Introduction-to-Computers/C2/Getting-to-know-computers/Swahili

Time	Narration
00:01	Karibu kwenye Mafunzo ya simulizi Kuifahamu Kompyuta.
00:06	Katika mafunzo haya, tutajifunza kuhusu...
00:09	vipengele mbalimbali vya kompyuta.
00:11	Tutajifunza kuunganisha vipengele mbalimbali.
00:15	Kwa ujumla, kuna aina 2 za kompyuta -
00:18	Kompyuta ya Mezani au binafsi na kompyuta mpakato.
00:23	Siku hizi, Kompyuta kibao au tabs, ni maarufu sana
00:31	Kazi za kompyuta -
00:33	Kompyuta hufanya kazi kuu tano bila kujali ukubwa wake:
00:40	Hupokea data au maagizo kwa njia ya ingizo.
00:45	Huchakata data kama inavyotakiwa na mtumiaji.
00:50	Huhifadhi data.
00:52	Hutoa matokeo katika mfumo wa pato.
00:56	Hudhibiti shughuli zote ndani ya kompyuta.
01:01	Mpangilio wa kimsingi wa kompyuta ni kama unavyoonyeshwa kwenye mchoro huu wa vizuizi
01:08	Kitengo cha Ingizo, Kitengo cha Usindikaji Mkuu,
01:11	Kitengo cha Pato.
01:14	Kitengo cha Ingizo husaidia...
01:16	kuingiza data na programu kwenye mfumo wa kompyuta kwa njia iliyopangwa.
01:23	Kibodi, kipanya, kamera na skana ni baadhi ya vifaa vya ingizo.
01:31	Kitengo cha Usindikaji Mkuu
01:33	hufanya shughuli kama hesabu na mantiki na
01:38	huhifadhi data na maagizo.
01:41	Kwa kawaida, Kitengo cha Usindikaji Mkuu au CPU kinaonekana kama hiki.
01:48	Ina bandari nyingi mbele na nyuma ya kitengo.
01:53	Tutajifunza kuhusu hizo hivi punde
01:57	Huchukua data na maagizo, huichakata na kutoa pato au matokeo.
02:05	Kazi ya kufanya shughuli inaitwa usindikaji.
02:11	Pato huhifadhiwa pamoja na data na maagizo kwenye kitengo cha hifadhi.
02:18	Kitengo kinachosaidia mchakato wa kutoa matokeo kutoka kwa data, ni kitengo cha pato.
02:26	Kichunguzi na printa ni baadhi ya vifaa vya pato.
02:33	Kwa kawaida, kompyuta ya mezani ina vipengele 4 kuu:
02:38	Kichunguzi, CPU
02:40	Kibodi na Kipanya.
02:43	Kamera, printa au skana pia inaweza kuunganishwa kwenye kompyuta.
02:50	Hiki ni kichunguzi au skrini ya kompyuta kama tunavyoiita.
02:55	Inaonekana kama skrini ya televisheni.
02:57	Ni kitengo cha kuonyesha picha cha kompyuta.
03:02	Inaonyesha kiolesura cha mtumiaji cha kompyuta.
03:05	Mtu anaweza kufungua programu mbalimbali na kuingiliana na kompyuta kwa kutumia kibodi na kipanya.
03:13	Kibodi imeundwa kuingiza maandishi, herufi na amri zingine kwenye kompyuta.
03:21	Hiki ni kipanya cha kompyuta.
03:24	Kwa kawaida, ina vifungo 2 vinavyoweza kubofya na kitufe cha kusogeza katikati.
03:31	Kubonyeza kitufe cha kushoto cha kipanya, huamilisha vitendo vingi.
03:35	Kubonyeza kitufe cha kulia cha kipanya, huamilisha vitendo visivyo vya kawaida kama njia za mkato.
03:43	Gurudumu la kipanya linatumika kusogeza juu na chini kwa kukizungusha kitufe cha kusogeza.
03:49	Kipanya cha kompyuta ni njia mbadala ya kuingiliana na kompyuta badala ya kibodi.
03:57	Sasa, hebu tuangalie sehemu mbalimbali za CPU.
04:02	Kuna kitufe maarufu mbele ya CPU ambacho ni swichi ya kuwasha.
04:08	Ili kuwasha kompyuta, mtu anahitaji kubonyeza swichi hii.
04:14	Kuna kitufe cha kuweka upya pia ambacho kinatusaidia kuwasha upya kompyuta, ikiwa inahitajika.
04:21	Pia, upande wa mbele, utaona bandari 2 au zaidi za USB na kisoma-mwandishi cha DVD/CD-ROM.
04:30	Bandari za USB hutumiwa kuunganisha viendeshi vya kalamu kwenye kompyuta.
04:35	Na kisoma-mwandishi cha DVD/CD-ROM hutumiwa kusoma au kuandika CD au DVD.
04:43	Sasa hebu tuangalie nyuma ya kompyuta.
04:48	Bandari zilizo nyuma, hutumiwa kuunganisha CPU na vifaa vingine vya kompyuta.
04:55	Hii inafanywa kwa kutumia nyaya.
04:58	Kuna vipengele vingi ndani ya 'CPU'.
05:02	Kompyuta ikiwa IMEWASHWA, vipengele hivi vyote hufanya kazi na kutoa joto.
05:08	hokin: RUDIA KUREKODI Feni zilizoko nyuma hutoa mtiririko wa hewa unaohitajika kupooza vipengele
05:14	Vinginevyo, kupasha moto kupita kiasi kunaweza kusababisha uharibifu kwa 'CPU', mara nyingi kusababisha upotezaji wa data.
05:21	Hii ni feni ya kupoza kesi.
05:23	Inaweka halijoto ya CPU kuwa ya kawaida na kuzuia kupasha moto kupita kiasi.
05:30	Kitengo cha Ugavi wa Nguvu, kinachoitwa pia PSU, hutoa nguvu kwa kompyuta.
05:37	Sasa, hebu tujifunze jinsi ya kuunganisha vipengele mbalimbali kwenye CPU.
05:42	Weka vipengele vyote kwenye meza, kama inavyoonyeshwa.
05:46	Weka nyaya zote kwenye meza, kama inavyoonyeshwa.
05:51	Kwanza, hebu tuunganishe kichunguzi kwenye CPU.
05:55	Unganisha kebo ya umeme kwenye kichunguzi kama inavyoonyeshwa.
06:00	Sasa, unganisha ncha nyingine kwenye soketi ya usambazaji wa umeme.
06:04	Hii ni kebo ya umeme ya CPU.
06:08	Unganisha kwenye CPU kama inavyoonyeshwa.
06:11	Kisha, unganisha kwenye soketi ya usambazaji wa umeme.
06:14	Ifuatayo, unganisha kebo ya kibodi kwenye CPU kama inavyoonyeshwa.
06:19	Bandari ya kibodi kwa kawaida ni ya rangi "zambarau".
06:23	Unaweza kuunganisha kipanya kwenye bandari ambayo ni ya rangi "kijani".
06:28	Vinginevyo, unaweza kuunganisha kibodi na kipanya cha USB kwenye bandari yoyote ya USB.
06:35	Bandari zilizosalia za USB zinaweza kutumika kuunganisha kiendeshi cha kalamu, diski kuu n.k.
06:42	Hii ni kebo ya LAN.
06:44	na hii ni bandari ya LAN.
06:46	Ni muunganisho wa waya unaoruhusu kompyuta kuunganishwa kwenye mtandao.
06:52	Ncha nyingine ya kebo ya LAN imeunganishwa kwenye modemu au kipanga njia cha wi-fi.
06:58	Utajifunza kuhusu kusanidi miunganisho ya wi-fi katika mafunzo mengine.
07:03	Taa ya LED itapepesa wakati bandari ya LAN inafanya kazi na inapokea shughuli.
07:10	Unaweza kugundua kuwa kuna bandari zingine za serial kwenye CPU.
07:15	Hizi hutumiwa kuunganisha PDA, modemu au vifaa vingine vya serial.
07:21	Pia utagundua kuwa kuna bandari zingine sambamba kwenye CPU.
07:25	Hizi hutumiwa kuunganisha vifaa kama printa, skana n.k.
07:31	Sasa, hebu tuangalie jeki za sauti.
07:34	Bandari iliyo katika "pinki" hutumiwa kuunganisha maikrofoni.
07:38	Bandari iliyo katika "bluu" ni ya kuunganisha laini ya kuingiza, kwa mfano- kutoka kwa redio au kicheza tepi.
07:45	Bandari iliyo katika "kijani" ni ya kuunganisha vipokea sauti/spika au laini ya kutoa.
07:51	Sasa kwa kuwa tumeunganisha vifaa vyetu vyote, hebu tuwashe kompyuta.
07:57	Kwanza kabisa, washa vitufe vya usambazaji wa umeme vya kichunguzi na CPU.
08:03	Sasa, bonyeza kitufe cha KUWASHA kwenye kichunguzi.
08:07	Na kisha bonyeza swichi ya KUWASHA, mbele ya CPU.
08:12	Kwa kawaida, utaona mfuatano wa maneno kwenye skrini nyeusi kompyuta yako inapowashwa kwa mara ya kwanza.
08:18	Hii ni mfumo wa BIOS unaoonyesha taarifa kuhusu
08:22	kitengo cha usindikaji mkuu cha kompyuta,
08:25	taarifa kuhusu kumbukumbu kiasi gani kompyuta ina,
08:28	na taarifa kuhusu viendeshi vya diski kuu na viendeshi vya diski tepetevu.
08:33	BIOS ni programu ambayo huipa CPU maagizo yake ya kwanza kompyuta inapowashwa.
08:41	Mchakato mzima wa kupakia mfumo endeshi unaitwa kuwasha kompyuta.
08:48	Vipimo vyote vinavyohitajika vikikamilika, utaona kiolesura cha mfumo endeshi.
08:54	Ikiwa wewe ni mtumiaji wa Ubuntu Linux, utaona skrini hii.
08:58	Na ikiwa wewe ni mtumiaji wa Windows, utaona skrini hii.
09:02	Sasa, hebu tuangalie kwa ufupi kompyuta mpakato.
09:06	Kompyuta mpakato ni kompyuta zinazobebeka na zilizoshikana.
09:09	Kompyuta mpakato ni ndogo na nyepesi vya kutosha kuwekwa kwenye mapaja ya mtu wakati inatumika.
09:16	Kwa hivyo, inaitwa 'kompyuta mpakato'
09:18	Ina vipengele vingi sawa na kompyuta ya mezani ikijumuisha-
09:23	onyesho, kibodi,
09:25	kigusa ambacho ni kifaa cha kuashiria na kusogeza,
09:29	msomaji-mwandishi wa CD/DVD na
09:32	maikrofoni na spika zilizojengwa kwenye kitengo kimoja.
09:36	Pia ina bandari ya LAN na bandari za USB.
09:40	Kuna bandari ya video ambayo mtu anaweza kuunganisha projekta kwenye kompyuta ndogo.
09:46	Jeki za sauti zinatambulika kwa urahisi kwa aikoni husika za maikrofoni na vipokea sauti.
09:53	Hii ni feni ya kupoza iliyojengwa ndani ya kompyuta mapakato.
09:57	Hii husaidia kuzuia kompyuta ndogo kupata joto kupita kiasi.
10:01	Kompyuta ndogo huendeshwa na umeme kupitia adapta ya AC na ina betri inayoweza kuchajiwa.
10:09	Kwa hivyo, inabebeka na inaweza kutumika mbali na chanzo cha umeme.
10:16	Hebu tufanye muhtasari. Katika mafunzo haya, tumejifunza:
10:20	kuhusu vipengele mbalimbali vya kompyuta ya mezani na kompyuta ndogo
10:23	na jinsi ya kuunganisha vipengele mbalimbali vya kompyuta ya mezani.
10:28	Tazama video inayopatikana kwenye kiungo kifuatacho
10:31	Ni muhtasari wa mradi wa Mafunzo ya Mazungumzo.
10:34	Ikiwa huna kipimo data kizuri, unaweza kuipakua na kuitazama.
10:37	Timu ya mradi wa Spoken Tutorial: hufanya warsha kwa kutumia mafunzo ya mazungumzo.
10:42	Hutoa vyeti kwa wale wanaofaulu mtihani wa mtandaoni.
10:46	Kwa maelezo zaidi, tafadhali andika kwa: contact@spoken-tutorial.org
10:52	Mradi wa Spoken Tutorial ni sehemu ya mradi wa "Talk to a Teacher",
10:56	unaoungwa mkono na Misheni ya Kitaifa ya Elimu kupitia ICT, MHRD, Serikali ya India.
11:01	Maelezo zaidi kuhusu misheni hii yanapatikana kwenye kiungo kifuatacho.
11:06	Uhuishaji na uundaji wa 3D kwa mafunzo haya umefanywa na Arthi.
11:11	Ni mimi Hokins Moshi kutoka mradi wa Spoken Tutorial, IIT Bombay, Ninahitimisha.
11:16	Asante kwa kujiunga.

Contributors and Content Editors

Ketkinaina