Linux/C2/Basics-of-System-Administration/Marathi

Title of script: Basics of System Administration

Author: Manali Ranade

Keywords: Linux

Visual Clue	Narration
00:02	Linux च्या Basics of System Administration वरील ट्युटोरियल मध्ये आपले स्वागत.
00:09	ह्या ट्युटोरियलमध्ये आपण शिकणार आहोत.
00:13	adduser
00:14	su
00:16	usermod
0.17	userdel
00:18	id
00:19	du
00:20	df
00:22	ह्या ट्युटोरियलमध्ये आपण Ubuntu Linux 10.10चा वापर करणार आहोत.
00:27	पूर्वतयारीसाठी कृपया General Purpose Utilities in Linux हे ट्युटोरियल समजून घ्या.
00:35	जे ह्याच संकेतस्थळावर उपलब्ध आहे.
00:39	दाखविलेल्या कमांडस् कार्यान्वित करण्यासाठी तुम्हाला Admin access असणे आवश्यक आहे.
00:47	प्रथम आपण नवीन user कसा बनवायचा ते पाहू.
00:53	'adduser' ही कमांड नव्या user चे login, authentication सहित तयार करते.
01:01	आपण sudo ह्या कमांडच्या मदतीने कुठलेही user account समाविष्ट करू शकतो.
01:06	sudo कमांड बद्दल आपण अधिक माहिती करून घेऊ.
01:11	sudo कमांडमुळे Administrative user ला super user म्हणून कमांड कार्यान्वित करता येतात.
01:19	sudo ह्या कमांडमधे अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत. ह्या ट्युटोरियलमध्ये आपण हे पर्याय समजून घेणार आहोत.
01:27	आता आपण नवीन user कसा बनवायचा ते शिकू.
01:32	कीबोर्डवरील Ctrl, Alt आणि T ही बटणे एकत्रितपणे दाबून टर्मिनल उघडा.
01:45	येथे मी टर्मिनल आधीपासूनच उघडून ठेवले आहे.
01:49	येथे “sudo space adduser” ही कमांड टाईप करून एंटर दाबा.
01:58	आपल्याला पासवर्ड विचारला जाईल.
02:01	येथे Admin हा पासवर्ड देऊन आपण एंटर की दाबा.
02:07	आपण टर्मिनलवर टाईप केलेला पासवर्ड आपल्याला दिसत नाही.
02:11	त्यामुळे आपण पासवर्ड काळजीपूर्वक टाईप करणे आवश्यक आहे.
02:16	हे करून झाले की adduser:only one or two names allowed हा संदेश दर्शवेल.
02:27	आता आपण duck नामक नवे युजर अकाउंट तयार करू.
02: 34	कमांड टाईप करा.
02:36	sudo space adduser space duck आणि एंटर करा.
02:45	आपण duck नामक नवा user तयार केला आहे.
02:49	नवीन user बनवण्याच्या प्रक्रियेत त्या userसाठी वेगळी होम डिरेक्टरी तयार होते.
02:58	कृपया लक्ष द्या. duck ह्या userसाठी आपल्याकडे नव्या पासवर्डची मागणी होईल.
03:05	तुमच्या आवडीचा पासवर्ड टाईप करा. येथे मी duck हा पासवर्ड टाईप करून एंटर दाबत आहे.
03:17	कृपया तोच पासवर्ड पुन्हा टाईप करा.
03:20	सुरक्षिततेच्या कारणासाठी आणि खात्री करून घेण्यासाठी म्हणून पासवर्डची दोन वेळा विचारणा केली गेली.
03:26	आता नवीन user साठी आपला पासवर्ड अपडेट झाला आहे.
03:31	इथे आपल्याला इतरही माहिती विचारली जाते.
03:35	परंतु आत्तापुरते आपण Full name समोर duck एंटर करूया आणि इतर सर्व माहिती एंटर चे बटण दाबून रिकामी ठेवा.
03:46	एंटर दाबा.
03:47	आपण कीबोर्डवरील y हे बटण दाबून आपण ह्याची खात्री देऊया.
03:51	ह्यामुळे दिलेली माहिती योग्य असल्याची खात्री होते.
03:55	आता user अकाऊंट तयार झाले का हे तपासू.
04:00	त्यासाठी command prompt वर टाईप करा.
04:04	ls space slash home
04:09	आणि एंटर दाबा.
04:11	home फोल्डरमधील user ची यादी दर्शविण्यासाठी ls कमांड वापरतात.
04:17	आणि येथे आपला नवा duck नामक user तयार झाला आहे.
04:23	आपण पुन्हा स्लाईडस् वर जाऊ या.
04:26	आता पुढील कमाड आहे su
04:30	su चा अर्थswitch user
04:34	चालू user वरून दुस-या user वर जाण्यासाठी ह्या कमांडचा उपयोग होतो.
04:39	आता आपण टर्मिनल वर जाऊ.
04:43	टर्मिनलवर ही कमांड टाईप करूया.
04:45	su space hyphen space duck आणि एंटर दाबा.
04:53	आपल्याला पासवर्ड विचारला जाईल.
04:56	आपण user duck साठी पासवर्ड टाईप करूया. जो duck हाच आहे.
05:04	कृपया लक्षात घ्या, टर्मिनल आपल्या current user वरून दुस-या user वर गेला आहे. म्हणजे येथे आता आपण duck वर गेलो आहोत.
05:14	ह्या user मधून logout करण्यासाठी टाईप करा.
05:17	logout आणि एंटर दाबा.
05:22	आता आपण duck ह्या current user च्या टर्मिनलवरून logout झालो आहोत आणि आपण आधीच्या userअकाऊंट वर म्हणजेच येथे vinhai वर गेलो आहोत.
05:31	आता आपण usermod ही कमांड दाबूया.
05:35	usermod कमांडमुळे
05:37	super user किंवा root user ला इतर user अकाऊंटसच्या सेटींग मध्ये बदल करता येतात जसे की,
05:46	पासवर्ड बदलणे, पासवर्ड न ठेवणे.
05:50	user अकाऊंट कधी डिसेबल होणार ह्याची तारीख दर्शविणे.
05:55	आपण ह्या कमांडस वापरून बघू या.
05:57	त्यासाठी आपण पुन्हा टर्मिनलवर जाऊ .
05:59	duck user अकाऊंट बंद करण्याची तारीख कशी सेट करायची ते आपण बघू.
06:05	येथे command prompt वर टाईप करा.
06:09	sudo space usermod space hyphen e space 2012 hyphen 12 hyphen 27 space duck
06:33	आणि एंटर करा.
06:37	hyphen e ह्या पर्यायाच्या सहाय्याने आपण user अकाउंटची कमांड मध्ये दर्शवलेली Expiry date सेट केली आहे.
06:46	अशा प्रकारे आपण duck ह्या USER अकाऊंटची एक्सपायरी डेट सेट केली आहे.
06:52	आता आपण uid आणि gid ह्या कमांडस बद्दल चर्चा करू.
06:57	'id command' वापरून सर्व युजर आणि ग्रुपची ओळख तपासून बघता येते.
07:04	id space hyphen u ह्या कमांडच्या सहाय्याने आपल्याला युजरची ओळख करून घेता येते.
07:12	ग्रुप युजरची ओळख करून घेण्यासाठी id space hyphen g ह्या कमांडचा उपयोग होतो.
07:20	आता आपण हे करून पाहू.
07:22	टर्मिनलवर टाईप करा.
07:25	id आणि एंटर दाबा.
07:29	आता आपल्याला सिस्टीमवर आपण वापरत असलेले User IDs आणि Group IDs दिसत आहेत.
07:37	केवळ user id साठी hyphen u ह्या पर्यायाचा उपयोग होतो.
07:43	चला, कमांड टाईप करू या. id space hyphen u
07:49	आणि एंटर दाबा.
07:50	आता आपल्याला केवळ युजरच्या IDs दिसतील.
07:55	परंतु आपल्याला तर ह्या युजरची नावे जाणून घ्यायची असतील तर?
08:00	हे जाणून घेण्यासाठी टर्मिनलवर टाईप करा.
08:02	id space hyphen n space u आणि एंटर दाबा.
08:13	आता आपल्याला युजर IDs ऐवजी त्यांची नावे दिसतील.
08:20	आता आपण Group IDs च्या कमांडस् बद्दल जाणून घेऊ.
08:24	id space hyphen g टाईप करा.
08:29	येथे आपण Group IDs बघू शकतो.
08:32	जर आपल्याला चालू user चे सर्व ग्रुपIDs बघायचे असल्यास टाईप करा.
08:38	id space hyphen capital G आणि एंटर दाबा.
08:46	कृपया लक्ष द्या की आपण G हे कॅपिटल लेटर टाईप केले आहे.
08:50	तुम्ही स्वतः आलेले आऊटपुट बघू शकता.
08:53	आता आपण user अकाऊंट कसे डिलीट करायचे ते पाहू.
08:57	त्यासाठी userdel ह्या कमांडचा उपयोग करा.
09:00	आपण userdel ह्या कमांडच्या सहाय्याने एखादे user अकाऊंट कायमस्वरूपी डिलीट करू शकतो.
09:07	आपण हे टर्मिनलवर करून बघू.
09:09	इथे sudo space userdel space hyphen r space duck असे टाईप करा.
09:22	आपण येथे hyphen r हा पर्याय वापरला आहे.
09:25	ह्यामुळे ह्या user बरोबर त्याची होम डिरेक्टरी देखील काढून टाकली जाणार आहे.
09:30	एंटर दाबा आणि निरीक्षण करा.
09:34	आता duck हा user डिलीट झाला आहे.
09:38	हे टाईप करून तपासून बघा.
09:41	ls space slash home आणि एंटर दाबा.
09:47	आपल्याला दिसेल की duck नामक user अकाऊंट डिलीट झाला आहे.
09:53	आता आपण पुन्हा स्लाईडस् वर जाऊ या.
09:56	Linux System Adminstration मध्ये df आणि du सारख्या काही उपयोगी कमांडस आहेत.
10:03	df कमांड डिस्क वरील रिकाम्या जागेबद्दल माहिती देते.
10:08	आणि du कमांड फाईल ने वापरलेल्या जागेची माहिती देते.
10:13	कृपया Assignment म्हणून ह्या दोन्ही कमांडस् वापरून तुम्ही त्याचे आऊटपुट शोधा.
10:19	आपण आता टर्मिनलवर जाऊया आणि df कमांड सोबत वापरले जाणारे काही पर्याय बघूया.
10:26	कृपया df space hyphen h टाईप करून एंटर दाबा.
10:33	याने फाईल सिस्टीमचा आणि त्यातील जागेचा आकार दिसेल.
10:38	ही mounted space वाचण्यास सोयीच्या पद्धतीने दाखवली जाते.
10:46	आता आपण du या कमांडसोबत काही पर्याय वापरून पाहू.
10:50	आता मी असे समजते की तुम्ही तुमच्या होम फोल्डरमध्ये काही टेक्स्ट फाईल्स बनवल्या आहेत.
10:57	जर नसतील तर कृपया General purpose utilities in Linux हे ट्युटोरियल बघा.
11:04	ह्या कमांड दाखवण्यासाठी मी काही टेक्स्ट फाईल्स तयार करून ठेवल्या आहेत.
11:11	होम फोल्डरवर जाण्यसाठी टर्मिनलवर टाईप करा.
11:15	cd space slash home आणि एंटर दाबा.
11:20	मग du space hyphen s space astrix dot txt असे टाईप करून एंटर दाबा.
11:33	ही कमांड आपल्याला डिरेक्टरी मध्ये उपलब्ध असलेल्या टेक्स्ट फाईल्स आणि त्यांचा आकार ह्या बद्दलची माहिती दर्शवेल.
11:43	Assignment म्हणून command prompt वर टाईप करा.
11:47	du space hyphen ch space astrix dot txt आणि बघा काय होते ते.
11:59	आपण पुन्हा स्लाईडवर जाऊ या.
12:01	आपण काय शिकलो ते थोडक्यात.
12:03	adduser ने नवा user बनतो.
12:06	su ने user बदलता येतो.
12:09	usermod ने अकाऊंट सेटींग्ज बदलता येतात.
12:12	Userdel ने user अकाऊंट डिलीट होतो.
12:15	id कमांडने user आणि group ids ची माहिती मिळते.
12:20	df कमांडने फाईल सिस्टीमचा आकार व जागेची उपलब्धता समजते.
12:24	du कमांडने फाईलने वापरलेली जागा समजते.
12:27	अशा प्रकारे आपण ह्या ट्युटोरियलच्या अंतिम टप्प्यात पोहोचलो आहोत.
12:33	प्रकल्पाची माहिती दिलेल्या लिंकवर उपलब्ध आहे.
12:37	*ज्यामध्ये तुम्हाला ह्या प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल.
12:40	*जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता.
12:44	*Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते.परीक्षा उतीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते. अधिक माहितीसाठी कृपया संकेतस्थळाला भेट द्या.
12:53	*"स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे. यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
13:03	*यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे.
13:08	*ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून
13:12	मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते . सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

PoojaMoolya, Pratik kamble, Ranjana, Sneha