ExpEYES/C3/Characteristics-of-Sound-Waves/Marathi

From Script | Spoken-Tutorial
Revision as of 15:31, 2 March 2017 by PoojaMoolya (Talk | contribs)

Jump to: navigation, search
Time Narration
00:01 नमस्कार. Characteristics of Sound Waves वरील पाठात आपले स्वागत.
00:08 या पाठात आपण शिकणार आहोत:

ध्वनि लहरी तयार करणे, ध्वनि स्त्रोतांचा फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स

ध्वनीचा वेग मोजणे, ध्वनि लहरींचा इंटरफिअरन्स आणि बीटस, ध्वनि स्त्रोताचे बलपूर्वक आंदोलन.

00:29 तसेच: Xmgrace प्लॉटस, फोरियर ट्रान्सफॉर्म्स आणि आपल्या प्रयोगाच्या विद्युत मंडलाची आकृती बघणे.
00:38 ह्या पाठासाठी वापरणार आहोत:ExpEYES वर्जन 3.1.0, उबंटु लिनक्स OS वर्जन 14.10
00:49 या पाठासाठी तुम्हाला ExpEYES Junior च्या इंटरफेसची ओळख असावी. नसल्यास संबंधित पाठांसाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या.
01:01 प्रथम ध्वनिच्या व्याख्येपासून सुरूवात करू. ध्वनि म्हणजे दाब आणि विस्थापनाची ऐकू येतील अशी पसरणारी यांत्रिक कंपने.
01:13 याच्या प्रसारासाठी माध्यमाची गरज असते. हे माध्यम हवा, पाणी किंवा कोणत्याही धातूचा पृष्ठभाग असू शकतो.
01:22 या पाठात ध्वनि लहरींचे गुणधर्म दाखवणारे अनेक प्रयोग आपण करणार आहोत.
01:30 ध्वनि लहरींची वारंवारता दाखवणारा प्रयोग करू.
01:35 या प्रयोगात ग्राऊंड (GND) हे Piezo buzzer(PIEZO) ला जोडले आहे.

Piezo buzzer(PIEZO) हा SQR1 ला जोडला आहे.

01:44 मायक्रोफोन (MIC) हा A1 ला जोडला आहे. येथे Piezo buzzer(PIEZO) हा ध्वनीचा स्त्रोत आहे.

ही विद्युत मंडलाची आकृती आहे.

01:55 प्लॉट विंडोवर रिझल्ट पाहू.
01:59 प्लॉट विंडोवर Setting Square waves खाली 3500Hz एवढी वारंवारता सेट करा.
02:07 SQR1 च्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा. SQR1 ची वारंवारता 3500Hz वर सेट केली आहे. डिजीटाईज्ड ध्वनितरंग तयार होईल.
02:20 वेवफॉर्म बदलण्यासाठी वारंवारतेचा स्लायडर हलवा.
02:27 SQ1 वर क्लिक करून CH2 वर ड्रॅग करा. SQ1 चा इनपुट डेटा CH2 ला प्रदान केला आहे. स्क्वेअर वेव तयार होईल.
02:40 आकुंचन आणि प्रसरण सेट करण्यासाठी mSec/div हा स्लायडर ड्रॅग करा.
02:48 CH2 वर क्लिक करून FIT वर ड्रॅग करा. SQ1 चा विद्युतदाब आणि वारंवारता उजव्या बाजूला दाखवली जाईल.
02:59 ध्वनि लहरी सेट करण्यासाठी वारंवारतेचा स्लायडर हलवा.
03:04 Piezo buzzer द्वारे निर्माण झालेल्या ध्वनि लहरी काळ्या रंगाने दाखवल्या आहेत.
03:10 Piezo buzzer पासून MIC जवळ किंवा दूर नेल्यास तरंगांची एँप्लीट्युड अनुक्रमे जास्त किंवा कमी होईल.
03:19 आता Piezo buzzer चा फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स पाहू.
03:24 प्लॉट विंडोवरील EXPERIMENTS वर क्लिक करा. सिलेक्ट एक्सप्रिमेंटची सूची उघडेल. सूचीमधील Frequency Response वर क्लिक करा.
03:39 ऑडियो फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स कर्व्ह आणि स्किमॅटिक या विंडो उघडतील. स्किमॅटिक विंडो या प्रयोगाच्या विद्युत मंडलाची आकृती दाखवेल.
03:52 ऑडियो फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स कर्व्ह या विंडोवरील START वर क्लिक करा.
03:59 Piezo buzzer चा फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स सेट केला आहे. 3700Hz वर सर्वाधिक एँप्लीट्युडचा फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स आहे.
04:11 त्याच विंडोवरील ग्रेस बटणावर क्लिक करा. फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स कर्व्ह दाखणारी ग्रेस विंडो उघडेल.
04:22 आता ध्वनीच्या स्त्रोताचा वेग मोजू.
04:27 प्लॉट विंडोवरील EXPERIMENTS वर क्लिक करा. सिलेक्ट एक्सप्रिमेंटची सूची उघडेल. सूचीमधील Velocity of Sound वर क्लिक करा.
04:41 EYES Junior: Velocity of Sound आणि स्किमॅटिक या दोन विंडो उघडतील. स्किमॅटिक विंडो या प्रयोगाच्या विद्युत मंडलाची आकृती दाखवेल.
04:55 EYES Junior: Velocity of Sound या विंडोवरील Measure Phase वर क्लिक करा.
05:02 MIC आणि Piezo buzzer मधील अंतर बदलून वेगवेगळ्या फेज व्हॅल्यूज मिळवू शकतो.
05:11 वेगवेगळ्या फेज व्हॅल्यूज मिळवण्यासाठी Measure Phase वर क्लिक करा.
05:16 वेगवेगळ्या फेज व्हॅल्यूज मधून ध्वनीचा वेग मोजण्यासाठी 178deg आणि 106deg चा वापर करू.
05:28 या व्हॅल्यूज Piezo हे MIC च्या जवळ आणि 2 सेमी लांब ठेवून मिळवू शकतो.
05:37 अचूक परिणाम मिळवण्यासाठी MIC आणि Piezo buzzer एकाच अक्षावर ठेवल्याची खात्री करा.
05:45 ध्वनीचा वेग मोजण्यासाठी आपल्याकडे हे सूत्र आहे. प्रयोगाद्वारे 350m/sec हा ध्वनीचा वेग मिळवला आहे.
05:59 असाईनमेंट म्हणून ध्वनीची वेवलेंथ काढा. λ= v/f हे सूत्र वापरा.
06:09 आता आपण बघू: इंटरफिअरन्स, बीटस्, Xmgrace प्लॉट आणि दोन ध्वनि स्त्रोतांचा फोरियर ट्रान्सफॉर्म.
06:20 या प्रयोगात ग्रेस प्लॉटस दाखवण्यासाठी,
06:23 तुमच्या सिस्टीमवर: python-imaging-tk, grace, scipy आणि python-pygrace इन्स्टॉल केल्याची खात्री करा.
06:34 या प्रयोगात ध्वनीचे स्त्रोत म्हणून दोन Piezo buzzers वापरले आहेत.
06:41 या प्रयोगात Piezo 1 हे SQR1 आणि ग्राऊंड (GND) ला जोडले आहे. Piezo 2 हे SQR2 आणि ग्राऊंड (GND) ला जोडले आहे. ही विद्युत मंडलाची आकृती आहे.
06:56 प्लॉट विंडोवर रिझल्ट पाहू.
07:00 प्लॉट विंडोवर 3500Hz एवढी वारंवारता सेट करा.
07:06 SQR1 आणि SQR2 च्या चेकबॉक्सेसवर क्लिक करा. SQR1 आणि SQR2 ची वारंवारता “3500Hz” वर सेट केली आहे.
07:20 डिजिटाईज्ड ध्वनि लहरी तयार होईल.
07:24 वेवफॉर्म बदलण्यासाठी वारंवारतेचा स्लायडर हलवा.
07:29 EXPERIMENTS वर क्लिक करा. Interference of Sound पर्याय निवडा.

EYES: Interference of Sound ही विंडो उघडेल.

07:39 विंडोमधे खालच्या बाजूला NS म्हणजेच, नंबर ऑफ सँपल्सची व्हॅल्यू बदलून 1000 करा.
07:48 SQR1 आणि SQR2 च्या चेकबॉक्सेस वर क्लिक करा. START वर क्लिक करा. Interference पॅटर्न दिसेल.
08:00 आता Xmgrace वर क्लिक करा. ग्रेस पॅटर्न दाखवणारी नवी विंडो उघडेल.
08:08 आता Beats पॅटर्न पाहू.
08:11 EXPERIMENTS वर क्लिक करा Interference of Sound पर्याय निवडा.

EYES: Interference of Sound ही विंडो उघडेल.

08:20 विंडोच्या खालच्या भागातील SQR1 आणि SQR2 च्या चेकबॉक्सेसवर क्लिक करा.
08:28 START वर क्लिक करा. Beats पॅटर्न तयार झालेला दिसेल.
08:33 आता Xmgrace वर क्लिक करा. ग्रेस पॅटर्न दाखवणारी नवी विंडो उघडेल.
08:42 FFT वर क्लिक करा. Fourier Transform दाखवणारी नवी विंडो उघडेल.
08:49 Fourier Transform बद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी कृपया या वेबपेजला भेट द्या.

https://en.wikipedia.org/wiki/Fourier_transform.

08:55 कमी वारंवारतेच्या ध्वनि लहरी दाखवण्यासाठी हा प्रयोग करू. ही विद्युत मंडलाची आकृती आहे.
09:03 EXPERIMENTS वर क्लिक करा. Interference of Sound पर्याय निवडा.

EYES: Interference of Sound ही विंडो उघडेल.

09:13 विंडोच्या खालच्या भागात SQR1 ची व्हॅल्यू 100 वर सेट करून त्याच्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
09:21 START वर क्लिक करा. कमी एँप्लीट्युडची वेव दाखवली जाईल.
09:29 Fourier Transform चा ग्रेस प्लॉट मिळवण्यासाठी FFT वर क्लिक करा.
09:34 थोडक्यात,
09:36 या पाठात आपण शिकलो: ध्वनि लहरी तयार करणे, ध्वनि स्त्रोतांचा फ्रिक्वेन्सी रिस्पॉन्स

ध्वनीचा वेग मोजणे , ध्वनि लहरींचा इंटरफिअरन्स आणि बीटस

ध्वनि स्त्रोताचे बलपूर्वक आंदोलन.

09:56 तसेच आपण पाहिले: Xmgrace प्लॉटस, फोरियर ट्रान्सफॉर्म्स आणि आपल्या प्रयोगाच्या विद्युत मंडलाची आकृती.
10:04 असाईनमेंट म्हणून - आवाजाचा धमाका ग्रहण करणे. सूचना: घंटा किंवा टाळी ध्वनीचा स्त्रोत म्हणून वापरा. ही विद्युत मंडलाची आकृती आहे.
10:15 या व्हिडिओमधे तुम्हाला स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. जर तुमच्याकडे चांगली बँडविड्थ नसेल व्हिडिओ डाऊनलोड करून बघा.
10:24 प्रॉजेक्ट टीम, Spoken Tutorials च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते. विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते. अधिक माहितीसाठी कृपया आम्हाला लिहा.
10:32 स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
10:40 हे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज .... यांनी दिला आहे. सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

Manali, PoojaMoolya