GChemPaint/C3/Aromatic-Molecular-Structures/Marathi

Time	Narration
00:01	नमस्कार. GChemPaint मधील Aromatic Molecular Structures वरील पाठात आपले स्वागत.
00:07	यात शिकणार आहोत,
00:10	Cyclohexane चे Cyclohexene मधे रूपांतर करणे.
00:13	Cyclohexene चे Benzene मधे रूपांतर करणे.
00:16	बेंझिन रिंग मधील हायड्रोजनच्या जागी इतर अणू वापरणे.
00:20	बेंझिन रिंगमधील हायड्रोजनच्या जागी अणूंचा ग्रुप वापरणे.
00:24	दोन रेणू एकत्रित करणे.
00:26	आपण,
00:28	उबंटु लिनक्स OS वर्जन 12.04 आणि
00:32	GChemPaint वर्जन 0.12.10 वापरू.
00:37	हा पाठ समजून घेण्यासाठी तुम्हाला,
00:41	GChemPaint केमिकल स्ट्रक्चर एडिटरची माहिती असावी.
00:44	नसल्यास संबधित पाठांसाठी आपल्या वेबसाईटला भेट द्या.
00:50	मी नवे GChemPaint अॅप्लिकेशन उघडले आहे.
00:54	प्रथम डिस्प्ले एरियामधे six membered cycle समाविष्ट करू.
00:59	Add a six membered cycle टूल वर क्लिक करा.
01:02	डिस्प्ले एरियावर क्लिक करा.
01:04	Add a bond or change the multiplicity of the existing one टूल वर क्लिक करा.
01:10	cycle च्या प्रत्येक कोप-यात दोन बाँडस समाविष्ट करा.
01:14	दोन बाँडस अशाप्रकारे ठेवा की ते एकमेकांना स्पर्श करणार नाहीत.
01:19	हे करण्यासाठी बाँडस वर क्लिक करून तो योग्य जागेवर ड्रॅग करा.
01:24	cycle च्या सर्व कोप-यात कार्बनचे अणू दाखवू.
01:28	कुठल्याही एका कोप-यात राईट क्लिक करा.
01:31	सबमेनू उघडेल.
01:33	Atom सिलेक्ट करा. Display symbol वर क्लिक करा.
01:36	अशाप्रकारे cycle च्या सर्व कोप-यात कार्बन अणू समाविष्ट करू.
01:42	बंधावर हायड्रोजन अणू समाविष्ट करण्यासाठी कीबोर्डवरील H दाबा.
01:47	Add or modify an atom टूल वर क्लिक करा.
01:51	बाँडच्या सर्व जागांवर क्लिक करा.
01:54	पुन्हा दोन हायड्रोजन्स एकमेकांवर overlap होत नाहीत ना ते बघा.
01:59	(C6H12) Cyclohexane ची रचना मिळालेली आहे.
02:04	रचना कॉपी आणि पेस्ट करू.
02:07	रचना सिलेक्ट करण्यासाठी CTRL+A दाबा.
02:10	कॉपी करण्यासाठी CTRL+C दाबा आणि CTRL+V ने पेस्ट करा.
02:15	दुसरी Cyclohexane ची रचना Cyclohexene मधे रूपांतरित करू.
02:19	Eraser टूल वर क्लिक करा.
02:22	प्रत्येक संलग्न कार्बन अणूंमधून एक हायड्रोजन बाँड डिलीट करा.
02:27	Add a bond or change the multiplicity of the existing one टूल वर क्लिक करा.
02:33	नंतर डिलीट केलेल्या हायड्रोजन बंधांमधील बंधावर क्लिक करा.
02:37	डबल बाँड तयार होईल.
02:40	Cyclohexene(C6H10) ही रचना मिळालेली आहे.
02:44	आपण Cyclohexene हे Cyclohexadiene मधे आणि नंतर बेंझिनमधे रूपांतरित करू.
02:51	करंट एलिमेंट कार्बन असल्याची खात्री करा.
02:56	Eraser टूल वर क्लिक करा.
02:58	प्रत्येक संलग्न कार्बन अणूंमधून एक हायड्रोजन बाँड डिलीट करा.
03:03	Add a bond or change the multiplicity of the existing one टूल वर क्लिक करा.
03:09	नंतर डिलीट केलेल्या हायड्रोजन बंधांमधील बंधावर क्लिक करा.
03:13	दुसरा डबल बाँड तयार होईल.
03:16	Cyclohexadiene(C6H8) ची रचना मिळालेली आहे.
03:22	हीच कृती पुन्हा करून तिसरा डबल बाँड तयार होईल.
03:28	बेंझिन(C6H6) ची रचना मिळालेली आहे.
03:33	असाईनमेंट म्हणून,
03:35	Cyclobutane ची रचना काढून Cyclobutadiene मधे रूपांतरित करा.
03:39	Cyclopentane ची रचना काढून Cyclopentadiene मधे रूपांतरित करा.
03:45	तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट अशी दिसणे अपेक्षित आहे.
03:49	पुढे बेंझिन डेरिव्हेटिव्हज बद्दल जाणून घेऊ.
03:53	संयुगे मिळवण्यासाठी बेंझिनमधील हायड्रोजन्सच्या जागी फंक्शनल ग्रुप्स वापरतात.
03:59	हायड्रोजनच्या जागी वापरता येणारे फंक्शनल ग्रुप्स असे आहेतः
04:02	fluoro(F), methyl(CH3)
04:04	nitro(NO2), hydroxy(OH) आणि
04:06	इतर.
04:08	डिस्प्ले एरिया वर बेंझिनची रचना दोन वेळा कॉपी आणि पेस्ट करा.
04:13	बेंझिनची रचना सिलेक्ट करण्यासाठी Select one or more objects टूल वर क्लिक करा.
04:18	रचना कॉपी करण्यासाठी CTRL+C दाबा आणि CTRL+V ने दोन वेळा पेस्ट करा.
04:24	पहिल्या बेंझिन रचनेतील हायड्रोजन च्या जागी Fluorine अणू वापरू.
04:30	कीबोर्डवरील F दाबा.
04:32	Add or modify an atom टूल वर क्लिक करा.
04:35	हायड्रोजनच्या जागी Fluorine वापरण्यासाठी त्यावर क्लिक करा.
04:40	Fluorobenzene ची रचना मिळालेली आहे.
04:44	पुढे दुस-या बेंझिन रचनेतील हायड्रोजनच्या जागी अणूंचा ग्रुप वापरू.
04:50	Add or modify a group of atoms टूल वर क्लिक करा.
04:54	कुठल्याही एका हायड्रोजनवर क्लिक करा.
04:57	आपण हिरव्या रंगाच्या बॉक्समधे हायड्रोजन सहित ब्लिंकींग कर्सर पाहू शकतो.
05:03	हायड्रोजनच्या जागी methyl ग्रुप वापरू.
05:06	हायड्रोजन काढून टाका आणि कॅपिटल C H आणि 3 टाईप करा.
05:12	डिस्प्ले एरिया वर कुठेही क्लिक करा.
05:15	मिळालेली नवीन रचना Methyl benzene ची आहे.
05:19	तिस-या बेंझिन रचनेत हायड्रोजनच्या जागी nitro ग्रुप वापरू.
05:24	कुठल्याही एका हायड्रोजनवर क्लिक करा .
05:27	हायड्रोजन काढून टाका आणि कॅपिटल N O 2 टाईप करा.
05:32	मिळालेली नवीन रचना नायट्रोबेन्झिनची आहे.
05:36	बेंझिन रिंगमधे कार्बनच्या जागा पाहू.
05:40	कार्बनच्या सहा अणूंना बेंझिनमधे 1 ते 6 नंबर दिले आहेत.
05:45	हायड्रोजन अणू बदलेपर्यंत सहाही जागा एकमेकांच्या बरोबरीच्या असतात.
05:51	हायड्रोजनच्या जागी फंक्शनल ग्रुप वापरला गेल्यास रिंगची इलेक्ट्रॉन डेन्सिटी बदलते.
05:57	इलेक्ट्रॉन डेन्सिटी ही Substituent वर अवलंबून असते.
06:01	बेंझिनचे mono-substituted संयुग पुढील जागी बदलता येते:
06:06	1 आणि 4- असल्यास Para.
06:09	2 आणि 6- असल्यास Ortho.
06:12	3 आणि 5- असल्यास Meta.
06:15	आता Methylbenzene रचना दुस-या methyl ग्रुपने बदलू.
06:20	Add or modify a group of atoms टूल वर क्लिक करा.
06:24	रिंगमधील दुस-या पोझिशनवरील हायड्रोजन वर क्लिक करा.
06:28	हिरव्या रंगाच्या बॉक्समधे हायड्रोजनच्या जागी methyl ग्रुप वापरण्यासाठी,
06:32	कॅपिटल C H 3 टाईप करा.
06:35	मिळालेली नवीन रचना ortho-Xylene ची आहे.
06:39	आता नायट्रोबेन्झिनला कार्बोक्सी ग्रुपने बदलू.
06:44	रिंगमधील चौथ्या पोझिशनवरील हायड्रोजन वर क्लिक करा.
06:48	हिरव्या रंगाच्या बॉक्समधे हायड्रोजनच्या जागी कार्बोक्सी ग्रुप वापरण्यासाठी,
06:52	कॅपिटल C O O H टाईप करा.
06:57	मिळालेली नवीन रचना para-Nitrobenzoic आम्लाची आहे.
07:02	प्रोसेस undo करण्यासाठी CTRL+Z दाबा.
07:05	नायट्रोबेन्झिन मधील हायड्रोजनच्या तिस-या जागी nitro ग्रुप वापरू.
07:11	हायड्रोजन काढून टाका आणि कॅपिटल N O 2 टाईप करा.
07:17	मिळालेली नवीन रचना meta-Dinitrobenzene ची आहे.
07:22	असाईनमेंट म्हणून,
07:24	बेंझिनच्या सात रचना काढा. एका हायड्रोजनच्या जागी हे वापराः
07:28	पहिल्या बेंझिनमधे bromo.
07:30	दुस-या बेंझिनमधे iodo.
07:32	तिस-या बेंझिनमधे hydroxy.
07:34	चौथ्या बेंझिनमधे amino.
07:36	पाचव्या बेंझिनमधे ethyl.
07:39	तसेच सहाव्या बेंझिनमधे दोन हायड्रोजन्सच्या जागी क्लोरिन अणू वापरा.
07:44	सातव्या बेंझिनमधे पहिल्या आणि चौथ्या हायड्रोजनच्या जागी कार्बोक्सी ग्रुप वापरा.
07:51	तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट अशी दिसणे अपेक्षित आहे.
07:55	दोन रचना एकत्र कशा करायच्या ते पाहू.
07:57	नवी विंडो उघडू.
08:00	करंट एलिमेंट कार्बन असल्याची खात्री करा.
08:04	Add a four membered cycle टूल वर क्लिक करा.
08:07	डिस्प्ले एरिया वर दोनदा क्लिक करा.
08:10	Select one or more objects टूल वर क्लिक करा.
08:14	दुस-या रचनेवर क्लिक करा.
08:16	ती ड्रॅग करून पहिल्या रचनेजवळ नेऊन,
08:20	अशी ठेवा ज्यामुळे त्या एकमेकांना स्पर्श करतील.
08:23	रचना सिलेक्ट करण्यासाठी CTRL+A दाबा.
08:26	Merge two molecules टूल अॅक्टिव्ह झालेले दिसेल.
08:30	रेणू एकत्रित करण्यासाठी Merge two molecules टूलवर क्लिक करा.
08:34	दोन रचनांचे एकत्रीकरण बघण्यासाठी त्या ड्रॅग करा.
08:38	आपण पाठाच्या अंतिम टप्प्यात आहोत.
08:41	शिकलो ते थोडक्यात,
08:43	Cyclohexane हे Cyclohexene मधे रूपांतरित करणे.
08:46	Cyclohexene हे Benzene मधे रूपांतरित करणे.
08:49	बेंझिनच्या हायड्रोजनच्या जागी fluoro, methyl, nitro आणि कार्बोक्सी ग्रुप वापरणे.
08:55	दोन four membered cycles एकत्रित करणे.
08:58	असाईनमेंट म्हणून,
09:00	बेंझिनचे दोन अणू तसेच
09:02	दोन Pentane च्या रचना आणि
09:04	Cyclopentane आणि Cyclohexane चे रेणू एकत्रित करा.
09:08	तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट अशी दिसणे अपेक्षित आहे.
09:12	स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा.
09:15	ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल.
09:19	जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता.
09:23	स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम, Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते.
09:27	परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते.
09:31	अधिक माहितीसाठी कृपया contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा.
09:37	"स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे.
09:41	यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
09:48	यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे.
09:53	ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून मी ------- आपला निरोप घेते .
09:57	सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

PoojaMoolya, Ranjana