Difference between revisions of "LaTeX-Old-Version/C2/Mathematical-Typesetting/Sanskrit"
From Script | Spoken-Tutorial
| Line 4: | Line 4: | ||
|- | |- | ||
|00:00 | |00:00 | ||
| − | | लेटेक्स् उपयुज्य बेसिक् मेथामेटिक्स् टैप् सेट्टिङ्ग् करणे स्वागतम्। | + | | लेटेक्स् उपयुज्य बेसिक् मेथामेटिक्स् टैप् सेट्टिङ्ग् करणे स्वागतम्। test te st |
|- | |- | ||
|00:08 | |00:08 | ||
Revision as of 17:52, 26 August 2014
| Time | Narration |
| 00:00 | लेटेक्स् उपयुज्य बेसिक् मेथामेटिक्स् टैप् सेट्टिङ्ग् करणे स्वागतम्। test te st |
| 00:08 | गवाक्षत्रयं पश्यताम्, maths.tec इति सौर्स् फैल् अस्ति। |
| 00:13 | द्वितीय गवाक्षं फैल् कम्पैल् करणे उपयुज्यते। |
| 00:16 | औट्पुट् फायिल् Maths.pdf तु pdf ब्रौसर् मध्ये अस्ति। |
| 00:22 | इदं ब्रौसर् तु pdf सञ्चिकायाः नवीनतमं वर्शन् अस्ति। |
| 00:28 | गणितशास्त्रे उपयुज्यमानैः ग्रीक् चिह्नैः सह प्रारम्भं कुर्मः । |
| 00:32 | वयं मेथामेटिकल् एक्स्प्रेश्शन् इमानि उपयुज्य डोलार् चिह्नं लिखन्तः स्मः इति लेटेक्स् प्रति वक्तव्यम्। |
| 00:38 | उदाहरणार्थं वयं डोलार् आल्फा इमे उपयुज्य आल्फा इदं कुर्मः । |
| 00:52 | कंपैल् कृते आल्फा इति प्राप्तम् । |
| 01:02 | तथैव बीटा, गामा, डेल्टा आदीन् अपि लिखामः । कंपैल् कृते किं भविष्यतीति पश्यामः । |
| 01:25 | प्रमाणभूतग्रन्थे वा , लेटेक्स् मध्ये वा, अन्तर्जाले वा एतेषां चिह्नानां सम्पूर्णसूचिः मिलिष्यति । |
| 01:34 | मेथामेटिकल् एक्स्प्रेश्शन्-मध्ये रिक्तस्थानं कथं करणीयं इति पश्यामः । |
| 01:41 | तत्पूर्वे एतान् निष्कासयामः । व्यवस्थां कम्पैल् कुर्मः। |
| 01:58 | Alpha-a इदं कथं करणीयम् ? |
| 02:03 | Alpha-a इदं कर्तुं यत्नं कुर्मः, तत्तु alpha , a इत्यनयोः सम्मेलनं अस्ति ।तत् वयं कुर्वन्तः स्मः । |
| 02:25 | लेटेक्स् वदत् अस्ति यत् alpha-a इदं undefined control sequence (अन् डिफैनेड् कण्ट्रोल् सीक्वेन्स्) इति । |
| 02:36 | इदम् आदेशं तु अज्ञातम् इति लेटेक्स् वदति। सौर्स् फयिल् मध्ये रिक्तस्थानं दत्वा फलितांशे इदम् अवगणय्य एषा समस्या परिहृता। अधुना एक्सिट् कुर्मः । पुनः कंपायिल् कुर्मः । आल्फा, a इत्यनयोः सम्मेलनम् अल्फा-a इति वदन् अस्ति । |
| 03:03 | अतः सौर्स् फायिल् मध्ये रिक्तस्थानानि आदेशान् विभाजयन्ति इति वयं ज्ञातवन्तः । एतानि रिक्तस्थानानि फलितांशे न दृश्यन्ते । |
| 03:14 | फलितांशे रिक्तस्थानानि कल्पनीयानि चेत् किं करणीयम् ? |
| 03:19 | लेटेक्स् प्रति वक्तव्यम् । उदाहरणार्थं आल्फा रिवर्स् स्लाश् A इति, कंपायिल् कृते रिक्तस्थानं कृतं अत्र । |
| 03:50 | विभिन्नदीर्घानां रिक्तस्थानं कर्तुं शक्यते । उदाहरणार्थं आगामि पङ्क्तिं गच्छामः । |
| 04:08 | Quad-A , अत्र रिक्तस्थानम् अस्ति । |
| 04:20 | alpha-q-qad-A (आल्फा q क्वाड् a) इदं तु दीर्घं रिक्तस्थानं करोति । |
| 04:32 | इमान् आदेशान् संयोक्तुं शक्यते । |
| 04:45 | पश्यन्तु, इदं तु बृहत्तरम्। |
| 04:52 | hspace (h स्पेस्) आदेशम् उपयुज्यते चेत् इतोऽपि दीर्घं रिक्तस्थानं भविष्यति । |
| 05:15 | प्रथमा पङ्क्तिः किमर्थं इंडेण्टेड् कृतमत्र? तत्तु प्याराग्राफ् इत्यस्य प्रारम्भार्थम् । |
| 05:23 | अधुना अत्र इदं स्थानान्तरं कुर्मः । |
| 05:40 | कृतम्, अधुना अहं हृस्वं रिक्तस्थानं कथं करणीयमिति दर्शयामि। |
| 05:50 | एतत्तु स्लाश् कोमा-A द्वारा कृतम्। |
| 06:02 | अत्र इदं पश्यन्तु, पूर्वोदाहरणे हृस्वं रिक्तस्थानं स्लाश् कोमा आदेशद्वारा कृतम्। |
| 06:18 | अधुना वयं टेक्स्ट् मोड् तः मेथामॆटिकल् मोड् प्रति गत्वा वर्णलेखे किं परिवर्तनं भवतीति पश्यामः। |
| 06:24 | अत्र ज्ञातव्यं यत्, अत्रापि A अस्ति तथा फलितांशे अपि A अस्ति । परन्तु अत्रत्यः A तथा अत्रत्यः A अनयोः मध्ये वर्णलेखे व्यत्यासः दृश्यते। |
| 06:44 | डालर् चिह्ने A इति लेखनद्वारा इदं परिहृतम् । |
| 06:59 | पश्यत इदानीम्, अयं वर्णलेखः तथा अयं वर्णलेखः च समानम्। |
| 07:05 | वेरियेबल्स् एषां वर्णलेखं भिन्नतया स्थापनं तु सामान्यः अपराधः लेटेक्स् आरम्भिकाणाम्। |
| 07:14 | डालर् चिह्नं तु् ऋणचिह्नार्थमपि अवश्यम्। |
| 07:19 | तदर्थं इतः मोचयामः। तथा कम्पयिल् कुर्मः। |
| 07:34 | समीचीनं, इदानीं लिखामः negative of alpha-a is minus-alpha-a.(नेगेटिव् ओफ् अल्फा a
ईस् मैनुस् अल्फा a) |
| 07:51 | एवं टङ्कणकरणे किं भविष्यतीति पश्यामः। कम्पायिल् कुर्मः । |
| 07:57 | अवलोकयन्तु, ऋणचिह्नं हृस्वरेखा इव दृश्यते ! हृस्वरेखा इव दृश्यते । |
| 08:07 | डालर् चिह्नमध्ये ऋणचिह्नानयनेन इयं समस्या परिहृता। |
| 08:13 | अस्मिन् सन्दर्भे अस्माभिः ऋणचिह्नं डालर् चिह्नान्तर्गतं कर्तव्यम् । |
| 08:22 | परमार्थतः तुलनार्थं इदम् अत्रैव स्थापयामः । अन्यमेकं प्रतिकृतिं कृत्वा अत्र स्थापयामः । किन्तु ऋणचिह्नम् अत्र भविष्यति। |
| 08:42 | किं अभवदिति पश्यन्तु. अनयोः ऋणचिह्नयोः व्यत्यासं पश्यन्तु. इदं ऋणचिह्नं डालर् चिह्नान्तर्गतम्, अन्यं तु लेटेक्स् प्रारम्भिकाणां समान्यदोषेण भवितम्। |
| 08:59 | गणितीयचिह्नेषु (mathematical symbols) इदमेव अवश्यकम्. इदं डेश् तु न उपयोक्तव्यम्। |
| 09:07 | तदनन्तरं frac आदेशं वदामः, तत्तु फ़्राक्शन् (विभाग) करणे उपयोक्तम्। |
| 09:18 | कम्पैल् कुर्मः । |
| 09:29 | Frac a b, इदम् उत्पादयति. A by B(a बै b). |
| 09:44 | पश्यतां A B च सूक्ष्मतया विभाति, उदाहरणार्थं, A by B is created by(A बै B ईस् क्रियेटेड् बै) । |
| 10:08 | A तथा B अक्षराणां गात्रम् अत्र पश्यत. तथा अत्रापि पश्यत। |
| 10:13 | frac (फ्राक्) आदेशः रिक्तस्थानद्वारा समाप्तः . इदं तु द्वे निरूपके अपेक्षते। |
| 10:24 | A इत्यस्य प्रथमं निरूपकं न्युमेरटर् अर्थम्, द्वितीयं B इत्यस्य निरूपकं डिनोमिनटर् अर्थम्। |
| 10:32 | frac A B (फ्राक् A B) इतीदम् अनुगम्यते, रिक्तस्थानं विना अत्र, तत् उत्तरमेव ददाति । |
| 10:45 | तदेवोत्तरं दत्तम् । |
| 10:50 | A तथा B अनयोः मध्यगतं रिक्तस्थानं व्यत्यासं न करोति। |
| 10:54 | A B इत्यनयोः C D द्वारा करणीयं चेत् कथम् ? |
| 11:01 | लेटेक्स् मध्ये निरूपकानि ब्रेसस्-द्वारा आवृतम्, उदाहरणार्थं डालर् frac A B by C D (फ्राक् AB बै CD) इति कुर्मः । |
| 11:19 | अत्र अस्ति AB by CD इति। |
| 11:25 | ब्रेसस् मध्ये स्थिताः सर्वाः अंशाः एकं निरूपकमिति गृहीतम्, परिणामतया ब्रेसस् मध्ये कीयन्ति अपि कम्पैल्ड् एक्स्प्रेश्शन् इमानि स्थापयितुं शक्यते । |
| 11:34 | उदाहरणार्थं , frac AB तथा अत्र 1+frac CD by EF इति। इदं समाप्यताम् । |
| 12:02 | अत्र इदं पश्यताम्। |
| 12:07 | AB divided by 1+CD by EF (AB डिवैडेड् बै 1+CD बै EF) इति क्लिष्टतरं एक्स्प्रेश्शन् अर्थं अपि वयं कृतवन्तः । |
| 12:15 | अयम् आदेशः एवं वदति यत् AB इत्यस्य प्रथमं निरूपकं न्युमेरेटोर् स्थाने आगन्तव्यम् इति. द्वितीयम् निरूपकं डिनोमिनेटोर् स्थाने गमिश्यति 1+CD by EF इति। |
| 12:28 | अनया सुविधा द्वारा क्लिष्टतराणि एक्स्प्रेश्शन् इमानि अपि अनायासेन टयिप् सेटिङ्ग् कर्तुं शक्नुमः। |
| 12:36 | अधुना अहं सब्-स्क्रिफ्ट्स् तथा सुपर्-स्क्रिफ्ट्स् प्रति अवलोकयामि । इदं निष्कासयामः । |
| 12:46 | X अण्डर्-स्कोर् A तु X ओफ् A इदम् उत्पादयति। |
| 12:59 | A अस्य गात्रम् अवश्यकगात्राय स्वयमेव क्षीणं भवति |
| 13:04 | A अण्डर्-स्कोर् AB इत्यस्य किम्? अधुना तत् कुर्मः। A, AB डालर् चिह्नं लिखतु। |
| 13:21 | X सब् AB इति निरीक्षयन् वयम् अधुना निराशाः, वयं X सब् A B इति प्राप्तवन्तः। तस्य कारणं तु सब्स्क्रिफ्ट् आदेशः एकमेव निरूपकं निरीक्षति। A अत्र निरूपकम्-इति गृहीतम्। AB इति सब्स्क्रिफ्ट् करणीयं चेत् ब्रेसस्-मध्ये इदं स्थापनीयम् । उदाहरणार्थं एतत् सर्वं ब्रेसस्-मध्ये स्थापनीयम्। |
| 14:00 | सुपर्-स्क्रिफ्ट् तु केर्रोट् अथवा अप् एर्रौ चिह्नद्वारा क्रियते। उदाहरणार्थं X टु द पवर् 3 क्रियमाणं चेत् x अप्-एरौ 3 इति लेखनीयम्। |
| 14:22 | सामान्य एडिटोर्स् मध्ये इदं एवं दृश्यते, X अप् एरौ 3 इति। डालर् चिह्नेन सह स्थापयामः, X टु द पवर् 3 इति प्राप्तुं कम्पैल् कुर्मः। |
| 14:43 | पुनः एकवारं ब्रेसस् उपयुज्य क्लिष्टराणि एक्स्प्रेश्शन्स् इमानि , सब्स्क्रिफ्ट्स् तथा सुपर्स्क्रिफ्ट्स् सहितम् उत्पादितुं शक्नुमः । |
| 14:50 | उदाहरणार्थं , X टु द पवर् 3, टु द पवर् A, टु द पवर् 2.5. |
| 15:12 | एवमुत्पादयति, X टु द पवर् 3 वारं सम्पूर्णम्। |
| 15:21 | भवतु, अधुना इमानि त्रीणि अपि न अपेक्षितम् । अतः अस्माभिः इदं निष्कासनीयं भवति। |
| 15:35 | तथा अत्रैव सब्स्क्रिफ्ट्स् अपि स्थापितुं शक्यते। सब्स्क्रिफ्ट्स्, beta, को-सब्स्क्रिफ्ट्स् तु “ce” इति . पिदधातु । |
| 15:58 | आग्रे, डोलार् चिह्नम् । |
| 16:06 | इदं तु अत्र आगतम्। |
| 16:09 | X टु द पवर्, A टु द पवर् 2.5, सब्स्क्रिफ्ट्स् बीटा, को- सब्स्क्रिफ्ट्स् तु ce इति. |
| 16:18 | अधुना कानिचित् सामान्यानि चिह्नानि पश्यामः । |
| 16:23 | इदं कम्पैल् कुर्मः, विमले स्थले प्रारम्भं कुर्मः। |
| 16:28 | A इक्वल्स् B, A नोट् इक्वल् टु B, इदं पश्यताम्. नोट् इक्वल् टु B. |
| 16:43 | आगामिपंक्तिं गच्छामः A ग्रेटर् देन् B, A ग्रेटर् देन् ओर् इक्वल् टु B, A ग्रेटर् ग्रेटर् देन् B. |
| 17:01 | किमिति पश्यन्तु. A ग्रेटर् देन् B, ग्रेटर् देन् ओर् इक्वल् टु B मच् ग्रेटर् देन् B. |
| 17:12 | तथैव लेस् देन् इत्यत्रापि. लेस् देन् B. A लेस् देन् ओर् इक्वल् टु B, A लेस् देन् लेस् देन् B. |
| 17:31 | इदं पश्यताम्, लेस् देन् ओर् इक्वल् टु, मच् लेस् देन् B. |
| 17:37 | A right arrow(रैट् एरौ) B, A left arrow(लेफ्ट् एरौ) B, A right arrow (रैट् एरौ)B. Right arrow(रैट् एरौ), left arrow(लेफ्ट् एरौ), left right arrow(लेफ्ट् रैट् एरौ). |
| 18:06 | इतोपि अधिकं संयोजयामः A times(टैम्स्) B. |
| 18:17 | किमभवत् इति पश्यामः। |
| 18:21 | A times(टैम्स्) B इति अत्र अस्ति. A plus C-dots plus B( A प्लस् C-डोट्स् प्लस् B). A comma L-dots comma B(Aकोमा L-डोट्स् कोमा B). |
| 18:48 | समीचीनम्, C-dots(डोट्स्) इत्युक्ते डोट्स् इमानि केंद्रे आगच्छन्ति, L-dots(डोट्स्) तु अधोभागे आगमिश्यमाणे डोट्स् मध्ये परिणमति। |
| 18:58 | तथैव V-dots(डोट्स्) तथा D-dots(डोट्स्) अपि उत्पादितुं शक्यम्। |
| 19:05 | अनन्तं(infinity) अपि –i-n-f-t-y आदेशद्वारा उत्पादितुं शक्यम्। चिह्नं पश्यताम्। |
| 19:17 | ‘sum’(सम्) आदेशं अपि उत्पादितुं शक्यम्। |
| 19:28 | ‘sum(सम्)’ आदेशं पश्यताम् । समेशन् चिह्नम् । |
| 19:33 | सब्-स्क्रिफ्ट् तथा सुपर्-स्क्रिफ्ट् अपि मेलयितुं शक्यम् |
| 19:38 | I इक्वल् 1, अप् एरौ100,तत्तु सुपर्-स्क्रिफ्ट् अस्ति. तत्र इदानीं I इक्वल्स् 1 थ्रू 100. |
| 19:52 | ‘product’(प्रोडुक्ट्) अपि उत्पादितुं शक्यते. |
| 20:01 | पश्यतां इदं तु पै चिह्नम्. इण्टग्रल् अपि कर्तुं शक्यते. |
| 20:10 | सब्-स्क्रिफ्ट् अनेन सह , बिटा टु द पवर् 2. |
| 20:27 | इण्टग्रल्,अन्-इण्टग्रल् सब्स्क्रिफ्ट् A, सुपर्-स्क्रिफ्ट बीटा स्क्वेर्. |
| 20:38 | सत्यं , अधुना वयं मेट्रैसिस् इदं प्रति गच्छामः. |
| 20:43 | एतत् सर्वं स्वच्छं कुर्मः, कम्पैल् कुर्मः, शुभ्रस्थले प्रारम्भं कुर्मः । |
| 20:51 | एतदर्थं आदेशः, ‘use package(यूस् पेकेज्) a-m-s-math इदं अस्माकं अवश्यमस्ति. |
| 21:07 | अत्र कानिचन अतिरिक्त-आदेशाः निरूप्यन्ते , तेषु कस्यचित् उपयोगं कुर्मः । |
| 21:15 | एम्पर्सेण्ड्, तत्तु एण्ड् चिह्नं, तत्तु कोलम्स् वियोग करणे उपयुक्तम्. |
| 21:21 | मेट्रिक्स् इदं कथं करणीयम् . आरम्भं कुर्मः matrix(मेट्रिक्स्), A, B, end matrix(एण्ड् मेत्रिक्स्). डालर् चिहनं स्थाप्यताम् |
| 21:43 | पश्यन्तु AB इति. |
| 21:46 | अधुना द्वितीयं रौ इदं योजनीयं चेत्, तत्तु रिवर्स्-स्लाश् द्वारा कृतम्। रौस् तु रिवर्स्-स्लाश् द्वारा विभक्तम् । अतः c,d,e इति वयं वदामः । द्वितीय रौ मध्ये त्रीणि एण्ट्रिस् सन्ति । |
| 22:10 | c,d,e इति प्राप्तं भवद्भिः । |
| 22:15 | परिणामं तु समानं भवति । |
| 22:32 | अत्र वयं p-matrix(मेट्रिक्स्) स्थापयामः । |
| 22:43 | वयम् इदं प्राप्नुमः । |
| 22:46 | अधुना b-matrix(मेट्रिक्स्) स्थापयामः। |
| 22:55 | अत्र पश्यन्तु । |
| 22:59 | क्लिष्टतराणि मेट्रैसिस् अपि एवं कर्तुं शक्नुमः । |
| 23:04 | इदं मोचयामः। |
| 23:09 | अहं आदेशम्-एकं निरूपितवान् अस्मि। अधुना इदं कोपी करोमि तथा पेश्ट् करोमि। |
| 23:18 | इदं तु पूर्वकृत कम्पैलेशन् मध्ये न दृष्टम्, end document(एण्ड् दोक्युमेण्ट्) तः अधः स्थितत्वात् ।end document(एण्ड् दोक्युमेण्ट्) तः अधःस्थितं न परिगृहीतम् । |
| 23:29 | तृतीयं रौ तु केवलं v-dots इमानि दर्शयति । अन्तिमं रौ इदं प्राप्तवत् अस्ति । |
| 23:51 | सामान्यतः लेटेक्स् आदेशाः केस् ग्राहकाः सन्ति। उदाहरणार्थं यदि अहम् इदं केपिटल् B करोमि चेत् किं भविष्यति अत्र इति पश्यतु । |
| 24:12 | इदम् अन्यदेव फलितांशं ददाति । |
| 24:15 | सामान्यतः लेटेक्स् अस्य , प्रायशः बिल्ट्-इन् आदेशाः सर्वाः लोवर् केस् मध्ये एव सन्ति । |
| 24:21 | विण्डौस् ओपरेटिङ्ग् सिस्टम् मध्ये यैः लेटेक्स्-उपयोगःक्रियते तैः अवश्यं ज्ञातव्यमिदम्। |
| 24:27 | वयं टुटोरियल् अस्य अन्तं प्राप्तवन्तः। |
| 24:30 | लेटेक्स् प्रारम्भिकैः प्रत्येकं परिवर्तनानन्तरं कम्पैल् कर्तयं भवत्येव। तथा यानि परिवर्तनानि कृतानि तानि ग्राह्यं भवेत् इति तैः ज्ञातव्यम्। |
| 24:39 | सर्वेभ्यः धन्यावादान् समर्पयामि । भाषान्तरकारः प्रवाचकश्च विद्वान् नवीन् भट्टः । शुभदिनं । |
