Spoken-Tutorial-Technology/C2/Dubbing-a-spoken-tutorial-using-Audacity-and-ffmpeg/Marathi

Timing	Narration
00:00	नमस्कार मित्रांनो. या स्पोकन ट्यूटोरियल मध्ये आपले स्वागत आहे. आपण पाहू कि लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टम मध्ये एका भाषेतून दुसऱ्या भाषेत कसे डब करावे.
00:10	यासाठी तुम्हाला फक्त एक ऑडीओ इनपुट सहित हेडसेट किंवा माइक आणि स्पीकर्सची आवश्यकता आहे ज्यास कम्प्युटरशी जोडता येईल.
00:19	ऑड्यासिटी ध्वनि रेकॉर्ड आणि एडिट (संपादन) करण्याकरिता एक फ्री आणि ओपन सोर्स सॉफ्टवेअर आहे.
00:24	ते Mac OS X, Microsoft Windows, GNU/Linux, आणि अन्य ऑपरेटिंग सिस्टम साठी उपलब्ध आहे.
00:32	आपण निःशुल्क या साइट वरून डाउनलोड करू शकता audacity.sourceforge.net/download link
00:39	मी उबंटू 10.04 वर्जन ऑपरेटिंग सिस्टमचा वापर करीत आहे.
00:44	मी आधीच Audacity 1.3 वर्जन डाउनलोड केले आहे आणि ते Synaptic Package Manager द्वारा माझ्या पीसी मध्ये स्थापित केले आहे.
00:52	सॉफ्टवेअर उबंटू लीनक्स मध्ये इंस्टाल कसे करावे यासाठी,
00:57	कृपया या वेबसाइटवर उपलब्ध उबंटू वरील स्पोकन ट्यूटोरियल्स पहा.
01:02	सर्वप्रथम तुम्हाला जे करणे आवश्यक आहे ते हे कि मूळ म्हणजे ओरिजिनल विडिओ एकणे.
01:09	त्यानंतर स्क्रिप्ट याप्रकारे अनुवाद करा कि प्रत्येक वाक्याचे नरेशन टाइम तोच असावा किंवा त्यापेक्षा कमी, जो मूळ स्क्रिप्टमध्ये त्या वाक्यासाठी आहे.
01:18	हे प्रत्येक वाक्याच्या सुरुवातीला टिप्पणी काढल्याने करता येऊ शकते.
01:23	जर तुम्ही हे प्रत्येक वाक्यासाठी करू शकत नाही, तर तुम्ही हे दोन वाकये जोडण्यासाठी वापरू शकता.
01:29	म्हणजे, जरी पहिल्या वाक्याच्या शेवटी काही ताळमेळ नसला, तरी तो सिंक, दुसरे वाक्य पूर्ण होताना बरोबर व्हावा.
01:37	काही शब्द किंवा वाक्य ओरिजिनल मधून स्कीप होणे संभव आहे.
01:42	परंतु त्याचा अर्थ बदलणार नाही याची खात्री करून घ्या.
01:48	आता आपण Audacityओपन करू, Applications वर क्लिक करा.
1:54	Sound&Video, आणि Audacity निवडून रन करा.
01:58	हे आपल्या स्क्रीनवर एक एम्प्टी प्रोजेक्ट ओपन करेल.  मेनू बार वर तुम्ही विविध विकल्प पाहू शकता जसे file (फाइल), edit (एडिट) , view (व्यू), transport (ट्रांसपोर्ट), tracks (ट्रैक्स) आणि इत्यादी.
02:11	आपण यातील काहिंबाबत शिकणार आहोत. मेन मेनूमध्ये, तुम्ही VCR कंट्रोल्स पाहू शकता  – Pause (पॉज़), Play (प्ले) , Stop (स्टॉप) , Rewind (रिवाइंड) , Forward (फॉरवर्ड), आणि Record (रेकॉर्ड)
02:25	यापुढे, Audio tools toolbar आहे.
02:30	यात selection (सिलेक्शन) टूल आणि Time shift (टाइम शिफ्ट) टूल आहे ज्यांचा आपण या ट्यूटोरियल मध्ये उपयोग करणार आहोत.
02:36	व्डिफॉल्ट द्वारेselection tool सक्रिय आहे.
02:40	आता एक डबिंग करू. मी Scilab वरील एक ट्यूटोरियल सुरु करेन , मैट्रिक्स ऑपरेशन जी इंग्रजीत आहे.
03:03	आणि मला Audacity वापरून ते मराठीत डब करायचे आहे. मी आधीच त्याचे भाषांतर केले आहे आणि वेळ, वर उल्लेख केल्याप्रमाणे नोट केली आहे.
03:14	आता मी येथे रेकॉर्ड करणार आहे. रेकॉर्डींगसाठी, Record बटनवर क्लिक करा आणि नरेशन सुरु करा.
03:22	( Scilab वापरल्याने मैट्रिक्स ऑपरेशनच्या या ट्यूटोरियल मध्ये आपले स्वागत आहे. या ट्यूटोरियलच्या अभ्यासासाठी तुमच्या सिस्टम मध्ये  Scilab  स्थापित करणे आवश्यक आहे.)
03:32	रेकॉर्डिंग थांबवण्यासाठी Stop बटन वर क्लिक करा. तुम्हाला दिसेल Audio timeline वर दोन स्टीरियो ट्रयाक्स आहेत जेथे नरेशन दिसते.
03:43	स्पाइक वेवफॉर्म्स आहेत. स्टीरियो ट्रयाक्स मध्ये डावीकडे एक सिंगल लेबल एरिआ आहे तसेच दोन वेवफॉर्म्स उजवीकडे आहे.
03:50	जे दोन इनपुट चॅनेल आहेत - लेफ्ट चॅनेल आणि राईट चॅनेल.
03:56	पूर्णपणे, एकाच वेळेत रेकॉर्ड करावे त्यामुळे तुम्हाला एक सिंगल ऑडियो ट्रॅक मिळेल. लक्षात ठेवा कि या केस मध्ये वाक्यांमध्ये एक सेकंद थांबावे.
04:08	आता प्रत्येक वाक्याच्या सुरुवातीच्या क्लिपला छोट्या क्लिप्स मध्ये विभाजित करा . ऑडियो ट्रयाक्सना क्लिप्स मध्ये विभाजित करण्यासाठी CTRL+I शोर्टकट आहे.
04:19	मी येथे ऑडियो स्प्लिट करेन. क्लिप ट्रैक वर स्लाइड करा, वाक्याची टाइमिंग मॅच करण्यासाठी जो आपण पूर्वी नोट केला आहे.
04:27	time shift tool निवडा. पहा कि कर्सर आता द्विदिशी बाण असलेला आहे.
04:33	मी या टाइम वर क्लिप घेते. लक्षात असू द्या, कि आपल्याला विरुद्ध दिशेला जायचे आहे म्हणजे शेवटची क्लिपने सुरुवात करून पहिली वर यायचे आहे.
04:42	हे यासाठी, कारण जोपर्यंत आपण जागा बनवत नाही तोपर्यंत आधीची क्लिप स्वतःच्या जागेवरून निघत नाही.
04:49	पुढील नरेशन करण्यासाठी, टाइमलाइनच्या कुठल्याही एका चैनल वर क्लिक करा.
05:01	आता सुरू करण्यासाठी Record बटन वर क्लिक करा. आता बंद करण्यासाठी Stop बटन वर क्लिक करा.
05:12	हे दुसरे नरेशन दुसऱ्या स्टीरिओ ट्रैक मध्ये येईल. त्याप्रमाणे तुम्ही विविध नरेशन रेकॉर्ड करू शकता जो विविध ट्रैक्स मध्ये दिसेल.
05:22	आता आपण पाहू कि हि सर्व नरेशंस कशी जोडावी म्हणजे मर्ज करावी किंवा त्यांना एका ट्रैक वर कसे आणावे.  time shift tool निवडा.
05:32	ऑडियो क्लिप वर राइट क्लिक करून निवडा आणि त्यास पहिल्या ऑडियो ट्रैकच्या शेवटी ड्रैग आणि ड्रॉप करा. असे सर्व क्लिप्ससाठी करा.
05:43	आपण लेबल एरिया मध्ये X बटन वर क्लिक करून एक ऑडियो ट्रैक काढू शकतो. मी दुसरा ऑडियो ट्रैक काढून टाकते जो रिकामी आहे.
05:51	क्लिप्सना पहल्या ट्रैक वर स्लाइड करताना, वेळे कडे लक्ष द्या कि क्लिपचा  प्रारंभ वेळ त्याच वाक्याच्या प्रारंभ वेळ सोबत मैच व्हावा, जसे नोट केले आहे.
06:01	एकदा आपण वाक्याच्या सुरुवातीच्या वेळे प्रमाणे समन्वय samanvayसाधला कि आपण आपला प्रोजेक्ट सेव करू शकतो. यासाठी, file menu मध्ये जा आणि save project as वर क्लिक करा.
06:15	एक डाइअलॉग बॉक्स ओपन होईल. ok वर क्लिक करा. आता तो एक फाइल नेमसाठी विचारेल. मी हे फाइल नाव देत आहे.hindi _matrix_operation.
06:29	पुढे ते स्थानासाठी विचारेल जेथे ते सेव करायचे आहे. मी  Desktop निवडेल आणि  Save वर क्लिक करेन. हा प्रोजेक्टला .aup ( डॉट aup) म्हणून सेव करेल.
06:41	शेवटी, जो ऑडियो फॉर्मेट आवश्यक आहे त्यात फ़ाइनल प्रोजेक्ट एक्सपोर्ट करा जसे कि wav, mp3 आणि अन्य.
06:49	असे करण्यासाठी मेनू बार वर जा, File वर क्लिक करा. Export ऑप्शन निवडा, त्यावर क्लिक करा.
06:58	ते एका फाइल नेम साठी विचारेल. मी येथे हे नाव देईन scilab_ hindi_matrix_operation.
07:06	त्याबरोबर ही जेथे सेव करायची आहे ते स्थान दया.
07:12	पुढे सेव करण्यासाठी फॉर्मेट निवडा. मी ogg फॉर्मेट वर क्लिक करेन , आणि मग सेव वर क्लिक करेन .
07:21	पुढे तुम्हाला Edit Metadata नावाचा एक बॉक्स मिळेल. येथे तुम्ही आर्टिस्टचे नाव देऊ शकता आणि आवशक्यता असल्यास अन्य माहीतीही.
07:29	Ok वर क्लिक करा. हे तुमची फ़ाइनल ऑडियो फाइल बनवेल.
07:35	ffmpeg एक ओपन सोर्स ऑडियो आणि विडियो कनवर्टर आहे जो बऱ्याच प्रमाणित कोडेक्सचे समर्थन करतो. तो सहज आणि सोप्या रीतीने एका फाइल फॉर्मेट मधून दूसऱ्या मध्ये  बदलू शकतो.
07:48	।http://ffmpeg.org/ मधून ffmpeg साठी सोर्स कोड डाउनलोड करू शकता.
07:56	डाउनलोड वर क्लिक करा. खाली स्क्रोल करा आणि उपयुक्त असेल तो निवडा.
08:09	लीनक्स मध्ये प्याकेज इंस्टाल कसे करावे हे शिकण्यासाठी, कृपया या वेबसाइट वर उपलब्ध उबंटूवरील स्पोकन ट्यूटोरियल्स पहा. जेव्हा तुम्ही ffmpeg डाउनलोड आणि इंस्टाल कराल तेव्हा,
08:21	तुम्ही सरळ कमांड्स द्वारे विडियो किंवा ऑडियोला एका मीडिया फाइलशी वेगळे करू शकता किंवा ऑडियो आणि विडियोना दोन वेगळ्या मीडिया फाइल्सना एका फाइलशी जोडू शकता.
08:37	चला टर्मिनल विंडो वर जाऊ.
08:41	मी pwd “present working directory”टाइप करून Enter प्रेस करते. हि माझी प्रेसेंट वर्किंग डाइरेक्टरी दाखवते. ls कमांड प्रेसेंट डाइरेक्टरी मधील सर्व फाइल्स आणि फोल्डर्स दाखवते.
08:56	मी तिला डेस्कटॉप डाइरेक्टरी (Desktop directory) मध्ये बदलते आणि टेस्ट(Test) करते. CTRL+L टर्मिनल स्क्रीन क्लिअर करण्यासाठी आहे. ls हि कमांड डाइरेक्टरी मधील फाइल्स दाखवण्यासाठी आहे.
09:15	आता मी येथे कमांड टाइप करते ffmpeg -i compiling.wmv TEST0.ogv
09:30	-i स्विच ffmpeg ला सांगतो कि यानंतर त्वरित जी फाइल आहे ती इनपुट फाइल आहे. येथे compiling.wmv इनपुट फाइल आहे.
09:42	जर -i ऑप्शन सोडला तर ffmpeg त्या फाइलला ओवरराइट करते जेव्हा ती आउटपुट फाइल बनवण्याचा प्रयत्न करते.
09:50	ffmpeg आउटपुट फाइलच्या एक्सटेंशनच्या प्रयोगाने वापरण्यासाठी फॉर्मेट किंवा कोडेक ठरवते.   पण असे आपण कमांड लाइन परैमीटर्स वापरुन सुद्धा करू शकतो.
10:03	आपण यातील काही पाहू. हि कमांड विडियोला एका फॉर्मेट मधून दूसऱ्या मध्ये बदलण्यासाठी उपयोगी आहे.
10:12	हि कमांड कार्यान्वित करण्यासाठी Enter दाबा. पण मी हे स्कीप करते आणि पुढे जाते.
10:18	टर्मिनल विंडो मध्ये ffmpeg कमांड वापरून मूळ स्पोकन ट्यूटोरियल मधून विडियो घटक वेगळे करू शकता.
10:26	असे करण्यासाठी, टर्मिनल विंडो मध्ये हि कमांड टाइप करा - ffmpeg -i functions.ogv -an -vcodec copy TEST1.ogv
10:45	'-an' स्विच स्वयंचलितपणे आउटपुट मधून ऑडियो काढतो आणि फक्त विडियो कॉम्पोनेन्ट ठेवतो.  TEST1.ogv आउटपुट फाइल आहे.
10:59	Enterदाबा. आता आम्ही विडियो कॉम्पोनेन्ट vegala केला आहे म्हणजे विडियो मध्ये आता ओरिजिनल ऑडियो नाही.
11:09	चला Test फोल्डर उघडू. Test1.ogv येथे आहे. मी हि फाइल प्ले करते. < 5-6 सेकंदा साठी प्ले करा,>
11:25	आता मी टर्मिनल विंडो पुन्हा क्लिअर करते. आता कमांड टाइप करु - ffmpeg -i functions_hindi.ogv minus -vn -acodec copy TEST2.ogg
11:54	-vn स्विच आउटपुट मधून विडियो टाकतो आणि फक्त ऑडियो कॉम्पोनेन्ट ठेवतो. हि कमांड कार्यान्वित करण्यासाठी Enters दाबा.
12:04	आता आपण ऑडियो वेगळा केला आहे म्हणजे आउटपुट मध्ये आता ओरिजिनल विडियो उप्लबद्ध नाही.
12:12	आता ते चेक करु. Test directory पुन्हा ओपन करू. येथे TEST2.ogg आहे. आता हे प्ले करू. ठीक आहे.
12:26	मी हे बंद करतो. टर्मिनल विंडो वर पुन्हा जाऊ.  CTRL+L प्रेस करून स्क्रीन क्लिअर करूया.
12:35	आता पाहू कशा प्रकारे ओरिजिनल ट्यूटोरियलच्या विडिओ सोबत सेव केलेला ऑडियो मर्ज करता येईल.
12:42	टर्मिनल मध्ये आपण टाइप करत आहोत - ffmpeg -i TEST1.ogv -i TEST2.ogg -acodec libvorbis -vcodec copy FINAL.ogv Enter दाबा.
13:20	ते आता एनकोड करत आहे. आता मी टर्मिनल क्लिअर करते मी  Test directory ओपन करते . येथे FINAL.ogv आहे जी आपण सेव केली होती.
13:34	आता हि फाईल प्ले  करू.  <5-6 secs चालू ठेवा> सोपे आहे, नाही का ?
13:46	आता, ओरिजिनल स्पोकन ट्यूटोरियलच्या उपलब्ध ऑडिओ एवजी डब केलेल्या ऑडिओला एडिटिंग प्याकेजच्या सहाय्याने वापरू शकता जसे KdenLive, Kino, LiVES आणि अन्य.
13:59	आमच्या डबिंग सहयोगींसाठी काम सुलभ व्हावे म्हणून, आम्ही Python मध्ये एक GUI एप्लीकेशन बनवण्याच्या प्रक्रियेत आहोत,
14:06	जी वर दिलेल्या साऱ्या ffmpeg कमांड्सना कार्यान्वित करते. त्या आहेत Extract Audio, Extract Video आणि Merge.
14:15	यासाठी एप्लीकेशन आणि स्पोकन ट्यूटोरियल लवकरच या वेबसाइट वर उपलब्ध होईल.
14:22	आतासाठी एवढे पुरे. चला ह्या ट्यूटोरियलचा सारांश पाहू. Synaptic Package Manager द्वारे Audacity इंस्टाल करा.
14:30	ओरिजिनल ट्यूटोरियल ऐका आणि प्रत्येक वाक्याची सुरुवातीची वेळ नोट करा. ऑड्यासिटी ओपन करा. नरेशन सुरू करा आणि लक्ष द्या कि वाक्यांमध्ये उपयुक्त पॉज़ असेल. आदर्शपणे, सलग रेकॉर्ड करा.
14:44	ऑडिओ वाक्यांमध्ये स्प्लिट करा. शेवटून सुरुवात करत नोट केलेल्या टाइमिंगला मैच करण्यासाठी क्लिप्सना स्लाइड करा.
14:52	जेव्हा हे होईल, तेव्हा ऑडियो ogg फॉर्मेट मध्ये सेव करा.  ffmpeg कमांड्स वापरून ओरिजिनल ट्यूटोरियलने विडिओ वेगळा करा.
15:04	डब केलेला ऑडियो आणि पृथक विडिओ मर्ज करा याने डब्बड ट्यूटोरियल तयार होईल.
15:11	स्पोकन टुटोरिअल प्रोजेक्ट हा talk to teacher  प्रोजेक्टचा भाग आहे जो www.spoken-tutorial.org द्वारा समन्वित  आहे आणि आई आई टि बॉम्बे द्वारा विकसित केला आहे.
15:25	यासाठी अर्थसहाय्य the National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India कडून मिळाले आहे.
15:34	या बद्दल अधिक माहिती  http://spoken-tutorial.org/NMEICT-Intro ] या लिंकवर उपलब्ध आहे.
15:47	या टुटोरिअलचे भाषांतर सचिन राणे यांनी केले असून मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

Kavita salve, Madhurig, Pratik kamble