Linux/C2/File-Attributes/Marathi

Time	Narration
00:00	Linux मधील File Attributeच्या ट्युटोरियलमध्ये आपले स्वागत.
00:05	ह्या ट्युटोरियलची पूर्वतयारी म्हणून example1 example2 example3 example4 example5 आणि testchown नामक रिकाम्या फाईल्स तयार करा.
00:18	तसेचtest_chown आणि directory1 नामक रिकाम्या डिरेक्टरीज देखील बनवा.
00:25	File Attribute ही फाईल संबंधीची विशिष्ठ माहिती असते जिला Metadata असेही म्हणतात.
00:33	File Attributes मधे फाईलची मालकी, फाईलचा प्रकार, ती वापरण्याच्या permissions इत्यादि गोष्टींचा समावेश होतो.
00:45	chown कमांडचा वापर फाईल किंवा डिरेक्टरीची ओनरशिप बदलण्यासाठी होतो. ही एक admin कमांड असून केवळ root user फाईल किंवा डिरेक्टरीचा ओनर बदलू शकतो.
01:00	chown space options space ownername space filename or directoryname हा chown कमांडचा सिंटॅक्स आहे.
01:13	आपण chown कमांड सोबत पुढील पर्याय देऊ शकतो.
01:18	hyphen R: चालू डिरेक्टरी मध्ये असलेल्या सबडिरेक्टरीज मधील फाईल्सची परमिशन बदलण्यासाठी.
01:28	hyphen c: प्रत्येक फाईलची परमिशन बदलण्यासाठी.
01:33	hyphen f: chown कमांडने दिलेले Error messagesथांबवण्यासाठी
01:37	आता आपण काही उदाहरणे बघूया.
01:40	त्यासाठी टर्मिनलवर जा. आपण जिथे रिकाम्या फाईल्स आणि फोल्डर्स बनवले आहेत त्या डिरेक्टरीमध्ये जाऊ या. त्यासाठी cd space Desktop slash 'file attribute' टाईप करून एंटर दाबा.
01:56	आता ls space -l space testchown that is t-e-s-t-c-h-o-w-n असे टाईप करून एंटर दाबा.
02:11	येथे आपल्याला दिसेल की testchown या फाईलचा ओनर शाहिद आहे.
02:18	फाईलचा ओनर बदलण्यासाठी sudo space c-h own space that is a-n-u-s-h-a anusha space testchown that is t-e-s-t-c-h-o-w-n टाईप करा आणि एंटर दाबा.
02:36	sudo पासवर्ड टाईप करून पुन्हा एंटर दाबा.
02:44	आता ls space -l space t-e-s-t-c-h-o-w-n टाईप करा आणि एंटर दाबा. येथे आपल्याला दिसेल की फाईलची नवी ओनर अनुषा आहे.
03:03	आता आपण डिरेक्टरीचा ओनर कसा बदलायचा ते पाहू.
03:07	ls -l ही कमांड टाईप करून एंटर दाबा. test_chown ह्या डिरेक्टरीचा ओनर शाहिद आहे. हे आपल्याला दिसत आहे.
03:21	डिरेक्टरीचा ओनर बदलण्यासाठी हे टाईप करा.
03:26	sudo space chown space minus capital R space a-n-u-s-h-a anusha spacetest_chown जे डिरेक्टरीचे नाव आहे आणि एंटर दाबा.
03:44	गरज भासण्यास sudo पासवर्ड टाईप करा आणि पुन्हा एंटर करा.
03:49	आपल्या सोईसाठी आपण Ctrl आणि L च्या सहाय्याने स्क्रीन क्लियर करून घेऊ. आता ls space -l टाईप करून एंटर दाबा. येथे आपल्याला दिसेल की अनुषा ही ह्या डिरेक्टरीची नवी ओनर आहे.
04:06	chmod कमांडने एक किंवा अधिक फाईल्सचा access mode बदलता येतो.
04:13	chmod कमांडचा syntax पुढीलप्रमाणे आहे. chmod space [options] space mode space filename. आपण chmod कमांड सोबत पुढील पर्याय देऊ शकतो.
04:29	hyphen c: बदल केलेल्या फाईल्सची माहिती छापण्यासाठी.
04:34	hyphen f: chmod, कमांडने बदल न केलेल्या फाईल्सची नावे न देण्यासाठी.
04:41	access किंवा परवानगीचे हे प्रकार आहेत.
04:44	r: read म्हणजे वाचणे w: write म्हणजे लिहिणे x: Execute म्हणजे कार्यान्वित करणे s: user किंवा ग्रुप ID सेट करणे
04:54	तीन आकडी Octal Numbers वापरूनही आपण परमिशन बदलू शकतो.
05:00	पहिला अंक ओनरची परमिशन, दुसरा ग्रुपसाठी व तिसरा अंक इतरांसाठीची परमिशन दाखवतो.
05:09	परमिशनचा अंक पुढील Octal Numbers ची बेरीज करून तयार होतो. read म्हणजे वाचण्यासाठी 4 write म्हणजे लिहिण्यासाठी 2 व Execute करण्यासाठी 1
05:20	आता आपण chmod ची काही उदाहरणे बघू. टर्मिनलवर जाऊन example1 फाईलला execute-by-user परमिशन देणारी कमांड टाईप करा.
05:30	त्यापूर्वी आपण Ctrl L च्या सहाय्याने स्क्रीन पुन्हा क्लियर करून घ्या.
05:36	आता chmod space u+x space example1 असे टाईप करून एंटर दाबा.
05:49	आता झालेले बदल बघण्यासाठी ls space hyphen l space example1 असे टाईप करा.आणि एंटर दाबा.
06:01	example1 फाईलसाठी owner ला read/write/execute, groupला read/execute आणि इतरांना execute-only परमिशन देऊ या.
06:15	आता chmod space 751 space example1 ही कमांड टाईप करून एंटर दाबा.
06:26	आता ls space hyphen l space example1 टाईप करा आणि एंटर दाबा.
06:35	आपल्याला असे दिसेल की example1 फाईलसाठी owner ला read/write/execute, groupला read/execute आणि इतरांना execute-only परमिशन मिळालेली आहे.
06:52	सर्वांसाठी example1 ह्या फाईलला read-only परमिशन देण्यासाठी chmod space =r space example1 ही कमांड टाईप करा आणि एंटर दाबा.
07:08	आता ls space hyphen l space example1 टाईप करा आणि एंटर दाबा.
07:19	येथे आपण बघू शकता की example1 ह्या फाईलला सर्वांसाठी read only परमिशन देण्यात आली आहे.
07:30	डिरेक्टरी Directory1 मधील सर्व फाईल्ससाठी सर्वांना read/execute परमिशन recursively बदलण्यास व owner ला जास्तीची write परवानगी देण्यासाठी कमांड टाइप करू या.
07:44	chmod space hyphen capital R space 755 space directory1 आणि एंटर दाबा.
08:00	आता झालेले बदल बघण्यासाठी ls space hyphen l टाईप करून एंटर दाबा.
08:09	user ला example2 ह्या फाईलची execute permission देण्यासाठी chmod space u+x space example2 ही कमांड टाईप करून एंटर दाबा.
08:27	आता ls space hyphen l space example2 ही कमांड टाईप करून एंटर दाबा.
08:40	येथे आपण बघू शकता की example2 साठी user ला execute permission दिली गेली आहे.
08:50	ग्रुपमध्ये example3 ह्या फाईलची write permission समाविष्ट करण्यासाठी chmod space g+w space example3 ही कमांड टाईप करून एंटर करा.
09:10	आणि आता ls space hyphen l space example3 टाईप करून एंटर करा.
09:23	येथे आपल्याला ग्रुपसाठी write permission समाविष्ट झाल्याचे दिसेल.
09:30	सर्वांसाठी दिलेली write permission काठून टाकण्यासाठी chmod space a-w space example3 ही कमांड टाईप करून एंटर दाबा.
09:45	आता ls space hyphen l space example3 टाईप करून एंटर दाबा.
09:55	येथे आपल्याला दिसेल की सर्वांना दिलेली write permission काढून टाकण्यात आली आहे.
10:02	chgrp कमांडने एक किंवा जास्त फाईल्सचा group, Newgroup मधे बदलता येतो
10:10	Newgroup हा एकतर group id नंबर किंवा group चे नाव असते जे slash etc slash group मध्ये उपलब्ध असते.
10:20	केवळ फाईलच्या ओनरला किंवा विशेष अधिकार असलेला user ग्रुप बदलू शकतो.
10:26	chgrp कमांडचा सिंटॅक्स chgrp space [options] space newgroup space files हा आहे.
10:36	आता टर्मिनलवर जाऊन chgrp या कमांडची काही उदाहरणे पाहू. ls space hyphen l space example4 टाईप करून एंटर दाबा.
10:57	आपण बघू शकतो की शाहीद ह्या user ला ग्रुप परमिशन आहे.
11:03	ग्रुप परमिशन बदलण्यासाठी sudo space chgrp space rohit space example4 टाईप करा.
11:20	एंटर दाबा. आवश्यक असलेला sudo पासवर्ड टाईप करा.
11:27	आता ls space hyphen l space example4 टाईप करा. आणि एंटर दाबा.
11:38	इथे आपल्याला दिसेल की group शाहीद वरून रोहितवर बदलला गेला आहे.
11:46	Inode number हा device ला दिलेला विशिष्ट नंबर असतो.
11:51	सामान्य फाईल किंवा डिरेक्टरीची माहिती आयनोड मध्ये असते.
11:57	सर्व फाईल्स आयनोडशी हार्ड लिंक केलेल्या असतात.
12:00	एखादा प्रोग्रॅम जेव्हां फाईलचे नाव refer करतो, त्यावेळी सिस्टीम प्रत्यक्षात सदर फाईलचा Inode number शोधते.
12:12	फाईलचा आयनोड नंबर बघण्यासाठी आपण ls space hyphen i ह्या कमांडचा उपयोग करू शकतो.
12:19	ls space hyphen i space example5 ही कमांड टाईप करून एंटर दाबा.
12:29	फाईलच्या डावीकडे लिहिलेली संख्या फाईलचा आयनोड नंबर असतो.
12:35	आयनोड एकावेळी निश्चित रूपात केवळ एकाच डिरेक्टरीशी जोडलेला असतो.
12:41	एका आयनोडला अनेक डिरेक्टरीज जोडण्यासाठी hard link वापरल्या जातात. ln कमांडने link बनवल्या जातात.
12:52	हार्ड लिंक बनवण्यासाठी ln कमांडचा सिंटॅक्स अशा प्रकारे आहे.
12:57	ln space source space link; येथे source ही एक फाईल असते. बनणारी फाईल म्हणजे लिंक.
13:06	आता आपण hard link ची काही उदाहरणे पाहू.
13:10	आपण पुन्हा एकदा स्क्रीन क्लियर करून घेऊ. आता ln space example1 space exampleln टाईप करून एंटर दाबा.
13:25	दोन्ही फाईल्सचा आयनोड नंबर दर्शविण्यासाठी ls space -i space example1 space exampleln टाईप करून एंटर दाबा.
13:41	येथे आपण पाहू शकता की दोन्ही फाईल्सचा आयनोड नंबर सारखाच आहे. exampleln ही फाईल example1 ची hard link आहे.
13:54	soft link, symbolic link ही एक विशेष प्रकारची फाईल असते ज्यात दुस-या फाईल किंवा डिरेक्टरीचा reference, absolute किंवा relative path च्या स्वरूपात असतो.
14:07	soft link बनवण्यासाठी ln कमांडचा सिंटॅक्स आहे
14:12	ln space -s space {target-filename} space {symbolic-filename}
14:19	आता आपण soft link ची काही उदाहरणे बघू या.
14:25	soft link बनवण्यासाठी टाईप करा ln space -s space example1 space examplesoft
14:40	एंटर दाबा.
14:43	आता आयनोड नंबर आणि दोन्ही फाईल्सची यादी दर्शविण्यासाठी टाईप करा ls space -li space example1 space examplesoft
15:01	एंटर दाबा.
15:03	येथे आपण बघू शकतो की दोन्ही फाईलस् चा आयनोड नंबर वेगवेगळा आहे. आणि examplesoft ही example1 ची soft link आहे.
15:16	अशा प्रकारे आपण Linux File Attribute मध्ये शिकलो की file ची permission, ownership, group बदलणे
15:26	तसेच आपण आयनोड soft आणि hard link बद्दलही शिकलो.
15:31	आपण ह्या ट्युटोरियलच्या अंतिम टप्प्यात आलो आहोत.
15:35	"स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे. यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
15:44	*यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे.
15:50	*ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते . सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

PoojaMoolya, Pratik kamble, Ranjana, Sneha