Difference between revisions of "Jmol-Application/C3/Crystal-Structure-and-Unit-Cell/Marathi"
From Script | Spoken-Tutorial
(Created page with " {| border = 1 ! <center>Time</center> ! <center>Narration</center> |- | 00:01 | '''Jmol''' मधील '''Crystal Structure and unit cell''' वरील ट्यूटो...") |
|||
| Line 10: | Line 10: | ||
|- | |- | ||
| 00:07 | | 00:07 | ||
| − | | ह्या ट्यूटोरियल मध्ये आपण शिकणार आहोत: '''CIF''' म्हणजेच, | + | | ह्या ट्यूटोरियल मध्ये आपण शिकणार आहोत: '''CIF''' म्हणजेच, क्रिस्टलोग्राफि ओपन डेटाबेस मधून क्रिस्टलोग्राफिक इन्फर्मेशन फाइल डाउनलोड करणे. |
|- | |- | ||
| 00:17 | | 00:17 | ||
| − | |* Jmol | + | |* Jmol मध्ये '''CIF''' उघडणे. |
|- | |- | ||
| Line 22: | Line 22: | ||
|- | |- | ||
| 00:25 | | 00:25 | ||
| − | |* आणि विविध क्रिस्टल सिस्टम्सचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवणे. उदाहरणार्थ- '''Cubic''', '''Hexagonal''' आणि | + | |* आणि विविध क्रिस्टल सिस्टम्सचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवणे. उदाहरणार्थ- '''Cubic''', '''Hexagonal''' आणि ''' Rhombohedral.''' |
| − | ''' Rhombohedral.''' | + | |
|- | |- | ||
|00:34 | |00:34 | ||
| − | | | + | | ह्या ट्युटोरियलचे अनुसरण करण्यास, तुम्हाला माध्यमिक शाळेचे रसायनशास्त्राचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे. |
|- | |- | ||
| Line 71: | Line 70: | ||
|- | |- | ||
| 01:31 | | 01:31 | ||
| − | | आपल्याला विशिष्ट क्रिस्टलची | + | | आपल्याला विशिष्ट क्रिस्टलची क्रिस्टलोग्रॅफिक इन्फर्मेशन फाईल डाउनलोड करणे आवश्यक आहे. |
|- | |- | ||
| 01:37 | | 01:37 | ||
| − | | '''CIF'', | + | | '''CIF'', क्रिस्टलोग्रॅफिक इन्फर्मेशन दर्शवण्यास एक मानक टेक्स्ट फाईल फॉर्मॅट आहे. |
|- | |- | ||
| Line 83: | Line 82: | ||
|- | |- | ||
| 01:48 | | 01:48 | ||
| − | | | + | | क्रिस्टलोग्राफि ओपन डाटाबेस हा एक ओपन-एक्सेस डाटाबेस आहे. |
|- | |- | ||
| Line 115: | Line 114: | ||
|- | |- | ||
|02:31 | |02:31 | ||
| − | | '''Search''' पेजवर, आपल्याला ''CIF' फाइल्स शोधण्यास अनेक पर्याय मिळतील. | + | | '''Search''' पेजवर, आपल्याला '''CIF''' फाइल्स शोधण्यास अनेक पर्याय मिळतील. |
|- | |- | ||
| 02:36 | | 02:36 | ||
| − | | '''hints and tips''' लिंकवर क्लिक केल्याने '''search''' | + | | '''hints and tips''' लिंकवर क्लिक केल्याने '''search''' पर्याय प्रभावीपणे कसे वापरावे ह्यावरील माहितीकरिता एक पेज उघडेल. |
|- | |- | ||
| Line 131: | Line 130: | ||
|- | |- | ||
|02:54 | |02:54 | ||
| − | | '''OpenBabel Fastsearch''' | + | | '''OpenBabel Fastsearch''' किंवा टेक्स्ट बॉक्समध्ये रासायनिक व खनिजचे नाव टाईप करा. |
|- | |- | ||
| 03:01 | | 03:01 | ||
| − | | उदाहरणार्थ, | + | | उदाहरणार्थ, सोडियम क्लोराईडचे '''CIF''' फाइल शोधण्यास: |
|- | |- | ||
| Line 143: | Line 142: | ||
|- | |- | ||
| 03:12 | | 03:12 | ||
| − | | | + | | '''elements''' बॉक्स पर्यंत खाली स्क्रोल करा. |
|- | |- | ||
| 03:15 | | 03:15 | ||
| − | | सोडियम साठी | + | | सोडियम साठी Na आणि क्लॉराइड साठी Cl सिंबल टाईप करा. |
|- | |- | ||
| 03:20 | | 03:20 | ||
| − | | | + | | "Number of distinct elements.." बॉक्स पर्यंत खाली स्क्रोल करा. |
|- | |- | ||
| Line 159: | Line 158: | ||
|- | |- | ||
| 03:29 | | 03:29 | ||
| − | | जर तुम्हाला क्रिस्टल स्ट्रक्चर फक्त दोन एलिमेंट्स | + | | जर तुम्हाला क्रिस्टल स्ट्रक्चर फक्त दोन एलिमेंट्स सोडियम आणि क्लॉराइड हवे असतील, तर मिनिमम बॉक्स मध्ये '2' टाईप करा. |
|- | |- | ||
|03:37 | |03:37 | ||
| − | | | + | | '''Send''' बटणवर क्लिक करा. |
|- | |- | ||
| 03:40 | | 03:40 | ||
| − | | | + | | सोडियम क्लॉराइडसाठी क्रिस्टल स्ट्रक्चर डेटा फाइल्स सह एक वेब-पेज उघडते. |
|- | |- | ||
| 03:45 | | 03:45 | ||
| − | | '''COD ID'' वर राइट-क्लिक करून | + | | '''COD ID'' वर राइट-क्लिक करून '''open the link in a new tab''' वर क्लिक करा. |
|- | |- | ||
| Line 179: | Line 178: | ||
|- | |- | ||
| 03:57 | | 03:57 | ||
| − | | | + | | डेटाबेस वेब पेज वर परत जाऊ. |
|- | |- | ||
| Line 187: | Line 186: | ||
|- | |- | ||
| 04:08 | | 04:08 | ||
| − | | स्क्रीनवर एक डायलॉग-बॉक्स उघडेल. | + | | स्क्रीनवर एक डायलॉग-बॉक्स उघडेल. '''Open with''' पर्याय निवडून '''OK''' बटणवर क्लिक करा. |
|- | |- | ||
| 04:17 | | 04:17 | ||
| − | | स्क्रीनवर सोडियम क्लोराईड क्रिस्टलसाठी अनेक '''CIF''' | + | | स्क्रीनवर सोडियम क्लोराईड क्रिस्टलसाठी अनेक '''CIF''' फाईल्स सह एक फोल्डर उघडेल. |
|- | |- | ||
| Line 215: | Line 214: | ||
|- | |- | ||
|04:43 | |04:43 | ||
| − | | आधी सारख्या पध्दतींचा वापर करून '''graphite''' आणि '''calcite''' | + | | आधी सारख्या पध्दतींचा वापर करून '''graphite''' आणि '''calcite''' साठी '''CIF''' फाईल्स डाउनलोड करा. |
|- | |- | ||
| 04:51 | | 04:51 | ||
| − | | आता Jmol मध्ये सोडियम क्लोराईडचे '''CIF''' | + | | आता Jmol मध्ये सोडियम क्लोराईडचे '''CIF''' फाईल उघडू. |
|- | |- | ||
| 04:55 | | 04:55 | ||
| येथे, मी '''Jmol''' विंडो उघडले आहे. | | येथे, मी '''Jmol''' विंडो उघडले आहे. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 232: | Line 230: | ||
|- | |- | ||
| 05:03 | | 05:03 | ||
| − | | सोडियम क्लोराईडचे | + | | सोडियम क्लोराईडचे '''CIF''' फाईल, '''COD''' डेटाबेस मधून डाउनलोड केले होते ते शोधा. |
|- | |- | ||
| Line 248: | Line 246: | ||
|- | |- | ||
|05:23 | |05:23 | ||
| − | | '''3''' डायमेन्शन्स मध्ये हे यूनिट सेल्स एका वर एक जमतील तर | + | | '''3''' डायमेन्शन्स मध्ये हे यूनिट सेल्स एका वर एक जमतील तर क्रिस्टल स्ट्रक्चर तयार होतो. |
|- | |- | ||
| 05:29 | | 05:29 | ||
| − | | | + | | '''Jmol''' पॅनलवर परत जाऊ. |
|- | |- | ||
| Line 260: | Line 258: | ||
|- | |- | ||
|05:37 | |05:37 | ||
| − | | data '''space group''' | + | | data '''space group''' वर्गीकरणासह सुरु होतो. |
|- | |- | ||
| 05:41 | | 05:41 | ||
| − | | सोडियम क्लॉराइड हे | + | | सोडियम क्लॉराइड हे क्यूबिक लॅटीस सिस्टमच्या अंतर्गत येते. त्यामुळे वेकटर्स 'a', 'b' आणि 'c' समान आहेत. |
|- | |- | ||
| 05:50 | | 05:50 | ||
| − | | angles अल्फा, बीटा आणि गॅमा | + | | angles अल्फा, बीटा आणि गॅमा 90 अंश आहेत. |
|- | |- | ||
| Line 312: | Line 310: | ||
|- | |- | ||
| 06:49 | | 06:49 | ||
| − | | पॉप-अप मेनू उघडा, | + | | पॉप-अप मेनू उघडा, '''symmetry''' पर्यंत जाऊन, '''Reload {1 1 1}''' पर्यायवर परत जा. |
|- | |- | ||
| Line 352: | Line 350: | ||
|- | |- | ||
| 07:47 | | 07:47 | ||
| − | | पॉप-अप मेनू उघडा, | + | | पॉप-अप मेनू उघडा, '''Symmetry''' पर्यंत खाली स्क्रोल करून '''Reload {444 666 1}''' पर्यायवर क्लिक करा. |
|- | |- | ||
| Line 376: | Line 374: | ||
|- | |- | ||
| 08:27 | | 08:27 | ||
| − | | थोडक्यात. ह्या ट्यूटोरियलमध्ये, आपण शिकलो: * | + | | थोडक्यात. ह्या ट्यूटोरियलमध्ये, आपण शिकलो: * क्रिस्टलोग्राफि ओपन डेटाबेस मधून '''CIF''' डाउनलोड करणे. |
|- | |- | ||
Revision as of 12:40, 22 July 2016
| |
|
|---|---|
| 00:01 | Jmol मधील Crystal Structure and unit cell वरील ट्यूटोरियल मध्ये आपले स्वागत. |
| 00:07 | ह्या ट्यूटोरियल मध्ये आपण शिकणार आहोत: CIF म्हणजेच, क्रिस्टलोग्राफि ओपन डेटाबेस मधून क्रिस्टलोग्राफिक इन्फर्मेशन फाइल डाउनलोड करणे. |
| 00:17 | * Jmol मध्ये CIF उघडणे. |
| 00:20 | * Jmol पॅनेल वर unit cell आणि unit cell parameters दाखवणे. |
| 00:25 | * आणि विविध क्रिस्टल सिस्टम्सचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवणे. उदाहरणार्थ- Cubic, Hexagonal आणि Rhombohedral. |
| 00:34 | ह्या ट्युटोरियलचे अनुसरण करण्यास, तुम्हाला माध्यमिक शाळेचे रसायनशास्त्राचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे. |
| 00:42 | नसल्यास, संबधित पाठांसाठी आपल्या वेबसाईटला भेट द्या. |
| 00:48 | हा ट्युटोरिअल रेकॉर्ड करण्यास, मी उबंटू OS वर्जन 14.04 वापरत आहे. |
| 00:54 | * Jmol वर्जन 12.2.32 |
| 00:57 | * जावा वर्जन 7 आणि |
| 01:01 | * Mozilla Firefox ब्राउज़र 35.0 |
| 01:04 | Crystal structures, सात क्रिस्टल सिस्टम्स अंतर्गतांमध्ये समाविष्ट आहेत. |
| 01:08 | हा टेबल क्रिस्टल सिस्टम्सची सूची आणि त्यांच्या संबंधित लॅटीस पॅरमीटर्स दाखवते. |
| 01:14 | विविध संयुगे आणि खनिजेचे क्रिस्टल्ससाठी उदाहरणे येथे सूचीबद्ध आहेत. |
| 01:20 | आपण Jmol पॅनेल वर सोडियम क्लॉराइड, ग्रॅफाइट आणि कॅलसाइटचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवू. |
| 01:27 | Jmol पॅनेल वर क्रिस्टल स्ट्रक्चर दर्शवण्यासाठी, |
| 01:31 | आपल्याला विशिष्ट क्रिस्टलची क्रिस्टलोग्रॅफिक इन्फर्मेशन फाईल डाउनलोड करणे आवश्यक आहे. |
| 01:37 | 'CIF, क्रिस्टलोग्रॅफिक इन्फर्मेशन दर्शवण्यास एक मानक टेक्स्ट फाईल फॉर्मॅट आहे. |
| 01:43 | CIF फॉर्मॅटला ".cif" फाईल एक्सट्नशन असते. |
| 01:48 | क्रिस्टलोग्राफि ओपन डाटाबेस हा एक ओपन-एक्सेस डाटाबेस आहे. |
| 01:53 | डाउनलोडेबल CIF हे COD वेबसाइटवर उपलब्ध आहेत. |
| 01:58 | दिलेल्या लिंक द्वारे वेबसाइट एक्सेस करू शकता. |
| 02:03 | आपण COD डेटाबेस वेबसाइट उघडून काही CIF फाइल्स डाउनलोड करू. |
| 02:10 | येथे, मी COD वेबसाइट उघडली आहे. |
| 02:13 | पेजच्या डाव्या बाजूला, विविध शीर्षकांच्या अंतर्गत माहिती विभागलेली आहे. |
| 02:19 | Accessing COD Data शीर्षकाच्या अंतर्गत, उप-शीर्षके आहेत जसे Browse, Search इत्यादी. |
| 02:27 | Search पर्यायवर क्लिक केल्यास, एक नवीन पेज उघडेल. |
| 02:31 | Search पेजवर, आपल्याला CIF फाइल्स शोधण्यास अनेक पर्याय मिळतील. |
| 02:36 | hints and tips लिंकवर क्लिक केल्याने search पर्याय प्रभावीपणे कसे वापरावे ह्यावरील माहितीकरिता एक पेज उघडेल. |
| 02:46 | Search पेज वर परत जा. |
| 02:49 | आपण COD ID वापरून क्रिस्टल स्ट्रक्चर शोधू शकतो. |
| 02:54 | OpenBabel Fastsearch किंवा टेक्स्ट बॉक्समध्ये रासायनिक व खनिजचे नाव टाईप करा. |
| 03:01 | उदाहरणार्थ, सोडियम क्लोराईडचे CIF फाइल शोधण्यास: |
| 03:06 | टेक्स्ट-बॉक्स मध्ये “Halite” टाईप करा जे सोडियम क्लॉराइडचे खनिज नाव आहे. |
| 03:12 | elements बॉक्स पर्यंत खाली स्क्रोल करा. |
| 03:15 | सोडियम साठी Na आणि क्लॉराइड साठी Cl सिंबल टाईप करा. |
| 03:20 | "Number of distinct elements.." बॉक्स पर्यंत खाली स्क्रोल करा. |
| 03:24 | येथे, आपल्याकडे मिनिमम आणि मॅक्सीमम एलिमेंट्स टाईप करण्यासाठी एक पर्याय आहे. |
| 03:29 | जर तुम्हाला क्रिस्टल स्ट्रक्चर फक्त दोन एलिमेंट्स सोडियम आणि क्लॉराइड हवे असतील, तर मिनिमम बॉक्स मध्ये '2' टाईप करा. |
| 03:37 | Send बटणवर क्लिक करा. |
| 03:40 | सोडियम क्लॉराइडसाठी क्रिस्टल स्ट्रक्चर डेटा फाइल्स सह एक वेब-पेज उघडते. |
| 03:45 | COD ID वर राइट-क्लिक करून open the link in a new tab' वर क्लिक करा. |
| 03:51 | ह्या पेजवरील विशेष क्रिस्टल स्ट्रक्चर बद्दल सविस्तर माहिती आहे. |
| 03:57 | डेटाबेस वेब पेज वर परत जाऊ. |
| 04:00 | archive of CIF files लिंक वर क्लिक करा, जे पेजच्या उजव्या बाजूला स्थित आहे. |
| 04:08 | स्क्रीनवर एक डायलॉग-बॉक्स उघडेल. Open with पर्याय निवडून OK बटणवर क्लिक करा. |
| 04:17 | स्क्रीनवर सोडियम क्लोराईड क्रिस्टलसाठी अनेक CIF फाईल्स सह एक फोल्डर उघडेल. |
| 04:23 | तुम्हाला जी फाईल डाउनलोड करायची आहे ती निवडा. |
| 04:28 | टूलबार वरील Extract बटण वर क्लिक करा. |
| 04:32 | तुमच्या सिस्टमच्या सोयिस्कर स्थानावर फाईल्स सेव्ह करा. |
| 04:37 | Extract वर क्लिक करून विंडो बंद करा. |
| 04:41 | सर्च पेज वर परत जा. |
| 04:43 | आधी सारख्या पध्दतींचा वापर करून graphite आणि calcite साठी CIF फाईल्स डाउनलोड करा. |
| 04:51 | आता Jmol मध्ये सोडियम क्लोराईडचे CIF फाईल उघडू. |
| 04:55 | येथे, मी Jmol विंडो उघडले आहे. |
| 04:59 | टूलबार वरील “Open a file” आयकन वर क्लिक करा. |
| 05:03 | सोडियम क्लोराईडचे CIF फाईल, COD डेटाबेस मधून डाउनलोड केले होते ते शोधा. |
| 05:12 | Open वर क्लिक करा. |
| 05:14 | स्क्रीनवर सोडियम क्लोराईड क्रिस्टलचे Unit cell उघडेल. |
| 05:19 | Unit cell हा क्रिस्टल मध्ये एक छोटा पुनरावृत्त होणारा यूनिट आहे. |
| 05:23 | 3 डायमेन्शन्स मध्ये हे यूनिट सेल्स एका वर एक जमतील तर क्रिस्टल स्ट्रक्चर तयार होतो. |
| 05:29 | Jmol पॅनलवर परत जाऊ. |
| 05:32 | युनिट सेल साठी संबंधित डेटा पॅनलच्या डाव्या बाजूला प्रदर्शित होईल. |
| 05:37 | data space group वर्गीकरणासह सुरु होतो. |
| 05:41 | सोडियम क्लॉराइड हे क्यूबिक लॅटीस सिस्टमच्या अंतर्गत येते. त्यामुळे वेकटर्स 'a', 'b' आणि 'c' समान आहेत. |
| 05:50 | angles अल्फा, बीटा आणि गॅमा 90 अंश आहेत. |
| 05:55 | पॉप-अप मेनू उघडण्यास राईट क्लिक करा. |
| 05:59 | Symmetry पर्याय पर्यंत खाली स्क्रोल करा. |
| 06:01 | सब-मेनू मध्ये, सममिती एलिमेंट्स दाखवण्यास पर्याय आहेत. |
| 06:05 | सब-मेनू मधील पर्याय वापरून युनिट सेल्सचे ब्लॉक्स दाखवू शकतो. |
| 06:10 | उदाहरणार्थ, Reload {1 1 1} पर्याय वर क्लिक करा. |
| 06:15 | पॅनलवर आपल्याकडे एक युनिट सेल ब्लॉक आहे जो फेस सेंटर क्यूबिक लॅटीस दर्शवतो. |
| 06:21 | डिस्पले बदलण्यास - पॉप-अप मेनू उघडा, Style पर्यंत खाली स्क्रोल करा, नंतर Scheme आणि CPK Spacefill वर क्लिक करा. |
| 06:29 | येथे, पॅनलवर, आपल्याकडे CPK डिस्पलेमध्ये क्रिस्टल स्ट्रक्चर आहे. |
| 06:34 | पुन्हा पॉप-अप मेनू उघडा, symmetry पर्यंत खाली स्क्रोल करून Reload {4 4 4 6 6 6 1} पर्यायवर क्लिक करा. |
| 06:44 | हा पर्याय Jmol पॅनलवर 27 सेल ब्लॉक लोड करतो. |
| 06:49 | पॉप-अप मेनू उघडा, symmetry पर्यंत जाऊन, Reload {1 1 1} पर्यायवर परत जा. |
| 06:56 | सममिती एलिमेंट्स दाखवण्यास, पुन्हा पॉप-अप मेनू उघडा. |
| 07:00 | सब-मेनू मधील Symmetry पर्यंत खाली स्क्रोल करून mirrorplane (x z y) पर्यायवर क्लिक करा. |
| 07:08 | पॅनलवर, आपल्याकडे एक क्यूबिक लॅटीस सह mirrorplane (x z y) दिसेल. |
| 07:16 | आता graphite साठी CIF फाईल लोड करू जे षटकोनी क्रिस्टल सिस्टमच्या अंतर्गत आहे. |
| 07:22 | आधी दाखवल्याप्रमाणे, पॅनलवर ग्रॅफाइटसाठी CIF फाईल लोड करण्यास Open a file पर्याय वापरा. |
| 07:29 | पॅनलवर ग्रॅफाइटसाठी युनिट सेल उघडेल. |
| 07:33 | युनिट सेल परैमिटर्सना बघा: |
| 07:35 | वेक्टर्स- 'a' इक्वल टू 'b' बट नॉट इक्वल टू 'c'. |
| 07:40 | अँगल्स- अल्फा आणि बिटा इक्वल टू 90 डीग्रीस आणि गॅमा इक्वल टू 120 डीग्रीस. |
| 07:47 | पॉप-अप मेनू उघडा, Symmetry पर्यंत खाली स्क्रोल करून Reload {444 666 1} पर्यायवर क्लिक करा. |
| 07:56 | स्क्रीनवर अणूंचे 'हेक्सैगनल लॅटीस' व्यवस्था दर्शविली आहे. |
| 08:01 | डिस्पले बदलण्यास: पॉप-अप मेनू उघडा, Style , scheme पर्यंत जाऊन, Wireframe पर्यायवर क्लिक करा. |
| 08:10 | त्याचप्रमाणे, मी पॅनलवर calcite मिनरलचे CIF फाईल उघडली आहे. |
| 08:16 | Calcite हे rhombohedral क्रिस्टल सिस्टमच्या अंतर्गत आहे. |
| 08:20 | तुम्ही कोणत्याही क्रिस्टल सिस्टमची CIF उघडू शकता आणि स्ट्रक्चर आणि सममिती पर्यायांना अन्वेषण करू शकता. |
| 08:27 | थोडक्यात. ह्या ट्यूटोरियलमध्ये, आपण शिकलो: * क्रिस्टलोग्राफि ओपन डेटाबेस मधून CIF डाउनलोड करणे. |
| 08:35 | * Jmol मध्ये CIF उघडणे. |
| 08:38 | * unit cell आणि unit cell parameters दाखवणे. |
| 08:41 | * सोडियम क्लोराईड, ग्रॅफाइट आणि कॅलसाइटचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवणे. |
| 08:47 | असाइनमेंट साठी:
COD डेटाबेस मधून quartz क्रिस्टलसाठी CIF डाउनलोड करा. |
| 08:53 | Jmol पॅनलवर 'युनिट सेल दाखवून सममिती पर्यायांना अन्वेषण करा. |
| 08:59 | स्क्रीनवर दिसणार्‍या लिंकवर उपलब्ध असलेल्या व्हिडिओमधे तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. |
| 09:02 | जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर, तुम्ही डाउनलोड करूनही पाहू शकता. |
| 09:06 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम, कार्यशाळा चालविते, परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही देते. अधिक माहितीसाठी, आम्हाला लिहा. |
| 09:12 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्टला अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Govt of India ने दिले आहे. |
| 09:18 | मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते. सहभागासाठी धन्यवाद. |
