View source for GChemPaint/C3/Aromatic-Molecular-Structures/Marathi

Title of script: Aromatic-Molecular-Structures 

Author: Manali Ranade 

Keywords: Add a six membered cycle, Add a four membered cycle, Add a bond or change the multiplicity of the existing one, Add or modify a group of atoms, Eraser, Merge two molecules, Display symbol, Benzene, fluoro(F), methyl(CH3), nitro(NO2), hydroxy(OH), carboxy, Video tutorial. 



{| border=1 
!Time 
!Narration 
|- 
| 00:01 
| नमस्कार. 

|- 
| 00:02 
| '''GChemPaint''' मधील '''Aromatic Molecular Structures''' वरील पाठात आपले स्वागत.

|- 
| 00:07 
| यात शिकणार आहोत, 

|- 
| 00:10 
| '''Cyclohexane''' चे '''Cyclohexene''' मधे रूपांतर करणे. 

|- 
| 00:13 
| '''Cyclohexene''' चे Benzene मधे रूपांतर करणे. 

|- 
| 00:16 
| '''बेंझिन रिंग''' मधील हायड्रोजनच्या जागी इतर अणू वापरणे. 

|- 
| 00:20 
| बेंझिन रिंगमधील हायड्रोजनच्या जागी अणूंचा ग्रुप वापरणे. 

|- 
| 00:24 
| दोन रेणू एकत्रित करणे. 

|- 
| 00:26 
| आपण, 

|- 
| 00:28 
| '''उबंटु लिनक्स''' OS वर्जन 12.04 आणि 

|- 
| 00:32 
| '''GChemPaint''' वर्जन 0.12.10 वापरू. 

|- 
| 00:37 
| हा पाठ समजून घेण्यासाठी तुम्हाला, 

|- 
| 00:41 
| '''GChemPaint''' केमिकल स्ट्रक्चर एडिटरची माहिती असावी. 

|- 
| 00:44 
| नसल्यास संबधित पाठांसाठी आपल्या वेबसाईटला भेट द्या. 

|- 
| 00:50 
| मी नवे '''GChemPaint''' अॅप्लिकेशन उघडले आहे. 

|- 
| 00:54 
| प्रथम डिस्प्ले एरियामधे '''six membered cycle''' समाविष्ट करू. 

|- 
| 00:59 
| '''Add a six membered cycle''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 01:02 
| डिस्प्ले एरियावर क्लिक करा. 

|- 
| 01:04 
| '''Add a bond or change the multiplicity of the existing one''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 01:10 
| cycle च्या प्रत्येक कोप-यात दोन बाँडस समाविष्ट करा. 

|- 
| 01:14 
| दोन बाँडस अशाप्रकारे ठेवा की ते एकमेकांना स्पर्श करणार नाहीत. 

|- 
| 01:19 
| हे करण्यासाठी बाँडस वर क्लिक करून तो योग्य जागेवर ड्रॅग करा. 

|- 
| 01:24 
| cycle च्या सर्व कोप-यात '''कार्बनचे''' अणू दाखवू. 

|- 
| 01:28 
| कुठल्याही एका कोप-यात राईट क्लिक करा. 

|- 
| 01:31 
| सबमेनू उघडेल. 

|- 
| 01:33 
| '''Atom''' सिलेक्ट करा. '''Display symbol''' वर क्लिक करा. 

|- 
| 01:36 
| अशाप्रकारे '''cycle''' च्या सर्व कोप-यात कार्बन अणू समाविष्ट करू. 

|- 
| 01:42 
| बंधावर हायड्रोजन अणू समाविष्ट करण्यासाठी कीबोर्डवरील '''H''' दाबा. 

|- 
| 01:47 
| '''Add or modify an atom''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 01:51 
| बाँडच्या सर्व जागांवर क्लिक करा. 

|- 
| 01:54 
| पुन्हा दोन हायड्रोजन्स एकमेकांवर '''overlap''' होत नाहीत ना ते बघा. 

|- 
| 01:59 
| '''(C6H12) Cyclohexane''' ची रचना मिळालेली आहे. 

|- 
| 02:04 
| रचना कॉपी आणि पेस्ट करू. 

|- 
| 02:07 
| रचना सिलेक्ट करण्यासाठी '''CTRL+A''' दाबा. 

|- 
| 02:10 
| कॉपी करण्यासाठी '''CTRL+C''' दाबा आणि '''CTRL+V''' ने पेस्ट करा. 

|- 
| 02:15 
| दुसरी '''Cyclohexane''' ची रचना '''Cyclohexene''' मधे रूपांतरित करू. 

|- 
| 02:19 
| '''Eraser''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 02:22 
| प्रत्येक संलग्न '''कार्बन''' अणूंमधून एक हायड्रोजन बाँड डिलीट करा. 

|- 
| 02:27 
| '''Add a bond or change the multiplicity of the existing one''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 02:33 
| नंतर डिलीट केलेल्या '''हायड्रोजन''' बंधांमधील बंधावर क्लिक करा. 

|- 
| 02:37 
| डबल बाँड तयार होईल. 

|- 
| 02:40 
| '''Cyclohexene(C6H10)''' ही रचना मिळालेली आहे. 

|- 
| 02:44 
| आपण '''Cyclohexene''' हे '''Cyclohexadiene''' मधे आणि नंतर बेंझिनमधे रूपांतरित करू. 

|- 
| 02:51 
| करंट एलिमेंट कार्बन असल्याची खात्री करा. 

|- 
| 02:56 
| '''Eraser''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 02:58 
| प्रत्येक संलग्न '''कार्बन''' अणूंमधून एक हायड्रोजन बाँड डिलीट करा. 

|- 
| 03:03 
| '''Add a bond or change the multiplicity of the existing one''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 03:09 
| नंतर डिलीट केलेल्या '''हायड्रोजन''' बंधांमधील बंधावर क्लिक करा. 

|- 
| 03:13 
| दुसरा डबल बाँड तयार होईल. 

|- 
| 03:16
| '''Cyclohexadiene(C6H8)''' ची रचना मिळालेली आहे. 

|- 
| 03:22 
| हीच कृती पुन्हा करून तिसरा डबल बाँड तयार होईल. 

|- 
| 03:28 
| '''बेंझिन(C6H6)''' ची रचना मिळालेली आहे. 

|- 
| 03:33 
| असाईनमेंट म्हणून, 

|- 
| 03:35 
| '''Cyclobutane''' ची रचना काढून '''Cyclobutadiene''' मधे रूपांतरित करा. 

|- 
| 03:39 
| '''Cyclopentane''' ची रचना काढून '''Cyclopentadiene''' मधे रूपांतरित करा. 

|- 
| 03:45 
| तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट अशी दिसणे अपेक्षित आहे. 

|- 
| 03:49 
| पुढे बेंझिन डेरिव्हेटिव्हज बद्दल जाणून घेऊ. 

|- 
| 03:53 
| संयुगे मिळवण्यासाठी बेंझिनमधील हायड्रोजन्सच्या जागी फंक्शनल ग्रुप्स वापरतात. 

|- 
| 03:59 
| हायड्रोजनच्या जागी वापरता येणारे फंक्शनल ग्रुप्स असे आहेतः

|- 
| 04:02 
| '''fluoro(F)''', 

|- 
| 04:03 
| '''methyl(CH3)''', 

|- 
| 04:04 
| '''nitro(NO2)''', 

|- 
| 04:05 
| '''hydroxy(OH)''' आणि 

|- 
| 04:06 
| इतर. 

|- 
| 04:08 
| डिस्प्ले एरिया वर बेंझिनची रचना दोन वेळा कॉपी आणि पेस्ट करा.

|- 
| 04:13 
| बेंझिनची रचना सिलेक्ट करण्यासाठी '''Select one or more objects''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 04:18 
| रचना कॉपी करण्यासाठी '''CTRL+C''' दाबा आणि '''CTRL+V''' ने दोन वेळा पेस्ट करा. 

|- 
| 04:24 
| पहिल्या '''बेंझिन''' रचनेतील '''हायड्रोजन''' च्या जागी '''Fluorine''' अणू वापरू. 

|- 
| 04:30 
| कीबोर्डवरील '''F''' दाबा. 

|- 
| 04:32 
| '''Add or modify an atom''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 04:35 
| हायड्रोजनच्या जागी '''Fluorine''' वापरण्यासाठी त्यावर क्लिक करा. 

|- 
| 04:40 
| '''Fluorobenzene''' ची रचना मिळालेली आहे. 

|- 
| 04:44 
| पुढे दुस-या बेंझिन रचनेतील हायड्रोजनच्या जागी अणूंचा ग्रुप वापरू. 

|- 
| 04:50 
| '''Add or modify a group of atoms''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 04:54 
| कुठल्याही एका हायड्रोजनवर क्लिक करा. 

|- 
| 04:57 
| आपण हिरव्या रंगाच्या बॉक्समधे हायड्रोजन सहित ब्लिंकींग कर्सर पाहू शकतो. 

|- 
| 05:03 
| हायड्रोजनच्या जागी '''methyl''' ग्रुप वापरू. 

|- 
| 05:06 
| हायड्रोजन काढून टाका आणि कॅपिटल '''C H''' आणि '''3''' टाईप करा. 

|- 
| 05:12 
| डिस्प्ले एरिया वर कुठेही क्लिक करा. 

|- 
| 05:15 
| मिळालेली नवीन रचना '''Methyl benzene''' ची आहे. 

|- 
| 05:19 
| तिस-या '''बेंझिन''' रचनेत हायड्रोजनच्या जागी '''nitro''' ग्रुप वापरू. 

|- 
| 05:24 
| कुठल्याही एका हायड्रोजनवर क्लिक करा . 

|- 
| 05:27 
| '''हायड्रोजन''' काढून टाका आणि कॅपिटल '''N O 2''' टाईप करा. 

|- 
| 05:32 
| मिळालेली नवीन रचना नायट्रोबेन्झिनची आहे. 

|- 
| 05:36 
| बेंझिन रिंगमधे कार्बनच्या जागा पाहू. 

|- 
| 05:40 
| कार्बनच्या सहा '''अणूंना''' बेंझिनमधे 1 ते 6 नंबर दिले आहेत. 

|- 
| 05:45 
| हायड्रोजन अणू बदलेपर्यंत सहाही जागा एकमेकांच्या बरोबरीच्या असतात. 

|- 
| 05:51 
| हायड्रोजनच्या जागी फंक्शनल ग्रुप वापरला गेल्यास रिंगची इलेक्ट्रॉन डेन्सिटी बदलते. 

|- 
| 05:57 
| इलेक्ट्रॉन डेन्सिटी ही '''Substituent''' वर अवलंबून असते. 

|- 
| 06:01 
| बेंझिनचे '''mono-substituted''' संयुग पुढील जागी बदलता येते: 

|- 
| 06:06 
| 1 आणि 4- असल्यास '''Para'''. 

|- 
| 06:09 
|  2 आणि 6- असल्यास '''Ortho'''. 

|- 
| 06:12 
|  3 आणि 5- असल्यास '''Meta'''. 

|- 
| 06:15 
| आता '''Methylbenzene''' रचना दुस-या '''methyl''' ग्रुपने बदलू. 

|- 
| 06:20 
| '''Add or modify a group of atoms''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 06:24 
| रिंगमधील दुस-या पोझिशनवरील हायड्रोजन वर क्लिक करा. 

|- 
| 06:28 
| हिरव्या रंगाच्या बॉक्समधे हायड्रोजनच्या जागी '''methyl''' ग्रुप वापरण्यासाठी, 

|- 
| 06:32 
| कॅपिटल '''C H 3''' टाईप करा. 

|- 
| 06:35 
| मिळालेली नवीन रचना '''ortho-Xylene''' ची आहे. 

|- 
| 06:39 
| आता नायट्रोबेन्झिनला '''कार्बोक्सी''' ग्रुपने बदलू. 

|- 
| 06:44 
| रिंगमधील चौथ्या पोझिशनवरील हायड्रोजन वर क्लिक करा. 

|- 
| 06:48 
| हिरव्या रंगाच्या बॉक्समधे हायड्रोजनच्या जागी कार्बोक्सी ग्रुप वापरण्यासाठी, 

|- 
| 06:52 
| कॅपिटल '''C O O H''' टाईप करा. 

|- 
| 06:57 
| मिळालेली नवीन रचना '''para-Nitrobenzoic''' आम्लाची आहे. 

|- 
| 07:02 
| प्रोसेस undo करण्यासाठी '''CTRL+Z''' दाबा. 

|- 
| 07:05 
| नायट्रोबेन्झिन मधील हायड्रोजनच्या तिस-या जागी '''nitro''' ग्रुप वापरू. 

|- 
| 07:11 
| हायड्रोजन काढून टाका आणि कॅपिटल '''N O 2''' टाईप करा. 

|- 
| 07:17 
| मिळालेली नवीन रचना '''meta-Dinitrobenzene''' ची आहे. 

|- 
| 07:22 
| असाईनमेंट म्हणून, 

|- 
| 07:24 
| बेंझिनच्या सात रचना काढा.

|- 
| 07:25 
| एका हायड्रोजनच्या जागी हे वापराः

|- 
| 07:28 
| पहिल्या बेंझिनमधे '''bromo'''. 

|- 
| 07:30 
| दुस-या बेंझिनमधे '''iodo'''. 

|- 
| 07:32 
| तिस-या बेंझिनमधे '''hydroxy'''. 

|- 
| 07:34 
| चौथ्या बेंझिनमधे '''amino'''. 

|- 
| 07:36 
| पाचव्या बेंझिनमधे '''ethyl'''. 

|- 
| 07:39 
| तसेच सहाव्या बेंझिनमधे दोन हायड्रोजन्सच्या जागी '''क्लोरिन''' अणू वापरा. 

|- 
| 07:44 
| सातव्या बेंझिनमधे पहिल्या आणि चौथ्या हायड्रोजनच्या जागी कार्बोक्सी ग्रुप वापरा. 

|- 
| 07:51 
| तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट अशी दिसणे अपेक्षित आहे. 

|- 
| 07:55 
| दोन रचना एकत्र कशा करायच्या ते पाहू. 

|- 
| 07:57 
| नवी विंडो उघडू. 

|- 
| 08:00 
| '''करंट एलिमेंट''' कार्बन असल्याची खात्री करा. 

|- 
| 08:04 
| '''Add a four membered cycle''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 08:07 
| डिस्प्ले एरिया वर दोनदा क्लिक करा. 

|- 
| 08:10 
| '''Select one or more objects''' टूल वर क्लिक करा. 

|- 
| 08:14 
| दुस-या रचनेवर क्लिक करा. 

|- 
| 08:16 
| ती ड्रॅग करून पहिल्या रचनेजवळ नेऊन, 

|- 
| 08:20 
| अशी ठेवा ज्यामुळे त्या एकमेकांना स्पर्श करतील. 

|- 
| 08:23 
| रचना सिलेक्ट करण्यासाठी '''CTRL+A''' दाबा. 

|- 
| 08:26 
| '''Merge two molecules''' टूल अॅक्टिव्ह झालेले दिसेल. 

|- 
| 08:30 
| रेणू एकत्रित करण्यासाठी '''Merge two molecules''' टूलवर क्लिक करा. 

|- 
| 08:34 
| दोन रचनांचे एकत्रीकरण बघण्यासाठी त्या ड्रॅग करा. 

|- 
| 08:38 
| आपण पाठाच्या अंतिम टप्प्यात आहोत. 

|- 
| 08:41 
| शिकलो ते थोडक्यात, 

|- 
| 08:43 
| '''Cyclohexane''' हे '''Cyclohexene''' मधे रूपांतरित करणे. 

|- 
| 08:46 
| '''Cyclohexene''' हे Benzene मधे रूपांतरित करणे. 

|- 
| 08:49 
| बेंझिनच्या हायड्रोजनच्या जागी '''fluoro, methyl, nitro''' आणि कार्बोक्सी ग्रुप वापरणे. 

|- 
| 08:55 
| दोन four membered cycles एकत्रित करणे. 

|- 
| 08:58 
| असाईनमेंट म्हणून, 

|- 
| 09:00 
| बेंझिनचे दोन अणू तसेच  

|- 
| 09:02 
| दोन '''Pentane''' च्या रचना आणि 

|- 
| 09:04 
| '''Cyclopentane''' आणि '''Cyclohexane''' चे रेणू एकत्रित करा. 

|- 
| 09:08 
| तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट अशी दिसणे अपेक्षित आहे. 

|- 
| 09:12 
| स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा. 

|- 
| 09:15 
| ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. 

|- 
| 09:19 
| जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता. 

|- 
| 09:23 
| स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम, Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते. 

|- 
| 09:27 
| परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते. 

|- 
| 09:31 
| अधिक माहितीसाठी कृपया <nowiki>contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा.</nowiki> 

|- 
| 09:37 
| "स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे. 

|- 
| 09:41 
| यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. 

|- 
| 09:48 
| यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे. 

|- 
| 09:53 
| ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून मी ------- आपला निरोप घेते&nbsp;. 

|- 
| 09:57 
| सहभागासाठी धन्यवाद. 

|}