Linux/C2/Basics-of-System-Administration/Punjabi

Time	Narration
00:00	ਸੱਤ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ , linux ਵਿਚ ਸਿਸਟਮ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬੇਸਿਕਸ ਉੱਤੇ ਸਪੋਕਨ ਟਿਉਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਸਵਾਗਤ ਹੈ ।
00:09	ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਖਾਂਗੇ ।
00:13	adduser, su
00:16	usermod, userdel
00:18	id, du, df
00:22	ਮੈਂ ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਲਈ ubuntu 10.10 ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।
00:27	ਜਰੂਰਤ ਦੇ ਅਨੂਸਾਰ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ “General Purpose Utilities in Linux” ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਨੂੰ ਦੇਖੋ ।
00:35	ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਵੇਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ ।
00:39	ਦਿਖਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਕਮਾਂਡਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਏਡਮਿਨ ਏਕਸੇਸ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
00:47	ਚੱਲੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਯੂਜਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
00:53	“adduser” ਕਮਾਂਡ ਸਾਡੇ ਲਈ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਯੂਜਰ ਲਾਗਿਨ ਬਣਾਵੇਗਾ ।
01:01	sudo ਕਮਾਂਡ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਅਸੀ ਜਿੰਨੇ ਚਾਹਿਏ ਓਨੇ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਜੋੜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
01:06	ਚਲੋ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ sudo ਕਮਾਂਡ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਦੱਸਦਾ ਹਾਂ ।
01:11	ਸੂਡੋ ਕਮਾਂਡ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਟਿਵ ਯੂਜਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਰ ਯੂਜਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਕਮਾਂਡ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।
01:19	ਸੂਡੋ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਕੋਲ ਕਈ ਸਾਰੇ ਆਪਸ਼ਨਸ ਹਨ । ਅਸੀ ਆਪਸ਼ਨਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਸਿਖਾਂਗੇ ।
01:27	ਚੱਲੋ ਹੁਣ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਯੂਜਰ “New User” ਬਣਾਉਣਾ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ।
01:32	ਆਪਣੇ ਕੀਬੋਰਡ ਤੋਂ ਇਕੱਠੇ Ctrl , Alt ਅਤੇ t ਦਬਾ ਕੇ ਟਰਮਿਨਲ “Terminal” ਖੋਲੋ ।
01:45	ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ “ਟਰਮਿਨਲ ” ਖੋਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
01:49	ਇੱਥੇ “sudo space adduser” ਕਮਾਂਡ ਟਾਈਪ ਕਰੋ ਅਤੇ Enter ਦਬਾਓ ।
01:58	ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ ।
02:01	ਮੈਂ ਇੱਥੇ “Admin” ਪਾਸਵਰਡ ਦੇਵਾਂਗਾ ਅਤੇ Enter ਦਬਾਵਾਂਗਾ ।
02:07	ਟਰਮਿਨਲ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਪਾਸਵਰਡ ਨਹੀਂ ਦਿਸ ਰਿਹਾ।
02:11	ਸੋ ਸਾਨੂੰ ਪਾਸਵਰਡ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਟਾਈਪ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ।
02:16	ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ , ਇੱਕ ਸੂਚਨਾ ਦਿਖੇਗੀ “adduser : Only one or two names allowed” .
02:27	ਚੱਲੋ duck ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
02:34	ਕਮਾਂਡ ਟਾਈਪ ਕਰੋ :
02:36	sudo space adduser space duck , ਅਤੇ enter ਦਬਾਓ ।
02:45	ਅਸੀਂ duck ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਯੂਜਰ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ ।
02:49	ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੂਜਰ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰੌਸੇਸ ਵਿੱਚ , ਇਸ ਯੂਜਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖ home ਡਾਈਰੇਕਟਰੀ ਵੀ ਬੰਨ ਗਈ ਹੈ ।
02:58	ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਯੂਜਰ duck ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ।
03:05	ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ ਟਾਈਪ ਕਰੋ , ਮੇਰੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ duck ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ Enter ਦ੍ਬਾਵਾਂਗਾ ।
03:17	ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਨਵਾਂ ਪਾਸਵਰਡ ਦੁਬਾਰਾ ਟਾਈਪ ਕਰੋ ।
03:20	ਪਾਸਵਰਡ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਣਾਂ ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਟਿਕਰਨ ਕਰਕੇ ਦੋ ਵਾਰ ਪੁਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
03:26	ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਯੂਜਰ ਲਈ ਸਾਡਾ ਪਾਸਵਰਡ ਅੱਪਡੇਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ।
03:31	ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਪੁੱਛੀ ਜਾਵੇਗੀ ।
03:35	ਪਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਈ , ਮੈਂ ਕੇਵਲ ਫੁੱਲਨੇਮ “Full Name” “duck” ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ enter ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ enter ਬਟਨ ਦਬਾ ਕੇ ਬਾਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਖਾਲੀ ਛੱਡ ਦੇਵਾਂਗਾ ।
03:46	Enter . ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ y ਦਬਾ ਕੇ ਪੱਕਾ ਕਰਾਂਗਾ ।
03:51	ਇਹ ਇਸ ਪੁਸ਼ਟਿਕਰਨ ਲਈ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਠੀਕ ਹੈ ।
03:55	ਚੱਲੋ ਹੁਣ ਜਾਂਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ ।
04:00	ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ , ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰੋਂਪਟ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ ।
04:04	“ls space/( slash ) home”
04:09	ਅਤੇ enter ਦਬਾਓ ।
04:11	home ਫੋਲਡਰ ਵਿੱਚ ਯੂਜਰਸ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ls” ਕਮਾਂਡ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
04:17	ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਸਾਡਾ duck ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਯੂਜਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ।
04:23	ਚੱਲੋ ਮੈਂ ਸਲਾਇਡਸ ਉੱਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ।
04:26	ਹੁਣ ਅਗਲੀ ਕਮਾਂਡ "su” ਹੈ
04:30	“su” ਦਾ ਮਤਲੱਬ “Switch User” ਹੈ ।
04:34	ਇਹ ਕਮਾਂਡ ਮੌਜੂਦਾ ਯੂਜਰ ਤੋਂ ਦੂੱਜੇ ਯੂਜਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ।
04:39	ਚੱਲੋ ਹੁਣ ਟਰਮਿਨਲ ਉੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ।
04:43	ਕਮਾਂਡ enter ਕਰੋ:
04:45	“ਟਰਮਿਨਲ ” ਉੱਤੇ “su space hyphen space duck” ਅਤੇ Enter ਦਬਾਓ ।
04:53	ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪਾਸਵਰਡ ਮੰਗਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
04:56	ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਯੂਜਰ duck ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ ਟਾਈਪ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਯਾਦ ਕਰੋ ਉਹ ਖੁਦ “duck” ਸੀ ।
05:04	ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਧਿਆਨ ਦਿਓ , ਟਰਮਿਨਲ ਪਿਛਲੇ ਯੂਜਰ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਯੂਜਰ ਜੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ “duck” ਹੈ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗਾ ।
05:14	ਇਸ ਯੂਜਰ ਤੋਂ ਲਾਗ ਆਉਟ ਕਰਨ ਲਈ , ਟਾਈਪ ਕਰੋ ।
05:17	“logout” ਅਤੇ Enter ਦਬਾਓ ।
05:22	ਹੁਣ ਟਰਮਿਨਲ ਮੌਜੂਦਾ ਯੂਜਰ “duck” ਤੋਂ ਲਾਗ ਆਉਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਜੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੇਸ ਵਿਚ vinhai ਹੈ ਉੱਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
05:31	ਚੱਲੋ “usermod” ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ ।
05:35	“usermod” ਕਮਾਂਡ
05:37	ਸੁਪਰ ਯੂਜਰ ਜਾਂ ਰੂਟ ਯੂਜਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟਸ ਦੀ ਸੇਟਿੰਗਸ ਬਦਲਣ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ।
05:46	ਪਾਸਵਰਡ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ ਖਾਲੀ ਪਾਸਵਰਡ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ।
05:50	ਉਹ ਤਾਰੀਖ਼ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਜਦੋਂ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ।
05:55	ਚੱਲੋ ਇਸ ਕਮਾਂਡ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ।
05:57	ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਟਰਮਿਨਲ ਉੱਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ।
05:59	ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ duck ਲਈ ਅੰਤਿਮ ਤਾਰੀਖ ਕਿਵੇਂ ਸੈੱਟ ਕਰਨੀ ਹੈ ।
06:05	ਇੱਥੇ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰੋਂਪਟ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ:
06:09	sudo space usermod space - ( hyphen ) e space 2012 - ( hyphen ) 12 - ( hyphen ) 27 space duck
06:33	ਅਤੇ enter ਦਬਾਓ ।
06:37	ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਤਾਰੀਖ ਆਪਸ਼ਨ ( hyphen ) -e ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੈੱਟ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਮਾਂਡ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
06:46	ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ duck ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਿਮ ਤਾਰੀਖ ਸੈੱਟ ਕਰ ਲਈ ਹੈ ।
06:52	ਚੱਲੋ ਹੁਣ “uid” ਅਤੇ “gid” ਕਮਾਂਡਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ ।
06:57	“id – command” ਸਾਰੇ ਯੂਜਰਸ ਅਤੇ ਗਰੁੱਪਸ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਨੂੰ ਜਾਂਚਣ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
07:04	ਯੂਜਰ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ ਦੇ ਲਈ , ਅਸੀ “id space - ( hyphen ) u” ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਾਂਗੇ ।
07:12	ਗਰੁੱਪ ਯੂਜਰਸ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਜਾਣਨ ਦੇ ਲਈ , ਇਹ ਹੈ “id space - ( hyphen ) g”
07:20	ਚੱਲੋ ਹੁਣ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
07:22	ਟਰਮਿਨਲ ਉੱਤੇ “id” ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
07:25	ਅਤੇ Enter ਦਬਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
07:29	ਹੁਣ ਅਸੀ ਸਿਸਟਮ ਉੱਤੇ User IDs ਅਤੇ Group IDs ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ।
07:37	ਕੇਵਲ ਯੂਜਰ id ਜਾਣਨ ਲਈ ਅਸੀਂ “-(hyphen) u” ਆਪਸ਼ਨ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਾਂਗੇ ।
07:43	ਕਮਾਂਡ ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹਾਂ , “id space - ( hyphen ) u”
07:49	ਅਤੇ enter ਦਬਾਉਂਦੇ ਹਾਂ । ਹੁਣ ਅਸੀ ਕੇਵਲ ਯੂਜਰਸ ਦੀ ids ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
07:55	ਜੇਕਰ ਸਾਨੂੰ ਯੂਜਰਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ  ?
08:00	ਪਤਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ , ਅਸੀ ਟਰਮਿਨਲ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰਾਂਗੇ ।
08:02	“id space - ( hyphen ) n space - ( hyphen ) u” ਅਤੇ Enter ਦਬਾਵਾਂਗੇ।
08:13	ਹੁਣ ਅਸੀ ਯੂਜਰਸ ਦੀ ids ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
08:20	ਚੱਲੋ ਹੁਣ Group Ids ਲਈ ਕਮਾਂਡਸ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ ।
08:24	ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹਾਂ “ id space - ( hyphen ) g” .
08:29	ਇੱਥੇ ਅਸੀ ਗਰੁਪ ids ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
08:32	ਜੇਕਰ ਅਸੀ ਸਾਰੇ ਮੌਜੂਦਾ ਯੂਜਰ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ids ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ , ਤਾਂ ਟਾਈਪ ਕਰੋ ।
08:38	“id space - ( hyphen ) ( capital ) G” ਅਤੇ Enter ਦਬਾਓ ।
08:46	ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਮੈਂ G ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ ਕੀਤਾ ਹੈ ।
08:50	ਆਪਣੇ ਲਈ ਜਵਾਬ ਵੇਖੋ ।
08:53	ਹੁਣ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਡਿਲੀਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
08:57	ਇਸਦੇ ਲਈ ਅਸੀ “userdel” ਕਮਾਂਡ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਾਂਗੇ ।
09:00	ਅਸੀ userdel ਕਮਾਂਡ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਡਿਲੀਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
09:07	ਟਰਮਿਨਲ ਉੱਤੇ ਇਸਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
09:09	ਇੱਥੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ “sudo space userdel space - ( hyphen ) r space duck” .
09:22	ਮੈਂ - ( hyphen ) r ਆਪਸ਼ਨ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ।
09:25	ਇਹ ਯੂਜਰ ਨੂੰ ਉਸਦੀ home ਡਾਇਰੇਕਟਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਹੈ ।
09:30	ਚੱਲੋ Enter ਦਬਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
09:34	ਹੁਣ ਯੂਜਰ “duck” ਡਿਲੀਟ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ।
09:38	ਇਸਨੂੰ ਟਾਈਪ ਕਰਕੇ ਜਾਂਚੋ ।
09:41	“ls space / ( slash ) home” ਅਤੇ Enter ਦਬਾਓ ।
09:47	ਅਸੀ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕਿ , ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ “duck” ਡਿਲੀਟ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ।
09:53	ਮੈਂ ਹੁਣ ਸਲਾਇਡਸ ਉੱਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ।
09:56	linux ਸਿਸਟਮ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਲਾਭਦਾਇਕ ਕਮਾਂਡਸ ਹਨ “df” ਅਤੇ “du”
10:03	“df” ਕਮਾਂਡ ਡਿਸਕ ਉੱਤੇ ਮੌਜੂਦ ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।
10:08	ਅਤੇ “du” ਕਮਾਂਡ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਫਾਇਲ ਨੇ ਕਿੰਨੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਕਬਜਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ।
10:13	ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਅਸਾਇਨਮੈਂਟ ਵੱਜੋਂ ਇਹਨਾ ਦੋ ਕਮਾਂਡਸ ਨੂੰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਉਟਪੁਟ ਦੇਖੋ ।
10:19	ਚੱਲੋ ਟਰਮਿਨਲ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ , ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ df ਕਮਾਂਡ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਕੁੱਝ ਲਾਭਦਾਇਕ ਆਪਸ਼ਨਸ ਦਿਖਾਵਾਂਗਾ ।
10:26	ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ df space - ( hyphen ) h ਅਤੇ Enter ਦਬਾਓ ।
10:33	ਇੱਥੇ ਇਹ ਫਾਇਲ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਸਾਇਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਗ੍ਹਾ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
10:38	ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਯੋਗ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵੀ ਦਿਖਾਵੇਗਾ ।
10:46	ਹੁਣ du ਕਮਾਂਡਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਆਪਸ਼ਨਸ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
10:50	ਇਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਇਹ ਮੰਨ ਕੇ ਚੱਲਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ home ਫੋਲਡਰ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਟੈਕਸਟ ਫਾਇਲਸ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ ।
10:57	ਜੇਕਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ “General Purpose Utilities in Linux” ਉੱਤੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਨੂੰ ਵੇਖੋ ।
11:04	ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਮਾਂਡਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ home ਡਾਇਰੇਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਟੈਕਸਟ ਫਾਇਲਸ ਬਣਾ ਲਈਆਂ ਹਨ ।
11:11	terminal ਉੱਤੇ “home folder” ਤੇ ਜਾਓ
11:15	“cd space / ( slash ) home” ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ Enter ਦਬਾਓ ।
11:20	ਫਿਰ ਟਾਈਪ ਕਰੋ du space - (hyphen) s space *. ( astrix dot ) txt ਅਤੇ enter ਦਬਾਓ ।
11:33	ਇਹ ਕਮਾਂਡ ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਾਇਰੇਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ txt ਫਾਇਲਸ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇਵੇਗਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਾਇਲ ਸਾਇਜ ਦੇ ਨਾਲ ।
11:43	ਅਸਾਇਨਮੈਂਟ ਦੇ ਵੱਜੋਂ , ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰੋਂਪਟ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰੋ ।
11:47	“du space - ( hyphen ) ch space * . ( astrix dot ) txt” ਅਤੇ ਦੇਖੋ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
11:59	ਮੈਂ ਸਲਾਇਡਸ ਉੱਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ।
12:01	ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ :
12:03	ਨਵਾਂ ਯੂਜਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ “adduser” ਕਮਾਂਡ ।
12:06	ਇੱਕ ਯੂਜਰ ਤੋਂ ਦੂੱਜੇ ਯੂਜਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ “su” ਕਮਾਂਡ ।
12:09	ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਸੇਟਿੰਗਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ “usermod” ਕਮਾਂਡ ।
12:12	ਯੂਜਰ ਅਕਾਉਂਟ ਡਿਲੀਟ ਕਰਨ ਲਈ “userdel” ਕਮਾਂਡ ।
12:15	ਯੂਜਰ ids ਅਤੇ ਗਰੁੱਪ ids ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਣਨ ਲਈ id ਕਮਾਂਡ ।
12:20	ਫਾਇਲ ਸਿਸਟਮ ਸਾਇਜ ਅਤੇ ਉਪਲਬਧਤਾ ਜਾਂਚਣ ਲਈ “df” ਕਮਾਂਡ ।
12:24	ਇੱਕ ਫਾਇਲ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀ ਗਈ ਜਗਾਹ ਜਾਂਚਣ ਲਈ “du” ਕਮਾਂਡ ।
12:27	ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸੀ ਇਸ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਾਂ ।
12:33	ਇਸਦੀ ਵੀਡੀਓ ਜੋ ਇਸ url ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ ,
12:37	ਇਹ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦਾ ਸਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।
12:40	ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਚੰਗੀ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀ ਇਸਨੂੰ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਕੇ ਵੀ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ।
12:44	ਅਸੀਂ ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਕੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ । ਜੋ ਆਨਲਾਇਨ ਟੈਸਟ ਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣ - ਪੱਤਰ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ । ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ ।
12:53	ਸਪੋਕਨ ਟਿਊਟੋਰਿਅਲ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਟਾਕ - ਟੂ - ਅ ਟੀਚਰ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ MHRD ਦੇ "ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਮਿਸ਼ਨ ਥ੍ਰੋ ICT " ਰਾਹੀਂ ਸੁਪੋਰਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
13:03	ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਸ ਲਿੰਕ ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ http: / / spoken - tutorial . org / NMEICT - Intro।
13:12	ਇਹ ਸਕਰਿਪਟ ਹਰਮੀਤ ਸੰਧੂ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਹੈ । ਆਈ ਆਈ ਟੀ ਬੌਮਬੇ ਵਲੋਂ ਮੈਂ ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ।

Contributors and Content Editors

Harmeet, PoojaMoolya