PhET/C2/Energy-forms-and-changes/Marathi

Time	Narration
00:01	नमस्कार. स्पोकन ट्युटोरियलच्या एनर्जी फॉर्म्स अँड चेंजेस सिम्युलेशन या पाठात आपले स्वागत.
00:07	या पाठात दाखवणार आहोत: Energy Forms and Changes वरील PhET simulation.
00:15	या पाठासाठी मी: उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04,
00:23	जावा वर्जन 1.7,
00:27	फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे.
00:33	हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील भौतिकशास्त्राचे प्राथमिक ज्ञान असावे.
00:41	हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकणार आहोत: 1. वास्तविक जीवनातील उर्जेची अक्षय्यता.
00:50	2. विविध पदार्थांच्या औष्णिक वाहकतेची तुलना करणे.
00:55	3. उर्जेच्या वेगवेगळ्या प्रकारांबद्दल माहिती घेणे.
00:58	हे सिम्युलेशन वापरून: 1. पदार्थ गरम किंवा थंड केले असता ऊर्जेचे वहन कसे होते ते पाहू.
01:07	2. उर्जा प्रणालीचा आराखडा बनवू.
01:10	3. ऊर्जा एका रूपातून दुसर्‍या रूपात कशी बदलते याचा अभ्यास करू.
01:15	ऊर्जा म्हणजे वस्तूंवर कार्य करण्याची क्षमता.
01:20	ही एक आदिश राशी आहे.
01:23	SI सिस्टीममध्ये ती ज्यूल्समध्ये मोजली जाते.
01:27	निसर्गात उर्जा अनेक प्रकारांमध्ये अस्तित्वात आहे. जसे की-
01:32	यांत्रिक ऊर्जा,
01:35	विद्युत ऊर्जा,
01:38	औष्णिक ऊर्जा,
01:40	प्रकाश ऊर्जा आणि
01:42	रासायनिक ऊर्जा.
01:45	सिम्युलेशन डाउनलोड करण्यासाठी दिलेली लिंक वापरा.
01:50	मी डाऊनलोड्स फोल्‍डरमधे आधीच Energy Forms and Changes simulation डाउनलोड केले आहे.
01:57	सिम्युलेशन चालू करण्यासाठी, टर्मिनल उघडा.
02:01	प्रॉम्प्टवर टाइप करा: cd Downloads आणि एंटर दाबा.
02:08	टाइप करा: java space hyphen jar space energy hyphen forms hyphen and hyphen changes underscore en dot jar आणि एंटर दाबा.
02:24	एनर्जी फॉर्म्स अँड चेंजेस सिम्युलेशन उघडेल.
02:28	सिम्युलेशन स्क्रीनला वरती 2 टॅब आहेत- Intro आणि Energy Systems
02:35	डीफॉल्ट स्वरूपात, इंट्रो स्क्रीन उघडेल.
02:39	इंट्रो स्क्रीन आपल्याला पदार्थ गरम किंवा थंड केल्यास औष्णिक उर्जा कशी वाहते हे सांगेल.
02:47	स्क्रीनच्या डाव्या बाजूला तीन थर्मामीटर्सचा संच आहे.
02:52	स्क्रीनच्या उजव्या बाजूला Energy Symbols चा चेक बॉक्स आहे.
02:57	Energy Symbols च्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
03:01	Iron ब्लॉक, Brick ब्लॉक आणि Water कंटेनरमधे उर्जा भाग दिसतील.
03:08	प्रत्येक पदार्थातील उर्जेच्या प्रमाणात त्यातील उर्जा भागांची संख्या असते.
03:14	या सेटअपमध्ये, औष्णिक उर्जेच्या स्वरूपात ऊर्जेचे संक्रमण होत आहे.
03:19	सिस्टीम गरम किंवा थंड करण्यासाठी दोन हीट रेग्युलेटर्स आहेत.
03:24	हीट रेग्युलेटर्स स्टँडसह दिले आहेत.
03:28	स्क्रीनच्या तळाशी ऍनीमेशनची गती नियंत्रित करण्यासाठी Normal आणि Fast Forward ही रेडिओ बटणे,
03:37	Play / Pause बटण, Step बटण आणि Reset All बटण आपल्याकडे आहे.
03:42	स्टँडवर Water कंटेनर ड्रॅग करा.
03:46	थर्मामीटर ड्रॅग करून कंटेनरला जोडा.
03:50	आता पाणी तापविण्यासाठी हीट रेग्युलेटरचा slider वरच्या दिशेने ड्रॅग करून धरून ठेवा.
03:57	तापमान वाढत असताना, पाण्याचे बाष्पीभवन होते आणि वाफ दिसून येते.
04:04	हेही लक्षात घ्या की काही ऊर्जा भाग वातावरणात पसरतात.
04:09	नंतर, पाणी थंड करण्यासाठी हीट रेग्युलेटरचा slider खालच्या दिशेने ड्रॅग करून धरून ठेवा.
04:16	तापमान कमी होत असताना, पाणी गोठते आणि बर्फ बनते.
04:22	कंटेनर ड्रॅग करा आणि workbench वर ठेवा.
04:26	आता Iron ब्लॉक ड्रॅग करा आणि पहिल्या स्टँडवर ठेवा.
04:31	थर्मामीटर ड्रॅग करून Iron ब्लॉकवर ठेवा.
04:35	Brick ब्लॉक आणि Water कंटेनर एका बाजूला हलवा.
04:40	गरम करायला सुरू करण्यापूर्वी, Iron ब्लॉकमधील उर्जा भागांची संख्या लक्षात ठेवा.
04:46	थर्मामीटरवर तापमानाचे निरीक्षण करा.
04:50	Iron ब्लॉक गरम करण्यासाठी हीट रेग्युलेटरचा स्लाइडर वरच्या दिशेने ड्रॅग करून होल्ड करा.
04:56	लक्षात घ्या, उष्णतेपासून उर्जा Iron ब्लॉकमधील उर्जा भागांमधे संक्रमित केली जाते.
05:03	येथे, Iron ब्लॉकची अंतर्गत उर्जा वाढते.
05:08	हे उष्णतेच्या स्त्रोतापासून Iron ब्लॉककडे जाणाऱ्या उष्णतेच्या प्रवाहामुळे होते.
05:13	Iron ब्लॉकमधील काही उर्जा भाग वातावरणात पसरल्याचे लक्षात घ्या.
05:19	त्यामुळे Iron ब्लॉकचे तापमान कमी होते.
05:25	पुन्हा Iron ब्लॉकला जास्तीत जास्त तापमानात गरम करा.
05:29	गरम केलेला Iron ब्लॉक ड्रॅग करा आणि Water कंटेनरमध्ये ठेवा.
05:34	उर्जा भाग गरम Iron ब्लॉककडून पाण्यात प्रवास करतात.
05:39	यामुळे Iron ब्लॉकचे तापमान कमी होते.
05:44	पाणी गरम होऊन पाण्याचे तापमान वाढते.
05:49	ही उष्णता संक्रमण प्रक्रिया पदार्थांमधे औष्णिक संतुलन होईपर्यंत चालूच राहते.
05:55	प्रक्रिया वेगाने करण्यासाठी Fast Forward पर्याय निवडू.
06:03	आता पुन्हा हीट रेग्युलेटरवर Iron ब्लॉक ठेवा.
06:08	Iron ब्लॉक थंड करण्यासाठी स्लाइडर खाली ड्रॅग करून होल्ड करा.
06:13	थर्मामीटर किमान तापमानात पोहोचेपर्यंत Iron ब्लॉक थंड करा.
06:19	पुन्हा थंड झालेला Iron ब्लॉक Water कंटेनरमध्ये ठेवा.
06:23	तापमानात झालेले बदल आणि ऊर्जा भागांचे झालेले संक्रमण लक्षात घ्या.
06:29	आता दोन्ही ब्लॉक्स स्टँडवर ठेवा.
06:33	थर्मामीटर ड्रॅग करून Brick ब्लॉकवर ठेवा.
06:37	तापमानात जास्तीत जास्त वाढ होताना दिसेपर्यंत ब्लॉक एक-एक करून गरम करा.
06:44	थर्मल संतुलन स्थापित होईपर्यंत प्रतीक्षा करा. तापमान कमी होत असल्याचे निरीक्षण करा.
06:53	Iron ब्लॉकमध्ये Brick ब्लॉकपेक्षा जास्त संख्येने उर्जा भाग आहेत हे लक्षात घ्या.
06:59	Iron मध्ये Brick पेक्षा जास्त औष्णिक वाहकता असल्याचे सूचित होते.
07:05	असाईनमेंट म्हणून: Iron ब्लॉक आणि Brick ब्लॉक यांना एकाच वेळी उष्णता द्या.
07:13	गरम Brick ब्लॉकच्यावर गरम Iron ब्लॉक ठेवा आणि निरीक्षण करून स्पष्टीकरण द्या.
07:20	आता आपण Energy Systems स्क्रीनवर जाऊ.
07:24	Energy Systems टॅबवर क्लिक करा.
07:27	Energy Systems स्क्रीन उघडेल.
07:31	हा स्क्रीन दररोजच्या जीवनातील उर्जेच्या अक्षय्यतेबद्दल कल्पना देतो.
07:38	स्क्रीनच्या तळाशी उर्जा स्त्रोतांचा एक संच,
07:43	विद्युत ऊर्जानिर्मिती प्रणाली आणि रिसीव्हर्स आहेत.
07:50	Reset All बटण स्क्रीनच्या तळाशी उजव्या कोपऱ्यात उपलब्ध आहे.
07:56	डीफॉल्ट स्वरूपात, स्क्रीनमध्ये ऊर्जा स्त्रोत म्हणून नळ,
08:02	विद्युत ऊर्जानिर्मिती प्रणाली म्हणून टर्बाइन आणि थर्मामीटर बसवलेला Water कंटेनर रिसीव्हर म्हणून दाखवला जातो.
08:10	Energy Symbols चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
08:14	Forms of Energy पॅनेल दिसेल.
08:18	Forms of Energy पॅनेल आपल्याला उर्जेचे विविध प्रकार ओळखण्यास मदत करते.
08:24	नळ चालू करण्यासाठी आता निळा स्लायडर ड्रॅग करा.
08:28	नळातून वाहणार्‍या पाण्यात यांत्रिक ऊर्जा आहे हे लक्षात घ्या.
08:34	या यांत्रिक ऊर्जेमुळे टर्बाइन फिरते ज्यामुळे विद्युत ऊर्जा तयार होते.
08:40	या उर्जेमुळे पाण्याचे तापमान वाढते.
08:45	तापमान वाढत असताना, पाण्याचे बाष्पीभवन होते आणि वाफ दिसते.
08:51	हे वातावरणात अधिक औष्णिक ऊर्जा देते.
08:56	येथे, सिस्टीमची संपूर्ण ऊर्जा स्थिर राहिल्यामुळे ऊर्जा अक्षय्यता पाळली गेली आहे.
09:02	चला आणखी एक ऊर्जा प्रणाली स्थापित करूया.
09:06	येथे आपण सूर्य हा उर्जा स्त्रोत म्हणून निवडू.
09:11	टर्बाइन काढून तिथे सोलर पॅनेल लावा.
09:14	आता Water कंटेनरऐवजी इनकँडेसंट बल्ब निवडा.
09:20	या प्रणालीमध्ये सुरुवातीला ढग नसतो.
09:24	येथे, सूर्य हा प्रकाश उर्जेचा स्रोत आहे.
09:28	ही उर्जा सोलर पॅनेलद्वारे विद्युत ऊर्जा तयार करण्यासाठी शोषली जाते.
09:34	या विद्युत उर्जेमुळे बल्ब प्रकाशमान होतात.
09:38	इनकँडेसंट बल्ब विद्युत ऊर्जेचे अधिक प्रमाणात औष्णिक उर्जेत आणि अगदी कमी प्रमाणात प्रकाश ऊर्जेत रूपांतर करतो.
09:47	कारण फिलामेंट गरम होत असते.
09:51	आता इनकँडेसंट बल्बच्या जागी फ्लोरोसंट बल्ब लावा.
09:56	फ्लोरोसंट बल्बच्या उर्जा निर्मितीचे निरीक्षण करा.
10:00	लक्षात घ्या की फ्लोरोसंट बल्ब अधिक प्रकाश उर्जा आणि कमी औष्णिक ऊर्जा देत आहे.
10:07	म्हणून फ्लोरोसंट बल्ब अधिक कार्यक्षम आहे.
10:11	आता सोलर पॅनेलवर ढगांचा परिणाम पाहूया.
10:15	Clouds स्लायडर None ते Lots असा हळूहळू ड्रॅग करा.
10:20	स्लाइडर ड्रॅग करताच ढग दिसू लागतील.
10:24	ढगांच्या उपस्थितीमुळे, सोलर पॅनेलवर प्रकाश उर्जा पोहोचत नाही.
10:30	म्हणून विद्युत उर्जेची निर्मिती थांबते.
10:34	असाईनमेंट म्हणून: cycle-generator system निवडा.
10:41	पायडल मारण्यासाठी सायकलस्वाराने खाणे का गरजेचे आहे हे सांगा.
10:47	वेगवेगळ्या सिस्टीम्स सेट करा आणि त्या काही काळ चालू राहू द्या.
10:52	प्रत्येक यंत्रणेतील उर्जेतील बदलांचे निरीक्षण करा आणि आपली निरीक्षणे तक्त्यात लिहा.
10:59	थोडक्यात,
11:02	एनर्जी फॉर्म्स आणि चेंजेस यावरील PhET सिम्युलेशन कसे वापरायचे हे या पाठात पाहिले.
11:11	सिम्युलेशन वापरून आपण शिकलो, 1. वास्तविक जीवनातील उर्जेची अक्षय्यता.
11:19	2. विविध पदार्थांच्या औष्णिक वाहकतेची तुलना करणे.
11:24	3. उर्जेच्या वेगवेगळ्या प्रकारांबद्दल माहिती घेणे.
11:27	सिम्युलेशन वापरून आपण, 1. पदार्थ गरम किंवा थंड होत असता ऊर्जेचे वहन कसे होते हे पाहिले.
11:35	2. उर्जा प्रणालीचा आराखडा बनवला.
11:38	3. ऊर्जा एका रूपातून दुसर्‍या रूपात कशी बदलते हे अभ्यासले.
11:43	दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.
11:52	स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते.
12:01	अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.
12:05	कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.
12:09	या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
12:17	या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.
12:29	ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे. सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

Manali