View source for PhET/C3/Gene-Expression-The-Basics/Marathi

{|border=1
||'''Time'''
||'''Narration'''

|-
|| 00:01
|| '''Gene-Expression-The Basics simulation''' वरील पाठात आपले स्वागत.


|-
|| 00:08
|| या पाठात, '''Gene Expression-The Basics''' या PhET सिम्युलेशनचे प्रात्यक्षिक बघणार आहोत.

|-
|| 00:16
|| हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील जीवशास्त्राचे ज्ञान असावे.  

|-
|| 00:23
|| या पाठासाठी मी:
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04,

|-
|| 00:30
|| जावा वर्जन 1.7.0,

|-
|| 00:35
|| फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे.


|-
|| 00:41
|| हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकणार आहोत: 
1. प्रथिन संश्लेषणातील पायऱ्यांची माहिती

|-
|| 00:48
|| 2. प्रथिन संश्लेषणावर परिणाम करणारे घटक 

3. पेशींमधे तयार होणाऱ्या '''Green Fluorescent Protein''' ची सरासरी पातळी पाहणे.

|-
|| 01:00
|| '''Central Dogma of Genetics''' याविषयी माहिती आठवूया.

|-
|| 01:05
|| याची संकल्पना '''Francis Crick''' या शास्त्रज्ञाने मांडली.

|-
|| 01:09
|| असे म्हटले जाते की जेनेटिक माहितीचा प्रवाह '''DNA''' कडून '''mRNA''' कडे आणि पुढे प्रथिनांपर्यंत जातो.

|-
||01:19
|| प्रथिन संश्लेषण दोन पायऱ्यांत होते.

|-
|| 01:23
|| '''Transcription''' ही '''mRNA''' बनवण्याची प्रक्रिया आहे.

|-
|| 01:28
||तर '''Translation''' प्रक्रियेमधे '''mRNA''' प्रथिन संश्लेषण घडवून घेतो. 

|-
||01:35
|| प्रात्यक्षिकाला सुरूवात करूया.


|-
||01:38
|| दिलेली लिंक वापरून सिम्युलेशन डाऊनलोड करू. 

|-
|| 01:42
|| मी डाऊनलोड्स फोल्डरमधे '''Gene Expression-The Basics''' हे सिम्युलेशन आधीच डाऊनलोड केले आहे.

|-
|| 01:51
||सिम्युलेशन सुरू करण्यासाठी टर्मिनल उघडा.

|-
|| 01:55
||  प्रॉम्प्टवर टाईप करा: '''cd Downloads''' आणि एंटर दाबा.

|-
|| 02:03
|| टाईप करा: '''java space  hyphen jar space gene hyphen expression hyphen basics underscore en dot jar''' आणि एंटर दाबा.

|-
|| 02:20
|| '''Gene Expression-The Basics''' सिम्युलेशन उघडेल.

|-
|| 02:25
|| सिम्युलेशन स्क्रीनच्या वरच्या बाजूला 3 टॅब्ज आहेत- '''Cell Gene Expression''',

|-
|| 02:32
|| '''Messenger RNA Production''' आणि '''Multiple Cells'''.

|-
|| 02:38
|| डीफॉल्ट स्वरूपात, '''Cell Gene Expression''' स्क्रीन उघडेल.

|-
|| 02:43
|| स्क्रीनच्या डाव्या बाजूला '''Biomolecule Toolbox''' आहे.

|-
|| 02:48
||यामधे '''transcription''' आणि '''translation''' नियंत्रित करणारे घटक आहेत.

|-
|| 02:54
|| स्क्रीनच्या तळाशी एक DNA स्ट्रँड(पेड) दाखवला आहे.

|-
|| 02:59
|| हा जीन 1 दाखवत आहे.

|-
|| 03:02
|| जीन 1 मधे एक रेग्युलेटरी भाग आणि एक Transcribed भाग आहे.

|-
|| 03:08
|| रेग्युलेटरी भागावर धन आणि ऋण Transcription घटक कार्य करतात.

|-
|| 03:15
|| DNA स्ट्रँडमधे Transcribed भाग हा रेग्युलेटरी भागाच्या नंतर असतो.

|-
||03:22
||त्याचा उपयोग '''mRNA''' तयार करण्यासाठी होतो.

|-
|| 03:26
|| '''mRNA''' स्ट्रँडमधे असलेली माहिती Transcribed भागात सापडते.

|-
|| 03:33
|| दुसऱ्या बाजूला आपल्याकडे '''Protein Collection''' दाखवणारा बॉक्स आहे. आपण कोणत्या प्रकारचे प्रथिन बनवत आहोत ते येथे दिसते.

|-
|| 03:42
|| आता आपण बायोमॉलिक्युल टुलबॉक्समधून धन Transcription घटक निवडूया.

|-
|| 03:49
|| '''Positive Transcription Factor''' वर क्लिक करा.

|-
|| 03:53
|| जीन 1 मधील रेग्युलेटरी भागाकडे लक्ष द्या. 

|-
|| 03:57
|| धन Transcription घटकाचा आकार हायलाईट केला जाईल.

|-
|| 04:02
|| तो ड्रॅग करून हायलाईट झालेल्या रेग्युलेटरी भागावर ठेवा.

|-
|| 04:07
|| बायोमॉलिक्युल टुलबॉक्समधील '''RNA Polymerase''' वर क्लिक करा. 

|-
|| 04:13
|| जीन 1 मधील '''RNA polymerase''' चा आकार हायलाईट झालेला दिसेल.

|-
||04:19
|| तो ड्रॅग करून '''RNA Polymerase''' च्या हायलाईट केलेल्या भागावर ठेवा.

|-
|| 04:25
|| '''RNA Polymerase''' येथे '''transcription''' प्रक्रिया सुरू करेल.

|-
||04:30
|| आता '''Transcription''' प्रक्रियेमुळे '''mRNA''' तयार झाल्याचे दिसेल.

|-
|| 04:38
|| आता '''transcription''' घटकांची भूमिका पाहू.

|-
|| 04:43
|| धन Transcription घटकांना '''activator''' असेही नाव आहे. 

|-
|| 04:49
|| हे स्वतःला रेग्युलेटरी भागावर ठेवतात.

|-
|| 04:54
|| हे '''RNA polymerase''' रेग्युलेटरी भागाला जोडून घेण्यास मदत करतात.
|-
|| 05:00
|| हे '''RNA polymerase''' ला '''mRNA''' बनवण्यास अनुमती देतात.

|-
|| 05:05
|| '''RNA Polymerase''' हे एक एंझाईम आहे.

|-
|| 05:09
|| ते '''DNA''' चा  '''transcribed '''  भाग वाचून '''mRNA''' बनवते.

|-
|| 05:15
|| प्रथम रेग्युलेटरी भागातून स्ट्रँड पाठवून तो जोडून घेतला जातो.

|-
|| 05:21
|| असाईनमेंट म्हणून ऋण Transcription घटक जीन 1 वर ठेवा.

|-
|| 05:28
|| '''RNA polymerase''' सिलेक्ट करा.

|-
|| 05:31
|| '''RNA polymerase''' हा transcribed भागातून जाऊ शकतो का ते बघा.
आणि त्याचे कारण द्या.

|-
|| 05:39
|| सिम्युलेशनवर परत जाऊ.

|-
|| 05:42
|| बायोमॉलिक्युल टुलबॉक्समधून '''Ribosome''' निवडा. 

|-
|| 05:47
||तो ड्रॅग करून '''mRNA''' च्या हायलाईट केलेल्या मोकळ्या सुट्या भागावर ठेवा.

|-
||05:52
|| प्रथिनाचा एक प्रकार तयार झाला आहे. 

|-
|| 05:56
|| '''Your Protein collection''' बॉक्समधे ते हायलाईट केले गेले आहे.

|-
|| 06:01
|| बायोमॉलिक्युल टुलबॉक्समधून  '''mRNA destroyer''' निवडा.  

|-
|| 06:06
|| mRNA वरील mRNA विनाशक बसण्याची जागा तुटक रेषेने हायलाईट केलेली आहे. 
 
|-
|| 06:14
||ड्रॅग करून तो '''mRNA''' च्या हायलाईट केलेल्या जागेवर ठेवा.

|-
|| 06:20
|| '''mRNA''' चे त्याच्या स्वतःच्या घटकांमधे विघटन होताना दिसेल.

|-
|| 06:25
|| '''mRNA ''' विनाशक हा '''mRNA''' ला अधिक प्रथिने बनवण्यापासून थांबवेल.

|-
|| 06:31
|| स्क्रीनच्या तळाशी उजवीकडे '''Reset All''' बटण आहे.

|-
|| 06:37
|| स्क्रीन डीफॉल्ट स्थितीत आणण्यासाठी '''reset''' वर क्लिक करा.

|-
|| 06:42
|| स्क्रीनच्या तळाशी उजव्या कोपऱ्यातील '''Next Gene''' या हिरव्या बटणावर क्लिक करा.

|-
|| 06:49
|| हे तुम्हाला दुसऱ्या जीनकडे घेऊन जाईल जो दुसऱ्या प्रकारचे प्रथिन बनवतो.

|-
|| 06:56
|| दुसरा जीन पहिल्या जीनपेक्षा कसा वेगळा आहे ते शोधून काढा. 

|-
|| 07:03
||आता वरती असलेल्या '''Messenger RNA Production''' टॅबवर क्लिक करा.

|-
|| 07:08
||येथे '''transcription''' म्हणजेच '''mRNA''' च्या निर्मितीवर परिणाम करणारे विविध घटक पाहू.

|-
|| 07:15
|| आपल्याला दोन पॅनेल्स दिसतील. धन Transcription घटक आणि '''RNA Polymerase'''.

|-
|| 07:24
|| मी धन Transcription घटकांची तीव्रता आणि '''Affinity''' वाढवत आहे.

|-
|| 07:32
|| '''Concentrations''' चा स्लायडर '''Lots''' कडे ड्रॅग करू.

|-
|| 07:37
|| मी '''Affinity'''  ‘हाय’ वर ठेवत आहे.

|-
|| 07:41
|| तसेच '''RNA Polymerase Affinity''' सुध्दा 'हाय' वर ठेवू.

|-
|| 07:46
|| आपल्याला दिसेल की '''RNA polymerase''' स्वतःला '''DNA''' स्ट्रँडला सहज जोडून घेत आहे.
आणि '''mRNA''' बनवत आहे.

|-
|| 07:57
||आपण असे पाहिले की धन Transcription घटकांची तीव्रता वाढवली असता त्यांचे रेग्युलेटरी भागावरील बंध वाढतात.

|-
||08:08
||यामुळे '''RNA polymerase''' जास्त जलदपणे '''DNA''' ला जोडले जातात.

|-
|| 08:14
|| यामुळे '''mRNA''' चे उत्पादन जलद गतीने होते.

|-
|| 08:19
|| '''Concentration''' आणि '''Affinity''' चे स्लायडर्स हलवून त्यांचे परिणाम पहा.

|-
|| 08:26
|| '''Multiple Cells''' टॅबवर क्लिक करा. उजवीकडे  3 पर्याय दिसतील-

|-
|| 08:35
|| '''Concentrations''', '''Affinities''' आणि '''Degradation'''.

|-
|| 08:41
|| पॅनेल उघडण्यासाठी हिरव्या रंगाच्या अधिक चिन्हावर क्लिक करा.

|-
|| 08:45
|| '''Concentrations''', '''Affinities''' आणि '''Degradation''' बदलण्यासाठी त्यांचे स्लायडर ड्रॅग करा.

|-
|| 08:55
|| पेशीतील '''Green Fluorescent''' प्रथिनांच्या  संख्येकडे लक्ष द्या.

|-
|| 09:01
|| '''Cells''' स्लायडर एकवरून '''Many''' वर ड्रॅग करा.

|-
|| 09:06
|| '''green fluorescent''' प्रथिन पेशींकडे लक्ष द्या.

|-
|| 09:10
|| पेशींची चमक त्यातील प्रथिनांची तीव्रता दाखवते.

|-
|| 09:16
|| थोडक्यात,

|-
||09:19
|| या पाठात, '''Gene Expression-The Basics''' सिम्युलेशन कसे वापरावे हे बघितले.

|-
|| 09:28
|| सिम्युलेशन वापरून आपण पाहिलेः प्रथिन बायो संश्लेषणातील पायऱ्यांची माहिती,

|-
|| 09:35
||  transcription घटक वापरून '''mRNA''' ची निर्मिती,

|-
|| 09:40
|| translation घटक वापरून प्रथिन बनवणे,

|-
|| 09:45
||आणि '''mRNA''' च्या उत्पादनावर परिणाम करणाऱ्या घटकांचा अभ्यास.

|-
|| 09:51
|| असाईनमेंट म्हणून: '''Cell Gene Expression''' स्क्रीन वापरून जीन 2  transcribe करा आणि प्रथिन '''protein collection''' बॉक्समधे ठेवा.

|-
|| 10:03
|| '''Multiple Cells''' टॅब वापरून पहा.

|-
|| 10:06
||या सिम्युलेशनमधे वापरलेल्या पेशींची नावे शोधा.

|-
|| 10:10
|| पेशी हिरव्या रंगाच्या का असतात याचे स्पष्टीकरण द्या.

|-
|| 10:14
|| दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. 
हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.

|-
|| 10:23
|| स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. 
ऑनलाईन परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते. 

|-
|| 10:33
|| अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.


|-
|| 10:37
|| कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.    

|-
|| 10:41
|| या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.


|-
||10:50
|| या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. 
अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.

|-
|| 11:04
|| ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे.
सहभागासाठी धन्यवाद.  
|-
|}