध्ये स्टोर् क्रियते । अत्र वयं sum इतीदं मुद्रापयाम । | + | | पश्चात् '''a''' तथा '''b''' अनयोर् आहरणमौल्यं 'sum' इति वेरियेबल् मध्ये स्टोर् क्रियते । अत्र वयं '''sum''' इतीदं मुद्रापयाम । |
|- | |- | ||
| Line 134: | Line 134: | ||
|- | |- | ||
|02:40 | |02:40 | ||
| − | | अधुना Save नुदन्तु । | + | | अधुना '''Save''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
| Line 146: | Line 146: | ||
|- | |- | ||
| 02:55 | | 02:55 | ||
| − | | कम्पैल् कर्तुं '''gcc space scope.c space hyphen o space sco''' इति टङ्कयित्वा Enter नुदन्तु । | + | | कम्पैल् कर्तुं '''gcc space scope.c space hyphen o space sco''' इति टङ्कयित्वा '''Enter''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
| 03:05 | | 03:05 | ||
| − | | एक्सिक्यूट् कर्तुं, '''./sco''' (dot slash sco), इति टङ्कयित्वा Enter नुदन्तु। | + | | एक्सिक्यूट् कर्तुं, '''./sco''' (dot slash sco), इति टङ्कयित्वा '''Enter''' नुदन्तु। |
|- | |- | ||
| Line 162: | Line 162: | ||
|- | |- | ||
| 03:16 | | 03:16 | ||
| − | | अधुना वयम् इदमेव प्रोग्राम् C++ मध्ये एक्सिक्यूट् कर्तुं जानाम । | + | | अधुना वयम् इदमेव प्रोग्राम् '''C++''' मध्ये एक्सिक्यूट् कर्तुं जानाम । |
|- | |- | ||
| Line 169: | Line 169: | ||
|- | |- | ||
| 03:31 | | 03:31 | ||
| − | | अधुना फ़ैल् इतीदं '''.cpp ''' (dot cpp) एक्स्टेन्शन् द्वारा रक्षितुं Save नुदन्तु । | + | | अधुना फ़ैल् इतीदं '''.cpp ''' (dot cpp) एक्स्टेन्शन् द्वारा रक्षितुं '''Save''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
| Line 177: | Line 177: | ||
|- | |- | ||
| 03:47 | | 03:47 | ||
| − | | अधुना '''using ''' स्टेट्मेण्ट् संयोजयन्तु । save नुदन्तु । | + | | अधुना '''using ''' स्टेट्मेण्ट् संयोजयन्तु । '''save''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
| 03:58 | | 03:58 | ||
| − | | C++ मध्ये ग्लोबल् वेरियेबल् तथा लोकल् वेरियेबल् डिक्लरेशन् समानं वर्तते । | + | | '''C++''' मध्ये ग्लोबल् वेरियेबल् तथा लोकल् वेरियेबल् डिक्लरेशन् समानं वर्तते । |
|- | |- | ||
| 04:03 | | 04:03 | ||
| Line 191: | Line 191: | ||
|- | |- | ||
| 04:13 | | 04:13 | ||
| − | | | + | | 'फ़ोर्मेट् स्पेसिफ़ैयर्' तथा '\n' च निष्कासयन्तु । |
|- | |- | ||
| Line 205: | Line 205: | ||
|- | |- | ||
| 04:26 | | 04:26 | ||
| − | | अपि च डबल् कोट्स् इत्यस्यान्तः बेक्-स्लेश् n टङ्कयन्तु । अधुना Save नुदन्तु । | + | | अपि च डबल् कोट्स् इत्यस्यान्तः बेक्-स्लेश् n टङ्कयन्तु । अधुना '''Save''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
| 04:35 | | 04:35 | ||
| Line 223: | Line 223: | ||
|- | |- | ||
| 05:04 | | 05:04 | ||
| − | | अधुना Enter नुदन्तु । | + | | अधुना '''Enter''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
| 05:07 | | 05:07 | ||
| − | | एक्सिक्यूट् कर्तुं '''./sco1''' इति टङ्कयित्वा Enter नुदन्तु । | + | | एक्सिक्यूट् कर्तुं '''./sco1''' इति टङ्कयित्वा '''Enter''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
|05:14 | |05:14 | ||
| − | | औट्पुट् एवं प्रदर्शितम् '''Sum of a and b is 7 | + | | औट्पुट् एवं प्रदर्शितम् '''Sum of a and b is 7''' |
|- | |- | ||
| 05:19 | | 05:19 | ||
| − | | पश्यामः यत् इदं C कोड् वदेव वर्तते । | + | | पश्यामः यत् इदं '''C''' कोड् वदेव वर्तते । |
|- | |- | ||
| Line 249: | Line 249: | ||
|- | |- | ||
| 05:45 | | 05:45 | ||
| − | | Save नुदन्तु । वयं main() फ़ङ्क्षन् इत्यस्योपरि '''add''' फ़्ङ्क्षन् इत्यस्यानन्तरं 'a' इति वेरियेबल् डिक्लेर् कृतवन्तः । | + | | '''Save''' नुदन्तु । वयं '''main()''' फ़ङ्क्षन् इत्यस्योपरि '''add''' फ़्ङ्क्षन् इत्यस्यानन्तरं 'a' इति वेरियेबल् डिक्लेर् कृतवन्तः । |
|- | |- | ||
| 05:55 | | 05:55 | ||
| Line 264: | Line 264: | ||
|- | |- | ||
|06:05 | |06:05 | ||
| − | | वयं, '''redefinition of 'int a' ''' , ''' 'int a' previously defined here''' | + | | वयं, '''redefinition of 'int a' ''' , ''' 'int a' previously defined here''' इति दोषं पश्यामः । प्रोग्राम् प्रति आगच्छन्तु । |
|- | |- | ||
| Line 272: | Line 272: | ||
|- | |- | ||
|06:20 | |06:20 | ||
| − | | इदमेकं '''global scope | + | | इदमेकं '''global scope''' (ग्लोबल् स्कोप्) प्राप्तवदस्ति । |
|- | |- | ||
| Line 279: | Line 279: | ||
|- | |- | ||
|06:27 | |06:27 | ||
| − | | वयं केवलं लोकल् वेरियेबल् रूपेण | + | | वयं केवलं लोकल् वेरियेबल् रूपेण 'वेरियेबल्' डिक्लेर् कर्तुं शक्नुमः । |
|- | |- | ||
|06:34 | |06:34 | ||
| Line 290: | Line 290: | ||
|- | |- | ||
| 06:39 | | 06:39 | ||
| − | | Save नुदन्तु । | + | | '''Save''' नुदन्तु । |
|- | |- | ||
| Line 360: | Line 360: | ||
|- | |- | ||
|07:40 | |07:40 | ||
| − | | अधिकविवरणार्थं , contact@spoken-tutorial.org इत्यस्मै लिखन्तु । | + | | अधिकविवरणार्थं , '''contact@spoken-tutorial.org''' इत्यस्मै लिखन्तु । |
|- | |- | ||
| Line 368: | Line 368: | ||
|- | |- | ||
|07:52 | |07:52 | ||
| − | | इदं राष्ट्रिय साक्षरता मिशन् ICT, MHRD भारतसर्वकारस्य अनुदानं प्राप्तवदस्ति । | + | | इदं राष्ट्रिय साक्षरता मिशन् '''ICT, MHRD''' भारतसर्वकारस्य अनुदानं प्राप्तवदस्ति । |
|- | |- | ||
|08:00 | |08:00 | ||
| − | | अधिकविवरणं spoken-tutorial.org/nmeict-intro इत्यत्रोपलभ्यते । | + | | अधिकविवरणं '''spoken-tutorial.org/nmeict-intro''' इत्यत्रोपलभ्यते । |
Latest revision as of 17:55, 23 April 2020
| Time | Narration |
| 00:01 | Scope of variables in C and C++ इति विषयकस्य स्पोकन् ट्युटोरियल् प्रति स्वागतम् । |
| 00:08 | अस्मिन् पाठे वयम् इमान् विषयान् ज्ञास्यामः, |
| 00:11 | किं नाम Scope of variable? |
| 00:13 | किं नाम Global variable? |
| 00:16 | किं नाम Local variable? |
| 00:19 | कानिचन उदाहरणानि च । |
| 00:22 | अपि च वयं कांश्चन-सामान्यदोषान् तत्परिहारञ्च ज्ञास्यामः । |
| 00:27 | पाठस्यास्य ध्वन्यङ्कनायाहम्, |
| 00:30 | Ubuntu Operating System इत्यस्य 11.04 तमा आवृत्तिः, gcc तथा g++ Compiler इत्यस्य 4.6.1 तमा अवृत्तिः, एतेषामुपयोगं करोमि । |
| 00:41 | वेरियेबल् इत्यस्य स्कोप् विषयकस्य पीठिकया सह प्रारभामहे । |
| 00:47 | इदं कोड् इत्यस्य रीज़न् वर्तते यस्मिन्, वेरियेबल् इत्यस्य एक्सेस् करणं साध्यमस्ति । |
| 00:54 | एतस्य डिक्लरेशन् इत्यस्य विधं स्थानञ्चानुसृत्य इदं द्विप्रकारकं वर्तते : |
| 00:59 | ग्लोबल् वेरियेबल्(Global Variable) तथा |
| 01:02 | लोकल् वेरियेबल् (Local Variable). |
| 01:05 | अधुना वयमेकम् उदाहरणं पश्यामः । |
| 01:07 | अहं एडिटर् मध्ये प्रोग्राम् लिखितवानस्मि । |
| 01:10 | तदुद्घाटयामि । . |
| 01:14 | स्मरन्तु यत् अस्माकं फ़ैल् नेम् scope.c इत्यस्ति । |
| 01:19 | अहमधुना कोड् विवृणोमि । |
| 01:23 | इदमस्माकं 'हेडर् फ़ैल्' वर्तते । |
| 01:26 | वयं a तथा b इति द्वे ग्लोबल् वेरियेबल्स् डिक्लेर् कृतवन्तः । |
| 01:32 | अपि च वयं 5 तथा 2 इति मूल्यदानेन तान् 'इनिशियलैस्ड्' कृतवन्तः । |
| 01:39 | एकं ग्लोबल् वेरियेबल् इतीदं, भवतां प्रोग्राम् मध्ये सर्वेभ्यः फ़ङ्क्षन्स् इत्येतेभ्यः उपलभ्यं भवति । |
| 01:44 | इमानि फ़ङ्क्षन्स् इत्यस्य बहिः तथ main() फ़ङ्क्षन् इत्यस्योपरि डिक्लेर् क्रियन्ते । |
| 01:51 | इमानि global scope प्राप्तवन्ती सन्ति । |
| 01:53 | वयं add इति फ़ङ्क्षन्, विना 'ओर्ग्यूमेण्ट्स्' डिक्लेर् कृतवन्तः । |
| 01:59 | अत्र 'sum' इतीदं लोकल् वेरियेबल् वर्तते । इदं add फ़ङ्क्षन् इत्यस्यान्तः डिक्लेर् कृतं वर्तते । |
| 02:07 | एकं लोकल् वेरियेबल्, यस्मिन् फ़ङ्क्षन् मध्ये डिक्लेर् कृतं तस्मै फ़ङ्क्षन् इत्यस्मै तल्लभयमस्ति । |
| 02:13 | इमानि वेरियेबल्स्, एकस्मिन् ब्लोक् मध्ये डिक्लेर् कृतं भवति । |
| 02:16 | इमानि local scope प्राप्तवन्ती सन्ति । |
| 02:19 | पश्चात् a तथा b अनयोर् आहरणमौल्यं 'sum' इति वेरियेबल् मध्ये स्टोर् क्रियते । अत्र वयं sum इतीदं मुद्रापयाम । |
| 02:29 | इदमस्माकं main() फ़ङ्क्षन् वर्तते । |
| 02:33 | add फ़ङ्क्षन् काल् जायते तथा एक्सिक्यूट् जायते । |
| 02:38 | अपि चेदमस्माकं return स्टेट्मेण्ट् वर्तते । |
| 02:40 | अधुना Save नुदन्तु । |
| 02:43 | अधुना प्रोग्राम् एक्सिक्यूट् कुर्मः । |
| 02:45 | Ctrl, Alt तथा T कीलकानि युगपन्नुत्वा टर्मिनल् उद्घाटयन्तु । |
| 02:55 | कम्पैल् कर्तुं gcc space scope.c space hyphen o space sco इति टङ्कयित्वा Enter नुदन्तु । |
| 03:05 | एक्सिक्यूट् कर्तुं, ./sco (dot slash sco), इति टङ्कयित्वा Enter नुदन्तु। |
| 03:10 | औट्पुट् एवं प्रदर्श्यते । |
| 03:13 | Sum of a and b is 7. |
| 03:16 | अधुना वयम् इदमेव प्रोग्राम् C++ मध्ये एक्सिक्यूट् कर्तुं जानाम । |
| 03:20 | अस्माकं प्रोग्राम् प्रति आगच्छन्तु । Shift, Ctrl तथा S कीलकानि युगपन्नुदन्तु । |
| 03:31 | अधुना फ़ैल् इतीदं .cpp (dot cpp) एक्स्टेन्शन् द्वारा रक्षितुं Save नुदन्तु । |
| 03:41 | हेडर् फ़ैल् इतीदम् iostream इत्यस्मै परिवर्तयन्तु । |
| 03:47 | अधुना using स्टेट्मेण्ट् संयोजयन्तु । save नुदन्तु । |
| 03:58 | C++ मध्ये ग्लोबल् वेरियेबल् तथा लोकल् वेरियेबल् डिक्लरेशन् समानं वर्तते । |
| 04:03 | अतः परिवर्तनस्यावश्यकता नास्ति । |
| 04:07 | अधुना printf स्टेट्मेण्ट् इतीदं cout इति परिवर्तयन्तु । |
| 04:13 | 'फ़ोर्मेट् स्पेसिफ़ैयर्' तथा '\n' च निष्कासयन्तु । |
| 04:17 | अधुना कोमा इतीदं निष्कासयन्तु । |
| 04:19 | द्वे ओपनिङ्ग् एङ्गल् ब्रेकेट्स् टङ्कयन्तु । |
| 04:22 | क्लोसिङ्ग् ब्रेकेट् निष्कासयन्तु । पुनः द्वे ओपनिङ्ग् एङ्गल् ब्रेकेट्स् टङ्कयन्तु । |
| 04:26 | अपि च डबल् कोट्स् इत्यस्यान्तः बेक्-स्लेश् n टङ्कयन्तु । अधुना Save नुदन्तु । |
| 04:35 | अधुना प्रोग्राम् इतीदम् एक्सिक्यूट् कुर्मः । |
| 04:39 | टर्मिनल् प्रति आगच्छन्तु । |
| 04:42 | कम्पैल् कर्तुं, g++ space scope dot cpp space -o space sco1 इति टङ्कयन्तु । |
| 04:52 | वयमत्र sco1 प्राप्तवन्तः, यतो हि वयम् 'scope.c' इत्यस्मै sco इति औट्पुट् पेरामीटर् ओवर्रैट् कर्तुं नेच्छामः । |
| 05:04 | अधुना Enter नुदन्तु । |
| 05:07 | एक्सिक्यूट् कर्तुं ./sco1 इति टङ्कयित्वा Enter नुदन्तु । |
| 05:14 | औट्पुट् एवं प्रदर्शितम् Sum of a and b is 7 |
| 05:19 | पश्यामः यत् इदं C कोड् वदेव वर्तते । |
| 05:27 | वयमधुना कांश्चन सामान्यदोषान् पश्यामः । |
| 05:31 | अस्माकं प्रोग्राम् प्रति आगच्छन्तु । वयमत्र a इति वेरियेबल् पुनः डिक्लेर् कुर्मः । |
| 05:41 | int a तथा सेमिकोलन् च टङ्कयन्तु । |
| 05:45 | Save नुदन्तु । वयं main() फ़ङ्क्षन् इत्यस्योपरि add फ़्ङ्क्षन् इत्यस्यानन्तरं 'a' इति वेरियेबल् डिक्लेर् कृतवन्तः । |
| 05:55 | किं भविष्यतीति पश्यामः । |
| 05:57 | टर्मिनल् प्रति आगच्छन्तु । |
| 06:01 | पूर्ववत् कम्पैल् कुर्मः । |
| 06:05 | वयं, redefinition of 'int a' , 'int a' previously defined here इति दोषं पश्यामः । प्रोग्राम् प्रति आगच्छन्तु । |
| 06:18 | a इतीदं ग्लोबल् वेरियेबल् वर्तते । |
| 06:20 | इदमेकं global scope (ग्लोबल् स्कोप्) प्राप्तवदस्ति । |
| 06:22 | वयम् एकं वेरियेबल् द्विवारं डिक्लेर् कर्तुं न शक्नुमः, यतो हि वयं ग्लोबल्-वेरियेबल् रूपेण तत् डिक्लेर् कृतवन्तः । |
| 06:27 | वयं केवलं लोकल् वेरियेबल् रूपेण 'वेरियेबल्' डिक्लेर् कर्तुं शक्नुमः । |
| 06:34 | दोषपरिमार्जनं कुर्मः । |
| 06:36 | इदं डिलीट् कुर्मः । |
| 06:39 | Save नुदन्तु । |
| 06:41 | पुनः एक्सिक्यूट् कर्तुं टर्मिनल् प्रति आगच्छन्तु । |
| 06:45 | अधुना पूर्ववत् कम्पैल् कृत्वा, एक्सिक्यूट् कुर्वन्तु । |
| 06:49 | आम्, इदं कार्यं करोति । |
| 06:52 | अनेन वयं पाठस्यान्तमागतवन्तः । |
| 06:56 | सारं पश्यामः । |
| 06:58 | अस्मिन् पाठे वयम्, |
| 07:00 | वेरियेबल् इत्यस्य स्कोप् (Scope), |
| 07:02 | ग्लोबल् वेरियेबल् (Global variable), तद्यथा : int a=5 |
| 07:07 | अपि च लोकल् वेरियेबल् (local variable ), तद्यथा :int sum |
| 07:12 | एकं पाठनियोजनम्, |
| 07:14 | द्वयोः सङ्ख्ययोः व्यत्यासं गणयितुम् एकं प्रोग्राम् लिखन्तु । |
| 07:19 | अधस्तन लिङ्क् मध्यस्थं वीडियो पश्यन्तु । |
| 07:22 | इदं स्पोकन् ट्युटोरियल् प्रोजेक्ट् इत्यस्य विवरणं यच्छति । |
| 07:25 | उत्तमं बेण्ड् विड्त् नास्ति चेत् डौन्लोड् कृत्वा पश्यन्तु । |
| 07:30 | स्पोकन् ट्युटोरियल् प्रोजेक्ट् गणः, |
| 07:32 | स्पोकन् ट्युटोरियल्उपयुज्य कार्यशालां चालयति । |
| 07:35 | ओन्लैन् परीक्षायाम् उत्तीर्णेभ्यः प्रमाणपत्रञ्च यच्छति । |
| 07:40 | अधिकविवरणार्थं , contact@spoken-tutorial.org इत्यस्मै लिखन्तु । |
| 07:47 | स्पोकन् ट्युटोरियल् प्रकल्पः, टोक् टु ए टीचर् प्रोजेक्ट् इत्यस्य भागोऽस्ति । |
| 07:52 | इदं राष्ट्रिय साक्षरता मिशन् ICT, MHRD भारतसर्वकारस्य अनुदानं प्राप्तवदस्ति । |
| 08:00 | अधिकविवरणं spoken-tutorial.org/nmeict-intro इत्यत्रोपलभ्यते ।
|
| 08:04 | पाठस्यास्य अनुवादकः प्रवाचकश्च श्री नवीनभट्टः उप्पिनपट्टणम् । |
| 08:08 | धन्यवादाः । |
