BASH/C2/Conditional-Loops/Khasi
From Script | Spoken-Tutorial
| Time | Narration |
| 00:01 | Paralok baieid, ngi pdiangsngewbha ia phi sha ka “spoken tutorial” halor ka “loops” ha ka “BASH”. |
| 00:07 | Ha kane ka jinghikai, ngin ia pule ia ka: |
| 00:09 | for loop |
| 00:11 | while loop bad katto katne ki nuksa. |
| 00:15 | Ban record ia kane ka jinghikai, nga pyndonkam da ka: |
| 00:18 | Ubuntu Linux 12.04 Operating System |
| 00:22 | GNU BASH version 4.1.10 |
| 00:26 | Sngewbha kynmaw, ka GNU bash version 4 lane kaba kham shajrong lah ai jingmut na ka bynta kane ka jinghikai. |
| 00:34 | To ngin ia sdang ia kane da ka lamphrang sha ki “loops”. |
| 00:37 | “Loops” la pyndonkam ban “execute” ia ka group jong ki “statements” bun sien. |
| 00:43 | To ngin ia peit ia ka syntax. |
| 00:45 | for expression 1, 2, 3 |
| 00:49 | statement 1, 2, 3 |
| 00:51 | Bad kane kadei kaba kut jong ka “for loop”. |
| 00:55 | Kawei pat ka syntax jong ka “for loop” kadei: |
| 00:58 | for variable in sequence/range |
| 01:03 | statement 1, 2, 3 |
| 01:06 | Bad kaba kut jong ka “for loop”. |
| 01:09 | To ngin ia peit ia ka nuksa jong ka “for loop” da kaba pyndonkam ia ka syntax ba nyngkong. |
| 01:14 | Ha kane ka program, ngin ia kheinlang ia ka sum jong ki “n” numbers ba nyngkong. |
| 01:20 | Kynmaw ba ka filename jong ngi kadei ka for.sh. |
| 01:25 | Kane kadei ka “shebang line” jong ngi. |
| 01:28 | Ka variable “number” kan buh ia ki “value” ba la ai da ki nongpyndonkam. |
| 01:34 | Hangne ka value kadei ka integer. |
| 01:37 | Mynta, ngi initialise ia ka “variable” “sum” kum zero. |
| 01:42 | Kane kadei ha kaba ngi initialise ia ka “for loop.” |
| 01:45 | Nyngkong, ngi initialize ‘i’ sha 1. |
| 01:48 | Nangta ngi check lada u ‘i’ u duna lane ia ryngkat ia u “number”. |
| 01:54 | Mynta hangne, ngi khein ia ka “sum” kum “sum plus i” |
| 02:00 | Bad nangta ngi print ia ka. |
| 02:03 | Hadien kane, ngi pynkiew ia ka “value” jong u ‘i’ da 1. |
| 02:08 | Bad nangta ngi check ia ka “condition” haduh ba kane ka “condition” kan dei “False”. |
| 02:14 | Ha kapor ba ngi mih na ka “for loop.” Kane ka khubor kan sa print. |
| 02:19 | To ngin “execute” ia ka program bad ngin peit kaei ka ban jia. |
| 02:24 | Ha ka “terminal”, type - chmod +x for.sh |
| 02:31 | Nangta type: ./for.sh |
| 02:36 | Ngan pyndap “5” kum u “input” number. |
| 02:40 | Ka “sum” kaba khein lang ia man ki value jong u ‘i’ ka lah paw. |
| 02:46 | Hadien kata, ka lain kaba khatduh jong ka “output” ka paw. |
| 02:50 | "Sum of first n numbers is 15". |
| 02:54 | Mynta, to ngin ia peit ia ka jingiaid jong ka program. |
| 02:57 | To ngan resize ia ka “windows”. |
| 03:00 | Nyngkong, ngi don ia u value jong ‘i’ kum 1. |
| 03:04 | Nangta ngi check lada u “1” u rit ne ia ryngkat bad u “5”. |
| 03:10 | Namar ba ka condition kadei “True,” ngi khein ia ka “sum” kum “0 + 1.” |
| 03:16 | Mynta ngi don ia ka “sum” kum “1”. |
| 03:20 | Nangta ngi print ia ka “sum” kata “1.” |
| 03:24 | Hadien kane, ‘i’ lah pynkiew da “1” bad ka value kaba thymmai jong u ‘i’ kadei “2.” |
| 03:31 | Nangta ngin check lada u “2” u rit ne ia ryngkat bad u “5” |
| 03:36 | Ka “condition” kadei “True” bad mynta ka “sum” kan sa long “1 + 2” kata “3.” |
| 03:44 | U ‘i’ u lah shah pynkiew da “1” bad nangta u value uba thymmai jong u ‘i’ udei “3.” |
| 03:51 | Bad ngi ioh ia ka “sum” kum “6.” |
| 03:55 | Ka “script” kan sa bteng ban pyndap ia u value uba bud jong u ‘i’ bad ka “sum” jong u value ba hashwa. |
| 04:02 | Kane kan iai bteng haduh ba u i<=5 un dei False. |
| 04:09 | Ha kapor ba ngi mih na ka “for loop,” ka khubor kaba khatduh kan sa print. |
| 04:14 | To ngin ia peit ia kawei pat ka nuksa jong ka “for loop” da kaba pyndonkam da ka syntax kaba ar. |
| 04:20 | Nga lah thoh ia u “code” ha kane ka file bad nga lah jer kyrteng ia ka kum for-loop.sh. |
| 04:27 | Kane ka program kaba suk kan sa lis ia ki files ha ka directory. |
| 04:32 | Kane kadei ka “shebang line.” |
| 04:35 | Nangta ngi don ia ka “for” loop. |
| 04:37 | 'ls' command ka list ia ka directory jong ki content. |
| 04:41 | -1 (hyphen one) ka lis ia kawei kawei ka file ha kawei kawei ka lain. |
| 04:46 | Kane kan sa lis ia baroh ki files kiba don ha ka “home directory” jong ngi. |
| 04:51 | Kane kadei kaba kut jong ka “for loop.” |
| 04:53 | To ngin ia “execute” ia ka “script” ha ka “terminal” da kaba type- |
| 04:58 | chmod +x for-loop.sh |
| 05:04 | Type: ./for-loop.sh |
| 05:09 | Kane kan pynmih ia baroh ki files kiba don ha ka “Home” directory. |
| 05:14 | Mynta ngin ia pule shaphang ka “while loop.” |
| 05:18 | To ngin ia pyrshang ban sngewthuh shwa ia ka syntax. |
| 05:21 | while condition
statement 1, 2, 3 Bad ka jingkut jong ka while loop. |
| 05:27 | Kane ka mut ba ka “while” loop kan sa execute katba ka “condition” ka dang dei “True.” |
| 05:34 | To ngin ia peit ia ka nuska jong ka “while loop.” |
| 05:37 | Hangne, nga la jer kyrteng ia ka kum ka “while.sh”. |
| 05:42 | Ha kane ka program, ngin ia khein lang ia ka sum jong ki even numbers hapoh jong ki range ba la ai. |
| 05:49 | To ngin ia iaid lyngba ia u “code”. |
| 05:52 | Hangne, ngi pdiang ia u number na u nongpyndonkam bad buh ia u ha u variable “number”. |
| 05:59 | Hadien kane, ngi declare ia ki variables ‘i’ bad “sum” bad ngi initialise ia ki haduh u 0 (zero). |
| 06:06 | Mynta, kane kadei ka “while” “condition”. |
| 06:08 | Hangne, ngi check lada u ‘i’ u less than or equal ia u value jong u number ba la ai da u nongpyndonkam. |
| 06:17 | Nangta ngi khein ia ka “sum” da kaba pyndap ia u value jong ‘i’ sha u value jong ka “sum”. |
| 06:24 | Hadien kane, ngi ia pynkiew ia u value jong u ‘i’ da “2”. |
| 06:28 | Kane kan pynthikna ba ngi pyndap tang da ki even number. |
| 06:33 | Bad ka “while loop” ka bteng shi bteng haduh ba u value jong u ‘i’ u tam ia u value jong u “number.” |
| 06:40 | Ynda ngi exit na ka “while loop.” Ngin print ia ka sum jong baroh ki even numbers hapoh jong ka range ba la ai. |
| 06:47 | To ngin ia “execute” ia ka program. |
| 06:50 | Type ha ka “terminal”. |
| 06:52 | chmod +x while.sh |
| 06:56 | ./while.sh |
| 07:00 | Ngan ai “15” kum input jong nga. |
| 07:04 | Ka lain ba khatduh jong ka output kadei: |
| 07:06 | "Sum of even numbers within the given range is 56". |
| 07:11 | To ngan resize ia ka “window” bad batai ia ka “output”. |
| 07:14 | Nyngkong ngin check lada u ‘i’ uba dei 0, u rit ne ia ryngkat ia u “number” uba dei “15”. |
| 07:24 | Ka “condition” kadei “True.” Te kumta ka “sum” kan dei ‘0+0’ kata 0. |
| 07:31 | Mynta ‘i’ un sa shah pynkiew da “2” bad u value ba thymmai jong u ‘i’ udei “2.” |
| 07:37 | Nangta ngi check lada u “2” u rit ne ia ryngkat ia u “15”. |
| 07:43 | Sa shisien ka condition kadei “True” te ngi pyndap “0+2.” |
| 07:49 | Mynta ka “sum” kadon ia u value “2.” |
| 07:52 | Sa shisien ka value jong u ‘i’ un sa shah pynkiew da “2”. |
| 07:56 | Te, mynta ka value jong u ‘i’ kan dei “2+2” kata “4.” |
| 08:03 | Bad ka value kaba bud jong ka “sum” kan dei “4+2” kata “6.” |
| 08:09 | Ha kajuh ka rukom, ka “script” kan sa bteng ban pyndap “2” ha ka value kaba hashwa jong u ‘i’, haduh ba un da tam ia u “15”. |
| 08:18 | Bad ngi ioh ia ka total value ha ka “sum” kum “56.” |
| 08:24 | Da kane ngi lah poi sha kaba kut jong kane ka jinghikai. |
| 08:27 | To ngin ia batai kyllum. Ha kane ka jinghikai, ngi lah pule ar tylli ki syntax ba iapher jong ka “for loop” bad ruh ngi la pule shaphang ka “while loop.” |
| 08:37 | Kum ka kam na ka bynta jong phi – it ia ka sum jong ki prime numbers ba nyngkong jong u “n”. |
| 08:43 | Peit ia ka video kaba don ha ka link ba la ai harum. |
| 08:46 | Ka batai kyllum ia ka Spoken-Tutorial project. |
| 08:50 | Lada phim don ia ka bandwidth kaba biang, phi lah ban shu download bad peit ia ka hadien. |
| 08:54 | Ka kynhun jong ka Spoken Tutorial Project: |
| 08:56 | Ka pynlong ia ki workshops da kaba pyndonkam da ki spoken tutorials. |
| 09:00 | Ka ai certificates sha kito kiba pass ha ka online test. |
| 09:04 | Na ka bynta ki jingtip ba bniah, sngewbha thoh sha ka contact@spoken-tutorial.org |
| 09:11 | Spoken Tutorial Project kadei shi bynta jong ka Talk to a Teacher project. |
| 09:14 | La kyrshan ia ka da ka National Mission on Education lyngba ka ICT, MHRD, Sorkar India. |
| 09:22 | Kham bun ki jingtip halor kane ka mission kidon ha ka link ba lah ai harum. |
| 09:28 | Ia kane ka script la noh synniang da ka FOSSEE bad ka kynhun jong ka spoken-tutorial. |
| 09:34 | Ma nga i Meboreen na Shillong, nga pynkut ia kane. |
| 09:38 | Khublei shibun. |