Difference between revisions of "Ruby/C2/Logical-and-other-Operators/Marathi"
From Script | Spoken-Tutorial
(First Upload) |
|||
(11 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
− | '''Title of script''':''' | + | '''Title of script''':''' Logical-and-other-Operators''' |
'''Author: Manali Ranade''' | '''Author: Manali Ranade''' | ||
Line 7: | Line 7: | ||
− | {|border=1 | + | {| border=1 |
!Time | !Time | ||
!Narration | !Narration | ||
Line 13: | Line 13: | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:02 |
− | | | + | | '''Logical''' आणि '''Other Operators''' वरील पाठात आपले स्वागत. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:06 |
− | | | + | | या पाठात शिकणार आहोत, |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:09 |
− | | | + | | '''लॉजिकल ऑपरेटर्स,''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:11 |
− | | | + | | '''पॅरलल असाईनमेंट''' आणि |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:13 |
− | | | + | | '''रेंज ऑपरेटर्स.''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:15 |
− | | | + | | येथे वापरणार आहोत. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:17 |
− | | | + | | '''उबंटु लिनक्स वर्जन'''12.04''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:20 |
− | | | + | | आणि '''रुबी 1.9.3''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:23 |
− | | | + | | या पाठासाठी तुम्हाला लिनक्स टर्मिनल आणि टेक्स्ट एडिटरचे ज्ञान असावे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:29 |
− | | | + | | तसेच '''irb''' चा परिचय असावा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:33 |
− | | | + | | नसल्यास संबंधित पाठांसाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:38 |
− | | | + | | लॉजिकल ऑपरेटर्सला '''Boolean''' ऑपरेटर्स असेही म्हणतात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:42 |
− | | | + | | कारण ते राशीतील भागांचे मूल्यमापन करून |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:45 |
− | | | + | | '''true''' किंवा '''false''' व्हॅल्यू आपल्याला देतात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:48 |
− | | | + | | लॉजिकल ऑपरेटर्स अशाप्रकारे आहेत. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:51 |
− | | | + | | दोन '''अँपरसँड (&&)''' म्हणजे '''(and)''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:54 |
− | | | + | | डबल पाईप म्हणजे '''(or)''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 00:56 |
− | | | + | | एक्स्लमेशन मार्क '''(!)''' म्हणजे '''(not)''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:00 |
− | | | + | | दोन्ही राशी '''true''' असतील तरच &&(दोन अँपरसँड) आणि and आपल्याला '''true''' व्हॅल्यू देते . |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:07 |
− | | | + | | पहिली राशी '''true''' असेल तरच दुस-याचे मूल्यमापन केले जाते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:12 |
− | | | + | | प्राधान्यक्रम हा दोन्ही प्रकारांतील फरक आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:15 |
− | | | + | | चिन्हरूपी '''and''' म्हणजे '''&&(दोन अँपरसँड)''' ला अधिक प्राधान्य असते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:20 |
− | | | + | | त्याची उदाहरणे पाहू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:22 |
− | | | + | | त्यासाठी '''irb''' वापरू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:25 |
− | | | + | | टर्मिनल उघडण्यासाठी '''Ctrl, Alt आणि T''' एकत्रितपणे दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:31 |
− | | | + | | इंटरऍक्टीव्ह रुबी उघडण्यासाठी '''irb''' टाईप करून एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:36 |
− | | | + | | टाईप करा '''3 greater than 2 space &&(दोन अँपरसँड) space 4 less than '''5''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:47 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:49 |
− | | | + | | '''true'''हे आऊटपुट मिळाले. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:53 |
− | | | + | | येथे पहिली '''राशी''' 3>2 ही '''true''' आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 01:59 |
− | | | + | | दुसरी राशी '''<nowiki>4<5 </nowiki>ही सुध्दा '''true''' आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:03 |
− | | | + | | दोन्ही राशी '''true''' असल्याने '''true''' हे आऊटपुट मिळाले. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:08 |
− | | | + | | मागील कमांड पुन्हा मिळवण्यासाठी अप ऍरो की दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:12 |
− | | | + | | दोन अँपरसँड चिन्हांच्या जागी '''and''' टाईप करा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:17 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:19 |
− | | | + | | आपल्याला तोच रिझल्ट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:22 |
− | | | + | | मागील कमांड पुन्हा मिळवण्यासाठी अप ऍरो की दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:27 |
− | | | + | | पहिल्या राशीत '''greater than''' बदलून ते '''less than''' करा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:32 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:35 |
− | | | + | | '''false''' असे आऊटपुट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:38 |
− | | | + | | कारण '''<nowiki>3<2</nowiki>''' हे '''false''' आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:43 |
− | | | + | | पहिली राशी '''false''' असल्यामुळे दुस-या राशीचे मूल्यमापन झाले नाही. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:49 |
− | | | + | | आणि '''false''' हे आऊटपुट मिळाले. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:53 |
− | | | + | | राशींपैकी एक जरी '''true''' असेल तर '''double pipe''' आणि '''or''' आपल्याला '''true''' व्हॅल्यू देते . |
|- | |- | ||
− | | | + | | 02:59 |
− | | | + | | पहिली राशी '''false''' असेल तरच दुस-या राशीचे मूल्यमापन होते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:04 |
− | | | + | | प्राधान्यक्रम हा दोन्ही प्रकारातील फरक आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:07 |
− | | | + | | चिन्हरूपी '''or''' म्हणजे '''double pipe''' ला सर्वाधिक प्राधान्य असते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:11 |
− | | | + | | त्याची उदाहरणे पाहू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:15 |
− | | | + | | '''10 greater than 6 space double pipe space 12 less than 7''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:23 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:26 |
− | | | + | | '''true''' हे आऊटपुट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:29 |
− | | | + | | येथे पहिली राशी म्हणजे '''<nowiki>10>6</nowiki>''' '''true''' आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:35 |
− | | | + | | पहिली राशी '''true''' असल्यामुळे दुस-या '''राशी'''चे मूल्यमापन होणार नाही. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:40 |
− | | | + | | आणि '''true''' हे आऊटपुट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:42 |
− | | | + | | मागील कमांड पुन्हा मिळवण्यासाठी अप ऍरो की दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:46 |
− | | | + | | पहिल्या '''राशीत''' '''greater than''' चिन्ह बदलून ते '''less than''' करा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:52 |
− | | | + | | आणि '''pipe''' चिन्हाच्या जागी '''or''' टाईप करा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 03:57 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:00 |
− | | | + | | येथे पहिली राशी म्हणजे'''<nowiki> 10<6 </nowiki>'''false''' आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:05 |
− | | | + | | दुसरी राशी '''<nowiki>12<7 </nowiki>''' सुध्दा '''false''' आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:10 |
− | | | + | | दोन्ही '''राशी''' '''false''' असल्यामुळे '''false''' हे आऊटपुट मिळाले. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:15 |
− | | | + | | '''! ( exclamation mark )''' आणि '''not''' ऑपरेटर्स दिलेल्या राशीच्या विरूध्द व्हॅल्यू परत करतात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:20 |
− | | | + | | जर राशी '''true''' असेल, '''exclamation mark''' ऑपरेटर '''false''' व्हॅल्यू परत करेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:27 |
− | | | + | | राशी '''false '''असल्यास '''true''' व्हॅल्यू परत करेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:30 |
− | | | + | | प्राधान्यक्रम हा दोन्ही प्रकारातील फरक आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:33 |
− | | | + | | चिन्हरूपी '''not''' म्हणजे '''(!)''' उद्गारचिन्हाला सर्वाधिक प्राधान्य असते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:37 |
− | | | + | | आता '''not''' ऑपरेटर वापरून बघू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:40 |
− | | | + | | प्रथम टाईप करा '''10 double equal to 10''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:45 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:47 |
− | | | + | | '''true''' हे आऊटपुट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:50 |
− | | | + | | वरील राशीचा रिझल्ट उलटा करण्यासाठी |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:53 |
− | | | + | | राशीच्या आधी '''not''' ऑपरेटर समाविष्ट करा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 04:57 |
− | | | + | | टाईप करा '''Exclamation mark कंसात 10 double equal to 10 ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:04 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:06 |
− | | | + | | '''false''' हे आऊटपुट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:10 |
− | | | + | | '''Ctrl+L''' दाबा. '''irb''' कंसोल क्लियर करा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:15 |
− | | | + | | आता '''parallel assignment बद्दल जाणून घेऊ. ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:20 |
− | | | + | | रूबीत पॅरलल असाइनमेंटद्वारे एका ओळीने अनेक व्हेरिएबल्सना प्राथमिक व्हॅल्यू देता येते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:26 |
− | | | + | | आता '''टर्मिनलवर जा.''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:29 |
− | | | + | | पॅरलल असाइनमेंटद्वारे '''a, b, c''' ही तीन व्हेरिएबल घोषित करू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:36 |
− | | | + | | टाईप करा '''a comma b comma c equal to 10 comma 20 comma 30 ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:45 |
− | | | + | | आणि एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:47 |
− | | | + | | येथे व्हेरिएबल '''a ला 10''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:52 |
− | | | + | | '''b ला 20''' , |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:54 |
− | | | + | | '''c ला 30''' ही व्हॅल्यू दिली जाईल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 05:56 |
− | | | + | | '''उजवी बाजू ऍरे सारखे कार्य करेल'''. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:01 |
− | | | + | | जर डाव्या बाजूस अनेक व्हेरिएबल्स लिहिले तर त्यांचा ऍरे अनपॅक करून त्यांना अनुक्रमाने व्हॅल्यू दिल्या जातात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:10 |
− | | | + | | ऍरेज बद्दल पुढील पाठांत सविस्तर जाणून घेऊ. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:14 |
− | | | + | | आता व्हॅल्यूज योग्य पध्दतीने प्रदान झाल्या आहेत का ते पाहू . |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:20 |
− | | | + | | '''a '''टाईप करून एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:23 |
− | | | + | | व्हेरिएबल '''a''' मधे '''10''' ही व्हॅल्यू संचित असल्याचे दिसेल . |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:28 |
− | | | + | | '''b''' टाईप करून एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:31 |
− | | | + | | आपल्याला 20 मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:33 |
− | | | + | | '''c '''टाईप करून एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:37 |
− | | | + | | 30 दाखवले जाईल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:40 |
− | | | + | | दोन व्हेरिएबल्समधील व्हॅल्यूजची अदलाबदल करण्यासाठी पॅरलल असाइनमेंट उपयोगी आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:45 |
− | | | + | | a आणि b च्या व्हॅल्यूजची अदलाबदल करू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 06:50 |
− | | | + | | टाईप करा '''puts space डबल कोटसमधे a equal to hash महिरपी कंसात a comma डबल कोटसमधे b equal to hash महिरपी कंसात b''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:11 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:13 |
− | | | + | | '''a=10 आणि''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:16 |
− | | | + | | '''b=20 हे आऊटपुट मिळेल.''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:20 |
− | | | + | | आता a आणि b ची अदलाबदल करू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:23 |
− | | | + | | त्यासाठी टाईप करा |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:25 |
− | | | + | | '''a comma b equal to b comma a ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:31 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:33 |
− | | | + | | '''puts''' कमांड मिळवण्यासाठी दोनदा अप ऍरो की दाबा आणि एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:39 |
− | | | + | | आपल्याला, |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:41 |
− | | | + | | '''a=20 ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:44 |
− | | | + | | '''b=10''' हे आऊटपुट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:47 |
− | | | + | | आता रुबीमधील रेंजबद्दल जाणून घेऊ. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:50 |
− | | | + | | रेंजमधील व्हॅल्यूज नंबर्स, कॅरॅक्टर्स, स्ट्रिंग्ज किंवा ऑब्जेक्टस असू शकतात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 07:58 |
− | | | + | | रेंजचा उपयोग अनुक्रम (Sequence) दाखवण्यासाठी करतात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:02 |
− | | | + | | '''Sequence''' रेंज ही व्हॅल्यूजची सलग रेंज तयार करण्यास वापरतात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:06 |
− | | | + | | त्यामधे सुरूवातीची व्हॅल्यू, व्हॅल्यूजची रेंज आणि शेवटची व्हॅल्यू दिली जाते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:13 |
− | | | + | | '''(..) two dot ऑपरेटर''' इनक्लुझिव्ह रेंज बनवते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:16 |
− | | | + | | '''(...) three dot ऑपरेटर''' एक्सक्लुझिव्ह रेंज बनवते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:20 |
− | | | + | | रेंजचा वापर एखादी व्हॅल्यू दिलेल्या रेंजमधे आहे की नाही हे तपासण्यासाठी होतो. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:26 |
− | | | + | | आपण हे (===) '''equality''' ऑपरेटरद्वारे करतो. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:30 |
− | | | + | | रेंजेसवरील उदाहरणे पाहू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:33 |
− | | | + | | टर्मिनलवर जा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:36 |
− | | | + | | टाईप करा कंसात '''1 two dots 10 then dot to underscore a ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:46 |
− | | | + | | '''Two dot''' ऑपरेटर इनक्लुझिव्ह रेंज बनवतो. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:50 |
− | | | + | | '''इनक्लुझिव्ह ऑपरेटर''' रेंजमधे सुरूवातीची किंवा शेवटची व्हॅल्यू समाविष्ट करतो. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 08:57 |
− | | | + | | रेंज, सूचीमधे बदलण्यासाठी '''to_a''' ही मेथड वापरली आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:03 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:05 |
− | | | + | | रेंजमधे 1 आणि 10 ह्या व्हॅल्यूज समाविष्ट झालेल्या दिसतील. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:11 |
− | | | + | | आता एक्सक्लुझिव्ह रेंज ऑपरेटर पाहू. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:16 |
− | | | + | | टाईप करा कंसात '''1 three dots 10 then dot to underscore a ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:27 |
− | | | + | | '''Three dot''' ऑपरेटर एक्सक्लुझिव्ह रेंज बनवतो. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:31 |
− | | | + | | '''एक्सक्लुझिव्ह ऑपरेटर''' रेंजमधील शेवटची व्हॅल्यू वगळतो. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:37 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:39 |
− | | | + | | येथे 10 ही व्हॅल्यू रेंजमधे समाविष्ट झालेली नाही. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:45 |
− | | | + | | आता 1 ते 10च्या रेंजमधे 5 ही व्हॅल्यू येते का ते तपासू . |
|- | |- | ||
− | | | + | | 09:50 |
− | | | + | | टाईप करा कंसात '''1 two dots 10 तीन वेळा equal to आणि नंतर 5 ''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:00 |
− | | | + | | एंटर दाबा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:02 |
− | | | + | | रेंजमधे एखाद्या व्हॅल्यूचा समावेश होतो का ते तपासण्यासाठी '''Equality ऑपरेटर''' वापरतात. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:07 |
− | | | + | | 1 ते 10 या रेंजमधे 5 ही व्हॅल्यू समाविष्ट होत असल्यामुळे '''true'''आऊटपुट मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:14 |
− | | | + | | आपण पाठाच्या अंतिम टप्प्यात आहोत. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:17 |
− | | | + | | या पाठात आपण शिकलो , |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:20 |
− | | | + | | '''लॉजिकल ऑपरेटर''' म्हणजे '''दोन अँपरसँड,''' डबल पाईप आणि उद्गारचिन्ह हे ऑपरेटर्स |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:27 |
− | | | + | | '''पॅरलल असाइनमेंट''' उदाहरणार्थ a,b,c=10,20,30 |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:34 |
− | | | + | | रेंज ऑपरेटर, इनक्लुझिव्ह ऑपरेटर '''(..)''' आणि '''एक्सक्लुझिव्ह ऑपरेटर(...)''' |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:39 |
− | | | + | | आता असाईनमेंट. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:41 |
− | | | + | | '''पॅरलल असाइनमेंट''' वापरून दोन व्हेरिएबल्स घोषित करा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:45 |
− | | | + | | त्या दोन्हींची बेरीज 20 आणि 50 च्या मधे येते की नाही ते तपासा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:49 |
− | | | + | | स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:52 |
− | | | + | | ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 10:56 |
− | | | + | | जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:00 |
− | | | + | | स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम, |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:03 |
− | | | + | | Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:05 |
− | | | + | | परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:09 |
− | | | + | | अधिक माहितीसाठी कृपया <nowiki>contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा</nowiki> |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:15 |
− | | | + | | "स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:19 |
− | | | + | | यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:25 |
− | | | + | | यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे. |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:34 |
− | | | + | | ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते . |
|- | |- | ||
− | | | + | | 11:38 |
− | | | + | | सहभागासाठी धन्यवाद. |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
|} | |} |
Latest revision as of 10:26, 16 July 2014
Title of script: Logical-and-other-Operators
Author: Manali Ranade
Keywords: Ruby
Time | Narration
|
---|---|
00:02 | Logical आणि Other Operators वरील पाठात आपले स्वागत. |
00:06 | या पाठात शिकणार आहोत, |
00:09 | लॉजिकल ऑपरेटर्स, |
00:11 | पॅरलल असाईनमेंट आणि |
00:13 | रेंज ऑपरेटर्स. |
00:15 | येथे वापरणार आहोत. |
00:17 | उबंटु लिनक्स वर्जन12.04 |
00:20 | आणि रुबी 1.9.3 |
00:23 | या पाठासाठी तुम्हाला लिनक्स टर्मिनल आणि टेक्स्ट एडिटरचे ज्ञान असावे. |
00:29 | तसेच irb चा परिचय असावा. |
00:33 | नसल्यास संबंधित पाठांसाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या. |
00:38 | लॉजिकल ऑपरेटर्सला Boolean ऑपरेटर्स असेही म्हणतात. |
00:42 | कारण ते राशीतील भागांचे मूल्यमापन करून |
00:45 | true किंवा false व्हॅल्यू आपल्याला देतात. |
00:48 | लॉजिकल ऑपरेटर्स अशाप्रकारे आहेत. |
00:51 | दोन अँपरसँड (&&) म्हणजे (and) |
00:54 | डबल पाईप म्हणजे (or) |
00:56 | एक्स्लमेशन मार्क (!) म्हणजे (not) |
01:00 | दोन्ही राशी true असतील तरच &&(दोन अँपरसँड) आणि and आपल्याला true व्हॅल्यू देते . |
01:07 | पहिली राशी true असेल तरच दुस-याचे मूल्यमापन केले जाते. |
01:12 | प्राधान्यक्रम हा दोन्ही प्रकारांतील फरक आहे. |
01:15 | चिन्हरूपी and म्हणजे &&(दोन अँपरसँड) ला अधिक प्राधान्य असते. |
01:20 | त्याची उदाहरणे पाहू. |
01:22 | त्यासाठी irb वापरू. |
01:25 | टर्मिनल उघडण्यासाठी Ctrl, Alt आणि T एकत्रितपणे दाबा. |
01:31 | इंटरऍक्टीव्ह रुबी उघडण्यासाठी irb टाईप करून एंटर दाबा. |
01:36 | टाईप करा 3 greater than 2 space &&(दोन अँपरसँड) space 4 less than 5 |
01:47 | एंटर दाबा. |
01:49 | trueहे आऊटपुट मिळाले. |
01:53 | येथे पहिली राशी 3>2 ही true आहे. |
01:59 | दुसरी राशी 4<5 ही सुध्दा true आहे. |
02:03 | दोन्ही राशी true असल्याने true हे आऊटपुट मिळाले. |
02:08 | मागील कमांड पुन्हा मिळवण्यासाठी अप ऍरो की दाबा. |
02:12 | दोन अँपरसँड चिन्हांच्या जागी and टाईप करा. |
02:17 | एंटर दाबा. |
02:19 | आपल्याला तोच रिझल्ट मिळेल. |
02:22 | मागील कमांड पुन्हा मिळवण्यासाठी अप ऍरो की दाबा. |
02:27 | पहिल्या राशीत greater than बदलून ते less than करा. |
02:32 | एंटर दाबा. |
02:35 | false असे आऊटपुट मिळेल. |
02:38 | कारण 3<2 हे false आहे. |
02:43 | पहिली राशी false असल्यामुळे दुस-या राशीचे मूल्यमापन झाले नाही. |
02:49 | आणि false हे आऊटपुट मिळाले. |
02:53 | राशींपैकी एक जरी true असेल तर double pipe आणि or आपल्याला true व्हॅल्यू देते . |
02:59 | पहिली राशी false असेल तरच दुस-या राशीचे मूल्यमापन होते. |
03:04 | प्राधान्यक्रम हा दोन्ही प्रकारातील फरक आहे. |
03:07 | चिन्हरूपी or म्हणजे double pipe ला सर्वाधिक प्राधान्य असते. |
03:11 | त्याची उदाहरणे पाहू. |
03:15 | 10 greater than 6 space double pipe space 12 less than 7 |
03:23 | एंटर दाबा. |
03:26 | true हे आऊटपुट मिळेल. |
03:29 | येथे पहिली राशी म्हणजे 10>6 true आहे. |
03:35 | पहिली राशी true असल्यामुळे दुस-या राशीचे मूल्यमापन होणार नाही. |
03:40 | आणि true हे आऊटपुट मिळेल. |
03:42 | मागील कमांड पुन्हा मिळवण्यासाठी अप ऍरो की दाबा. |
03:46 | पहिल्या राशीत greater than चिन्ह बदलून ते less than करा. |
03:52 | आणि pipe चिन्हाच्या जागी or टाईप करा. |
03:57 | एंटर दाबा. |
04:00 | येथे पहिली राशी म्हणजे 10<6 false आहे. |
04:05 | दुसरी राशी 12<7 सुध्दा false आहे. |
04:10 | दोन्ही राशी false असल्यामुळे false हे आऊटपुट मिळाले. |
04:15 | ! ( exclamation mark ) आणि not ऑपरेटर्स दिलेल्या राशीच्या विरूध्द व्हॅल्यू परत करतात. |
04:20 | जर राशी true असेल, exclamation mark ऑपरेटर false व्हॅल्यू परत करेल. |
04:27 | राशी false असल्यास true व्हॅल्यू परत करेल. |
04:30 | प्राधान्यक्रम हा दोन्ही प्रकारातील फरक आहे. |
04:33 | चिन्हरूपी not म्हणजे (!) उद्गारचिन्हाला सर्वाधिक प्राधान्य असते. |
04:37 | आता not ऑपरेटर वापरून बघू. |
04:40 | प्रथम टाईप करा 10 double equal to 10 |
04:45 | एंटर दाबा. |
04:47 | true हे आऊटपुट मिळेल. |
04:50 | वरील राशीचा रिझल्ट उलटा करण्यासाठी |
04:53 | राशीच्या आधी not ऑपरेटर समाविष्ट करा. |
04:57 | टाईप करा Exclamation mark कंसात 10 double equal to 10 |
05:04 | एंटर दाबा. |
05:06 | false हे आऊटपुट मिळेल. |
05:10 | Ctrl+L दाबा. irb कंसोल क्लियर करा. |
05:15 | आता parallel assignment बद्दल जाणून घेऊ. |
05:20 | रूबीत पॅरलल असाइनमेंटद्वारे एका ओळीने अनेक व्हेरिएबल्सना प्राथमिक व्हॅल्यू देता येते. |
05:26 | आता टर्मिनलवर जा. |
05:29 | पॅरलल असाइनमेंटद्वारे a, b, c ही तीन व्हेरिएबल घोषित करू. |
05:36 | टाईप करा a comma b comma c equal to 10 comma 20 comma 30 |
05:45 | आणि एंटर दाबा. |
05:47 | येथे व्हेरिएबल a ला 10 |
05:52 | b ला 20 , |
05:54 | c ला 30 ही व्हॅल्यू दिली जाईल. |
05:56 | उजवी बाजू ऍरे सारखे कार्य करेल. |
06:01 | जर डाव्या बाजूस अनेक व्हेरिएबल्स लिहिले तर त्यांचा ऍरे अनपॅक करून त्यांना अनुक्रमाने व्हॅल्यू दिल्या जातात. |
06:10 | ऍरेज बद्दल पुढील पाठांत सविस्तर जाणून घेऊ. |
06:14 | आता व्हॅल्यूज योग्य पध्दतीने प्रदान झाल्या आहेत का ते पाहू . |
06:20 | a टाईप करून एंटर दाबा. |
06:23 | व्हेरिएबल a मधे 10 ही व्हॅल्यू संचित असल्याचे दिसेल . |
06:28 | b टाईप करून एंटर दाबा. |
06:31 | आपल्याला 20 मिळेल. |
06:33 | c टाईप करून एंटर दाबा. |
06:37 | 30 दाखवले जाईल. |
06:40 | दोन व्हेरिएबल्समधील व्हॅल्यूजची अदलाबदल करण्यासाठी पॅरलल असाइनमेंट उपयोगी आहे. |
06:45 | a आणि b च्या व्हॅल्यूजची अदलाबदल करू. |
06:50 | टाईप करा puts space डबल कोटसमधे a equal to hash महिरपी कंसात a comma डबल कोटसमधे b equal to hash महिरपी कंसात b |
07:11 | एंटर दाबा. |
07:13 | a=10 आणि |
07:16 | b=20 हे आऊटपुट मिळेल. |
07:20 | आता a आणि b ची अदलाबदल करू. |
07:23 | त्यासाठी टाईप करा |
07:25 | a comma b equal to b comma a |
07:31 | एंटर दाबा. |
07:33 | puts कमांड मिळवण्यासाठी दोनदा अप ऍरो की दाबा आणि एंटर दाबा. |
07:39 | आपल्याला, |
07:41 | a=20 |
07:44 | b=10 हे आऊटपुट मिळेल. |
07:47 | आता रुबीमधील रेंजबद्दल जाणून घेऊ. |
07:50 | रेंजमधील व्हॅल्यूज नंबर्स, कॅरॅक्टर्स, स्ट्रिंग्ज किंवा ऑब्जेक्टस असू शकतात. |
07:58 | रेंजचा उपयोग अनुक्रम (Sequence) दाखवण्यासाठी करतात. |
08:02 | Sequence रेंज ही व्हॅल्यूजची सलग रेंज तयार करण्यास वापरतात. |
08:06 | त्यामधे सुरूवातीची व्हॅल्यू, व्हॅल्यूजची रेंज आणि शेवटची व्हॅल्यू दिली जाते. |
08:13 | (..) two dot ऑपरेटर इनक्लुझिव्ह रेंज बनवते. |
08:16 | (...) three dot ऑपरेटर एक्सक्लुझिव्ह रेंज बनवते. |
08:20 | रेंजचा वापर एखादी व्हॅल्यू दिलेल्या रेंजमधे आहे की नाही हे तपासण्यासाठी होतो. |
08:26 | आपण हे (===) equality ऑपरेटरद्वारे करतो. |
08:30 | रेंजेसवरील उदाहरणे पाहू. |
08:33 | टर्मिनलवर जा. |
08:36 | टाईप करा कंसात 1 two dots 10 then dot to underscore a |
08:46 | Two dot ऑपरेटर इनक्लुझिव्ह रेंज बनवतो. |
08:50 | इनक्लुझिव्ह ऑपरेटर रेंजमधे सुरूवातीची किंवा शेवटची व्हॅल्यू समाविष्ट करतो. |
08:57 | रेंज, सूचीमधे बदलण्यासाठी to_a ही मेथड वापरली आहे. |
09:03 | एंटर दाबा. |
09:05 | रेंजमधे 1 आणि 10 ह्या व्हॅल्यूज समाविष्ट झालेल्या दिसतील. |
09:11 | आता एक्सक्लुझिव्ह रेंज ऑपरेटर पाहू. |
09:16 | टाईप करा कंसात 1 three dots 10 then dot to underscore a |
09:27 | Three dot ऑपरेटर एक्सक्लुझिव्ह रेंज बनवतो. |
09:31 | एक्सक्लुझिव्ह ऑपरेटर रेंजमधील शेवटची व्हॅल्यू वगळतो. |
09:37 | एंटर दाबा. |
09:39 | येथे 10 ही व्हॅल्यू रेंजमधे समाविष्ट झालेली नाही. |
09:45 | आता 1 ते 10च्या रेंजमधे 5 ही व्हॅल्यू येते का ते तपासू . |
09:50 | टाईप करा कंसात 1 two dots 10 तीन वेळा equal to आणि नंतर 5 |
10:00 | एंटर दाबा. |
10:02 | रेंजमधे एखाद्या व्हॅल्यूचा समावेश होतो का ते तपासण्यासाठी Equality ऑपरेटर वापरतात. |
10:07 | 1 ते 10 या रेंजमधे 5 ही व्हॅल्यू समाविष्ट होत असल्यामुळे trueआऊटपुट मिळेल. |
10:14 | आपण पाठाच्या अंतिम टप्प्यात आहोत. |
10:17 | या पाठात आपण शिकलो , |
10:20 | लॉजिकल ऑपरेटर म्हणजे दोन अँपरसँड, डबल पाईप आणि उद्गारचिन्ह हे ऑपरेटर्स |
10:27 | पॅरलल असाइनमेंट उदाहरणार्थ a,b,c=10,20,30 |
10:34 | रेंज ऑपरेटर, इनक्लुझिव्ह ऑपरेटर (..) आणि एक्सक्लुझिव्ह ऑपरेटर(...) |
10:39 | आता असाईनमेंट. |
10:41 | पॅरलल असाइनमेंट वापरून दोन व्हेरिएबल्स घोषित करा. |
10:45 | त्या दोन्हींची बेरीज 20 आणि 50 च्या मधे येते की नाही ते तपासा. |
10:49 | स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा. |
10:52 | ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. |
10:56 | जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता. |
11:00 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम, |
11:03 | Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते. |
11:05 | परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते. |
11:09 | अधिक माहितीसाठी कृपया contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा |
11:15 | "स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे. |
11:19 | यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. |
11:25 | यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे. |
11:34 | ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते . |
11:38 | सहभागासाठी धन्यवाद. |