PhET/C3/Photoelectric-Effect/Marathi

Time	Narration
00:01	Photoelectric Effect या PhET सिम्युलेशन वरील पाठात आपले स्वागत.
00:07	या पाठात- Photoelectric Effect हे इंटरऍक्टिव्ह PhET सिम्युलेशन कसे वापरायचे हे शिकणार आहोत.
00:15	हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील विज्ञानाचे प्राथमिक ज्ञान असावे.
00:22	या पाठासाठी मी: उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04,
00:28	जावा वर्जन 1.7,
00:32	फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे.
00:38	हे सिम्युलेशन वापरून विद्यार्थी पुढील गोष्टी करू शकतील, 1. फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्टचा अभ्यास,
00:44	2. Threshold frequency काढणे.
00:47	3. स्टॉपिंग पोटेंशियल आणि वर्क फंक्शन काढणे.
00:51	4. इलेक्ट्रॉन्सच्या करंट आणि उर्जेवर परिणाम करणाऱ्या घटकांचा अभ्यास.
00:56	जेव्हा विशिष्ट वारंवारतेचा प्रकाश धातुच्या पृष्ठभागावर पडतो तेव्हा इलेक्ट्रॉन्स बाहेर टाकले जातात.
01:04	बाहेर पडणाऱ्या इलेक्ट्रॉन्सची संख्या गतिज ऊर्जा मोजणाऱ्या डिटेक्टरद्वारे मोजली जाते.
01:11	दिलेली लिंक वापरून सिम्युलेशन डाऊनलोड करू.
01:15	मी डाऊनलोड्स फोल्डरमधे फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्ट सिम्युलेशन आधीच डाऊनलोड केले आहे.
01:22	टर्मिनल उघडा.
01:24	प्रॉम्प्टवर: cd Downloads टाईप करून एंटर दाबा.
01:29	पुढे: java space hyphen jar space photoelectric_en.jar टाईप करून एंटर दाबा.
01:40	Photoelectric Effect सिम्युलेशन उघडेल.
01:44	टर्मिनल बंद करू नका अन्यथा ही चालू प्रक्रिया बंद होईल.
01:49	पुढे जाण्यासाठी Cancel वर क्लिक करा.
01:52	हा फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्ट सिम्युलेशनचा इंटरफेस आहे.
01:57	या स्क्रीनच्या मेनूबारमधे- File, Options आणि Help हे मेनू आयटेम्स आहेत.
02:05	Options मेनूमधे, Show photons आणि Control photon number instead of intensity हे पर्याय आहेत.
02:14	स्क्रीनमधे एक दिवा आहे जो धातूच्या पृष्ठभागावर प्रकाश टाकतो.
02:19	संबंधित स्लायडर्स हलवून प्रकाशाची तीव्रता आणि तरंगलांबी बदलू शकतो.
02:26	संबंधित बॉक्सेसमधे प्रकाशाची तीव्रता आणि तरंगलांबीच्या व्हॅल्यूज देऊ शकतो.
02:33	Photoelectric इफेक्ट प्रयोग निर्वात कक्षात केला जातो.
02:38	एका निर्वात कक्षात धातूचा पृष्ठभाग आणि इलेक्ट्रॉन्सची गतिज उर्जा मोजणारा डिटेक्टर ठेवला आहे.
02:48	विद्युत मंडलात एक बॅटरी आणि विद्युतप्रवाह(करंट) मोजणारे उपकरण जोडलेले आहे.
02:53	बॅटरीबरोबर एक व्होल्टेज स्लायडर दिला आहे.
02:58	स्क्रीनच्या खालील भागात Play/Pause आणि Step ही बटणे आहेत.
03:04	स्क्रीनच्या उजवीकडे आपल्याला धातू निवडण्यासाठी Target ड्रॉप डाऊन बॉक्स दिसेल.
03:11	डीफॉल्ट रूपात, सोडियम हा Target धातू निवडला आहे.
03:16	निकालांच्या अचूकतेसाठी Intensity स्लायडर 50% वर हलवू.
03:23	Options मेनूमधे Show photons पर्यायावर क्लिक करा.
03:28	प्रकाश हा फोटॉन्सच्या रूपात पडत आहे.
03:34	Show photons पर्याय अनचेक करा.
03:36	डीफॉल्ट रूपात, wavelength स्लायडर 400 नॅनोमीटरवर आहे.
03:42	प्रकाश सोडियम धातूच्या पृष्ठभागावर पडताच इलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडताना दिसत आहेत.
03:48	येणारे रेडिएशन आणि इलेक्ट्रान्सचे बाहेर पडणे यात वेळाचे अंतर नसते.
03:54	हे इलेक्ट्रान्स डिटेक्टरकडे जातात.
03:58	शून्य व्होल्टेजसाठी करंटची व्हॅल्यू 0.071 दाखवत आहे.
04:05	Graphs खाली पुढील चेक बॉक्सेस आहेत -
04:09	Current Vs battery voltage,
04:12	Current Vs light intensity,
04:15	Electron energy Vs light frequency.
04:19	Current vs battery voltage चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
04:23	current vs battery voltage चा आलेख आपल्याला दिसेल.
04:29	आलेखावरील लाल ठिपक्याचे निरीक्षण करा.
04:32	voltage स्लायडर हळूहळू 0 पासून 6 व्होल्ट्स पर्यंत ड्रॅग करा.
04:38	आपण व्होल्टेज वाढवत नेले तरी करंट स्थिर राहतो हे लक्षात घ्या.
04:44	हे लाल रंगाच्या रेषेने दाखवले आहे.
04:48	जसे आपण व्होल्टेज वाढवत जातो, फोटोइलेक्ट्रॉन्सची गती वाढते.
04:53	प्रकाशाची तीव्रता करंटवर कसा परिणाम करते ते पाहू.
04:58	Current vs light intensity चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
05:03	Intensity स्लायडर 90% पर्यंत ड्रॅग करा.
05:08	तीव्रता वाढवली असता करंट सरळ रेषेत वाढतो हे लक्षात घ्या.
05:14	हे हिरव्या रंगाच्या रेषेने दाखवले आहे.
05:18	प्रकाशाची तीव्रता वाढवली असता फोटोइलेक्ट्रिक करंटचे परिमाण वाढते.
05:24	आता करंटची व्हॅल्यू 0.127 आहे.
05:30	Intensity स्लायडर पुन्हा 50% वर ड्रॅग करा.
05:35	आता Electron energy Vs light Frequency आलेखाच्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
05:42	wavelength स्लायडर UV भागाच्या दिशेला ड्रॅग करा. आलेखाचे निरीक्षण करा.
05:49	इलेक्ट्रॉन्सची उर्जा वारंवारतेनुसार सरळ रेषेत वाढत आहे हे बघा.
05:55	हे निळ्या रेषेने दाखवले आहे.
05:59	करंटमधील बदलाचे निरीक्षण करा.
06:02	वारंवारतेतील वाढ फोटोइलेक्ट्रॉन्सची उर्जा वाढवते.
06:08	वारंवारता वाढल्यामुळे फोटॉन्सकडून इलेक्ट्रॉन्सला मिळालेली उर्जा वाढलेली आहे.
06:15	याचा परिणाम इलेक्ट्रॉन्सची गतिज उर्जा वाढण्यावर होतो.
06:21	Camera आयकॉनवर क्लिक करा.
06:24	स्नॅपशॉट विंडो उघडेल.
06:27	हा Graphs आणि Experimental Parameters बद्दलची माहिती देईल.
06:33	हा स्नॅपशॉट वापरून आपण आलेखातील विविध सेटिंग्जची तुलना करू शकतो.
06:39	स्नॅपशॉट विंडो बंद करा.
06:42	आता आपण Threshold Frequency कशी मिळवायची याबद्दल जाणून घेऊ.
06:48	फोटोइलेक्ट्रिक परिणामासाठी प्रत्येक धातूला एक न्यूनतम वारंवारता आहे.
06:55	ह्या वारंवारतेला Threshold Frequency म्हणतात जी ʋ०(न्यू झिरो) ने दाखवली जाते.
07:01	Threshold Frequency च्या खाली फोटोइलेक्ट्रीक इफेक्ट दिसू शकत नाही.
07:07	wavelength स्लायडर विजिबल रिजनच्या दिशेला ड्रॅग करा.
07:12	कोणत्या तरंगलांबीला इलेक्ट्रॉन बाहेर पडणे थांबते याचे निरीक्षण करा.
07:18	आपल्या लक्षात येईल की 540 nm ला सोडियममधून इलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडणे बंद झाले आहे.
07:25	wavelength च्या बॉक्समधे 539 nm टाईप करून निरीक्षण करा.
07:32	सोडियम धातूच्या पृष्ठभागावरून 539 nm वर इलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडायला सुरूवात होईल.
07:39	याचा अर्थ सोडियमसाठी 539 nm ही threshold wavelength आहे.
07:45	येथे करंटची व्हॅल्यू शून्य आहे.
07:49	आता threshold frequency ची व्हॅल्यू मिळवू.
07:54	येथे wavelength नॅनो मीटर्स(nm) मधे दाखवली आहे.
07:58	मी 10 च्या वजा 9 व्या घाताने गुणून ती व्हॅल्यू मीटर्समधे रूपांतरित करणार आहे.
08:05	पुढील सूत्र वापरून Threshold frequency काढता येऊ शकते.
08:10	0.56 गुणिले 10 चा 15 वा घात Hz इतकी सोडियमची Threshold frequency आहे.
08:18	आता Target म्हणून Platinum निवडू.
08:22	ड्रॉप डाऊन ऍरोवर क्लिक करून Platinum हा पर्याय निवडा.
08:26	या wavelength वर आपल्याला फोटोइलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडताना दिसत नाहीत.
08:31	इलेक्र्टॉन बाहेर पडायला सुरूवात होईपर्यंत स्लायडर UV भागात ड्रॅग करा.
08:39	कमी wavelength च्या भागात wavelength स्लायडर ड्रॅग करा.
08:45	लक्षात घ्या की विविध उर्जेचे इलेक्ट्रॉन्स मोठ्या संख्येने बाहेर पडत आहेत.
08:52	सर्वोच्च उर्जा असलेले इलेक्ट्रॉन्स बघण्यासाठी Show only highest energy electrons च्या चेकबॉक्स वर क्लिक करा.
09:00	विविध उर्जांचे इलेक्ट्रॉन्स दाखवण्यासाठी तो बॉक्स अनचेक करा.
09:05	असाईनमेंट म्हणून, Platinum ची Threshold Frequency काढा.
09:11	आता आपण work function आणि stopping voltage ची किंमत काढू.
09:17	वर्क फंक्शन म्हणजे फोटोइलेक्ट्रिक परिणाम सुरू होण्यासाठी लागणारी न्यूनतम उर्जा.
09:24	वेगवेगळ्या धातूंसाठी वेगवेगळ्या वर्क फंक्शन व्हॅल्यूज असतात.
09:29	हे ϕ0(फाय झिरो) ने दाखवले जाते.
09:32	ϕ0= hʋ0 (फाय झिरो बरोबर h गुणिले न्यु झिरो) हे वर्क फंक्शनचे सूत्र आहे.
09:38	low ionization enthalpy व्हॅल्यूज असलेल्या मूलद्रव्यांची वर्कफंक्शन कमी असतात. उदाहरणार्थ: लिथियम, सोडियम, पोटॅशियम, रुबिडियम, सिसियम.
09:51	सोडियमचे वर्क फंक्शन काढूया.
09:55	w0 = hʋ0 हे सूत्र वापरून वर्क फंक्शन काढता येते.
10:04	सोडियमचे वर्क फंक्शन 2.31 eV (इलेक्ट्रॉन व्होल्टस) इतके आहे.
10:10	तसेच कॅल्शियमचे वर्क फंक्शन 2.9 eV (इलेक्ट्रॉन व्होल्टस) इतके आहे.
10:17	स्टॉपिंग पोटेंशियल हे इलेक्ट्रॉन्स दुसऱ्या बाजूला पोचण्यापासून रोखणारे ऋण व्होल्टेज असते.
10:26	स्टॉपिंग पोटेंशियलला फोटोइलेक्ट्रिक करंट शून्य होतो.
10:31	सोडियमचे स्टॉपिंग पोटेंशियल कसे काढायचे ते पाहू.
10:37	टारगेट ड्रॉपडाऊनमधे सोडियम धातू निवडा.
10:41	wavelength स्लायडर, सोडियमची threshold wavelength, 539 नॅनो मीटर पर्यंत ड्रॅग करा.
10:51	व्होल्टेज स्लायडर ऋण व्होल्टेजकडे ड्रॅग करा.
10:56	कुठल्या व्होल्टेजला इलेक्ट्रॉन्स डिटेक्टरपासून उलट फिरतील?
11:01	-0.01 V(व्होल्टस) ला इलेक्ट्रॉन्स डिटेक्टरपासून उलट फिरतील.
11:08	-0.04 व्होल्टसवर सोडियममधून एकही इलेक्ट्रॉन उत्सर्जित होत नाही याचे निरीक्षण करा.
11:16	असाईनमेंट म्हणून, झिंक, कॉपर आणि कॅल्शियमचे वर्क फंक्शन काढा.
11:22	त्याच धातूंचे स्टॉपिंग पोटेंशियलदेखील काढा.
11:27	थोडक्यात, या पाठात आपण, Photoelectric Effect, या PhET सिम्युलेशनबद्दल शिकलो.
11:36	हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकलो : फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्ट,
11:41	Threshold Frequency काढणे,
11:44	स्टॉपिंग पोटेंशियल आणि वर्क फंक्शन काढणे,
11:48	आणि इलेक्ट्रॉन्सच्या करंट आणि उर्जेवर परिणाम करणाऱ्या घटकांचा अभ्यास.
11:54	दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.
12:03	स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उतीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते.
12:13	अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.
12:17	कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.
12:22	या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
12:31	या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.
12:43	ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे. सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

Manali