Linux/C2/Basics-of-System-Administration/Kannada

Time	Narration
00:02	ನಮಸ್ತೆ, ಬೇಸಿಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ ಇನ್ ಲಿನಕ್ಸ್ ಎಂಬ ಟ್ಯುಟೋರಿಯಲ್ ಗೆ ನಿಮಗೆ ಸ್ವಾಗತ.
00:09	ಈ ಟ್ಯುಟೋರಿಯಲ್ ನಲ್ಲಿ ನಾವು ಕೆಳಗಿರುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲಿದ್ದೇವೆ.
00:13	Adduser
00:14	Su
00:16	Usermod
00:17	Userdel
00:18	Id
00:19	Du
00:20	Df ಇತ್ಯಾದಿ.
00:22	ನಾನು ಉಬಂಟು 10.10 ಎಂಬ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ.
00:27	ಪೂರ್ವಸಿದ್ಧತೆಗಾಗಿ ದಯವಿಟ್ಟು ‘General Purpose Utilities in Linux’ ಎಂಬ ಪಾಠವನ್ನು ನೋಡಿ.
00:35	ಅದು ಈ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.
00:39	ಈ ಮೊದಲು ಹೇಳಿರುವ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲು ಅಡ್ಮಿನ್ ಪ್ರವೇಶವಿರಬೇಕು.
00:47	ಈಗ ಮೊದಲಿಗೆ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂದು ಕಲಿಯೋಣ.
00:53	‘adduser’ ಎಂಬ ಆದೇಶವು ದೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ಲಾಗಿನ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ.
01:01	ನಾವು ‘sudo’ ಆದೇಶದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಯಾವುದಾದರೂ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಬಹುದು.
01:06	ಈಗ ನಾನು ‘sudo’ ಆದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತೇನೆ.
01:11	‘sudo’ ಎಂಬ ಆದೇಶವು ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಟೀವ್ ಯೂಸರ್ ಗೆ ಸೂಪರ್ ಯೂಸರ್ ನಂತೆ ಆದೇಶವನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
01:19	‘sudo’ ಎಂಬ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ವಿಕಲ್ಪಗಳಿವೆ. ನಾವು ಅವುಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪಾಠಗಳಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯೋಣ.
01:27	ಈಗ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ಹೇಗೆ ರಚಿಸುವುದೆಂದು ತಿಳಿಯೋಣ.
01:32	ಕೀಬೋರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿ Ctrl, Alt, t ಎಂಬ ಮೂರನ್ನೂ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಒತ್ತುವುದರ ಮೂಲಕ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ತೆರೆಯಿರಿ.
01:45	ನಾನು ಈಗಾಗಲೇ ಟರ್ಮಿನಲ್ ತೆರೆದಿದ್ದೇನೆ.
01:49	ಇಲ್ಲಿ ‘sudo space adduser’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ Enter ಒತ್ತಿ.
01:58	ಆಗ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಕೇಳುತ್ತದೆ.
02:01	ಇಲ್ಲಿ ನಾನು ಅಡ್ಮಿನ್ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಕೊಟ್ಟು enter ಒತ್ತುತ್ತೇನೆ.
02:07	ಕೊಟ್ಟ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಅದೃಶ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ.
02:11	ಹಾಗಾಗಿ ನಾವು ಜಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಪಾಸ್ವರ್ಡ ಅನ್ನು ಬರೆಯಬೇಕು.
02:16	ಯಾವಾಗ enter ಒತ್ತುತ್ತೇವೆಯೋ ಆಗ “adduser: Only one or two names allowed” ಎಂಬ ಮೆಸೆಜ್ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
02:27	ಈಗ ‘duck’ ಹೆಸರಿನ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸೋಣ.
02:34	ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಆದೇಶವನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ :-
02:36	‘sudo space adduser space duck’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ Enter ಒತ್ತಿ.
02:45	ಈಗ ನಾವು ‘duck’ ಹೆಸರಿನ ಯೂಸರ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದೆವು.
02:49	ಹೀಗೆ, ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ರಚಿಸುವಾಗ ಯೂಸರ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ‘home’ ಡೈರಕ್ಟರಿಯು ತಾನಾಗಿಯೇ ರಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ.
02:58	ಈಗ ಗಮನಿಸಿ, ‘duck’ ಎಂಬ ಯೂಸರ್ ಗೆ ಹೊಸ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಕೇಳುತ್ತದೆ.
03:05	ನಿಮ್ಮಿಷ್ಟದ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ, ನಾನಂತು ‘duck’ ಎಂದು ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, Enter ಒತ್ತಿ.
03:17	ದಯವಿಟ್ಟು ಹೊಸ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಪುನಃ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ.
03:20	ಹೀಗೆ, ಸುರಕ್ಷಾ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಹಾಗೂ ದೃಢೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಕೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
03:26	ಈಗ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ನ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಅಪ್ಡೇಟ್ ಆಯಿತು.
03:31	ನಾವಿಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಕೇಳಲ್ಪಡುತ್ತೇವೆ.
03:35	ಆದರೆ, ಸಮಯದ ಅಭಾವದಿಂದ ನಾನು ಕೇವಲ ‘Full Name’ ಗಾಗಿ ‘duck’ ಎಂದು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಿ ಉಳಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು enter ಒತ್ತುವುದರಿಂದ ಖಾಲಿ ಬಿಡುತ್ತೇನೆ.
03:46	Enter
03:47	ನಾನು ‘y’ ಎಂದು ಒತ್ತುವುದರ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ದೃಢೀಕರಿಸುತ್ತೇನೆ.
03:51	ಇದು ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಗಳೂ ಸರಿಯಾಗಿವೆ ಎಂದು ದೃಢೀಕರಿಸಲು ಇದೆ.
03:55	ಈಗ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ರಚಿತವಾಗಿದೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸೋಣ.
04:00	ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ದಯವಿಟ್ಟು ಕಮಾಂಡ್ ಪ್ರಾಂಪ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ
04:04	‘ls space /(slash) home’
04:09	ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ enter ಒತ್ತಿ.
04:11	Home folder ನಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಯೂಸರ್ ಗಳಿದ್ದಾವೆಂದು ತೋರಿಸಲು ‘ls’ ಎಂಬ ಆದೇಶವು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.
04:17	ಹಾಗೂ, ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ರಚಿಸಿದ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ‘duck’ ಇಲ್ಲಿದೆ.
04:23	ಈಗ ಸ್ಲೈಡ್ ಗೆ ತೆರಳುತ್ತೇನೆ.
04:26	ಈಗ ಇನ್ನೊಂದು ಆದೇಶವಿದೆ, ‘su’ ಎಂದು.
04:30	‘su’ ಎಂಬ ಆದೇಶವು ‘Switch User’ ಗಾಗಿ ಇದೆ.
04:34	ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಇರುವ ಯೂಸರ್ ಇಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಯೂಸರ್ ಗೆ ಹೋಗಲು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
04:39	ಈಗ terminal ಗೆ ಹೋಗೋಣ.
04:43	ಇಲ್ಲಿ ಆದೇಶವನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡೋಣ :-
04:45	‘su space hyphen space duck’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ Enter ಒತ್ತಿ.
04:53	ಈಗ ಅದು ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಕೇಳುತ್ತದೆ.
04:56	ನಾನಿಲ್ಲಿ duck ಎಂಬ ಯೂಸರ್ ನ ಪಾಸ್ವರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಅದು ‘duck’ ಎಂದೇ ಆಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.
05:04	ದಯವಿಟ್ಟು ಗಮನಿಸಿ, terminal ಎಂಬುದು ಹಳೆಯ ಯೂಸರ್ ನಿಂದ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ಗೆ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆ ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ‘duck’ ಆಗಿದೆ.
05:14	ಈ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ನಿಂದ ಹೊರಬರಲು :-
05:17	‘logout’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ enter ಒತ್ತಿ.
05:22	ಈಗ terminal ‘duck’ ಎಂಬ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ನಿಂದ ಲಾಗ್ ಔಟ್ ಆಗಿ ‘vinhai’ ಎಂಬ ಹಳೆಯ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ಗೆ ತೆರಳಿದೆ.
05:31	ಈಗ ‘usermod’ ಎಂಬ ಆದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ.
05:35	‘usermod’ ಎಂಬ ಆದೇಶವು
05:37	ಸೂಪರ್ ಯೂಸರ್ ನನ್ನು ಅಥವಾ ರೂಟ್ ಯೂಸರ್ ನನ್ನು ಬೇರೆ ಯೂಸರ್ ಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಕ್ಷಮವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
05:46	ಉದಾಹರಣೆಗೆ- ‘password’ ಎಂಬುದನ್ನು ‘no password’ ಅಥವಾ ‘empty password’ ಎಂದು ಪರಿವರ್ತಿಸಲು,
05:50	ಮತ್ತು ಯಾವ ದಿನಾಂಕದಲ್ಲಿ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ಅನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತೇವೆಯೋ ಆ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಇತ್ಯಾದಿ.
05:55	ಈಗ ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ನೋಡೋಣ.
05:59	ಈಗ ನಾನು duck ಹೆಸರಿನ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ನ ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ಹೇಗೆ ನೋಡುವುದೆಂದು ತೋರಿಸುತ್ತೇನೆ.
06:05	ಕಮಾಂಡ್ ಪ್ರಾಂಪ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ -
06:09	sudo space usermod space –(hyphen) e space 2012 –(hyphen) 12 –(hyphen)27 space duck ಎದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ
06:33	enter ಒತ್ತಿ.
06:37	ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿನ –e ಎಂಬ ವಿಕಲ್ಪದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ನ ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕವು ನಿಶ್ಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ.
06:46	ಈಗ ನೀವು duck ಎಂಬ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ಗೆ ಕೊನೆಯ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದೀರಿ.
06:52	ಈಗ ‘uid’ ಮತ್ತು ‘gid’ ಎಂಬ ಆದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ.
06:57	‘id - command’ ಎಂಬ ಆದೇಶವನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಯೂಸರ್ ಗಳ ಮತ್ತು ಗ್ರುಪ್ ಗಳ ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
07:04	ಯೂಸರ್ ಗಳ ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಯನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಾವು ‘id space – (hyphen) u’ ಎಂಬ ಆದೇಶವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತೇವೆ.
07:12	ಗ್ರುಪ್ ನ ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಯನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಾವು ‘id space – (hyphen) g’ ಎಂಬ ಆದೇಶವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತೇವೆ.
07:20	ಈಗ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡೋಣ.
07:22	ಟರ್ಮಿನಲ್ ನಲ್ಲಿ 'id' ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡೋಣ :-
07:25	ಹಾಗೂ enter ಒತ್ತೋಣ.
07:29	ಈಗ ನಾವು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಿಸ್ಟಮ್ ನಲ್ಲಿನ ಯೂಸರ್ ಐಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಗ್ರುಪ್ ಐಡಿ ಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.
07:37	ಕೇವಲ ಯೂಸರ್ ಐಡಿ ಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು‘– (hyphen)u’ ಎಂಬ ಆದೇಶವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತೇವೆ.
07:43	ಈಗ ‘id space –(hyphen)u’ ಎಂದು ಆದೇಶವನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ,
07:49	enter ಒತ್ತಿ.
07:50	ಈಗ ನಾವು ಕೇವಲ ಯೂಸರ್ ಐಡಿ ಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆ.
07:55	ಆದರೆ ನಾವು ಯೂಸರ್ ನ ಹೆಸರನ್ನು ತಿಳಿಯಬೇಕಿದಲ್ಲಿ ಏನು ಮಾಡುವುದು?
08:00	ಹೆಸರನ್ನಿ ತಿಳಿಯಲು,
08:02	ಟರ್ಮಿನಲ್ ನಲ್ಲಿ ‘id space –(hyphen)n space –(hyphen)u’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ enter ಒತ್ತಿ.
08:13	ಈಗ ನಾವು ಯೂಸರ್ ಐಡಿ ಯ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.
08:20	ಈಗ ಗ್ರುಪ್ ಐಡಿ ಗಾಗಿ ಆದೇಶವನ್ನು ಕಲಿಯೋಣ.
08:24	ಈಗ ‘id space –(hyphen)g’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ.
08:29	ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಗ್ರುಪ್ ಐಡಿ ಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.
08:32	ನಮಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರುಪ್ ಗಳ ಐಡಿ ಯನ್ನು ನೋಡಲು,
08:38	‘id space –(hyphen) (ದೊಡ್ಡ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ)G’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ enter ಒತ್ತಿ.
08:46	ನಾನು G ಎಂದು ದೊಡ್ಡ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲೇ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆಂದು ಗಮನಿಸಿ.
08:50	ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಸ್ವತಃ ನೋಡಿ.
08:53	ಈಗ ನಾವು ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ನ್ನು ಡಿಲೀಟ್ ಹೇಗೆ ಮಾಡುವುದೆಂದು ನೋಡೋಣ.
08:57	ಇದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ‘userdel’ ಎಂಬ ಆದೇಶವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸೋಣ.
09:00	ನಾವು ‘userdel’ ಆದೇಶದಿಂದ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ಅನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಡಿಲೀಟ್ ಮಾಡಬಹುದು.
09:07	ಈಗ ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸೋಣ.
09:09	ಇಲ್ಲಿ ‘sudo space userdel space –(hyphen)r space duck’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ
09:22	ನಾನು ‘-(hyphen)r’ ಎಂಬ ವಿಕಲ್ಪವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದೇನೆ.
09:25	ಇದು home directory ಯ ಜೊತೆಗೆ ಯೂಸರ್ ಅನ್ನು ಕೂಡಾ ಡಿಲೀಟ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
09:30	ಈಗ enter ಒತ್ತಿ ನೋಡಿ ಏನಾಗುತ್ತದೆಯೆಂದು.
09:34	ಈಗ duck ಎಂಬ ಯೂಸರ್ ಡಿಲೀಟ್ ಆಗಿದೆ.
09:38	‘ls space /(slash)home’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡುವುದರಿಂದ
09:41	ಇದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ. enter ಒತ್ತಿ.
09:47	ನಾವು ಇಲ್ಲಿ duck ಎಂಬ ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ಡಿಲೀಟ್ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ನೋಡಬಹುದು.
09:53	ಈಗ ನಾವು ಸ್ಲೈಡ್ಸ್ ಗೆ ಹೋಗೋಣ.
09:56	Linux System Administration ಎಂಬಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಉಪಯೋಗಿಯಾದ ಆದೇಶಗಳೆಂದರೆ‘df’ ಆದೇಶ ಮತ್ತು ‘du’ ಆದೇಶ.
10:03	‘df’ ಎಂಬ ಆದೇಶವು disc ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ಖಾಲಿ ಜಾಗದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ.
10:08	ಹಾಗೂ ‘du’ ಎಂಬ ಆದೇಶವು disc ನಲ್ಲಿ ಫೈಲ್ ಗಳು ಎಷ್ಟು ಜಾಗವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
10:13	ದಯವಿಟ್ಟು ಈ ಎರಡು ಆದೇಶಗಳನ್ನೂ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಅದರ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಸ್ವತಃ ನೋಡಿರಿ.
10:19	ಈಗ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಗೆ ಹೋಗೋಣ.
10:26	ದಯವಿಟ್ಟು ‘df space –(hyphen)h’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ enter ಒತ್ತಿ.
10:33	ಇದು ಇಲ್ಲಿ filesystem ಎಂಬುದರ ಆಕಾರವನ್ನು ಮತ್ತು ಅದು ಎಷ್ಟು ಜಾಗವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
10:38	ಓದಲು ಸರಳವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಿತವಾದ ಜಾಗವನ್ನೂ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
10:46	ಈಗ ‘du’ ಎಂಬ ಆದೇಶದ ಜೊತೆಗೆ ಕೆಲವು ವಿಕಲ್ಪಗಳನ್ನು ನೋಡೋಣ.
10:50	ಈಗಾಗಲೇ ನೀವು ಕೆಲವು text file ಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮ home page ನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿರುವಿರಿ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ.
10:57	ರಚಿಸಿರದಿದ್ದಲ್ಲಿ ದಯವಿಟ್ಟು ‘General Purpose Utilities in Linux’ ಎಂಬ ಟ್ಯುಟೋರಿಯಲ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ.
11:04	ನಾನು ನನ್ನ home directory ಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು text file ಗಳನ್ನು ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಲು ರಚಿಸಿರುತ್ತೇನೆ.
11:11	home folder ಗೆ ಹೋಗಲು ಟರ್ಮಿನಲ್ ನಲ್ಲಿ,
11:15	‘cd space /(slash) home’ ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ enter ಒತ್ತಿ.
11:20	ನಂತರ du space –(hyphen)s space *.(astrix dot) txt ಎಂದು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ enter ಒತ್ತಿ.
11:33	ಈ ಆದೇಶವು ಡೈರಕ್ಟರಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ txt file ಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಫೈಲ್ ಗಳ ಆಕಾರದ ಮಾಹಿತಿಯೊಡನೆ ದೊರಕಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
11:43	ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಕಮಾಂಡ್ ಪ್ರಾಂಪ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ,
11:47	‘du space –(hyphen)ch space*.(astrix dot) txt’ ನಂತರ ಏನಾಗುತ್ತದೆಯೆಂದು ನೋಡಿ.
11:59	ಈಗ ನಾನು ಸ್ಲೈಡ್ ಗೆ ಹೋಗುತ್ತೇನೆ.
12:01	ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ನಾವು ಈವರೆಗೆ,
12:03	ಹೊಸ ಯೂಸರ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಲು ‘adduser’ ಎಂಬ ಆದೇಶವನ್ನು,
12:06	ಒಂದರಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಯೂಸರ್ ಗೆ ಹೋಗಲು ‘su’ ಎಂದು,
12:09	ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ‘usermod’ ಎಂದು
12:12	ಯೂಸರ್ ಅಕೌಂಟ್ ಡಿಲೀಟ್ ಮಾಡಲು ‘userdel’ ಎಂದು,
12:15	ಯೂಸರ್ ಐಡಿ ಮತ್ತು ಗ್ರುಪ್ ಐಡಿ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯಲು ‘id’ ಎಂದು,
12:20	File system ನ ಆಕಾರ ಮತ್ತು ಅದರ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ‘df’ ಎಂದು,
12:24	File ಎಂಬುದು ಎಷ್ಟು ಜಾಗವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲು ‘du’ ಎಂಬ ಆದೇಶವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕೆಂದು ತಿಳಿದೆವು.
12:27	ಇಲ್ಲಿಗೆ “Basics of system administration” ಎಂಬ ಪಾಠವು ಮುಗಿಯಿತು.
12.33	ಈ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ವಿಡಿಯೋ
12:37	Spoken tutorial ಪರಿಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸಾರರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
12:40	ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ bandwidth ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಡೌನ್ ಲೋಡ್ ಮಾಡಿ ನೋಡಿ.
12:44	ಈ ಪಾಠವನ್ನಾಧಾರಿಸಿ ಸ್ಪೋಕನ್ ಟ್ಯುಟೊರಿಯಲ್ ಗಣವು ಕಾರ್ಯಶಾಲೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಯಾರು ಆನ್-ಲೈನ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗುತ್ತಾರೋ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರವನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತದೆ.
12:53	spoken tutorial ಎಂಬುದು Talk to a Teacher ಎಂಬ ಪರಿಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕಲ್ಪವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಮಿಷನ್ ICT, MHRD ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಮರ್ಥಿಸಿದೆ.
13:03	ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಈ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿರಿ.
13:08	ಈ ಪಾಠದ ಅನುವಾದಕ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಚಕ ಐ ಐ ಟಿ ಬಾಂಬೆಯಿಂದ ವಾಸುದೇವ.

Contributors and Content Editors

PoojaMoolya, Vasudeva ahitanal