PhET/C3/Photoelectric-Effect/Gujarati

Time	Narration
00:01	Photoelectric Effect, PhET simulation પરના આ ટ્યુટોરીયલમાં સ્વાગત છે.
00:07	આ ટ્યુટોરીયલમાં, આપણે ઇન્ટરેક્ટિવ PhET simulation, Photoelectric Effect કેવી રીતે વાપરવું તે શીખીશું.
00:15	આ ટ્યુટોરીયલના અનુસરણ માટે, શીખનારાઓ ઉચ્ચ શાળા વિજ્ઞાનમાંના વિષયોથી પરિચિત હોવા જોઈએ.
00:22	અહીં હું વાપરી રહ્યી છું- Ubuntu Linux OS આવૃત્તિ 14.04,
00:28	Java આવૃત્તિ 1.7.0,
00:32	Firefox Web Browser આવૃત્તિ 53.02.2.
00:38	આ simulation નો ઉપયોગ કરીને, વિદ્યાર્થીઓ આપેલ કરવામાં સમર્થ થશે- ૧. ફોટોઇલેક્ટ્રિક પ્રભાવનો અભ્યાસ.
00:44	૨. Threshold frequency નક્કી કરવી.
00:47	૩. Stopping potential અને Work function શોધવું.
00:51	૪. વિદ્યુતપ્રવાહ અને ઈલેક્ટ્રોનની ઊર્જાને અસર કરતા પરિબળોનો અભ્યાસ કરવો.
00:56	જ્યારે કોઈ ચોક્કસ ફ્રીક્વેંસી (આવર્તન) નો પ્રકાશ ધાતુની સપાટી પર અથડાય છે, ત્યારે ઇલેક્ટ્રોનનું ઉત્સર્જન થાય છે.
01:04	ઉત્સર્જિત ઇલેક્ટ્રોનોને ડિટેક્ટર (છુપેલી વસ્તુની જાણ આપનારું યંત્ર) દ્વારા ગણતરી કરવામાં આવે છે જે તેમની ગતિ ઊર્જાને માપે છે.
01:11	simulation ને ડાઉનલોડ કરવા માટે આપેલ link વાપરો.
01:15	મેં મારા Downloads ફોલ્ડરમાં પહેલાથી જ Photoelectric Effect સિમ્યુલેશન ડાઉનલોડ કર્યું છે.
01:22	terminal ખોલો.
01:24	પ્રોમ્પ્ટ પર, ટાઈપ કરો: cd Downloads અને Enter દબાવો.
01:29	ત્યારબાદ ટાઈપ કરો: java space hyphen jar space photoelectric_en.jar અને Enter દબાવો.
01:40	Photoelectric Effect સિમ્યુલેશન ખુલે છે.
01:44	ટર્મિનલને બંધ ન કરો, તેનાથી પ્રક્રિયા kill થશે.
01:49	ચાલુ રાખવા માટે Cancel ક્લીક કરો.
01:52	આ Photoelectric Effect સિમ્યુલેશનનું interface છે.
01:57	આ screen આપેલ મેનુ આઇટમો સાથે મેનુ બાર ધરાવે છે- File, Options અને Help.
02:05	Options મેનુ બે વિકલ્પો ધરાવે છે, Show photons અને Control photon number instead of intensity.
02:14	ધાતુની સપાટી પર પ્રકાશ ચમકાવવા માટે સ્ક્રીન એક વિદ્યુત દીવો ધરાવે છે.
02:19	આપણે સંદર્ભિત sliders ને ડ્રેગ કરીને Intensity અને તરંગલંબાઈ બદલી શકીએ છીએ.
02:26	સાથે જ આપણે Intensity અને તરંગલંબાઈની વેલ્યુઓ તેમના સંદર્ભિત બોક્સોમાં ઇનપુટ (નાખવું) કરી શકીએ છીએ.
02:33	Photoelectric પ્રભાવ એક વેક્યુમ ચેમ્બર (શૂન્યાવકાશ ખંડ) માં કરવામાં આવે છે.
02:38	વેક્યુમ ચેમ્બરમાં એક ધાતુની સપાટી અને ઈલેક્ટ્રોનોની ગતિ ઉર્જાને માપવા માટે એક ડિટેક્ટર આવેલું છે.
02:48	બેટરી (વિદ્યુતકોષ) અને વિદ્યુતપ્રવાહ સૂચકયંત્રને સર્કિટ (પરિપથ) માં જોડાણ કરવામાં આવેલું છે.
02:53	બેટરી વોલ્ટેજ સ્લાઇડર સાથે આપવામાં આવી છે.
02:58	screen માં નીચેની બાજુએ Play/Pause અને Step બટનો આવેલા છે.
03:04	સ્ક્રીનની જમણી બાજુએ, ધાતુઓની પસંદગી કરવા માટે એક Target ડ્રોપ ડાઉન બોક્સ આપણે જોઈ શકીએ છીએ.
03:11	મૂળભૂત રીતે, Sodium એ Target ધાતુ તરીકે પસંદ થયેલ છે.
03:16	પરિણામોમાં ચોકસાઈ માટે, ચાલો Intensity સ્લાઇડર 50% પર ખસેડીએ.
03:23	Options મેનુમાં, Show photons વિકલ્પ પર ક્લીક કરો.
03:28	અવલોકન કરો પ્રકાશ ફોટોનના રૂપમાં ચમકે છે.
03:34	Show photons વિકલ્પને અન-ચેક કરો.
03:36	મૂળભૂત રીતે, વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) સ્લાઇડર એ 400 nano-meter પર આવેલું છે.
03:42	પ્રકાશ જેમ સોડિયમ ધાતુની સપાટી પર પડે છે તેમ ઇલેક્ટ્રોનો ઉત્સર્જિત થાય છે.
03:48	ઘટીત વિકિરણો અને ઇલેક્ટ્રોનોના ઉત્સર્જન વચ્ચે કોઈ પણ સમય અંતર નથી.
03:54	આ ઇલેક્ટ્રોનો ડિટેક્ટર તરફે પ્રવાહિત થાય છે.
03:58	0 V (શૂન્ય વોલ્ટેજ) માટે, વિદ્યુતપ્રવાહની વેલ્યુ દર્શાવવામાં આવી છે 0.071.
04:05	Graphs અંતર્ગત, આપણી પાસે આપેલ ચેક બોક્સો છે -
04:09	Current Vs battery voltage,
04:12	Current Vs light intensity,
04:15	Electron energy Vs light frequency.
04:19	Current vs battery voltage ચેક બોક્સ પર ક્લીક કરો.
04:23	આપણે current vs battery voltage નો આલેખ જોઈએ છીએ.
04:29	આલેખ પર આવેલા લાલ બિંદુની નોંધ લો.
04:32	વોલ્ટેજ સ્લાઇડરને ધીરે ધીરે ડ્રેગ કરીને 0 થી 6.00 વોલ્ટ પર લઇ જાવ.
04:38	નોંધ લો આપણે જેમ વોલ્ટેજ વધારીએ છીએ તેમ વિદ્યુતપ્રવાહ અચલ (સ્થાયી) રહે છે.
04:44	આને લાલ લાઈન વડે સૂચવવામાં આવ્યું છે.
04:48	આપણે જેમ વોલ્ટેજ વધારીએ છીએ, તેમ ફોટોઈલેક્ટ્રોનોની ગતિ વધે છે.
04:53	ચાલો જોઈએ કે પ્રકાશની તીવ્રતા કેવી રીતે વિદ્યુતપ્રવાહ પર અસર કરે છે.
04:58	Current vs light intensity ચેક બોક્સ પર ક્લીક કરો.
05:03	Intensity સ્લાઇડરને ડ્રેગ કરીને 90% સુધી લઇ જાવ.
05:08	નોંધ લો intensity માં વધારો થતાની સાથે current રેખીય રીતે વધે છે.
05:14	આને લીલી લાઈન વડે સૂચવવામાં આવ્યું છે.
05:18	પ્રકાશની તીવ્રતામાં વધારો કરવાથી ફોટોઇલેક્ટ્રીક વિદ્યુતપ્રવાહનું માન (માત્રા) વધે છે.
05:24	હવે વિદ્યુતપ્રવાહની વેલ્યુ દર્શાવવામાં આવી છે 0.127.
05:30	Intensity સ્લાઇડરને ડ્રેગ કરીને પાછું 50% પર લાવો.
05:35	હવે, Electron energy Vs light Frequency આલેખ ચેક બોક્સ પર ક્લીક કરો.
05:42	વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) સ્લાઇડરને ડ્રેગ કરીને UV ક્ષેત્ર તરફે લઇ જાવ. આલેખનું અવલોકન કરો.
05:49	નોંધ લો ફ્રીક્વેંસી (આવર્તન) વધતાની સાથે ઊર્જા રેખીય રીતે વધે છે.
05:55	આને ભૂરી લાઈન વડે સૂચવવામાં આવ્યું છે.
05:59	વિદ્યુતપ્રવાહમાં થયેલ ફેરફારનું અવલોકન કરો.
06:02	ફ્રીક્વેંસી (આવર્તન) માં વધારો, ફોટોઇલેક્ટ્રોનોની ઊર્જા વધારે છે.
06:08	જેમ ફ્રીક્વેંસી (આવર્તન) વધે છે, તેમ ફોટોનથી ઇલેક્ટ્રોનમાં સ્થાનાંતરીત થતી ઊર્જા વધે છે.
06:15	આના પરિણામસ્વરૂપે ઉત્સર્જિત થયેલા ઇલેક્ટ્રોનોની ગતિ ઊર્જા વધે છે.
06:21	હવે Camera આઇકોન પર ક્લીક કરો.
06:24	એક સ્નેપશોટ વિંડો ખુલે છે.
06:27	તે Graphs અને Experimental Parameters વિશે માહિતી આપે છે.
06:33	આ સ્નેપશોટ વાપરીને, આપણે આલેખોની વિભિન્ન સેટિંગ્સ (સુયોજનો) સાથે તુલના કરી શકીએ છીએ.
06:39	સ્નેપશોટ વિન્ડોને બંધ કરો.
06:42	હવે આપણે Threshold Frequency કેવી રીતે ગણતરી કરવી તે બદ્દલ ચર્ચા કરીશું.
06:48	ફોટોઈલેક્ટ્રિક ઉત્સર્જન કરાવવા માટે દરેક ધાતુ એક લાક્ષણિકતમ લઘુત્તમ ફ્રીક્વેંસી (આવર્તન) ધરાવે છે.
06:55	આ ફ્રીક્વેંસી છે, Threshold Frequency, જેને ʋ0. દ્વારા સૂચિત કરાય છે.
07:01	Threshold Frequency ની નીચેની બાજુએ, ફોટોઇલેક્ટ્રિક પ્રભાવ દેખાતો નથી.
07:07	વેવલેન્થ (તરંગલંબાઇ) સ્લાઇડરને દૃશ્યમાન પ્રદેશ તરફે ડ્રેગ કરો.
07:12	ઇલેક્ટ્રોનનું ઉત્સર્જન જ્યાં રોકાય તે વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) નું અવલોકન કરો.
07:18	નોંધ લો 540 nm પર Sodium માંથી કોઈપણ ઇલેક્ટ્રોનો ઉત્સર્જિત થતા નથી.
07:25	ચાલો વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) ટેક્સ્ટ બોક્સમાં ટાઈપ કરીએ 539 nm અને અવલોકન કરીએ.
07:32	539 nm પર સોડિયમ ધાતુની સપાટી પરથી ઇલેક્ટ્રોનો ઉત્સર્જિત થવાનું ચાલુ થાય છે.
07:39	તેનો અર્થ એ થાય છે કે, 539 nm એ Sodium માટે થ્રેશોલ્ડ (તળઘટની) તરંગલંબાઇ છે.
07:45	અહીં, વિદ્યુતપ્રવાહની વેલ્યુ છે 0.00.
07:49	હવે ચાલો threshold frequency વેલ્યુ ગણતરી કરીએ.
07:54	અહીં વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) nano metres(nm) માં દર્શાવવામાં આવી છે.
07:58	હું તેને મીટરમાં પરિવર્તિત કરીશ જે માટે તેનો ગુણાકાર ૧૦ ની -૯ ઘાત સાથે કરીશ.
08:05	Threshold frequency ને આપેલ ફોર્મ્યુલા (સૂત્ર) વાપરીને ગણતરી કરી શકાવાય છે.
08:10	sodium ની Threshold frequency છે 0.56 x 10 to the power of 15 </sup>Hz hrts.
08:18	હવે ચાલો Target તરીકે પસંદ કરીએ Platinum.
08:22	ડ્રોપ ડાઉન એરો પર ક્લીક કરો અને પસંદ કરો Platinum.
08:26	આ વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) પર આપણને ફોટોઇલેક્ટ્રોનોનું ઉત્સર્જન દેખાતું નથી.
08:31	ઇલેક્ટ્રોનનું ઉત્સર્જન જ્યાંસુધી ચાલુ ન થાય ત્યાંસુધી સ્લાઇડરને UV ક્ષેત્રમાં ડ્રેગ કરો.
08:39	વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) સ્લાઇડરને નિમ્નતમ વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) ક્ષેત્ર પર ડ્રેગ કરો.
08:45	નોંધ લો વિભિન્ન ઊર્જા સાથે મોટી માત્રામાં ઇલેક્ટ્રોનો ઉત્સર્જિત થાય છે.
08:52	ઇલેક્ટ્રોનોને મહત્તમ ઊર્જા સાથે જોવા માટે, Show only highest energy electrons ચેક બોક્સ પર ક્લીક કરો.
09:00	વિભિન્ન ઊર્જા સાથે ઇલેક્ટ્રોનો દર્શાવવા માટે બોક્સને અનચેક કરો.
09:05	એસાઈનમેન્ટ તરીકે, Platinum ની Threshold Frequency ગણતરી કરો.
09:11	આપણે work function અને stopping voltage ના ગણતરી પર જઈશું.
09:17	Work function એ ફોટોઇલેક્ટ્રિક ઉત્સર્જનને શરુ કરવા માટે જોઈતી નિમ્નતમ ઊર્જા છે.
09:24	વિભિન્ન ધાતુઓ વર્ક ફંક્શનની વિભિન્ન વેલ્યુઓ ધરાવે છે.
09:29	તેને ϕ0 દ્વારા સૂચવવામાં આવે છે.
09:32	વર્ક ફંક્શન ϕ0= hʋ0 દ્વારા આપવામાં આવ્યું છે.
09:38	નીચી આયનાઇઝેશન એન્થાલ્પી વેલ્યુઓવાળા ઘટકો ઓછું વર્ક ફંક્શન ધરાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે: લિથિયમ, સોડિયમ, પોટેશિયમ, રુબિડીયમ, અને સીસિયમ.
09:51	ચાલો સોડિયમ માટે વર્ક ફંક્શન ગણતરી કરીએ.
09:55	વર્ક ફંક્શન આપેલ ફોર્મ્યુલા (સૂત્ર) વાપરીને ગણતરી કરાય છે. w0 = hʋ0
10:04	સોડિયમ માટે વર્ક ફંક્શન છે 2.31 eV.(electron volts)
10:10	એજપ્રમાણે કેલ્શિયમ માટે વર્ક ફંક્શન છે 2.9 eV (electron volts)
10:17	Stopping Potential- ઇલેક્ટ્રોનોને બીજી તરફે પહોંચતા અટકાવવા માટે જોઈતું તે એક નકારાત્મક વોલ્ટેજ (વીજદબાણ) છે.
10:26	સ્ટોપિંગ પોટેન્શિયલ (વીજદબાણ) પર, ફોટોઇલેક્ટ્રિક વિદ્યુતપ્રવાહ શૂન્ય બને છે.
10:31	ચાલો જોઈએ કે Sodium માટે સ્ટોપિંગ પોટેન્શિયલ (વીજદબાણ) કેવી રીતે નક્કી કરવું છે.
10:37	ટાર્ગેટ ધાતુ તરીકે Sodium ને બદલો.
10:41	વેવલેન્થ (તરંગલંબાઈ) સ્લાઇડરને ડ્રેગ કરીને સોડિયમની થ્રેશોલ્ડ તરંગલંબાઇ પર લાવો. જે કે છે 539 nano-meter.
10:51	વોલ્ટેજ (વીજદબાણ) સ્લાઇડરને ઋણ વોલ્ટેજ પર ડ્રેગ કરો.
10:56	કયા વોલ્ટેજ (વીજદબાણ) પર, ઇલેક્ટ્રોનો ડિટેક્ટર પાસેથી ઉછળશે?
11:01	-0.01 V(volts) પર, ઇલેક્ટ્રોનોનું ડિટેક્ટર પાસેથી ઉછળવાનું શરુ થશે.
11:08	અવલોકન કરો, -0.04 Volts પર, સોડિયમમાંથી કોઈપણ ઇલેક્ટ્રોનો ઉત્સર્જિત થતા નથી.
11:16	એસાઇનમેન્ટ તરીકે, ઝિંક (જસત), કોપર (તાંબું) અને કેલ્શિયમ માટે વર્ક ફંક્શનની ગણતરી કરો.
11:22	સમાન ધાતુઓ માટે સ્ટોપિંગ પોટેન્શિયલ નક્કી કરો.
11:27	ચાલો સારાંશ લઈએ. આ ટ્યુટોરીયલમાં આપણે આપેલ વિશે શીખ્યા, Photoelectric Effect, PhET સિમ્યુલેશન.
11:36	આ સિમ્યુલેશન વાપરીને, આપણે આપેલ વિશે શીખ્યા: ફોટોઇલેક્ટ્રિક પ્રભાવ,
11:41	Threshold Frequency નક્કી કરવી,
11:44	Stopping Potential અને Work Function શોધવું અને
11:48	વિદ્યુતપ્રવાહ અને ઈલેક્ટ્રોનની ઊર્જાને અસર કરતા પરિબળોનો અભ્યાસ કરવો.
11:54	આપેલ લીંક પર ઉપલબ્ધ વિડિઓ Spoken Tutorial પ્રોજેક્ટનો સારાંશ આપે છે. કૃપા કરી તેને ડાઉનલોડ કરીને નિહાળો.
12:03	સ્પોકન ટ્યુટોરીયલ પ્રોજેક્ટ ટીમ સ્પોકન ટ્યુટોરીયલોનો ઉપયોગ કરીને વર્કશોપો આયોજિત કરે છે અને ઓનલાઇન પરીક્ષા પાસ થવા પર પ્રમાણપત્રો આપે છે.
12:13	વધુ વિગતમાં જાણવા માટે, કૃપા કરીને અમને લખો.
12:17	કૃપા કરી તમારા પ્રશ્નો આ ફોરમમાં પોસ્ટ કરો.
12:22	આ પ્રોજેક્ટને આંશિક ફાળો શિક્ષકો અને શિક્ષા પર પંડિત મદન મોહન માલવિયા નેશનલ મિશન દ્વારા આપવામાં આવ્યો છે.
12:31	Spoken Tutorial પ્રોજેક્ટને ફાળો NMEICT, MHRD, ભારત સરકાર દ્વારા આપવામાં આવ્યો છે. આ મિશન પર વધુ માહિતી આ લીંક પર ઉપલબ્ધ છે.
12:43	IIT Bombay તરફથી ભાષાંતર કરનાર હું, જ્યોતિ સોલંકી વિદાય લઉં છું. જોડવાબદ્દલ આભાર.

Contributors and Content Editors

Jyotisolanki