Difference between revisions of "Xfig/C2/Feedback-diagram-with-Maths/Sanskrit"
From Script | Spoken-Tutorial
| Line 371: | Line 371: | ||
|- | |- | ||
|15:03 | |15:03 | ||
| − | | एतद् मिषन् विषये अधिकं विवरणम्, अधोनिर्दिष्टायां पर्चन्यां लभ्यते: spoken-tutorial.org/NMEICT-Intro | + | | एतद् मिषन् विषये अधिकं विवरणम्, अधोनिर्दिष्टायां पर्चन्यां लभ्यते: |
| + | '''http://spoken-tutorial.org/NMEICT-Intro''' | ||
|- | |- | ||
|15:12 | |15:12 | ||
Revision as of 22:23, 18 April 2019
| Time | Narration |
| 00:00 | Xfig मध्ये गणितयोजनयुक्ते (एम्बेडिङ्-करणयुक्ते) अस्मिन् अनुशिक्षणे भवतां स्वागतम् । |
| 00:05 | अस्मिन् अनुशिक्षणे, अहम् एषा आकृतिः कथं रचनीया इति विवृणोमि । |
| 00:11 | द्वितीय-ब्लाक्-मध्ये विद्यमानस्य गणितस्य एक्स्प्रेषन् (expression) अवलोकयन्तु । |
| 00:16 | अस्य अनुशिक्षणस्य अध्ययनानन्तरं, भवन्तः यत्किमपि गणितस्य एक्स्प्रेषन् योजयितुं (एम्बेड्-कर्तुं) शक्नुवन्ति । |
| 00:23 | वयं, अस्याः आकृतेः आरभ्य, पूर्वतन-स्लैड्-आकृतिं रचयामः । एतत् “Feedback Diagrams through Xfig” इत्याख्ये अनुशिक्षणे रचितम् आसीत् । |
| 00:36 | अस्य अनुशिक्षणस्य आरम्भात्पूर्वं, भवद्भिः एतत् अनुशिक्षणम् अध्येतव्यम् । |
| 00:42 | अस्मिन् पाठे पाठितं विषयं ज्ञातुं, भवद्भ्यः किं किम् अपेक्षितम् इति अहम् इदानीं विवृणोमि । |
| 00:48 | अत्र अहं 'Xfig' आवृत्तेः 3.2, patch level 5 उपयोगं करोमि । |
| 00:52 | भवद्भ्यः LaTeX अपेक्षितम् । तस्यापि परिचयः अपेक्षितः । |
| 00:56 | भवद्भ्यः image cropping software अपि अपेक्षितम् । |
| 01:01 | pdfcrop, Linux , Mac OS X इत्यत्र कार्यं करोति । अस्मिन् अनुशिक्षणे अहमेतत् विवृणोमि । |
| 01:09 | Briss, Windows मध्येपि कार्यं करोति । किन्तु, अस्मिन् अनुशिक्षणे तत् न् विवृतम् । |
| 01:15 | Xfig प्रति गच्छामः । |
| 01:19 | File, ततः Open इति चिनुमः । |
| 01:26 | वयं लिस्ट् मध्ये स्क्रोल् कुर्मः चेत्, “feedback.fig” सञ्चिकां पश्यामः । एतत् “Feedback Diagrams through Xfig” इत्याख्ये अनुशिक्षणे सृष्टम् आसीत् । एतत् क्लिक् कुर्मः । |
| 01:42 | अस्य बाक्स् अन्तः वयम् आकृतिं पश्यामः । |
| 01:45 | एतत् ओपन् कुर्मः । |
| 01:53 | एतत् अन्तः आनयामः । |
| 02:01 | एतत् झूम् अपि कुर्मः । |
| 02:05 | “File” मध्ये विद्यमानSave as इति आप्षन् स्वीकृत्य, एताम् आकृतिं maths इति सेव् कुर्मः । |
| 02:20 | एतत् save कुर्मः । |
| 02:24 | अस्माकं सविधे इदानीं "maths.fig" इति सञ्चिका अस्ति । |
| 02:27 | वयं “Edit” इति चित्वा, “Plant” टेक्स्ट् क्लिक् कुर्मः । |
| 02:34 | मौस् अत्र आनयामि । एतत् डिलिट् कृत्वा $G(z) = \frac z{z-1}$ इति लिखामः । |
| 02:50 | टैप्-करणकाले, मौस्, बाक्स् अन्तः अस्तीति द्रढयन्तु । |
| 02:56 | “Flag” डिफाल्ट् व्याल्यू, “Normal” भवति – तत् “Special” इति परिवर्तयन्तु । |
| 03:01 | “Done” इति क्लिक् कुर्वन्तु । |
| 03:07 | टेक्स्ट् दीर्घम् अस्ति इत्यतः, तस्य अन्यानि ...णि अतिवर्तते । |
| 03:12 | टेक्स्ट्, बाक्स्-तः बहिरानीय कार्यं कुर्मः । |
| 03:23 | अहमत्र क्लिक् करोमि । |
| 03:26 | Grid Mode चिनुमः । |
| 03:31 | अत्र अस्मदपेक्षितानि परिवर्तनानि जातानि इति भाति चेत्, वयं पुनः तत् बाक्स् अन्तः योजयितुं शक्नुमः । |
| 03:39 | एतां सञ्चिकां सेव् कुर्मः । |
| 03:44 | pdf , Latex सञ्चिकाः योजयित्वा, एक्स्पोर्ट् (export) कुर्मः । |
| 03:51 | File > Export > Combined pdf/LaTeX. Export कुर्मः । |
| 04:03 | अस्मभ्यम् अत्र एकम् एरर् मेसेज् लभ्यते । किन्तु, तद्विषये अस्माकं चिन्ता मास्तु । |
| 04:11 | अहं टर्मिनल्-प्रति गच्छमि । |
| 04:13 | ls - lrt (एस् एल् मैनस् एल् आर् टि) इति टङ्कनं करोमि । |
| 04:21 | अस्मभ्यं सञ्चिकानां काचित् पट्टिका लभ्यते । तत्र अन्तिमा, सद्यःकालीना सञ्चिका । |
| 04:26 | maths.pdf_t , maths.pdf अन्तिम-सञ्चिकाद्वयम् । |
| 04:33 | open maths.pdf इति कमाण्ड् लिखामः । |
| 04:42 | एतत् अन्तः आनयामः । |
| 04:45 | गणितस्य एक्स्प्रेषन्-रहितं, ब्लाक्-डैग्राम्स् अस्माभिः द्रष्टुं शक्यते । |
| 04:50 | अहमेतत् पिदधामि । |
| 04:52 | एतावता एव अस्माभिः उद्घाटिते emacs एडिटर्-मध्ये, maths.pdf_t इत्येतत् वयं पश्यामः । |
| 05:01 | एतत् अत्र अस्ति । एतत् उद्घाटयामि । |
| 05:14 | कृपया अवलोकयन्तु, भवद्भिः emacs एव उपयोक्तव्यम् इति नास्ति, |
| 05:17 | भवताम् इष्टं किमपि एडिटर् उपयोक्तुं शक्नुवन्ति । |
| 05:22 | “picture” एन्वैर्नमेण्ट् उपयुक्तम् इति भवन्तः पश्यन्ति । |
| 05:26 | includegraphics , color प्याकेजस् एतत् उपयोगं करोति । एताम् आवश्यकतां मनसि निधाय अस्माभिः LaTeX प्रति वक्तव्यं भवति । |
| 05:41 | अस्य अनुशिक्षणस्य निमित्तं, मया एतावता एव रचितं maths-bp.tex इति सञ्चिकाम् अहमिदानीम् उद्घाटयामि । |
| 05:59 | अहं “article” इति class उपयुक्तवान् अस्मि । |
| 06:02 | मया color, graphicx इति प्याकेजस् उपयुक्तम् अस्ति । यतः, अस्माभिः पूर्वं दृष्टायां pdf_t सञ्चिकायाम् एतत् उपयुक्तम् अस्ति । |
| 06:15 | मह्यं पुटसङ्ख्यायाः अपेक्षा नास्ति । अतः, मया pagestyle रिक्तं त्यक्तव्यम् । |
| 06:20 | अन्ते, मया maths.pdf_t सञ्चिका योजनीया अस्ति । |
| 06:27 | वयमिदानीं टर्मिनल्-मध्ये, pdflatex maths-bp इति कमाण्ड् लिखामः । |
| 06:42 | maths-bp.pdf सृष्टम् अस्ति इति सन्देशः अस्माभिः प्राप्यते । |
| 06:48 | एतत् वयं open maths-bp.pdf इति कमाण्ड्-द्वारा उद्घाटयामः । |
| 06:58 | अस्मदपेक्षिता सञ्चिका अस्माकं सविधे अस्ति । एतत् वयं झूम् कुर्मः । |
| 07:07 | गणितस्य एक्स्प्रेषन् कार्यं करोति, इति अस्माभिः ज्ञातम् अस्ति । इदानीं टेक्स्ट्, बाक्स् अन्तः योजयामः । |
| 07:30 | एतत् सेव् कृत्वा एक्स्पोर्ट् कुर्मः । एतत् इदानीमेव अपेक्षित-भाषायाम् अस्ति । Export. |
| 07:38 | अस्याः सूचनायाः (warning) उपेक्षां कुर्मः । |
| 07:41 | अहं पुनः एतत् कम्पैल् करोमि । |
| 07:44 | सञ्चिकायुक्तं pdf ब्रौसर् क्लिक् कुर्मः । |
| 07:49 | इदानीं, अस्मदपेक्षितं यथा, तथैव बाक्स् अन्तः, गणितस्य एक्प्रेषन्स् भवन्तः पश्यन्ति । |
| 07:56 | यदि वयं Special फ्ल्याग् न चितं चेत् किं भवतीति इदानीं वयं पश्यामः । |
| 08:01 | अहं तत्र आगच्छामि । |
| 08:04 | अहं टेक्स्ट् एडिट् करोमि । Special Flag , Normal प्रति परिवर्तयामि । अभवत् । |
| 08:25 | File > Save । अहम् एक्स्पोर्ट् करोमि । |
| 08:37 | कम्पैल् करोमि । अहं तत्र आगच्छामि । |
| 08:41 | इदानीं सूत्रम् अस्मदपेक्षितरूपं नास्ति । |
| 08:46 | वयं “Special Flag” पुनः “Special” इति परिवर्तयामः । |
| 09:03 | Save कुर्वन्तु, Export कुर्वन्तु च । |
| 09:12 | पुनः कम्पैल् कुर्वन्तु । सञ्चिका, अस्मदपेक्षितरूपा अस्ति इति भवन्तः पश्यन्ति । |
| 09:18 | वयम् इदानीं अस्य सूत्रस्य रूपं परिष्कुर्मः । |
| 09:22 | अस्मिन् सन्दर्भे, 'dfrac' उपयोगः, भिन्नराशिं सम्यक् दर्शनीयं करोति । |
| 09:28 | अतः, 'frac' , 'dfrac' इति परिवर्तयामः । |
| 09:38 | अहमत्र क्लिक् करोमि । मौस्, बाक्स् अन्तः स्थापयन्तु । |
| 09:43 | अत्र 'd' इति टैप् कुर्वन्तु । अभवत् । Save, Export कुर्वन्तु । |
| 09:52 | पुनरपि pdflatex उपयुज्य, वयं कम्पैल् कुर्मः । |
| 10:03 | अस्माभिः “Undefined control sequence” "\dfrac" इति एरर् मेसेज् दृश्यते । |
| 10:11 | LaTeX (लेटेक्) आक्षिपति. यतः, \dfrac इति कमाण्ड् “Amsmath” प्याकेज्-मध्ये डिफैन् कृतम् अस्ति । किन्तु, अस्माभिः तत् न योजितम् । |
| 10:21 | अस्माभिः एतत् maths-bp.tex' सञ्चिकायाम् अवश्यं योजनीयम् । |
| 10:27 | एतत् कुर्मः । emacs (इम्याक्स्) प्रति गच्छामः । |
| 10:35 | “\usepackage{amsmath}” (यूस्-प्याकेज्-a m s-म्याथ्) इति लिखन्तु । |
| 10:41 | सञ्चिकां सेव् कुर्मः । पुनरपि कम्पैल् कुर्मः । आदौ अहं बहिरागच्छामि । |
| 10:49 | अहमिदानीं पुनः कम्पैल् करोमि । तत् इदानीं कम्पैल् भवति । तत् क्लिक् कुर्मः । |
| 10:59 | इदानीं भिन्नराशिः सम्यक् दृश्यते इति वयं द्रष्टुं शक्नुमः । |
| 11:03 | Xfig मध्ये गणितस्य एक्स्प्रेषन्स् कथम् अन्तः योजनीयानि इति अध्ययनस्य उद्देश्यम् अस्माभिः साधितम् अस्ति । |
| 11:11 | LaTeX इत्यस्य कमाण्ड्स्, Xfig नावगच्छति इति अस्माभिः मुख्यतया अवलोकनीयम् । |
| 11:16 | “pdflatex” कमाण्ड्-द्वारा एतत् अवगतम् । |
| 11:20 | कम्पैल्-करणकाले, LaTeX कमाण्ड्स् सम्यक् एकरूपाणि स्युः । |
| 11:25 | आकृतिं परितः विद्यमानं श्वेतस्थलं कथं निष्कासनीयम् इति इदानीं वयं विवृणुमः । |
| 11:31 | अहं टर्मिनल्-प्रति गच्छामि । |
| 11:33 | “pdfcrop maths-bp.pdf” इति कमाण्ड् टङ्कनं करोमि । एतत्, “maths-out.pdf” इत्यत्र अस्माभिः रचिता सञ्चिका । |
| 11:53 | अस्यां सञ्चिकायां किञ्चन पुटं लिखितम् इति Pdfcrop वदति । |
| 11:57 | “pdfcrop”, किञ्चन इन्पुट् सञ्चिकां स्वीकृत्य, चित्रं परितः विद्यमानम् अनवश्यकं स्थलं निष्कास्य, क्राप्-कृतां सञ्चिकां, औट्पुट्-सञ्चिकायां लिखति । |
| 12:09 | मम यन्त्रे एतावता एव “pdfcrop” इन्स्टाल् जातम् अस्ति । |
| 12:12 | एतत् भवतां यन्त्रे नास्ति चेत्, आदौ भवद्भिः तत् इन्स्टाल् करणीयं भवति । |
| 12:15 | “open maths-out.pdf” कमाण्ड्-द्वारा, वयम् एतत् औट्पुट्-सञ्चिकां पश्यामः । |
| 12:29 | एतत् अहम् अन्तः आनयामि । |
| 12:31 | एतत् चित्रम् अत्यन्तं विषकलितम् (compact) अस्ति । |
| 12:34 | अत्रत्यं श्वेतस्थलं सम्पूर्णतया निष्कासितम् अस्ति । |
| 12:38 | वयमिदानीम् एतत् डाक्युमेण्ट् अन्तः योजयितुं शक्नुमः । |
| 12:42 | अहम् एतत् क्लोस् करोमि, एतत् ततः एतत् अपि क्लोस् करोमि । |
| 12:52 | अहं पुनः स्लैड्स् प्रति गच्छामि । |
| 12:57 | श्वेतस्थलं क्राप् कर्तुं, “briss” इति तन्त्रांशः अपि उपयोक्तुं शक्यः । |
| 13:01 | एतत्, Linux, Mac OS X , Windows इत्येतेषु अपि कार्यं करोति । |
| 13:08 | एतत् Mac OS X मध्ये कार्यं करोतीति मया परीक्षितम् अस्ति । किन्तु, अत्र मया तत् दर्श्यमानं नास्ति । |
| 13:17 | वयम् अस्य अनुशिक्षणस्य अन्तिमभागं प्रति आगताः स्मः । |
| 13:20 | अत्र भवद्भ्यः किञ्चन असैन्मेण्ट् अस्ति । अस्मिन् अनुशिक्षणे रचितानि डैग्राम्स्, इतोपि सम्मितीयं (सिमेट्रिक्) सुन्दरं च यथा स्यात् तथा कुर्वन्तु । |
| 13:27 | गणितस्य विविधानि एक्स्प्रेषन्स् प्रयत्य पश्यन्तु । |
| 13:30 | अस्मिन् अनुशिक्षणे यत् न विवृतं flip (फ्लिप्) , rotate (रोटेट्) सदृशानि आप्षन्स् प्रयत्यताम् । |
| 13:36 | विविधानि डैग्राम्स् रचयितुं प्रयत्नं कुर्वन्तु । library विषये जानन्तु । |
| 13:41 | Xfig सम्बद्धान् विषयान् अन्तर्जाले अन्विष्यन्तु । |
| 13:47 | अध्ययनाय उपयुक्तः विषयः spoken-tutorial.org मध्ये लभ्यते । तत् अत्र अस्ति । |
| 14:02 | अनुशिक्षण-विषयिणी परिकल्पना "What is a Spoken Tutorial?" इत्यत्र विवृता अस्ति । |
| 14:09 | अत्र उपलब्धानि अनुशिक्षणानि उपयुज्य, भवद्भिः LaTeX अध्येतुं शक्यते । एतानि, एतत् ट्याब्-मध्ये मया डौन्लोड् कृतानि सन्ति । |
| 14:19 | गणितं LaTeX मध्ये कथं कर्तुं शक्यते इति Mathematical Typesetting विषयकम् इदम् अनुशिक्षणं विवृणोति । |
| 14:29 | अस्मिन् अनुशिक्षणे रचिताः आकृतयः, डाक्युमेण्ट्-मध्ये कथं योजनीयाः इति, Tables and Figuresविषयकम् अनुशिक्षणं विवृणोति । |
| 14:38 | एतत् जालपुटं, Xfig अनुशिक्षणैः सह इतोऽप्यधिकविषययुक्तम् अस्ति । स्लैड्स् प्रति आगच्छन्तु । |
| 14:53 | स्पोकन् ट्युटोरियल् योजना, टाक् टु ए टीचर् योजनायाः कश्चन भागः । इदं ICT, MHRD द्वारा भारतसर्वकारस्य राष्ट्रिय साक्षरता मिशन् आधारीकृतम् अस्ति । |
| 15:03 | एतद् मिषन् विषये अधिकं विवरणम्, अधोनिर्दिष्टायां पर्चन्यां लभ्यते: |
| 15:12 | भवतां सहभागित्वं, सूचनाश्च वयं स्वागतीकुर्मः । |
| 15:16 | अस्य अनुशिक्षणस्य अनुवादकः डा. उदयन हेगडे, ध्वनिः ........।
धन्यवादः । |
