Introduction-to-Computers/C2/Getting-to-know-computers/Maithili

From Script | Spoken-Tutorial
Revision as of 16:35, 21 August 2017 by Ujjwalalok (Talk | contribs)

Jump to: navigation, search
00:52 ई 'आउटपुट'क रूपमे परिणाम दैत अछि। 00:56 ई 'कम्प्यूटर'क समस्तर आन्तटरि‍क क्रि‍यावि‍धि‍कें नियंत्रित करैत अछि। 01:01 'कम्प्यूटर'क मूलभूत मूलभूत संरचना अइ ब्लॉक डायग्राममे दर्शाओल गेल अछि। 01:08 'इनपुट यूनिट' 01:09 'सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट' 01:11 'आउटपुट यूनिट' 01:14 'इनपुट यूनिट,' 'डेटा' आ 'प्रोग्राम'कें 'कम्‍प्यूटर'मे व्यवस्थित ढंगें प्रविष्ट करबामे मदति‍ करैत अछि। 01:23 'की-बोर्ड, माउस, कैमरा, आ स्कैनर' आदि‍ 'इनपुट उपकरण' थि‍क। 01:31 'सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट' 01:33 'अर्थमैटिक' आ 'लॉजिकल' ऑपरेशंस क्रियान्वित करैत अछि आ 01:38 'डेटा' एवं 'निर्देश' संचि‍त करैत अछि। 01:41 'सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट' अर्थात् 'CPU' विशेषत: एहेन देखाइत अछि। 01:48 अइमे यूनिट के आगू आ पाछू बहुत रास 'पोर्ट्स' होइत अछि। 01:53 थोड़े काल बाद हम ओइ मादे जानब। 01:57 ई 'डेटा' आ 'निर्देश' ग्रहण करैत अछि, ओकर 'प्रोसेसिंग' करैत आउटपुट, अर्थात् परिणाम दैत अछि। 02:05 'ऑपरेशंस'कें क्रियान्वित करबाक प्रक्रि‍याकें 'प्रोसेसिंग' कहल जाइत अछि। 02:11 फेर 'डेटा' आ 'निर्देश' संगें समस्तो 'आउटपुट' 'स्टोरेज यूनिट'मे संचित कएल जाइत अछि। 02:18 डेटासँ परिणाम प्राप्ति करबाक प्रक्रियाकें जे यूनिट समर्थन करैत अछि, तकरा 'आउटपुट' यूनिट' कहल जाइत अछि। 02:26 'मॉनिटर', 'प्रिंटर' आदि‍ 'आउटपुट उपकरण' थि‍क। 02:33 सामान्यतः कोनो 'डेस्कटॉप कम्प्यू्टर'क चारि‍ टा मुख्य भाग होइत अछि। 02:38 'मॉनिटर' 02:39 'CPU' 02:40 'की-बोर्ड' 02:41 आ 'माउस' 02:43 'कैमरा, प्रिंटर आ स्कैनर' सेहो कम्प्यू्टरसँ जोड़ल जा सकैत अछि। 02:50 ई 'मॉनिटर' थि‍क, एरा 'कम्प्यूपटर स्क्रीन' सेहो कहल जाइत अछि। 02:55 ई 'TV स्क्रीन' सन देखाइत अछि। 02:57 ई 'कम्प्यू्टरक 'visual डिस्प्ले यूनिट' थि‍क। 03:02 ई 'कम्प्यू्टरक यूज़र इंटरफ़ेस' प्रदर्शि‍त करैत अछि। 03:05 * की-बोर्ड आ माउसक प्रयोग करैत अहाँ अनेक 'प्रोग्राम' खोलि‍कए 'कम्प्यूिटर' पर काज क' सकै अछि। 03:13 'कम्प्यूटर'मे अक्षर, शब्दर, पाठ अथवा अन्य कमांड्स भरबा लेल 'की-बोर्ड', डिज़ाइन कएल गेल अछि। 03:21 ई 'कम्प्यूूटर माउस' थि‍क। 03:24 अइमे खास तौर पर क्लिक होअ'बला दू टा बटन आ ओर बीचमे एकटा 'स्क्रोल' बटन होइत अछि। 03:31 'माउस'क बाम बटन' क्लिब‍क क' कए बहुत रास काज होइत अछि। 03:35 'माउस'क दहि‍न बटन' क्लिल‍क क' कए शॉर्टकट्स आदि‍ वि‍शि‍ष्ट़ प्रक्रियाएं संचालि‍त होइत अछि। 03:43 'माउस व्हील', 'स्क्रोल बटन' घुमाक' स्क्रोल ऊपर-नीचाँ कएल जाइत अछि। 03:49 'की-बोर्ड'क बदला माउस'क उपयोगसँ 'कम्प्यूतटर' पर काज करब एक वैकल्पिक मार्ग थि‍क। 03:57 आब, 'CPU'क वि‍भि‍न्ना भागके देखी। 04:02 'CPU'क आगूमे एकटा मुख्य बटन अछि, जे 'पॉवर ऑन (POWER ON)' स्विच थि‍क। 04:08 'कम्प्यूटर' खोलबा लेल, अइ स्विचकें दाबल जाइत अछि। 04:14 एकटा 'रीसेट (reset)' बटन सेहो होइत अछि, जे आवश्य कतानुसार 'कम्प्यू टर' कें दोबारा चलेबामे सहायक होइत अछि। 04:21 आगू दि‍श अहाँ दूटा या कि‍ बि‍सि‍यो, 'USB पोर्ट्स' आ एकटा 'DVD/CD-ROM रीडर-राइटर' सेहो देखब। 04:30 'USB पोर्ट्स'क उपयोग कम्प्यूयटरमे 'पेन-ड्राइव्स' लगेबामे होइत अछि। 04:35 आ 'DVD/CD-ROM रीडर-राइटर' कोनो 'CD' या 'DVD' कें रीड अथवा राइट करबा लेल उपयोग होइत अछि। 04:43 आब 'कम्प्यू'टर'क पाछू दि‍श देखै छी। 04:48 पछि‍ला पोर्ट्स'क उपयोग 'कम्प्यूोटर'क अन्य उपकरणकें 'CPU'सँ जोड़बामे होइत अछि। 04:55 ई 'केबल्स'क उपयोग द्वारा होइत अछि। 04:58 'CPU'क भीतर बहुत रास कल-पुर्जा होइत अछि। 05:02 जखन 'कम्प्यूहटर' चलैत अछि, तखन समस्त कल-पुर्जा कार्यरत रहैत अछि आ गर्म होइत अछि। 05:08 पाछूमे अवस्थिे‍त पंखा समस्ता कल-पुर्जाकें ठंडा करबा लेल हवाक प्रवाह दैत अछि। 05:14 अन्यथा, अधि‍क गर्म भेलासँ 'CPU'कें नुकसान भ' सकैत अछि, प्रायः 'डेटा'क क्षति सेहो भ' सकैत अछि। 05:21 ई 'केस कूलिंग फैन' थि‍क। 05:23 ई 'CPU'कें सामान्य तापमान पर रखैत अछि आ बेसी गर्म हेबानेसँ बचबैता अछि। 05:30 'पॉवर सप्लाई यूनिट' कें 'PSU' सेहो कहल जाइत अछि, ई कम्प्यूबटरकें पॉवर दैत अछि। 05:37 आब, वि‍भि‍न्नप कल-पुर्जाकें 'CPU'सँ जोड़ब सिखै छी। 05:42 समस्तॉ घटककें दर्शाओल पद्धति‍सँ टेबल पर राखू। 05:46 समस्तॉ केबल्सकें दर्शाओल पद्धति‍सँ टेबल पर राखू। 05:51 पहि‍ने, 'मॉनिटर'कें 'CPU'सँ जोड़ै छी। 05:55 'पॉवर केबल'कें दर्शाओल पद्धति‍सँ 'मॉनिटर'सँ जोड़ू। 06:00 आब, दोसर सिराकें 'पॉवर सप्लाई सॉकेट'सँ जोड़ू। 06:04 ई 'CPU' क 'पॉवर केबल' थि‍क। 06:08 एकरा दर्शाओल पद्धति‍सँ 'CPU'सँ जोड़ू। 06:11 फेर, एकरा 'पॉवर सप्लाई सॉकेट'सँ जोड़ू। 06:14 आगू, दर्शाओल पद्धति‍सँ 'की-बोर्ड केबल'कें 'CPU'सँ जोड़ू। 06:19 'की-बोर्ड'क 'पोर्ट' आम-तौर पर 'पर्पल' रंगक होइत अछि। 06:23 अहाँ माउसकें 'हरि‍यर' रंगक पोर्टसँ जोड़ि‍ सकै छी। 06:28 वैकल्पिक रूपसँ, अहाँ USB 'की-बोर्ड' आ 'माउस' कें कोनो 'USB पोर्ट'सँ जोड़ि‍ सकै छी। 06:35 शेष 'USB पोर्ट्स' 'पेन ड्राइव्स, हार्ड ड्राइव्स' आदिकें जोड़बा लेल उपयोग कएल जा सकैत अछि। 06:42 ई 'LAN केबल' थि‍क। 06:44 आ ई 'LAN पोर्ट' थि‍क। 06:46 ई 'वायर्ड कनेक्शन' थि‍क जे 'कम्प्यू्टर'कें 'नेटवर्क'सँ जोड़बाक अनुमति दैत अछि। 06:52 'LAN केबल'क दोसर सिरा 'modem या wi-fi राऊटर'सँ जोड़ै छी। 06:58 'wi-fi कनेक्शंस' कें कॉन्फ़िगर करबाक अवगति‍ अहाँ दोसर ट्यूटोरियलमे सीखब। 07:03 जखन 'LAN पोर्ट' सक्रि‍य रहैत अछि आ संकेत प्राप्त करैत रहैत अछि तखन 'LED लाइट' टिमटिमाइत रहैत अछि। 07:10 अहाँ देखि‍ सकै छी जे 'CPU' पर अन्य 'सीरियल पोर्ट्स' अछि। 07:15 ई 'PDAs, modem' या अन्य 'सीरियल उपकरण'कें जोड़बा लेल उपयोग अबैत अछि। 07:21 अहाँ देखब जे 'CPU' पर कुछ 'पैरेलल पोर्ट्स' सेहो रहैत अछि। 07:25 ई 'प्रिंटर, स्कैनर' आदि उपकरणकें जोड़बा लेल उपयोग अबैत अछि। 07:31 आब, 'ऑडियो जैक्स' देखै छी। 07:34 'गुलाबी' 'पोर्ट' 'माइक्रोफोन' जोड़बामे उपयोग होइत अछि। 07:38 'नीला' 'पोर्ट'क उपयोग 'लाइन इन'कें जोड़बा लेल 'रेडियो अथवा टेप प्लेयर' लेल होइत अछि। 07:45 'हरि‍यर' 'पोर्ट'क उपयोग 'हेडफ़ोन/स्पीकर' अथवा 'लाइन आउट'कें जोड़बा लेल होइत अछि। 07:51 आब समस्तर उपकरणकें जोड़लाक बाद, 'कम्प्यूैटर' चलबै छी। 07:57 सबसँ पहि‍ने, 'मॉनिटर' आ 'CPU'क 'पावर सप्लाई' बटन ऑन करू। 08:03 आब, 'मॉनिटर' पर 'पावर ऑन' बटन दबाउ। 08:07 आ फेर 'CPU'क आगू वला, 'पावर ऑन' स्विच दबाउ। 08:12 अहाँक 'कम्प्यूUटर' जखन पहि‍ल बेर ऑन हएत, सामान्यतः कारी स्क्रीन पर कि‍छु शब्द-रेखा देखाएत। 08:18 ई 'BIOS सिस्टम' थि‍क, अइ पर 08:22 'कम्प्यूOटरक सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट'क जानकारी 08:25 'कम्प्यूOटर'क मेमोरी कतेक अछि‍, तकर जानकारी 08:28 तथा हार्ड डिस्क ड्राइव्स एवं फ्लॉपी डिस्क ड्राइव्सक जानकारी प्रदर्शि‍त होइत अछि 08:33 'BIOS' एहन सॉफ्टवेयर थि‍क जे 'CPU' कें कम्प्यू्टर ऑन हेबाक सबसँ पहि‍ल निर्देश दैत अछि। 08:41 'ऑपरेटिंग सिस्टम' लोड हेबाक सम्पूॉर्ण प्रक्रियाकें 'कम्प्यूूटर'क 'बूटिंग' कहल जाइत अछि। 08:48 समस्तप अनि‍वार्य जाँचें पूर्ण भेलाक बाद अहाँकें ऑपरेटिंग सिस्टमक 'इंटरफ़ेस' देखाएत। 08:54 जँ अहाँ 'उबन्टु लिनक्स' प्रयोक्ता छी, त' अहाँ एहन स्क्रीन देखब। 08:58 आ जँ अहाँ 'विंडोज' प्रयोक्ताC छी, त' अहाँ एहन स्क्रीन देखब। 09:02 आब, संक्षेपमे हमरा लोकनि‍ 'लैपटॉप' देखी। 09:06 'लैपटॉप' पोर्टेबल आ कॉम्पैक्ट 'कम्प्यूटर्स' होइत अछि। 09:09 'लैपटॉप' एतेक हल्लुक आ छोट होइत अछि जे कोर'मे राखि‍ ओहि‍ पर सहजतासँ काज क' सकै छी। 09:16 अही कारण एकरा 'लैपटॉप' कहल जाइत अछि। 09:18 'डेस्कटॉप कम्प्यूँटर' जकाँ अहूमे समान घटक होइत अछि-- 09:23 जेना कि‍ 'डिस्प्ले' स्क्रीान 09:24 'की-बोर्ड' 09:25 'टच पैड', जे निर्देशित आ संचार करबाक उपकरण थि‍क, 09:29 'CD/DVD रीडर-राइटर' आ संगहि‍ 09:32 एकहि‍ यूनिटमे बनल 'माइक' एवं 'स्पीकर'। 09:36 अइमे 'LAN पोर्ट्स' आ 'USB पोर्ट्स' सेहो अछि। 09:40 एतए एकटा 'वीडियो पोर्ट' अछि, जकर उपयोगसँ 'लैपटॉप' आ 'प्रोजेक्टर'कें जोड़ल जाइत अछि। 09:46 माइक आ हेडफोन लेल सुनि‍श्चि ‍त आइकन द्वारा 'ऑडियो जैक्स' आसानीसँ चीन्हहल जा सकैत अछि। 09:53 ई 'लैपटॉप'मे अंतनिर्हित 'कूलिंग फैन' थि‍क। 09:57 ई 'लैपटॉप' कें बेसी गरम हेबासँ बचबैत अछि। 10:01 'लैपटॉप' 'AC अडैप्टर' द्वारा बिजलीसँ संचालित होइत अछि, अइमे 'चार्ज होब' वला एकटा बैटरी' होइत अछि। 10:09 तें, ई पोर्टेबल अछि आ नि‍रन्तहर विद्युत स्रोतक बिना सेहो उपयोग कएल जा सकैत अछि। 10:16 संक्षेपमे हमरा लोकनि‍ अइ ट्यूटोरियलमे सि‍खलहुँ-- 10:20 'डेस्कटॉप' आ 'लैपटॉप'क वि‍भि‍न्नन कल-पुर्जा'क जानकारी 10:23 आ 'डेस्कटॉप'क वि‍भि‍न्नल घटककें जोड़बाक अवगति‍ 10:28 प्रदर्शि‍‍त लिंक पर उपलब्ध वीडियो देखी। 10:31 अइमे स्पोकन ट्यूटोरियल प्रॉजेक्टक सार-संक्षेप प्रदर्शि‍त अछि। 10:34 व्य3वस्थि ‍त बैंडविड्थ नइँ भेटला पर अहाँ एकरा डाउनलोड क' कए देखि‍ सकै छी। 10:37 स्पोकन ट्यूटोरियल प्रोजेक्ट टीम स्पोकन ट्यूटोरियलक उपयोग कार्यशाला आयोजि‍त करैत अछि। 10:42 ऑनलाइन टेस्ट पास पास केनि‍हार प्रति‍भागीकें प्रमाणपत्र देल जाइत अछि‍। 10:46 अधिक जानकारी लेल कृपया contact@spoken-tutorial.org पर सम्प र्क करी। 10:52 स्पोकन ट्यूटोरियल प्रोजेक्ट, टॉक टू अ टीचर प्रोजेक्टक हिस्सा थि‍क। 10:56 ई भारत सरकारक एम एच आर डीक आई सी टीक माध्यमे राष्ट्रीय साक्षरता मिशन द्वारा समर्थित अछि। 11:01 अइ मिशन पर अधिक जानकारी http://spoken-tutorial.org/NMEICT-Intro पर उपलब्ध अछि। 11:11 अनुवादक प्रतिमा कुमारी एवं कुमारी सीमा संग देवशंकर नवीन आ उज्ज्वल आलोक अहाँसबसँ विदा लैत अछि‍। हमरा सब संग जुड़ल रहबा लेल धन्यवाद।
Time Narration
00:01 Getting to know Computers के स्पोकन ट्यूटोरियलमे अहाँका स्वागत अछि।
00:06 अइ ट्यूटोरियलमे हम 'कम्प्यूटर'क अनेक भाग'क मादे सीखब।
00:11 अनेक भागकें जोड़ब सेहो सीखब।
00:15 सामान्यतः'कम्प्यूटर दू प्रकारक होइत अछि-
00:18 डेस्कटॉप अथवा नि‍जी कम्‍प्यूटरलैपटॉप
00:23 आइ-काल्हि्‍ टैबलेट PC अथवा टैब्स, सेहो बहुत लोकप्रिय अछि।
00:31 कम्प्यू्टरक काज
00:33 'कम्प्यूपटर' भने कोनो आकार'क हो, ओ पाँच प्रमुख काज लेल उपादेय होइत अछि।
00:40 ई 'इनपुट'क माध्यमे 'डेटा' अथवा 'निर्देश' ग्रहण करैत अछि।
00:45 ई उपयोक्ताूक आवश्यकतानुसार 'डेटा'क परि‍संचालन करैत अछि।
00:50 ई 'डेटा' संग्रह करैत अछि।

Contributors and Content Editors

Ujjwalalok