|
|
Line 1: |
Line 1: |
− | '''Title of script''':''' Arithmetic-and-Relational-Operators'''
| |
| | | |
− | '''Author: Manali Ranade'''
| |
− |
| |
− | '''Keywords: Ruby'''
| |
− |
| |
− |
| |
− |
| |
− | {|border=1
| |
− | !Time
| |
− | !Narration
| |
− |
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.01
| |
− | | रुबीमधील Arithmetic आणि Relational Operators '''वरील पाठात आपले स्वागत.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.06
| |
− | | या पाठात शिकणार आहोत,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.08
| |
− | | ऍरीथमेटिक ऑपरेटर्स
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.10
| |
− | | ऑपरेटर्सचा प्राधान्यक्रम
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.12
| |
− | | रिलेशनल ऑपरेटर्स
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.14
| |
− | | ''येथे उबंटु लिनक्स वर्जन'''12.04 आणि रुबी '''''1.9.3 वापरणार आहोत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.23
| |
− | | या पाठासाठी तुम्हाला लिनक्स टर्मिनल आणि टेक्स्ट एडिटरचे ज्ञान असावे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.28
| |
− | | तसेच '''irb चा परिचय असावा.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.31
| |
− | | नसल्यास संबंधित पाठासाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.34
| |
− | | आता ऍरीथमेटिक ऑपरेटर्स बद्दल जाणून घेऊ.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.38
| |
− | | रुबीमधील ऍरीथमेटिक ऑपरेटर्स असे आहेत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.42
| |
− | | + बेरीज: उदाहरणार्थ. a+b.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.45
| |
− | | - वजाबाकी: उदाहरणार्थ. a-b.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.48
| |
− | | / भागाकार: उदाहरणार्थ. a/b.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.51
| |
− | | <nowiki>* </nowiki>गुणाकार: उदाहरणार्थ. a*b.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.55
| |
− | | % मॉड्युलस: उदाहरणार्थ. a%b.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 00.59
| |
− | | <nowiki>** </nowiki>घातांक: उदाहरणार्थ a**b
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.04
| |
− | | '''irb द्वारे ही '''ऍरीथमेटिक ऑपरेटर्स वापरून बघू '''.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.08
| |
− | | '''Ctrl, Alt''' आणि '''T एकत्रित दाबून टर्मिनल उघडा'''.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.14
| |
− | | स्क्रीनवर टर्मिनल विंडो उघडेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.17
| |
− | | '''इंटरऍक्टीव्ह रुबी उघडण्यासाठी '''टाईप करा '''irb''' आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.21
| |
− | | टाईप करा 10 अधिक20 आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.25
| |
− | | बेरजेची क्रिया होऊन 30 उत्तर मिळाले.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.31
| |
− | | तसेच वजाबाकी आणि गुणाकार ह्या क्रिया करता येतात.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.35
| |
− | | भागाकार करून बघू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.38
| |
− | | '''टाईप करा 10 स्लॅश 4'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.40
| |
− | | आणि एंटर दाबा.''' '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.42
| |
− | | येथे दिसेल की अपूर्णांकाचा भाग कापून 2 असे पूर्णांकात उत्तर मिळाले.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.47
| |
− | | '''अधिक अचूक उत्तर मिळण्यासाठी एक संख्या float''' म्हणून देणे आवश्यक आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.52
| |
− | | टाईप करा '''10.0 स्लॅश 4'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.56
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 01.58
| |
− | | 2.5 असे उत्तर मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.01
| |
− | | '''आता modulus''' ऑपरेटर वापरून बघू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.05
| |
− | | '''modulus''' ऑपरेटर आऊटपुट म्हणून बाकी देतो.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.09
| |
− | | टाईप करा '''12 पर्सेंटेजचे चिन्ह 5''' आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.15
| |
− | | येथे 12 ला 5 ने भागले जाईल आणि 2 ही बाकी मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.21
| |
− | | आता घातांक वापरून बघू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.24
| |
− | | '''2, नंतर दोन वेळा asterisk चे चिन्ह आणि 5''' टाईप करा. एंटर दाबा.''' '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.32
| |
− | | याचा अर्थ 2 चा पाचवा घात 5.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.36
| |
− | | आपल्याला 32 हे आऊटपुट मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.39
| |
− | | पुढे ऑपरेटर प्राधान्यक्रमाबद्दल जाणून घेऊ.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.44
| |
− | | पदावलीमधे अनेक गणिती क्रिया असल्यास,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.47
| |
− | | प्रत्येक भागाचे वेगळे मूल्यमापन होते,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.50
| |
− | | आणि उत्तर काढण्यासाठी पूर्वी ठरवलेल्या प्राधान्यक्रम वापरतात.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 02.56
| |
− | | ह्याचा अर्थ सर्वाधिक प्राधान्य असलेला ऑपरेटर सर्वप्रथम कार्यान्वित होतो.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.01
| |
− | | नंतर प्राधान्य क्रमानुसार पुढील ऑपरेटर कार्यान्वित होतो.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.07
| |
− | | सर्वाधिक पासून सर्वात कमी प्राधान्य असलेल्या सर्व ऑपरेटर्सची सूची ह्या स्लाईडवर आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.13
| |
− | | उदाहरणार्थ '''3 + 4 * 5 आपल्याला''' 23 उत्तर देईल 35 नाही.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.23
| |
− | | गुणाकाराच्या (*) क्रियेला बेरजेच्या (+) क्रियेपेक्षा अधिक प्राधान्य आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.29
| |
− | | त्यामुळे ते प्रथम कार्यान्वित होईल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.32
| |
− | | त्यामुळे चार गुणिले पाच बरोबर 20 आणि नंतर त्यात तीन मिळवले गेले आणि 23 हे आऊटपुट मिळाले.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.42
| |
− | | ऑपरेटरला प्राधान्य देण्यावर आधारित असलेली आणखी काही उदाहरणे पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.47
| |
− | | टर्मिनलवर जा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.50
| |
− | | '''Crtl आणि L''' एकत्रित दाबूनirb कन्सोल क्लियर करा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 03.56
| |
− | | '''टाईप करा 7 वजा 2 गुणिले 3 '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.03
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.05
| |
− | | आपल्याला 1 हे उत्तर मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.08
| |
− | | '''येथे ऍस्टेरिक चिन्हाला वजाच्या चिन्हापेक्षा अधिक प्राधान्य आहे.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.13
| |
− | | त्यामुळे प्रथम गुणाकार आणि नंतर वजाबाकीची क्रिया केली जाईल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.20
| |
− | | दुसरे उदाहरण पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.22
| |
− | | टाईप करा कंसात '''10 अधिक 2, कंस पूर्ण, स्लॅश 4 '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.29
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.30
| |
− | | आपल्याला 3 हे उत्तर मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.33
| |
− | | येथे भागाकार (स्लॅश) पेक्षा () कंसाला '''अधिक प्राधान्य आहे.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.39
| |
− | | कंसाच्या आतील बेरजेची क्रिया प्रथम केली जाईल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.44
| |
− | | नंतर भागाकार केला जाईल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.47
| |
− | | आता रिलेशनल ऑपरेटर्स बद्दल जाणून घेऊ.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.51
| |
− | | स्लाईडसवर जाऊ.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.54
| |
− | | रिलेशनल ऑपरेटर्सना कंपॅरिझन ऑपरेटर्स असेही नाव आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 04.59
| |
− | | रिलेशनल ऑपरेटर्स असलेल्या पदावली '''boolean''' व्हॅल्यूज देतात.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.04
| |
− | | '''रुबीतील''' रिलेशनल ऑपरेटर्स असे आहेत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.07
| |
− | | '''<nowiki>== Equals to</nowiki>''' उदाहरणार्थ '''a==b '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.14
| |
− | | '''dot eql question mark '''उदाहरणार्थ '''a.eql?b '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.21
| |
− | | != '''Not equals to''' उदाहरणार्थ '''a exclamation equal b'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.28
| |
− | | '''<nowiki><</nowiki> Less than उदाहरणार्थ a less than b '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.37
| |
− | | '''<nowiki><= Lesser than </nowiki>or equal to उदाहरणार्थa less than equal b'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.44
| |
− | | '''>= Greater than or equal to उदाहरणार्थa greater than equal b'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.49
| |
− | | '''<nowiki><=> Combined comparison उदाहरणार्थa less than equal greater than b</nowiki>'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 05.56
| |
− | | ह्यापैकी काही ऑपरेटर्स वापरून पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.00
| |
− | | टर्मिनलवर जा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.02
| |
− | | '''ctrl, L''' एकत्रितपणे दाबून '''irb''' कंसोल क्लियर करा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.09
| |
− | | '''equals to''' ऑपरेटर वापरून पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.11
| |
− | | '''टाईप करा 10 equals equals 10 '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.16
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.17
| |
− | | '''true असे '''आऊटपुट मिळेल'''.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.20
| |
− | | '''.eql?''' हा ऑपरेटर '''equals toऑपरेटर प्रमाणेच आहे.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.24
| |
− | | वापरून पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.25
| |
− | | '''टाईप करा''' '''10 .eql?10''' आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.33
| |
− | | '''true असे '''आऊटपुट मिळेल'''.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.35
| |
− | | '''not equal to''' ऑपरेटर वापरून पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.39
| |
− | | '''टाईप करा''' '''10 not equal 10'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.44
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.46
| |
− | | '''false असे आऊटपुट मिळेल. '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.48
| |
− | | कारण दोन्ही अंक एकच आहेत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.51
| |
− | | '''ctrl, L''' एकत्रितपणे दाबून '''irb''' कंसोल क्लियर करा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 06.56
| |
− | | आता '''less than''' ऑपरेटर वापरून पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.00
| |
− | | '''टाईप करा''' '''10 less than 5''' आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.05
| |
− | | येथे पहिला ऑपरंड दुस-यापेक्षा लहान असेल तर'''true''' आऊटपुट मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.10
| |
− | | अन्यथा '''false''' आऊटपुट मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.14
| |
− | | '''false '''आऊटपुट मिळाले कारण 10 हे 5 पेक्षा लहान नाहीत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.19
| |
− | | आता '''greater than''' वापरून पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.22
| |
− | | '''टाईप करा''' '''5 greater than 2'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.26
| |
− | | येथे पहिला ऑपरंड दुस-यापेक्षा मोठा '''असेल तरtrue आऊटपुट मिळेल.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.31
| |
− | | '''अन्यथा false आऊटपुट मिळेल.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.34
| |
− | | एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.36
| |
− | | True आऊटपुट मिळाले कारण 5 हा 2 पेक्षा मोठा आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.42
| |
− | | '''ctrl, L''' एकत्रितपणे दाबून '''irb''' कंसोल क्लियर करा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.47
| |
− | | आता '''less than equal to''' ऑपरेटर वापरून पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.51
| |
− | | '''टाईप करा 12 less than equal 12 '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.56
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 07.59
| |
− | | येथे पहिला ऑपरंड दुस-यापेक्षा लहान किंवा तेवढाच असेल तर '''true''' आऊटपुट मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.04
| |
− | | '''अन्यथा false आऊटपुट मिळेल.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.07
| |
− | | '''True''' आऊटपुट मिळाले कारण12 बरोबर 12 आहेत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.11
| |
− | | तुम्ही '''greater than or equal to''' वापरून पाहू शकता.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.15
| |
− | | आता '''कंबाईंड कँपॅरिझन''' ऑपरेटर पाहू .
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.19
| |
− | | ह्या operator चे उत्तर,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.21
| |
− | | पहिला ऑपरंड दुस-याबरोबर असल्यास, '''0''' येईल,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.24
| |
− | | पहिला ऑपरंड दुस-यापेक्षा मोठा असल्यास, 1 येईल,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.29
| |
− | | पहिला ऑपरंड दुस-यापेक्षा लहान असल्यास, -1 येईल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.34
| |
− | | उदाहरणाद्वारे याचे कार्य पाहू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.36
| |
− | | '''टाईप करा''' '''3 less than equals greater than 3 '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.41
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.43
| |
− | | 0 आऊटपुट मिळाले.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.45
| |
− | | कारण दोन्ही ऑपरंड समान म्हणजे '''3 आहेत.'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.50
| |
− | | आता एक ऑपरंड बदलून 4 करू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.53
| |
− | | '''टाईप करा''' '''4 less than equals greater than 3 '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.58
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 08.59
| |
− | | 1 आऊटपुट मिळाले.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.01
| |
− | | कारण4 हे 3 पेक्षा मोठे आहेत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.04
| |
− | | आता पुन्हा एकदा बदल करू.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.07
| |
− | | '''टाईप करा''' '''4 less than equals greater than 7 '''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.11
| |
− | | आणि एंटर दाबा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.13
| |
− | | -1 आऊटपुट मिळाले.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.14
| |
− | | कारण 4 हे 7 पेक्षा लहान आहेत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.17
| |
− | | आता असाईनमेंट.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.19
| |
− | | irb वापरून पुढील उदाहरणे सोडवा. आऊटपुट तपासा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.24
| |
− | | '''10 + bracket 2 astreisk 5 bracket 8 slash 2'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.32
| |
− | | '''4 astreisk 5 slash 2 plus 7'''
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.37
| |
− | | तसेच मेथडद्वारे ऍरीथमेटिक ऑपरेटर्स वापरून बघा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.42
| |
− | | आपण पाठाच्या अंतिम टप्प्यात आहोत.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.45
| |
− | | थोडक्यात,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.47
| |
− | | या पाठात आपण ,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.49
| |
− | | बेरीज, वजाबाकी, गुणाकार, भागाकारासाठी वापरली जाणारी अधिक, वजा, ऍस्टेरिक, स्लॅश ही ऍरीथमेटिक ऑपरेटर्स ,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 09.59
| |
− | | ऑपरेटर्सचा प्राधान्यक्रम,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.01
| |
− | | आणि रिलेशनल ऑपरेटर्स
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.04
| |
− | | उदाहरणाद्वारे समजून घेतले.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.06
| |
− | | स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.10
| |
− | | ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.14
| |
− | | जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.18
| |
− | | स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम,
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.20
| |
− | | Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.23
| |
− | | परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.26
| |
− | | अधिक माहितीसाठी कृपया <nowiki>contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा</nowiki>
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.32
| |
− | | "स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.36
| |
− | | यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.43
| |
− | | यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे.
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.51
| |
− | | ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून मी ------- आपला निरोप घेते .
| |
− |
| |
− | |-
| |
− | | 10.57
| |
− | | सहभागासाठी धन्यवाद.
| |
− |
| |
− | |}
| |