Ruby/C2/Logical-and-other-Operators/Punjabi

“Time”	“Narration”
00:02	ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਦੋਸਤੋ, Logical & other operators ਦੇ ਇਸ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਰਿਆ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਹੈ ।
00:06	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਾਂਗੇ
00:09	Logical Operators
00:11	Parallel assignment ਅਤੇ
00:13	Range Operators
00:15	ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ
00:17	ਉਬੰਟੁ ਲਿਨਕਸ ਵਰਜ਼ਨ 12.04
00:20	Ruby 1.9.3
00:23	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੇ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਿਨਕਸ ਵਿੱਚ ਟਰਮੀਨਲ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟ ਐਡੀਟਰ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ।
00:29	ਤੁਹਾਨੂੰ irb ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ।
00:33	ਜੇ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਦੇ ਲਈ ਸਾਡੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਜਾਓ ।
00:38	ਲਾਜਿਕਲ ਓਪਰੇਟਰਸ ਨੂੰ Boolean ਓਪਰੇਟਰਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
00:42	ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਭਾਗਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
00:45	ਅਤੇ ਟਰੂ ਜਾਂ ਫਾਲਸ ਵੈਲਿਊ ਨੂੰ ਰਿਟਰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
00:48	Logical Operators ਹਨ,
00:51	double ampersand (& &) ਜੋ ਹੈ (and)
00:54	double pipe ਜੋ ਹੈ (or)
00:56	Exclamation (!) ਜੋ ਹੈ (not)
01:00	& & (double ampersand) ਅਤੇ and ਸਿਰਫ ਟਰੂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੇ ਦੋਵੇਂ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨਸ ਟਰੂ ਹੋਣ ।
01:07	ਦੂਜਾ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੇ ਪਹਿਲਾ ਟਰੂ ਹੋਵੇ ।
01:12	ਦੋ ਫਾਰਮਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਹੈ, ਪ੍ਰੇਸਿਡਨਸ
01:15	ਸਿੰਬਾਲਿਕ and ਜੋ ਹੈ & & (double ampersand) ਉੱਚ ਪ੍ਰੇਸਿਡੰਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ।
01:20	ਹੁਣ ਕੁੱਝ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ।
01:22	ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਲਈ irb ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਾਂਗੇ ।
01:25	ਇੱਕੋ-ਸਮੇਂ Ctrl, Alt ਅਤੇ T ਕੀਜ ਦਬਾਕੇ ਟਰਮੀਨਲ ਨੂੰ ਖੋਲੋ ।
01:31	ਇੰਟਰੈਕਟਿਵ Ruby ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ, ਟਾਈਪ ਕਰੋ irb ਅਤੇ ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
01:36	ਟਾਈਪ ਕਰੋ 3 ਗਰੇਟਰ ਦੈਨ 2 ਸਪੇਸ double ampersand ਸਪੇਸ 4 ਲੈਸ ਦੈਨ 5
01:47	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
01:49	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਟਰੂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
01:53	ਇੱਥੇ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ 1 ਜੋ ਹੈ 3 > 2 ਟਰੂ ਹੈ ।
01:59	ਇੱਥੇ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ 2 ਜੋ ਹੈ 4 < 5 ਵੀ ਟਰੂ ਹੈ ।
02:03	ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨਸ ਟਰੂ ਹਨ, ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਟਰੂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
02:08	ਪਿੱਛਲੀ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਪ ਐਰੋ ਕੀ ਦਬਾਓ ।
02:12	ਅਤੇ double ampersand ਸਿੰਬਲ ਨੂੰ ਵਰਡ and ਨਾਲ ਬਦਲੋ ।
02:17	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
02:19	ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਨ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ।
02:22	ਪਿਛਲੀ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਫਿਰ ਤੋਂ ਅਪ ਐਰੋ ਕੀ ਦਬਾਓ ।
02:27	ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ 1 ਵਿੱਚ, ਗਰੇਟਰ ਦੈਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨੂੰ ਲੈਸ ਦੈਨ ਨਾਲ ਬਦਲੋ ।
02:32	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
02:35	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਫਾਲਸ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
02:38	ਇਹ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ 3 < 2 ਫਾਲਸ ਹੈ ।
02:43	ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਹਿਲਾ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਫਾਲਸ ਹੈ, ਦੂਜਾ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਮੁਲਾਂਕਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ।
02:49	ਇਸ ਲਈ: ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਫਾਲਸ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
02:53	double pipe ਅਤੇ or ਟਰੂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਕੋਈ ਇੱਕ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਟਰੂ ਹੈ ।
02:59	ਦੂਜਾ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਮੁਲਾਂਕਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੇ ਪਹਿਲਾ ਫਾਲਸ ਹੈ ।
03:04	ਦੋ ਫਾਰਮਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਹੈ, ਪ੍ਰੇਸਿਡੰਸ
03:07	ਸਿੰਬਾਲਿਕ or ਜੋ ਹੈ double pipe ਉੱਚ ਪ੍ਰੇਸਿਡੰਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ।
03:11	ਹੁਣ ਕੁੱਝ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
03:15	10 ਗਰੇਟਰ ਦੈਨ 6 ਸਪੇਸ double pipe ਸਪੇਸ 12ਲੈਸ ਦੈਨ 7
03:23	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
03:26	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਟਰੂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
03:29	ਇੱਥੇ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ 1 ਜੋ ਹੈ 10 > 6, ਟਰੂ ਹੈ ।
03:35	ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਹਿਲਾ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਟਰੂ ਹੈ, ਦੂਜਾ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਮੁਲਾਂਕਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ।
03:40	ਇਸ ਲਈ: ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਟਰੂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
03:42	ਪਿਛਲੀ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਪ ਐਰੋ ਕੀ ਦਬਾਓ ।
03:46	ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ 1 ਵਿੱਚ ਗਰੇਟਰ ਦੈਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨੂੰ ਲੈਸ ਦੈਨ ਨਾਲ ਬਦਲੋ ।
03:52	ਅਤੇ pipe ਸਿੰਬਲ ਨੂੰ ਵਰਡ or ਨਾਲ ਬਦਲੋ ।
03:57	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
04:00	ਇੱਥੇ, ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ 1 ਜੋ ਹੈ 10 < 6, ਫਾਲਸ ਹੈ ।
04:05	ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ 2 ਜੋ ਹੈ, 12 < 7, ਵੀ ਫਾਲਸ ਹੈ ।
04:10	ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨਸ ਫਾਲਸ ਹਨ, ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਫਾਲਸ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
04:15	! (exclamation mark) ਅਤੇ not ਓਪਰੇਟਰਸ, ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਉਲਟ ਵੈਲਿਊ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
04:20	ਜੇ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਟਰੂ ਹੈ, ਤਾਂ exclamation mark ਓਪਰੇਟਰ ਫਾਲਸ ਵੈਲਿਊ ਰਿਟਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
04:27	ਜੇ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਫਾਲਸ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਟਰੂ ਰਿਟਰਨ ਕਰੇਗਾ ।
04:30	ਦੋ ਫਾਰਮਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਹੈ, ਪ੍ਰੇਸਿਡੰਸ
04:33	ਸਿੰਬਾਲਿਕ not ਜੋ ਹੈ (!) ਉੱਚ ਪ੍ਰੇਸਿਡੰਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ।
04:37	ਹੁਣ not ਓਪਰੇਟਰ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
04:40	ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਟਾਈਪ ਕਰੋ 10 ਡਬਲ ਇਕਵਲ ਟੂ 10
04:45	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
04:47	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਟਰੂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
04:50	ਉਪਰੋਕਤ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਨੂੰ ਉਲਟਣ ਦੇ ਲਈ,
04:53	ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ not ਓਪਰੇਟਰ ਜੋੜੋ ।
04:57	ਟਾਈਪ ਕਰੋ Exclamation mark ਬਰੈਕੇਟਸ ਵਿੱਚ 10 ਡਬਲ ਇਕਵਲ ਟੂ 10
05:04	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
05:06	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਫਾਲਸ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
05:10	irb ਕੰਸੋਲ ਨੂੰ ਕਲੀਅਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕੋ-ਸਮੇਂ Ctrl + L ਦਬਾਓ ।
05:15	ਅੱਗੇ, parallel assignment ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਦੇ ਹਾਂ ।
05:20	Parallel assignment ਦੇ ਦੁਆਰਾ Ruby ਕੋਡ ਦੀ ਸਿੰਗਲ ਲਾਈਨ ਦੇ ਨਾਲ ਮਲਟੀਪਲ ਵੈਰੀਏਬਲਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
05:26	ਟਰਮੀਨਲ ‘ਤੇ ਜਾਓ ।
05:29	Parallel assignment ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਤਿੰਨ ਵੈਰੀਏਬਲਸ ਐਲਾਨ ਕਰੋ ।
05:36	ਟਾਈਪ ਕਰੋ a ਕੋਮਾਂ b ਕੋਮਾਂ c ਇਕਵਲ ਟੂ 10 ਕੋਮਾਂ 20 ਕੋਮਾਂ 30
05:45	ਅਤੇ ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
05:47	ਇੱਥੇ 10, ਵੈਰੀਏਬਲ a ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਵੇਗਾ ।
05:52	20, ਵੈਰੀਏਬਲ b ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਵੇਗਾ ।
05:54	30, ਵੈਰੀਏਬਲ c ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਵੇਗਾ ।
05:56	ਸੱਜਾ ਪਾਸਾ array ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ ।
06:01	ਜੇ ਅਸੀਂ ਮਲਟੀਪਲ ਵੈਰੀਏਬਲ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ array ਨਹੀਂ ਖੁਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵੈਰੀਏਬਲ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
06:10	ਅਸੀਂ arrays ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂਗੇ ।
06:14	ਹੁਣ ਦੇ ਲਈ, ਚੈੱਕ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਅਸਾਇਨਮੇਂਟ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
06:20	ਟਾਈਪ ਕਰੋ a ਅਤੇ ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
06:23	a ਵਿੱਚ ਇੱਕਠੀ ਹੋਈ ਵੈਲਿਊ 10, ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।
06:28	ਟਾਈਪ ਕਰੋ b ਅਤੇ ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
06:31	ਸਾਨੂੰ 20 ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।
06:33	ਟਾਈਪ ਕਰੋ c ਅਤੇ ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
06:37	30 ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।
06:40	Parallel assignment ਦੋ ਵੈਰੀਏਬਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕਠੀ ਹੋਈ ਵੈਲਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਅਦਲ - ਬਦਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ।
06:45	ਹੁਣ ਵੈਰੀਏਬਲ a ਅਤੇ b ਦੀ ਵੈਲਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਅਦਲ - ਬਦਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
06:50	ਟਾਈਪ ਕਰੋ puts ਸਪੇਸ ਡਬਲ ਕੋਟਸ ਵਿੱਚ a ਇਕਵਲ ਟੂ ਹੈਸ਼ ਕਰਲੀ ਬਰੈਕੇਟਸ ਵਿੱਚ a ਕੋਮਾਂ ਡਬਲ ਕੋਟਸ ਵਿੱਚ b ਇਕਵਲ ਟੂ ਹੈਸ਼ ਕਰਲੀ ਬਰੈਕੇਟਸ ਵਿੱਚ b.
07:11	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
07:13	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਮਿਲਦੀ ਹੈ a = 10
07:16	b = 20
07:20	ਹੁਣ a ਅਤੇ b ਨੂੰ ਅਦਲ - ਬਦਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
07:23	ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਟਾਈਪ ਕਰੋ ।
07:25	a ਕੋਮਾਂ b ਇਕਵਲ ਟੂ b ਕੋਮਾਂ a.
07:31	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
07:33	puts ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਲਈ ਅਪ ਐਰੋ ਕੀ ਬਾਰ ਦਬਾਓ ਅਤੇ ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
07:39	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਮਿਲਦੀ ਹੈ
07:41	a = 20
07:44	b = 10
07:47	ਹੁਣ ਅਸੀਂ Ruby ਵਿੱਚ range ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂਗੇ ।
07:50	Range ਵਿੱਚ ਵੈਲਿਊਜ, ਨੰਬਰਸ, ਕੈਰੇਕਟਰਸ, ਸਟਰਿੰਗਸ ਜਾਂ ਆਬਜੈਕਟਸ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
07:58	Ranges, sequence ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
08:02	Sequence range, ਲਗਾਤਾਰ ਵੈਲਿਊਜ ਦੀ ਰੇਂਜ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ।
08:06	ਇਹ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਸ਼ੁਰੁਵਾਤੀ ਵੈਲਿਊ, ਰੇਂਜ ਦੀ ਵੈਲਿਊਜ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਵੈਲਿਊ ।
08:13	(..) ਦੋ ਡਾਟ ਓਪਰੇਟਰ, ਇੰਕਲੂਸਿਵ ਰੇਂਜ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
08:16	(...) ਤਿੰਨ ਡਾਟ ਓਪਰੇਟਰ, ਐਕਸਕਲੂਸਿਵ ਰੇਂਜ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
08:20	Ranges ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਇੱਕ ਵੈਲਿਊ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਝੁਕੀ ਹੈ ।
08:26	ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ, (= = =) ਇਕਵਲਿਟੀ ਓਪਰੇਟਰ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
08:30	ਹੁਣ ਅਸੀਂ ranges ‘ਤੇ ਕੁੱਝ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
08:33	ਟਰਮੀਨਲ ‘ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ
08:36	ਟਾਈਪ ਕਰੋ ਬਰੈਕੇਟਸ ਵਿੱਚ 1 ਦੋ ਡਾਟਸ 10 ਫਿਰ ਡਾਟ ਟੂ ਅੰਡਰਸਕੋਰ a.
08:46	Two dot ਓਪਰੇਟਰ inclusive range ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
08:50	Inclusive operator, ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਵੈਲਿਊਜ਼ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
08:57	ਇੱਥੇ to _a ਮੈਥਡ, range ਨੂੰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
09:03	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
09:05	ਇੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਵੈਲਿਊਜ਼ 1 ਅਤੇ 10 ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ।
09:11	ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਵੇਖਾਂਗੇ ਇੱਕ exclusive range ਓਪਰੇਟਰ ।
09:16	ਟਾਈਪ ਕਰੋ ਬਰੈਕੇਟਸ ਵਿੱਚ 1 ਥਰੀ ਡਾਟਸ 10 ਫਿਰ ਡਾਟ ਟੂ ਅੰਡਰਸਕੋਰ a
09:27	Three dot ਓਪਰੇਟਰ exclusive range ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
09:31	Exclusive range ਓਪਰੇਟਰ ਸੀਕਵੇਂਸ ਨਾਲ ਆਖਰੀ ਵੈਲਿਊ ਨੂੰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ।
09:37	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
09:39	ਇੱਥੇ ਆਖਰੀ ਵੈਲਿਊ 10 ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ ।
09:45	ਹੁਣ ਚੈੱਕ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ 5, 1 ਤੋਂ 10 ਤੱਕ ਦੀ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਹੈ ।
09:50	ਟਾਈਪ ਕਰੋ ਬਰੈਕੇਟਸ ਵਿੱਚ 1 ਦੋ ਡਾਟਸ 10 ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਇਕਵਲ ਟੂ ਅਤੇ ਫਿਰ 5
10:00	ਐਂਟਰ ਦਬਾਓ ।
10:02	Equality operator ਪਰਖਣ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਵੈਲਿਊ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਹੈ ।
10:07	ਸਾਨੂੰ ਆਉਟਪੁਟ ਟਰੂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ 5, 1 ਤੋਂ 10 ਤੱਕ ਦੀ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਹੈ ।
10:14	ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
10:17	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਿਆ
10:20	Logical operator ਜੋ ਹਨ double ampersand, double pipe ਅਤੇ exclamation mark operators
10:27	Parallel assignment ਉਦਾਹਰਣ:a, b, c = 10, 20, 30
10:34	Range Operator Inclusive operator (..) ਅਤੇ Exclusive operator (...)
10:39	ਇੱਕ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੰਮ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ
10:41	Parallel assignment ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੋ ਵੈਰੀਏਬਲ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ
10:45	ਚੈੱਕ ਕਰਨਾ ਕਿ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮ 20 ਅਤੇ 50 ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ।
10:49	ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲਿੰਕ ‘ਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਵੇਖੋ ।
10:52	ਇਹ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਸਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
10:56	ਚੰਗੀ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਨਾ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਡਾਊਂਨਲੋਡ ਕਰਕੇ ਵੀ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ।
11:00	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟੀਮ:
11:03	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟੀਮ, ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ।
11:05	ਆਨਲਾਇਨ ਟੈਸਟ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।
11:09	ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਲਈ, ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ contact@spoken-tutorial.org ‘ਤੇ ਲਿਖੋ ।
11:15	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਕ-ਟੂ-ਅ ਟੀਚਰ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ।
11:19	ਇਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਐਮਐਚਆਰਡੀ ਦੇ “ਆਈਸੀਟੀ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਮਿਸ਼ਨ” ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ ।
11:25	ਇਸ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ ‘ਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ । http://spoken-tutorial.org/NMEICT-Intro
11:34	ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ ਬੰਬੇ ਤੋਂ ਮੈਂ ਨਵਦੀਪ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ।
11:38	ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਣ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ।	}

Contributors and Content Editors

Navdeep.dav