Health-and-Nutrition/C2/Physical-methods-to-increase-the-amount-of-breastmilk/Nepali

Time	Narration
00:02	आमाको दूध वृद्धि गर्ने शारीरिक विधिहरूमा आधारित स्पोकन ट्युटोरियल मा तपाईको स्वागत छ
00:08	यो ट्युटोरियलमा, हामी विभिन्न शारीरिक विधिहरू प्रयोग गरी आमाको दूध वृद्धि गर्न सिक्ने छौं
00:17	सबैभन्दा पहिले, कंगारू मदर केयर को बारेमा जानौं
00:20	यसमा, बच्चालाई सकेसम्म आमाको शरीरको सम्पर्कमा राखिन्छ
00:27	याद गरौं, यसै श्रृंखलाको अर्को ट्युटोरियलमा कंगारू मदर केयर को विस्तृत जानकारी रहेको छ
00:34	अब हामी लेट डाउन रिफ्लेक्स वा अक्सिटोसिन रिफ्लेक्स कसरी बढाउने सिक्ने छौं त्यो भन्दा पहिले, हामीले अक्सिटोसिन के हो? जान्नुपर्छ
00:44	अक्सिटोसिन एउटा हर्मोन हो जसले लेट डाउन रिफ्लेक्स लाई उत्साहित गर्छ जसले गर्दा बच्चाको बारेमा सोचे मात्र दूध बाहिर निस्कन्छ
00:54	त्यसैले, दूध बाहिर निकाल्न आमाले एकछिन आराम गरेपछि शान्त भएर बच्चालाई हेर्नुपर्छ
01:01	आमाले बच्चाको नधोएका कपडाहरू सुँघ्न सक्छिन् साथै सुमधुर सङ्गीत सुन्न सक्छिन्
01:09	वैकल्पिक रूपमा, दूध बाहिर पठाउने केही तरिकाहरू यी रहेका छन् - तातो पानीले सेक्ने,
01:16	ढाडको माथिल्लो भाग र स्तनको मालिस गर्ने
01:20	अब तातो पानीले कसरी सेक्ने हेरौं
01:24	आमाले तातो पानीमा नुहाउनुपर्छ वा तातो पानीमा भिजाएको कपडा स्तनमा राख्दा पनि हुन्छ
01:30	यी दुवै तरिकाहरूले स्तनमा दूध संचार हुन र दूध लाई बाहिर निस्कन मा सहयोग गर्छन्
01:36	अब, मालिस बारे जानकारी लिऊ
01:40	माथिल्लो ढाड र स्तनमा एउटै नसा जाने भएकोले, ढाडको माथि र गर्दनमा मालिस गरेमा दूधको बहाव सहज हुन्छ
01:49	स्तनपान गराउनु अघि स्तन मालिस गर्दा दुग्ध नलीहरू खुल्ने छन्
01:53	तसर्थ, दूध मजाले बहन्छ, र दूध बढि मात्रामा उत्पादन हुन्छ, जुन स्तनपानको क्रममा सबै रित्तिन्छ
02:01	आमाको दूध को मात्रा बढाउने अर्को तरिका भनेको बच्चालाई स्तनसम्म पुग्न सहज बनाउने हो
02:09	अब यो कसरी गर्ने हेरौं
02:12	पहिले, स्तनको मुन्टो बच्चाको माथिल्लो ओठमा रगड्नुपर्छ यस्तो गर्दा बच्चाले मुख चौडा खोल्ने छ र स्तनमा सजिलै पुग्छ, बच्चाको पहुँच सही भएपछि उसले पर्याप्त दूध प्राप्त गर्छ
02:24	स्तनपानको क्रममा यी कुराहरूमा ध्यान दिनुपर्छ -
02:27	आमाले बच्चाको सम्पूर्ण शरीरमा आड दिनुपर्छ,
02:30	बच्चाको पेट आमाको पेटको सम्पर्कमा हुनुपर्छ,
02:34	बच्चाको टाउको, घाँटी र शरीर एउटै सिधा रेखामा पर्नुपर्छ
02:39	बच्चाको नाक र आमाको स्तनको मुन्टो एउटै रेखामा पर्नुपर्छ,
02:43	चिउँडोले थोरै अगाडी आएर आमाको स्तनमा जोड दिनुपर्छ र तल्लो ओठ बाहिरतिर फर्केको हुनुपर्छ
02:50	यो पक्का गरौं, बच्चाले स्तनमा मुख जोड्दा एरियोलाको तल्लो भाग धेरैजसो बच्चाको मुख भित्र जाओस् र माथिल्लो भाग चाहिँ धेरै देखियोस्
03:01	एरियोला भनेको स्तनको मुन्टो वरिपरिको गाढा घेरा भएको भाग हो
03:05	अब, स्तनमा हल्का थिच्ने शारीरिक तरिकाको बारेमा जानौं
03:12	त्यसो गर्न, स्तनपान गराउँदा स्तन समातेर हल्का निचोर्नुपर्छ
03:17	दुग्ध ग्रन्थिहरूमा हल्का जोड दिँदा धेरै दूध बाहिर आउँछ
03:22	यसले गर्दा बच्चाको प्रत्येक चुसाई मा बढि दूध आउने छ
03:27	यसरी स्तनमा हल्का जोड दिने तरिकाको बारेमा यसै श्रृंखलाको अर्को ट्युटोरियलमा थप चर्चा गरिएको छ
03:33	एउटा रोचक कुरा के छ भने राति स्तनपान गराउनु एकदम महत्त्वपूर्ण मानिन्छ, अब यसको कारण बुझौं
03:41	राति स्तनमा पाइने प्रोल्याक्टिन् हर्मोनको मात्रा बढि हुन्छ
03:46	बच्चाले राति धेरै स्तनपान गर्छ भने दूधको मात्रा बढ्छ र बच्चाको विकासमा पनि सहयोग हुन्छ
03:56	आमाको दूध बढाउन महत्त्वपूर्ण अर्को तत्त्व भनेको स्तनपान को मात्रा हो
04:04	बच्चालाई २४ घण्टामा कम्तिमा पनि १०-१२ पटक स्तनपान गराउनु पर्छ र, बच्चालाई राति कम्तिमा पनि २-३ पटक सम्म स्तनपान गराउनु पर्छ
04:15	बच्चालाई भोकै राख्नु हुँदैन
04:17	बच्चा भोकाएको समय थाहा पाउने विभिन्न सङ्केत हुन्छन् जस्तै: बच्चाले आफ्नो हात गोडा चलाउनु
04:24	बच्चा आफ्नो गालाले छोएको कुनै पनि बस्तु तर्फ फर्किएर मुख खोल्नु
04:30	याद गरौं, बच्चा रुनु भनेको स्तनपान गराउन ढिलो हुनु हो, त्यसैले भोकाएको सङ्केत पाएपछि स्तनपान गराई हाल्नु पर्छ
04:39	साथै, पहेँलो बाक्लो दूध हटाउन पनि जरुरी हुन्छ बाक्लो दूध भनेको स्तनको पछिल्लो भागमा रहने दूध हो
04:49	यो चिल्लो पदार्थले बनेको हुन्छ र बाक्लो हुन्छ
04:53	त्यसैले, आमाले पहिलो स्तनबाट पूर्ण रूपमा स्तनपान गराएर मात्र दोस्रो बाट स्तनपान गराउनु पर्छ
05:00	अब, बच्चालाई स्तनपान गराई सकेपछि दूध निचोरेर फाल्ने बारे चर्चा गरौं
05:06	यो आमाले आफैँ हातको बलले दूध निचोरेर फाल्ने तरिका हो
05:11	यसको लागि, आमाले आफ्ना औँलाहरू स्तनको मुन्टोको गाढा घेरामा राख्नुपर्छ
05:19	त्यसपछि, मुन्टोको गाढा भागलाई छातीतिर थिच्ने र छोड्ने गर्नुपर्छ
05:26	बच्चाले सबै दूध सकाए पनि यस्तो गरिन्छ
05:31	आमाले दुई स्तनपान बीचमा जम्मा भएको दूध पनि फाल्नुपर्छ
05:35	दूध नियमित रूपमा निकाल्नाले आमाको दूधको मात्रा बढ्ने छ
05:40	यी कुराहरू सधैँ याद राखौं: कृतिम मुन्टो वा कृतिम दूध प्रयोग गर्नु हुँदैन किनभने तिनीहरूले आमाको दूधको मात्रा घटाउँछ
05:50	गाई वा बाख्रोको दूधका साथै अन्य कृतिम दूध प्रयोग गर्नु हुँदैन
05:54	बच्चा झुक्किने हुनाले स्तनमा कृतिम मुन्टोको प्रयोग गर्नु हुँदैन
05:59	याद राखौं, बच्चाले प्रत्येक पटक भोकाएको सङ्केत दिएपछि स्तनपान गराउनु पर्छ
06:06	स्वास्थ्यकर्मी ले सुरुमा आमालाई बच्चा सही रूपमा स्तनसम्म पुर्याउने तरिकाहरू सिकाएर आमाको मनोबल बढाउनु पर्छ
06:12	बच्चाको वजन निरीक्षण गरी बच्चाको वजन दिनहुँ २५ देखि ३० ग्राम बढिरहेको पक्का गर्नुपर्छ
06:21	यसरी हामी आमाको दूध वृद्धि गर्ने शारीरिक विधिहरूको यस ट्युटोरियलको अन्त्यमा आएका छौं म मन्दिरा थापा बिदा हुँदै छु, सहभागिताको लागि धन्यवाद नमस्कार

Contributors and Content Editors

Mandira