LaTeX-Old-Version/C2/Mathematical-Typesetting/Marathi
View here for Reviewer's Checklist लेटेक – गिणती अकरजुळणी लेटेक वापरन मूलभूत गिणती अकर जुळणी करणयाचया पिशकणात आपले सवागत. तीन चौकटी तुमही पाहू शकता. मॅॅथस डॉट टेक ही मूळ फाईल आहे. दुसरी चौकट ही फाईल संकिलत करणयासाठी वापरली जाते. िनिमरत फाईल ही पीडीएफ वाचकात िदसते. हा वाचक पीडीएफ फाईल ची नवीनतम आवृती दाखवतो. आपण गिणतात वापरलया जाणाऱया गीक िचनहापासून सुरवात कर. आपलयाला डॉलर िचनह वापरन लेटेक ला आपण गिणती भाषा वापरत आहोत हे सागावे लागेल. उदा. आपण डॉलर अलफा वापरन अलफा दाखवू शकतो. संकिलत कर. तुमहाला अलफा िदसेल. याच पमाणे आपण बीटा, गमा डेलटा आिण इतर िचनहे दाखवू शकतो. आपण हे संकिलत करन काय होते ते पाहू. आशा सवर िचनहाची यादी तुमहाला लेटेक वरील पुसतकात िकवा इंटरनेटवर िमळू शकेल. यानंतर आपण गिणती संकलपनामधील िरकामया जागाबदल समजावून घेऊ. तयापूवी आपण हे खोडून टाकू. संकिलत कर. आपण अलफा ए आणणयासाठी काय करावे. अलफा ए किरता पयत कर. महणजेच अलफा गुिणले ए. अलफा ए देऊन पाहू. लेटेक तकार करते की अलफा ए हा न समजणारा अनुकम आहे. ते महणते की ही आजा समजत नाही. ही समसया सोडवणयासाठी मूळ फाईल मधे िरकामया जागाना परवानगी देणे आिण िनिमरत फाईलमधे तयाचया कडे दुलरक करणे आवशयक आहे. आधी यातून बाहेर पडू. पुनहा संकिलत कर. अलफा आिण ए याचा गुणाकार अलफा ए असा िदसतो. अशा पकारे आपण पािहले की मूळ फाईल मधे िरकाणया जागा आजाना एकमेकापासून वेगळे ठेवतात. या िरकामया जागा िनिमरतीत िदसत नाहीत. आपलयाला िनिमरतीत िरकामया जागा िदसावयात महणून काय करावे. आपलयाला लेटेक ला तसे सपष सागावे लागेल. उदाहरणाथर अलफा ितरपी रेघ िरकामी जागा ए. संकिलत कर, इथे िरकामी जागा िदसली. आपण िविवध लाबीची िरकामी जागा सोडू शकतो. उदाहरणासाठी पुढील ओळ पाहू. कयू यू ए डी ए मुळे िरकामी जागा िमळते. अलफा कयू ए डी ए मोठी िरकामी जागा े देत. या दोनही आजा एकितत कर. हे पहा मोठे झाले. आपण एच सपेस ही आजादेखील वापर शकतो, तयामुळे याहून अिधक जागा िमळेल. आपली इथली पिहली ओळ कशासाठी आहे? पिरचछेदाची सुरवात इथे आहे महणून. ही इथे हलवू. ठीक आहे. आता मी तुमहाला छोटी मोकळी जागा कशी सोडायची ते दाखवणार आहे. हे ितरकी रेघ-सवलपिवराम-ए याने साधय होते. इथे पहा. ितरकी रेघ- सवलपिवराम वापरन तयार झालेली छोटी जागा इथे अखेरीस िदसते. आता सामानय लेखन व गिणती लेखनामधील अकरपकारामधील बदल आपण पाह ु . हे इथे वयविसथत िदसू शकते आहे. लकात घया की आपलयाकडे इथे ए आहे आिण इथे िनिमरतीमधयेही ए आहे. तुमही इथे पािहलेत तर लकात येईल की या ए चा अकरपकार या ए पेका वेगळा आहे. वेगवेगळया चलाचा अकरपकार वेगळा ठेवणे ही चूक नवयाने ले टेक वापरणा-याची सामानय चूक आहे. याचया दुरसतीसाठी आपण हा ए डॉलर िचनहात ठेव. आता पहा, हा आिण तो अकरपकार ू एकसारखा झाला. या उणे िचनहासाठी सुधदा आपलयाला डॉलर िचनह वापरणे गरजेचे आहे. या साठी आपण हे काढून टाकू. आिण संकिलत कर. समजा आपण अलफा ए ऐवजी उणे अलफा ए िलिहले. हे पहा संकिलत कर. हे पहा की उणे िचनह एका छोटया आडवया रेघेसारखे िदसत आहे. हे नीट करणयासाठी आपण हे िचनह डॉलर िचनहाचया आत घेऊ. नाहीतर आपण असे कर. तुलना करता यावी महणून हे इथेच ठेवू आिण तयाची पत उणे िचनहासह इथे ठेव. हे उणे िचनह ू डॉलर िचनहात आहे. ले टेक िशकणाऱयाची ही चूक नेहमी होते. आहे. ही आडवी रेघ पुनहा वापरली जात नाही. अपुणाकािकरता वापरली जाते. संकिलत करा. गिणती संकेतासाठी हे आवशयक आता आपण फॅक ही आजा वापर. ही फॅक ए बी. यामुळे ए भािगले बी िदसू लागेल. इथलया आिण ए भािगले बी मधलया ए आिण बी चा आकार पहा. फॅक ही आजा िरकामया जागेने संपते, हा आजेत दोन िवधाने लागतात. ए हे पिहले िवधान अंश महणून घेतले जाते तर बी हे दूसरे िवधान छेद महणून वापरले जाते. आपण हे फॅक ए बी असे सािगतले तरी तयाला कळते, आपण मधे िरकामी जागा न सोडलयास तयाने योगय उतर िदले. ए आिण बी मधील िरकामया जागेने काही फरक पडला नाही. आपलयाला जर ए बी भािगले सी डी हवे असेल तर? लेटेक मधे यासाठी अशी िवधाने चौकटी कसात देतात. उदाहरणाथर आपण िलहू डॉलर फॅक एबी बाय सी डी हे पहा एबी भािगले सीडी इथे िदसू लागले. या चौकटी कसातील सवर काही एक िवधान महणून घेतले जाते. तयामुळे चौकटी कसात आपण अनेक जिटल िवधाने देउ शकतो. उदाहरणाथर एक अिधक फॅक एबी मग इथे फॅक सीडी बाय ए एफ हे बंद कर. आता इथे पहा. आपण इथे अिधक गुंतागुंतीचे िवधान बनवले आहे- एबी भािगले एक अिधक सीडी भािगल इएफ ही आजा सागते की पिहले िवधान एबी हे अंशसथानी आले पाहजे . एक अिधक सी डी भािगले इ एफ हे िवधान छेद महणून वापरणे आहे. हे वैिशषटय वापरन अितशय जिटल अशा िवधानाची अकरजुळणी करणे सोपे होते. आता आपण सबिसकपट आिण सुपरिसकपट हे पाहू, ए मुळे एकस ऑफ ए बनते. ए, हे खोडून टाकू. एकस अंडरसकोअर ए चा आकार गरजेपमाणे आपोआप लहान होतो. ए अंडरसकोअर एबी, डॉलर िचनह. आपलयाला एकस सब एबी हवे असेल तर आपली िनराशा होईल, आपलयाला केवळ एकस सब ए बी िमळेल. कारण सबिसकपट ही आजा एकच िवधान पहाते. ए हे िवधान ओळखले जाते . आपलयाला एबी हे संपूणर सबिसकपट हवे असेल तर आपण ते कसात देणे गरजेचे आहे. उदाहरणाथर आपण हे सवर कसात घेऊ. हे पहा हे असे झाले. सुपरिसकपट हे कॅरट िकवा वरची िदशा दाखवणारा बाण दाखवून बनते. उदाहरणाथर तुमहाला जर ए चा ितसरा घात दाखवायचा असेल तर िलहा एकस वरचा बाण तीन. सामानय संपादकामधये हे असे िदसेल, एकस वरचा बाण तीन. आपण डॉलर िचनह देऊ आिण संकिलत कर. पुनहा एकदा आपण कसाचा वापर करन आपलयाला एकस चा ितसरा घात िदसेल . सुपरिसकपट व सबिसकपट असलेली जिटल िवधाने बनवू शकतो. उदाहरणाथर एकस चा ितसरा घात, तयाचा ए वा घात आिण तयाचा दोन पूणाक पाच दशाशावा घात. यामुळे एकस चा या सवर संखयाइतका घात िदसेल. आता आपलयाला हा तीन नको आहे महणून तो इथून काढून टाकू. आता आपलयाला िदसेल एकस चा ए वा घात. आपण यातच सबिसकपट , बीटा, को सबिसकपट सी ई, हे सबिसकपट सबिसकपट संपवू. पुढली पायरी, डॉलर िचनह हे इथे असे िदसेल. एकस टू द पॉवर ए टू द पॉवर टू पॉइट फाइवह, सबिसकपट ही देऊ शकतो. सबिसकपट बीटा, को सी.ई. आता आपण सामानय िचनहाकडे वळू. संकिलत करा. आपण कोऱया पाटीपासून सुरवात कर. ए बरोबर बी, ए व बी समान नाहीत. हे पहा बी समान नाही. पुढचया ओळीवर जाऊ. ए बी पेका मोठा . ए बी पेका मोठा िकवा समान , ए गेटर दॅन बी . संकिलत करा. ए गेटर दॅन बी, ए गेटर दॅन ऑर इकवल टू बी, बी पेका बराच मोठा. तसेच तयापेका लहान िचनहासाठी. बी पेका लहान, ए बी पेका लहान िकवा समान , ए बी पेका बराच लहान. हे पहा, लेस दॅन ऑर इकवल टू, मच लेस दॅन बी. ए उजवा बाण बी , ए डावा बाण बी, ए डावा -उजवा बाण बी. उजवा बाण डावा बाण, डावा व उजवा बाण. आपण अजून काही घालू. ए बी वेळा. आता काय होते ते पाह. इथे ए ू बी वेळा िमळाले. ए अिधक सी डॉटस अिधक बी. ए सवलपिवराम एल डॉटस सवलपिवराम बी. ठीक आहे. सी डॉटस महणजे डॉटस् मधयभागी येतात. एल डॉटस मुळे डॉटस् खाली येतात. अशाच पकारे वही डॉटस् आिण डी डॉटस् बनवणे शकय आहे. आपण आय एन एफ टी वाय ही आजा वापरन अनंत हे िचनह बनवू शकतो. हे पहा ते िचनह. बेरजेसाठी सम ही आजा तयार करता येते. ही सम आजा पहा. समेशन िचनह. आपण यातही सुपरिसकपट आिण सबिसकपट वापर शकतो. आय बरोबर एक, वरचा बाण शंभर यामुळे सुपरिसकपट िमळेल. हे पहा आय ईकवलस वन थू हंडेड. असाच तुमही गुणाकारही दाखवू शकता. हे पाय चे िचनह पहा. आपण इंटीगल बनवू शकतो. आिण सबिसकपट वापरन बीटाचा दुसरा वगर. इंिटगल, सबिसकपट ए, सुपरिसकपट बीटा वगर. आता आपण मॅिटकस कडे वळूयात. आधी हे सवर काढून टाकू. हे संकिलत कर आिण पुनहा नवीन सुरवात कर. सवरपथम यासाठी आपलयाला यूज पॅकेज ए एम एस मॅथस ही आजा वापरावी लागेल. आपण वापरणार असलेलया काही अिधक आजा या पॅकेजमुळे िनिशत होतात. अॅॅमपरसँड महणजेच अँड चे िचनह या आजा अलग करणयासाठी वापरतात. आपण आता मॅिटकस बनवूया. सुरवात कर. मॅिटकस, ए, बी, मॅिटकस संपवू. इथे डॉलर िचनह देऊ. तुमहाला ए बी िदसेल. आता समजा आपलयाला यात दुसरी ओळ हवी आहे. ही दोन ितरकया रेघा वापरन तयार करता येईल. दोन ओळी या दोन ितरकया रेघानी एकमेकापासून वेगळया होतात. आपण आता महणू सी, डी ई. दुसऱया ओळीत तीन गोषी असतील हे पहा सी, डी ई. हे अशा पदतीने िलिहणे ही शकय आहे. पिहली ओळ, दुसरी ओळ, ितसरी ओळ, पिरणाम तोच राहील. समजा आपण इथे पी मॅिटकस िलिहले , तर हे िमळेल. बी मॅिटकस िलहून पाहू. हे पहा. अिधक जिटल मॅिटकस खालील पकारे बनवता येतात. हे काढून टाकू. माझयाकडे पूवरिनिमरत आजा आहे. ही इथे कॉपी पेसट कर. हे अगोदरचया संकलनात िदसले नाही कारण हे एंड डॉकयुमेट या आजेनतर होते. एंड डॉकयुमेट आजेनतरचया गोषी िवचारात घेतलया जात नाहीत. आपण आता अिधक जिटल बनवले . इथे चार ओळी आहे. पिहली ओळ ए बी अशी झेड पयरत आहे. दुसऱया ओळीत ए वगर, बी वगर असे झेड वगर पयरत आहे. ितसऱया ओळीत फकत वही डॉट िदसत आहे. चौथया ओळीत हे आहे. सामानयतः लेटेक आजा या केस सेनसेिटवह असतात. महणजे समजा मी हा बी कॅिपटल केला तर काय होईल ते पाहू. सामानयपणे लेटेक मधलया सवर आजा लोअर केस मधे असतात, आिण तया अपर केस मधे चालत नाहीत. िवंडोज ऑपरेिटंग िसिसटम मधे लेटेक वापरणाऱयानी हे लकात ठेवणे गरजेचे आहे. याच बरोबर आपले हे पिशकण संपले. लेटेक नवयाने वापरणाऱया लोकानी पतयेक बदलानंतर संकलन करन तो बदल सवीकाराहर आहे की नाही हे तपासणे आवशयक आहे. हे पिशकण पािहलयाबदल धनयवाद. मी चैताली आपली रजा घेते.
