PhET/C3/Projectile-Motion/Gujarati

Time	Narration
00:01	Projectile motion પરના આ ટ્યુટોરીયલમાં સ્વાગત છે.
00:05	આ ટ્યુટોરીયલમાં, આપણે ડેમોનસ્ટ્રેટ કરીશું Projectile Motion PhET simulation.
00:11	આ ટ્યુટોરીયલના અનુસરણ માટે, શીખનારાઓ ઉચ્ચ શાળા ભૌતિકશાસ્ત્રમાંના વિષયોથી પરિચિત હોવા જોઈએ.
00:18	અહીં હું વાપરી રહ્યી છું: Ubuntu Linux OS આવૃત્તિ 14.04, Java આવૃત્તિ 1.7,
00:26	Firefox Web Browser આવૃત્તિ 53.02.2.
00:31	આ સિમ્યુલેશન વાપરીને, આપણે આપેલ કરીશું- ૧. કેવી રીતે દરેક પેરામીટર ઑબ્જેક્ટના ટ્રાજેક્ટરીઝને અસર કરે છે તે નક્કી કરવું.
00:39	૨. ઑબ્જેક્ટની પ્રારંભિક સ્થિતિ આપીને, તેનો અંદાજ લગાવવો કે તે ક્યાં પડશે.
00:45	૩. એક પ્રોજેક્ટાઇલ (પ્રક્ષેપ્ય) ની આડી અને ઊભી ગતિ કેવી રીતે સ્વતંત્ર છે તે નક્કી કરવી.
00:51	૪. ડ્રેગ ફોર્સ (ખેંચાતું બળ) ને પ્રભાવિત કરતા વેરીએબલો (ચલો) ને તપાસવા.
00:56	૫. વેગ અને પ્રવેગ પર ડ્રેગ ફોર્સ (ખેંચાતું બળ) ના અસરની ચકાસણી કરવી.
01:02	ચાલો પ્રોજેક્ટાઇલ (પ્રક્ષેપ્ય) ને વ્યાખ્યાયિત કરીએ.
01:05	પ્રોજેક્ટાઇલ (પ્રક્ષેપ્ય) એવું કોઈપણ ઓબ્જેક્ટ છે જેને ફાયર્ડ (છુટા પડવાની પ્રક્રિયા) કરાયેલ, પછાડવામાં આવેલ અથવા ફેંકવામાં આવેલ છે.
01:11	પ્રોજેક્ટાઇલ (પ્રક્ષેપ્ય) ના માર્ગને તેની ટ્રાજેક્ટરી કહેવાય છે.
01:15	પ્રોજેક્ટાઇલ (પ્રક્ષેપ્ય) ગતિ એ ગતિનું એવું સ્વરૂપ છે જેમાં એક પ્રોજેક્ટાઇલ પૃથ્વીની સપાટી નજીક ફેંકાય છે.
01:22	પ્રોજેક્ટાઇલ ગુરુત્વાકર્ષણની ક્રિયા હેઠળ કર્વ્ડ (વક્ર) માર્ગ સાથે ખસે છે.
01:27	ગુરુત્વાકર્ષણ એ પ્રોજેક્ટાઇલ પર ક્રિયા કરતુ નીચેની તરફે લાગતું બળ છે.
01:32	ગુરુત્વાકર્ષણ તેની ઊભી ગતિને પ્રભાવિત કરે છે અને પેરાબોલિક (પરીવલય સ્વરૂપની) ટ્રાજેક્ટરી કરાવે છે.
01:39	પ્રોજેક્ટાઇલ ગતિના કેટલાક ઉદાહરણો છે- એક ફેંકવામાં આવેલો બેઝબોલ.
01:46	બંદૂક અથવા રાઇફલમાંથી ફાયર્ડ કરવામાં આવેલી ગોળી.
01:51	સિમ્યુલેશનને ડાઉનલોડ કરવા માટે આપેલ link નો ઉપયોગ કરો.
01:55	મેં મારા Downloads ફોલ્ડરમાં પહેલાથી જ Projectile Motion PhET simulation ડાઉનલોડ કર્યું છે.
02:02	સિમ્યુલેશનને ખોલવા માટે, projectile-motion_en.html ફાઈલ પર જમણું ક્લીક કરો.
02:10	Open With Firefox Web Browser વિકલ્પ પસંદ કરો.
02:15	આ Projectile Motion PhET simulation નું ઇન્ટરફેસ છે.
02:20	ઇન્ટરફેસ ચાર સ્ક્રીનો ધરાવે છે: Intro,
02:25	Vectors,
02:27	Drag ,
02:29	Lab.
02:31	Intro સ્ક્રીન પર ક્લીક કરો.
02:34	આ સ્ક્રીન વાપરીને, ચાલો પ્રોજેક્ટાઇલ (પ્રક્ષેપ્ય) ટ્રાજેક્ટરીને પ્રભાવિત કરતા પરિબળોનો અભ્યાસ કરીએ.
02:40	Intro સ્ક્રીન પેડેસ્ટલ (થાંભલાની કુંભી) પર બેસાડેલી એક તોપ ધરાવે છે.
02:45	પેડેસ્ટલની મૂળભૂત ઊંચાઈ છે ૧૦ મી.
02:49	Height label જ્યારે ઊંચાઈ ગોઠવાય ત્યારે અદૃશ્ય થઈ જાય છે.
02:53	આપણે પેડેસ્ટલની ઊંચાઈ ૦ થી ૧૫ મી વચ્ચે બદલી કરી શકીએ છીએ.
02:59	સિમ્યુલેશનને reset કરવા માટે Reset બટન પર ક્લીક કરો.
03:03	મૂળભૂત રીતે, તોપનો કોણ ૦ ડિગ્રી (અંશ) પર છે.
03:08	તોપના કોણને માઇનસ ૯૦ ડિગ્રીથી ૯૦ ડિગ્રી (-90 to 90) વચ્ચે બદલી કરી શકાવાય છે.
03:14	તોપના કોણને શૂન્ય ડિગ્રી પર ડ્રેગ કરો.
03:18	સ્ક્રીનની નીચેની બાજુએ, આપણી પાસે છે: Initial Speed બદલવા માટે એક સ્લાઇડર,
03:23	ટ્રાજેક્ટરીને ભૂંસવા માટે પીળું Eraser આઇકોન,
03:27	projectile ને લોન્ચ (પ્રક્ષેપિત) કરવા માટે લાલ Launch Projectile આઇકોન,
03:32	Play/Pause અને Step બટનો,
03:36	animation ની ગતિને બદલવા માટે Normal અને Slow રેડીઓ-બટનો.
03:41	ટોંચે ડાબા ખૂણે, દૃશ્યને zoom કરવા માટે આપણી પાસે છે Zoom in અને Zoom out બટનો.
03:48	ટોંચે જમણા ખૂણે, આપણી પાસે એક સફેદ બોક્સ છે. તે એક probe અને એક માપપટ્ટી ધરાવે છે.
03:56	પ્રોબનો ઉપયોગ ટ્રાજેક્ટરીના Time, Range અને Height ને માપવા માટે થાય છે.
04:02	પ્રોજેક્ટાઇલોને પસંદ કરવા માટે એક ડ્રોપ ડાઉન સૂચિ આપવામાં આવી છે.
04:06	મૂળભૂત રીતે, પ્રોજેક્ટાઇલ તરીકે Pumpkin પસંદ થયેલ છે.
04:10	સૂચિ નીચે પસંદ થયેલા પ્રોજેક્ટાઇલનું Mass અને Diameter દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
04:16	આગળ આપણી પાસે Drag Coefficient સાથે Air Resistance ને પરિચિત કરાવવા માટે એક ચેક બોક્સ છે.
04:22	ત્યારબાદ આપણી પાસે છે Velocity Vectors અને Acceleration Vectors ચેક બોક્સો.
04:28	ચાલો સૂચિમાંથી પસંદ કરીએ Human પ્રોજેક્ટાઇલ. Human projectile ના દર્શાવેલ Mass અને Diameter નું અવલોકન કરો.
04:38	લાલ Launch આઇકોન પર ક્લીક કરો. ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
04:44	આગળ આપણે તોપનો કોણ બદલીને ૧૦ ડિગ્રી કરીશું.
04:49	પ્રોજેક્ટાઇલને લોન્ચ (પ્રક્ષેપિત) કરો.
04:54	જેમ આપણે તોપનો કોણ બદલીએ તેમ પ્રોજેક્ટાઇલની ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
04:59	ઉચ્ચતમ પોઇન્ટ લીલા રંગમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
05:03	પ્રોબને ડ્રેગ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીના ઉચ્ચતમ પોઇન્ટ પર મુકો.
05:07	ઉચ્ચતમ પોઇન્ટ પર Time, Range અને Height ની નોંધ લો.
05:12	Cannon's Angle, Time Range અને Height માટે ચાલો ટેલ્યુલર કોલમ (કોઠો) બનાવીએ.
05:19	હું ૧૦ ડિગ્રી કોણ માટે વેલ્યુઓ દાખલ કરીશ.
05:27	પ્રોબને પાછું તેના સ્થાને ડ્રેગ કરો.
05:30	એજ પ્રમાણે, હું તોપના કોણને બદલીને ૨૦ ડિગ્રી કરીશ.
05:35	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
05:40	પ્રોબને ટ્રાજેક્ટરીના ઉચ્ચતમ પોઇન્ટ પર મુકો.
05:44	કોઠામાં Time, Range અને Height ની વેલ્યુઓ નોંધો. મેં કોઠામાં વેલ્યુઓ દાખલ કરી દીધી છે.
05:55	એસાઇનમેન્ટ તરીકે: તોપના કોણની વેલ્યુઓ બદલો અને કોઠાને પૂર્ણ કરો.
06:04	સિમ્યુલેશનને રીસેટ (ફરીસુયોજિત) કરવા માટે Reset બટન પર ક્લીક કરો.
06:08	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
06:13	બેસ લાઈન (મૂળ લાઇન) પર લક્ષ્યને એ રીતે ગોઠવો જેથી લક્ષ્ય પર પ્રોજેક્ટાઈલ પડે.
06:19	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
06:23	પ્રોજેક્ટાઈલ જેમ લક્ષ્યને અથડાય તેમ નીકળતા તારાઓનું અવલોકન કરો.
06:27	મૂળભૂત રીતે, slider એ સેકેંડ દીઠ ૧૫ મીટરની Initial speed પર છે.
06:33	Initial Speed ને સેકેંડ દીઠ ૦ થી ૩૦ મીટર વચ્ચે બદલી શકાય છે.
06:39	Initial Speed સ્લાઇડરને સેકેંડ દીઠ ૨૦ મીટર પર ડ્રેગ કરો અને પ્રોજેક્ટાઈલ લોન્ચ કરો.
06:49	નોંધ લો પ્રોજેક્ટાઈલ ઝડપથી ખસે છે અને બેસ લાઈન પર મોટા અંતરે પડે છે.
06:56	Slow રેડીઓ-બટન પર ક્લીક કરો અને પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
07:01	અવલોકન કરો પ્રોજેક્ટાઈલ ધીમેથી ખસે છે.
07:05	નોંધ લો Slow રેડીઓ બટન animation ની ગતિને ધીમી કરે છે.
07:10	તે પ્રોજેક્ટાઈલની ગતિને ઘટાડતું નથી.
07:14	પહેલાની ટ્રાજેક્ટરીઓને ભૂંસવા માટે પીળા eraser આઇકોન પર ક્લીક કરો.
07:20	તોપનો કોણ માઇનસ ૧૦ ડિગ્રી અને પ્રારંભિક ગતિને સેકેંડ દીઠ ૨૫ મીટર ગોઠવો.
07:28	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
07:34	ટ્રાજેક્ટરીનું અને આવરી લેવાયેલા અંતરનું અવલોકન કરો.
07:38	Velocity Vector's Total અને Components ચેક બોક્સો પર ક્લીક કરો.
07:45	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
07:48	ટ્રાજેક્ટરી પર Velocity vector નું અને તેના કમ્પોનેન્ટોનું અવલોકન કરો.
07:54	બોક્સોને અન-ચેક કરો.
07:57	Acceleration Vectors' Total અને Components ચેક બોક્સો પર ક્લીક કરો.
08:03	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
08:11	એસાઇનમેન્ટ તરીકે, આપેલ દ્વારા પ્રોજેક્ટાઈલ ગતિનું અવલોકન કરો- ૧. વિવિધ પ્રોજેક્ટાઈલો પસંદ કરીને ૨. પ્રારંભિક ગતિ અને પેડેસ્ટલની ઊંચાઈ બદલીને.
08:23	આગળ આપણે Vectors સ્ક્રીન પર જશું.
08:27	Vectors સ્ક્રીન પર ક્લીક કરો.
08:30	આ સ્ક્રીનમાં, આપણે અન્વેષણ કરીશું કે કેવી રીતે વાયુ અવરોધ દ્વારા વેગ, પ્રવેગ અને બળ પ્રભાવિત થાય છે.
08:39	Vectors સ્ક્રીન લગભગ Intro સ્ક્રીનમાંના ટૂલો જેવા જ ટૂલો ધરાવે છે.
08:44	આ સ્ક્રીનમાં, પેડેસ્ટલની ઊંચાઈ ૦ મીટર છે અને તોપનો કોણ ૮૦ ડિગ્રી છે.
08:52	તોપનો કોણ બદલીને ૭૦ ડિગ્રી કરો અને પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
09:03	અહીં, આપણી પાસે ફક્ત એક જ પ્રોજેક્ટાઈલ છે - Cannonball.
09:07	આપણે ડ્રેગ કરીને વ્યાસ અને દળ બદલી શકીએ છીએ.
09:14	Air Resistance ચેક-બોક્સને અન-ચેક કરો અને પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
09:27	વાયુ અવરોધ વિના, પ્રોજેક્ટાઈલ વધુ ઊંચાઈ અને લાંબા અંતર સુધી જાય છે.
09:34	હવે આપેલ ચેક બોક્સો પર ક્લીક કરો- Velocity Vectors,
09:40	Acceleration Vectors,
09:42	Force Vectors.
09:44	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
09:46	તમને ટ્રાજેક્ટરી પર વેક્ટર (દેશિક) કમ્પોનેન્ટો દેખાશે.
09:51	આગળ આપણે Drag સ્ક્રીન પર જશું.
09:54	ઇન્ટરફેસની નીચેની બાજુએ આવેલ Drag સ્ક્રીન પર ક્લીક કરો.
09:59	આ સ્ક્રીનમાં, આપણે આપેલ કરીશું- ડ્રેગ ફોર્સ (ખેંચાતું બળ) ને પ્રભાવિત કરતા પરિબળો નક્કી કરવા,
10:05	ડ્રેગ ફોર્સ (ખેંચાતું બળ) અને વેગ વચ્ચેના સંબંધનું અવલોકન કરવુ.
10:10	વધારામાં, આ સ્ક્રીન Drag Coefficient અને Altitude સ્લાઇડરો ધરાવે છે.
10:16	ચાલો Drag Coefficient સ્લાઇડરને 0.04 પર ખસેડીએ.
10:21	પ્રોજેક્ટાઈલના આકારની નોંધ લો. તે પાણીના ટીપા જેવું દેખાય છે.
10:27	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
10:37	જ્યારે ડ્રેગ કોઇફિશીએંટ (ખેંચ ગુણાંક) નાનો હોય છે ત્યારે, પ્રોજેક્ટાઈલ વધુ ઊંચાઈ અને લાંબા અંતર સુધી પ્રવાસ કરે છે.
10:45	probe ને ડ્રેગ કરો અને ઉચ્ચતમ પોઇન્ટ પર મુકો.
10:49	પ્રોબ પ્રોજેક્ટાઈલનો Time, Range અને height દર્શાવે છે.
10:54	પ્રોબને ડ્રેગ કરીને પાછા તેના સ્થાને મુકો.
10:57	Initial speed બદલીને સેકેંડ દીઠ 14 meter અને Drag Coefficient ને 0.45 કરો.
11:06	દૃશ્યને ઝૂમ (વિસ્તૃત) કરવા માટે Zoom In બટન ક્લીક કરો.
11:11	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
11:17	સામાન્ય દૃશ્ય દર્શાવવા માટે Zoom Out બટન પર ક્લીક કરો.
11:21	હવે Drag coefficient સ્લાઇડરને ખસકાવીને 0.50 પર લઇ જાવ.
11:27	પ્રારંભિક ગતિ બદલીને 24 meter per second કરો.
11:32	Altitude સ્લાઇડરને ડ્રેગ કરીને 1700 મીટર પર લાવો અને પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
11:45	ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
11:50	માપપટ્ટી વાપરીને, પ્રોજેક્ટાઈલ દ્વારા આવરી લેવાયેલા અંતરને માપો.
12:06	હવે આપણે Lab સ્ક્રીન પર જશું.
12:09	Lab સ્ક્રીન પર ક્લીક કરો.
12:12	આ સ્ક્રીનમાં, આપણી પાસે પ્રોજેક્ટાઈલોની સૂચિ છે.
12:16	ચાલો પ્રોજેક્ટાઇલને Custom તરીકે પસંદ કરીએ.
12:20	અહીં આપણે આપેલની વેલ્યુઓ મેન્યુઅલી (જાતે) બદલી શકીએ છીએ Mass,
12:24	Diameter,
12:26	Gravity,
12:28	Altitude અને Drag Coefficient.
12:33	દરેક એટ્રિબ્યુટની બાજુમાં, પીળા રંગના edit બટનની નોંધ લો.
12:38	આ બટનોનો ઉપયોગ વેલ્યુઓને મેન્યુઅલી બદલવા માટે થાય છે.
12:43	હવે હું Gravity વેલ્યુ બદલીશ.
12:46	Gravity ને સંદર્ભિત edit બટન પર ક્લીક કરો.
12:50	એક કી પેડ ખુલે છે.
12:53	15 પસંદ કરો અને Enter ક્લીક કરો.
12:59	Air Resistance ચેક બોક્સને ચેક કરો.
13:03	એડીટ બટન વાપરીને Altitude વેલ્યુ બદલીને 2000 meter કરો.
13:11	પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો અને ટ્રાજેક્ટરીનું અવલોકન કરો.
13:17	પ્રોબને ડ્રેગ કરીને ઉચ્ચતમ પોઇન્ટ માપવા માટે મુકો.
13:22	એસાઈનમેન્ટ તરીકે, વિવિધ કસ્ટમ પેરામીટર બદલો અને પ્રોજેક્ટાઈલને લોન્ચ કરો.
13:29	ચાલો સારાંશ લઈએ.
13:31	આ ટ્યુટોરીયલમાં, આપણે ડેમોનસ્ટ્રેટ કર્યું Projectile Motion PhET simulation.
13:37	આ સિમ્યુલેશન વાપરીને, આપણે આપેલ કર્યું: ૧. કેવી રીતે દરેક પેરામીટર ઑબ્જેક્ટના ટ્રાજેક્ટરીઝને અસર કરે છે તે નક્કી કર્યું.
13:45	૨. ઑબ્જેક્ટની પ્રારંભિક સ્થિતિ આપીને, તેનો અંદાજ લગાડ્યો કે તે ક્યાં પડશે.
13:51	૩. એક પ્રોજેક્ટાઇલ (પ્રક્ષેપ્ય) ની આડી અને ઊભી ગતિ કેવી રીતે સ્વતંત્ર છે તે નક્કી કરી.
13:58	૪. ડ્રેગ ફોર્સ (ખેંચાતું બળ) ને પ્રભાવિત કરતા વેરીએબલો (ચલો) ને તપાસ્યા.
14:03	૫. વેગ અને પ્રવેગ પર ડ્રેગ ફોર્સ (ખેંચાતું બળ) ના અસરની ચકાસણી કરી.
14:09	આપેલ લીંક પર ઉપલબ્ધ વિડિઓ Spoken Tutorial પ્રોજેક્ટનો સારાંશ આપે છે. કૃપા કરી તેને ડાઉનલોડ કરીને નિહાળો.
14:16	સ્પોકન ટ્યુટોરીયલ પ્રોજેક્ટ ટીમ સ્પોકન ટ્યુટોરીયલોનો ઉપયોગ કરીને વર્કશોપો આયોજિત કરે છે અને ઓનલાઇન પરીક્ષા પાસ થવા પર પ્રમાણપત્રો આપે છે.
14:26	વધુ વિગતમાં જાણવા માટે, કૃપા કરીને અમને લખો. કૃપા કરી તમારા પ્રશ્નો આ ફોરમમાં પોસ્ટ કરો.
14:33	આ પ્રોજેક્ટને આંશિક ફાળો શિક્ષકો અને શિક્ષા પર પંડિત મદન મોહન માલવિયા નેશનલ મિશન દ્વારા આપવામાં આવ્યો છે.
14:41	Spoken Tutorial પ્રોજેક્ટને ફાળો NMEICT, MHRD, ભારત સરકાર દ્વારા આપવામાં આવ્યો છે. આ મિશન પર વધુ માહિતી આ લીંક પર ઉપલબ્ધ છે.
14:52	IIT Bombay તરફથી ભાષાંતર કરનાર હું, જ્યોતિ સોલંકી વિદાય લઉં છું. જોડવાબદ્દલ આભાર.

Contributors and Content Editors

Jyotisolanki