View source for Jmol-Application/C3/Crystal-Structure-and-Unit-Cell/Marathi


{| border = 1
! <center>Time</center>
! <center>Narration</center>

|-
| 00:01
| '''Jmol''' मधील '''Crystal Structure and unit cell''' वरील ट्यूटोरियल मध्ये आपले स्वागत.

|-
| 00:07
| ह्या ट्यूटोरियल मध्ये आपण शिकणार आहोत: '''CIF''' म्हणजेच, '''क्रिस्टलोग्राफि ओपन डेटाबेस''' मधून '''क्रिस्टलोग्राफिक इन्फर्मेशन फाइल''' डाउनलोड करणे.

|-
| 00:17
|* Jmol  मध्ये '''CIF''' उघडणे.

|-
| 00:20
|* Jmol पॅनेल वर '''unit cell''' आणि '''unit cell parameters''' दाखवणे. 

|-
| 00:25
|*  आणि विविध क्रिस्टल सिस्टम्सचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवणे. उदाहरणार्थ-  '''Cubic''', '''Hexagonal''' आणि
''' Rhombohedral.'''

|-
|00:34
|  ह्या ट्युटोरियलचे अनुसरण करण्यास, तुम्हाला माध्यमिक शाळेचे रसायनशास्त्राचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे. 

|-
| 00:42
| नसल्यास, संबधित पाठांसाठी आपल्या वेबसाईटला भेट द्या. 

|-
| 00:48
|  हा ट्युटोरिअल रेकॉर्ड करण्यास, मी उबंटू OS वर्जन '''14.04''' वापरत आहे. 

|-
| 00:54
|* '''Jmol''' वर्जन '''12.2.32''' 

|-
| 00:57
|* जावा वर्जन '''7''' आणि 

|-
| 01:01
|* '''Mozilla Firefox''' ब्राउज़र '''35.0'''

|-
|01:04
| '''Crystal structures''', सात क्रिस्टल सिस्टम्स अंतर्गतांमध्ये समाविष्ट आहेत.

|-
| 01:08
|  हा टेबल क्रिस्टल सिस्टम्सची सूची आणि त्यांच्या संबंधित लॅटीस पॅरमीटर्स दाखवते. 

|-
|01:14
| विविध संयुगे आणि खनिजेचे क्रिस्टल्ससाठी उदाहरणे येथे सूचीबद्ध आहेत.

|-
|01:20
| आपण Jmol पॅनेल वर सोडियम क्लॉराइड, ग्रॅफाइट आणि कॅलसाइटचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवू. 

|-
| 01:27
| Jmol  पॅनेल वर क्रिस्टल स्ट्रक्चर दर्शवण्यासाठी,

|-
| 01:31
| आपल्याला विशिष्ट क्रिस्टलची 'क्रिस्टलोग्रॅफिक इन्फर्मेशन' फाईल डाउनलोड करणे आवश्यक आहे.

|-
| 01:37
| '''CIF'', 'क्रिस्टलोग्रॅफिक इन्फर्मेशन' दर्शवण्यास' एक मानक टेक्स्ट फाईल फॉर्मॅट आहे.

|-
| 01:43
| '''CIF''' फॉर्मॅटला ".cif" फाईल एक्सट्नशन असते.

|-
| 01:48
| 'क्रिस्टलोग्राफि ओपन डाटाबेस' हा एक ओपन-एक्सेस डाटाबेस आहे.

|-
| 01:53
| डाउनलोडेबल '''CIF''' हे '''COD''' वेबसाइटवर उपलब्ध आहेत.

|-
| 01:58
| दिलेल्या लिंक द्वारे वेबसाइट एक्सेस करू शकता.

|-
| 02:03
| आपण '''COD''' डेटाबेस वेबसाइट उघडून काही '''CIF''' फाइल्स डाउनलोड करू.

|-
| 02:10
|  येथे, मी '''COD''' वेबसाइट उघडली आहे.

|-
| 02:13
|  पेजच्या डाव्या बाजूला, विविध शीर्षकांच्या अंतर्गत माहिती विभागलेली आहे. 

|-
| 02:19
| '''Accessing COD Data''' शीर्षकाच्या अंतर्गत,  उप-शीर्षके आहेत जसे '''Browse''', '''Search'''  इत्यादी.

|-
| 02:27
| '''Search''' पर्यायवर क्लिक केल्यास, एक नवीन पेज उघडेल.

|-
|02:31
| '''Search''' पेजवर, आपल्याला ''CIF' फाइल्स शोधण्यास अनेक पर्याय मिळतील.

|-
| 02:36
|  '''hints and tips''' लिंकवर क्‍लिक केल्याने '''search'''  पर्याय प्रभावीपणे कसे वापरावे ह्यावरील माहितीकरिता  एक पेज उघडेल.

|-
| 02:46
| '''Search''' पेज वर परत जा.

|-
| 02:49
| आपण '''COD ID''' वापरून क्रिस्टल स्ट्रक्चर शोधू शकतो.

|-
|02:54
| '''OpenBabel Fastsearch'''  किंवा टेक्स्ट बॉक्समध्ये रासायनिक व खनिजचे नाव टाईप करा.

|-
| 03:01
| उदाहरणार्थ,  सोडियम क्लोराईडचे '''CIF''' फाइल शोधण्यास:

|-
|03:06
| टेक्स्ट-बॉक्स मध्ये “Halite” टाईप करा जे सोडियम क्लॉराइडचे खनिज नाव आहे.

|-
| 03:12
|  '''elements''' बॉक्स पर्यंत खाली स्क्रोल करा.

|-
| 03:15
| सोडियम साठी  Na आणि क्लॉराइड साठी Cl सिंबल टाईप करा.

|-
| 03:20
|  '''"Number of distinct elements.."''' बॉक्स पर्यंत खाली स्क्रोल करा.

|-
| 03:24
| येथे, आपल्याकडे मिनिमम आणि मॅक्सीमम एलिमेंट्स टाईप करण्यासाठी एक पर्याय आहे.

|-
| 03:29
|  जर तुम्हाला क्रिस्टल स्ट्रक्चर फक्त दोन एलिमेंट्स '''सोडियम''' आणि '''क्लॉराइड''' हवे असतील, तर मिनिमम बॉक्स मध्ये '2' टाईप करा.

|-
|03:37
|  '''Send''' बटणवर क्‍लिक करा.

|-
| 03:40
|  सोडियम क्लॉराइडसाठी  क्रिस्टल स्ट्रक्चर डेटा फाइल्स सह एक वेब-पेज उघडते. 

|-
| 03:45
|  '''COD ID'' वर राइट-क्लिक करून “'''open the link in a new tab'''” वर क्‍लिक करा.

|-
| 03:51
| ह्या पेजवरील विशेष क्रिस्टल स्ट्रक्चर बद्दल सविस्तर माहिती आहे.

|-
| 03:57
|  डेटाबेस वेब पेज वर परत जाऊ.

|-
| 04:00
| '''archive of CIF files''' लिंक वर क्‍लिक करा, जे पेजच्या उजव्या बाजूला स्थित आहे.

|-
| 04:08
| स्क्रीनवर एक डायलॉग-बॉक्स उघडेल.  '''Open with''' पर्याय निवडून '''OK''' बटणवर क्‍लिक करा.

|-
| 04:17
|  स्क्रीनवर सोडियम क्लोराईड क्रिस्टलसाठी अनेक '''CIF'''  फाईल्स सह एक फोल्डर उघडेल. 

|-
| 04:23
|  तुम्हाला जी फाईल डाउनलोड करायची आहे ती निवडा.

|-
| 04:28
| टूलबार वरील '''Extract''' बटण वर क्लिक करा.

|-
| 04:32
| तुमच्या सिस्टमच्या सोयिस्कर स्थानावर फाईल्स सेव्ह करा.  

|-
| 04:37
| '''Extract''' वर क्लिक करून विंडो बंद करा.

|-
| 04:41
|  सर्च पेज वर परत जा.

|-
|04:43
| आधी  सारख्या पध्दतींचा वापर करून '''graphite''' आणि '''calcite'''  साठी '''CIF''' फाईल्स डाउनलोड करा. 

|-
| 04:51
| आता Jmol मध्ये सोडियम क्लोराईडचे '''CIF'''  फाईल उघडू.

|-
| 04:55
| येथे, मी '''Jmol''' विंडो उघडले आहे.


|-
| 04:59
| टूलबार वरील “Open a file” आयकन वर क्लिक करा. 

|-
| 05:03
| सोडियम क्लोराईडचे  '''CIF'''  फाईल, '''COD''' डेटाबेस मधून डाउनलोड केले होते ते शोधा. 

|-
|05:12
| '''Open''' वर क्लिक करा.

|-
| 05:14 
| स्क्रीनवर सोडियम क्लोराईड क्रिस्टलचे '''Unit cell''' उघडेल. 

|-
| 05:19
| '''Unit cell''' हा क्रिस्टल मध्ये एक छोटा पुनरावृत्त होणारा यूनिट आहे.

|-
|05:23
| '''3''' डायमेन्शन्स मध्ये हे यूनिट सेल्स एका वर एक जमतील तर '''क्रिस्टल स्ट्रक्चर''' तयार होतो.

|-
| 05:29
|  '''Jmol''' पॅनलवर परत जाऊ.

|-
| 05:32
| युनिट सेल साठी संबंधित डेटा पॅनलच्या डाव्या बाजूला प्रदर्शित होईल.   

|-
|05:37
| data '''space group'''  वर्गीकरणासह सुरु होतो.

|-
| 05:41
| सोडियम क्लॉराइड हे '''क्यूबिक लॅटीस सिस्टम''' च्या अंतर्गत येते. त्यामुळे वेकटर्स 'a', 'b' आणि 'c' समान आहेत.

|-
| 05:50
| angles अल्फा, बीटा आणि गॅमा  90 अंश आहेत.

|-
| 05:55
| पॉप-अप मेनू उघडण्यास राईट क्लिक करा.

|-
| 05:59
|  '''Symmetry''' पर्याय पर्यंत खाली स्क्रोल करा.

|-
| 06:01
|  सब-मेनू मध्ये, सममिती एलिमेंट्स दाखवण्यास पर्याय आहेत.

|-
| 06:05
| सब-मेनू मधील पर्याय वापरून युनिट सेल्सचे ब्लॉक्स दाखवू शकतो. 

|-
| 06:10
|  उदाहरणार्थ, '''Reload {1 1 1}''' पर्याय वर क्लिक करा.

|-
| 06:15
| पॅनलवर आपल्याकडे एक युनिट सेल ब्लॉक आहे जो फेस सेंटर क्यूबिक लॅटीस दर्शवतो. 

|-
| 06:21
| डिस्पले बदलण्यास - पॉप-अप मेनू उघडा, '''Style''' पर्यंत खाली स्क्रोल करा, नंतर '''Scheme''' आणि '''CPK Spacefill''' वर क्लिक करा.

|-
| 06:29
| येथे, पॅनलवर, आपल्याकडे '''CPK''' डिस्पलेमध्ये क्रिस्टल स्ट्रक्चर आहे.

|-
| 06:34
|  पुन्हा पॉप-अप मेनू उघडा, '''symmetry''' पर्यंत खाली स्क्रोल करून '''Reload {4 4 4 6 6 6 1}'''  पर्यायवर क्लिक करा.

|-
|06:44
| हा पर्याय Jmol पॅनलवर 27 सेल ब्लॉक लोड करतो. 

|-
| 06:49
|  पॉप-अप मेनू उघडा,  '''symmetry''' पर्यंत जाऊन, '''Reload {1 1 1}'''  पर्यायवर परत जा.

|-
| 06:56
|  सममिती एलिमेंट्स दाखवण्यास, पुन्हा पॉप-अप मेनू उघडा.

|-
| 07:00
| सब-मेनू मधील '''Symmetry''' पर्यंत खाली स्क्रोल करून '''mirrorplane (x z y)''' पर्यायवर क्लिक करा.

|-
| 07:08
|  पॅनलवर, आपल्याकडे एक क्यूबिक लॅटीस सह '''mirrorplane (x z y)''' दिसेल.

|-
| 07:16
| आता '''graphite''' साठी CIF फाईल लोड करू जे षटकोनी क्रिस्टल सिस्टमच्या अंतर्गत आहे.

|-
| 07:22
| आधी दाखवल्याप्रमाणे, पॅनलवर ग्रॅफाइटसाठी '''CIF''' फाईल लोड करण्यास '''Open a file''' पर्याय वापरा. 

|-
| 07:29
| पॅनलवर ग्रॅफाइटसाठी युनिट सेल उघडेल.

|-
| 07:33
|  युनिट सेल परैमिटर्सना बघा:

|-
| 07:35
| वेक्टर्स- 'a' इक्वल टू 'b' बट नॉट इक्वल टू 'c'.

|-
| 07:40
|  अँगल्स- अल्फा आणि बिटा इक्वल टू 90 डीग्रीस आणि गॅमा इक्वल टू 120 डीग्रीस.

|-
| 07:47
| पॉप-अप मेनू उघडा,  '''Symmetry''' पर्यंत खाली स्क्रोल करून '''Reload {444 666 1}''' पर्यायवर क्लिक करा.

|-
| 07:56
| स्क्रीनवर अणूंचे 'हेक्सैगनल लॅटीस' व्यवस्था दर्शविली आहे.

|-
| 08:01
|  डिस्पले बदलण्यास: पॉप-अप मेनू उघडा, '''Style''' , '''scheme''' पर्यंत जाऊन, '''Wireframe ''' पर्यायवर क्लिक करा.

|-
| 08:10
| त्याचप्रमाणे, मी पॅनलवर '''calcite''' मिनरलचे '''CIF''' फाईल उघडली आहे.

|-
| 08:16
| '''Calcite''' हे '''rhombohedral''' क्रिस्टल सिस्टमच्या अंतर्गत आहे.

|-
| 08:20
|  तुम्ही कोणत्याही क्रिस्टल सिस्टमची '''CIF''' उघडू शकता आणि स्ट्रक्चर आणि सममिती पर्यायांना अन्वेषण करू शकता. 

|-
| 08:27
|  थोडक्यात. ह्या ट्यूटोरियलमध्ये, आपण शिकलो: * 'क्रिस्टलोग्राफि ओपन डेटाबेस' मधून '''CIF''' डाउनलोड करणे.

|-
|08:35
|* Jmol  मध्ये '''CIF''' उघडणे.

|-
|08:38
|* '''unit cell''' आणि '''unit cell parameters''' दाखवणे. 

|-
| 08:41
|* सोडियम क्लोराईड, ग्रॅफाइट आणि कॅलसाइटचे क्रिस्टल स्ट्रक्चर्स दाखवणे.

|-
| 08:47
|  असाइनमेंट साठी: 
'''COD''' डेटाबेस मधून quartz क्रिस्टलसाठी '''CIF''' डाउनलोड करा.

|-
|08:53
| '''Jmol''' पॅनलवर 'युनिट सेल दाखवून सममिती पर्यायांना अन्वेषण करा.

|-
| 08:59
| स्क्रीनवर दिसणार्‍या लिंकवर उपलब्ध असलेल्या व्हिडिओमधे तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. 

|-
| 09:02
| जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर, तुम्ही डाउनलोड करूनही पाहू शकता. 

|-
| 09:06
| स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम, कार्यशाळा चालविते, परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही देते. अधिक माहितीसाठी, आम्हाला लिहा.  

|-
| 09:12
| स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्टला अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Govt of India ने दिले आहे. 

|-
|09:18
|  मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते. सहभागासाठी धन्यवाद. 

|}