PhET/C3/Membrane-Channels/Marathi

Time	Narration
00:01	स्पोकन ट्युटोरियलच्या Membrane Channels PhET सिम्युलेशन या पाठात आपले स्वागत.
00:08	या पाठात, Membrane Channels, या PhET सिम्युलेशनचे प्रात्यक्षिक बघणार आहोत.
00:16	या पाठासाठी मी: उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04 जावा वर्जन 1.7.0
00:29	फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे.
00:35	हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील जीवशास्त्राचे प्राथमिक ज्ञान असावे.
00:43	Membrane Channels , सिम्युलेशन च्या सहाय्याने आपण शिकणार आहोत, पटलातून होणाऱ्या कणांच्या हालचालींचा अंदाज लावणे,
00:52	पटलावर उपस्थित असलेल्या चॅनेल्सचे(मार्गिका) प्रकार बघू,
00:56	उपस्थित चॅनेलची संख्या आणि प्रकार यावर आधारित डिफ्युजन(विसरणाचा) दर सांगणे,
01:03	Membrane Channels विषयी माहिती Membrane Channels ही प्रथिने आहेत.
01:10	ते पटलातून द्राव्य पदार्थाचे निष्क्रीय(passive) वहन होऊ देतात.
01:15	द्राव्य पदार्थ साध्या विसरणाने पटलातून पार होऊ शकतो.
01:20	द्राव्य पदार्थ जास्त सांद्रतेच्या(concentration) विभागातून कमी सांद्रतेच्या विभागाकडे जातो.
01:27	दोन्ही विभागांतील सांद्रता समान होईपर्यंत विसरण चालू राहते.
01:34	पटलामधे दोन प्रकारचे चॅनेल्स आढळतात.
01:39	लिकेज चॅनेल्स आणि गेटेड चॅनेल्स. लिकेज चॅनेल्स नेहमीच उघडे असतात.
01:47	गेटेड चॅनेल्स काही उत्तेजकांना प्रतिसाद देताना उघडतात.
01:53	सिम्युलेशन डाउनलोड करण्यासाठी दिलेली लिंक वापरा.
01:58	मी डाउनलोड्स फोल्डरमधे Membrane Channels सिम्युलेशन आधीच डाउनलोड केले आहे.
02:05	सिम्युलेशन कार्यान्वित करण्यासाठी टर्मिनल उघडा. प्रॉम्प्टवर, cd space Downloads टाईप करून एंटर दाबा.
02:18	नंतर java space hyphen jar space membrane hyphen channels_en.jar टाईप करून एंटर दाबा.
02:32	Membrane Channels सिम्युलेशन उघडेल.
02:36	Membrane Channels सिम्युलेशनचा हा इंटरफेस आहे.
02:41	सिम्युलेशन विंडोमधे पटलाद्वारे वेगळे झालेले दोन भाग आहेत.
02:48	प्रत्येक भागात एक द्राव्य कणांचा पंप आहे. प्रत्येक पंपात दोन भिन्न प्रकारचे द्राव्य कण आहेत.
02:58	कण हिरव्या वर्तुळाने आणि निळ्या हिऱ्याच्या आकाराने दाखवले आहेत.
03:04	डिफॉल्ट रूपात वरील भागात हिरवे वर्तुळ निवडलेले आहे. आणि खालील भागात निळा हिऱ्यासारखा आकार निवडलेला आहे.
03:15	कणाच्या शेजारी असलेल्या रेडिओ बटणावर क्लिक करून पार्टिकल निवडू.
03:21	खालील भागात एकच कण सोडण्यासाठी लाल बटणावर क्लिक करा.
03:27	दोन भिन्न प्रकारचे चॅनेल्स खाली दिले आहेत.
03:32	लिकेज आणि गेटेड चॅनेल्स. पटलावर चॅनेल्स समाविष्ट करण्यासाठी ते ड्रॅग करून ड्रॉप करा.
03:43	उजव्या पॅनेलवरील बटणांच्या सहाय्याने गेटेड चॅनेल्स उघड बंद करता येतात.
03:50	सिम्युलेशन सुरू किंवा पॉझ करण्यासाठी Play/Pause button वापरा.
03:56	Play/Pause बटण प्ले मोडमधे असताना Step बटण सक्रिय होते. Sim speed स्लाइडरने वेग Slow पासून Fast करता येतो.
04:08	कणांची सांद्रता दाखवण्यासाठी उजवीकडील पॅनेलमधे एक चेकबॉक्स आहे. Show Concentrations च्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
04:19	प्रत्येक भागासाठी सांद्रता दर्शविणारे बार आलेख स्क्रीनवर दिसतील.
04:26	खालील भागातील कण काढून टाकण्यासाठी Clear Particles वर क्लिक करा.
04:33	सिम्युलेशन रिसेट करण्यासाठी, Reset All बटणावर क्लिक करा.
04:38	सर्व सेटिंग्ज रिसेट करण्याची पुष्टी देण्यासाठी एक मेसेज दाखवला जाईल.
04:44	Yes बटणावर क्लिक करा.
04:47	सिम्युलेशन सुरू करण्यासाठी Play वर क्लिक करा.
04:51	खालील भागात निळ्या रंगाचा कण निवडा.
04:56	खालील भागात निळे कण समाविष्ट करण्यासाठी लाल बटणावर क्लिक करा.
05:01	खालील भागात 10 निळे कण समाविष्ट करण्यासाठी 10 वेळा लाल बटणावर क्लिक करा.
05:11	पटलावर 2 निळे लिकेज चॅनेल्स समाविष्ट करा. निळे कण चॅनेलमधून वरील भागात जात आहेत.
05:22	काही सेकंद थांबा. वरील भागातील निळ्या कणांच्या संख्येची नोंद करा.
05:30	चॅनेल्सच्या मधून कण दोन्ही दिशांना आत बाहेर करत आहेत. कणांचे विसरण चालू आहे.
05:39	काही वेळानंतर दोन्ही भागांमधील कण जवळजवळ समान होतील. सिम्युलेशन काही काळ थांबवण्यासाठी Pause बटणावर क्लिक करा.
05:49	Show Concentrations च्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा.
05:53	प्रत्येक भागातील कणांची सांद्रता बार आलेखाने दाखवली आहे.
06:00	सिम्युलेशन सुरू करण्यासाठी Play बटणावर क्लिक करा.
06:04	पटलावर एक हिरव्या रंगाचा लिकेज चॅनेल ठेवा.
06:09	हिरव्या चॅनेलमधून निळे कण दुसऱ्या बाजूला जात नाहीत हे लक्षात घ्या.
06:15	आता खालील भागात 10 हिरवे कण समाविष्ट करा.
06:20	हिरव्या कणाच्या शेजारील रेडिओ बटणावर क्लिक करा.
06:25	10 हिरवे कण समाविष्ट करण्यासाठी 10 वेळा लाल बटणावर क्लिक करा.
06:32	कणांच्या हालचालींचे निरीक्षण करा. हिरवे कण निळ्या चॅनेल्समधून दुसऱ्या भागात जात नाहीत हे लक्षात घ्या.
06:42	ते केवळ हिरव्या चॅनेलमधून दुसऱ्या बाजूला जातील. हे चॅनेल्स निवडक द्राव्यासाठी असल्याचे दर्शवते.
06:50	ते केवळ विशिष्ट कणाला चॅनेलमधून जाण्याची अनुमती देतात.
06:55	काही वेळाने सांद्रतेचा समतोल साधला जाईल. सिम्युलेशन थांबवण्यासाठी Pause वर क्लिक करा.
07:03	लक्षात घ्या की या टप्प्यावर दोन्ही भागातील कणांची सांद्रता जवळजवळ सारखीच आहे.
07:11	Play बटणावर क्लिक करा. समतोल राखण्यासाठी कण दोन्ही दिशांना फिरत राहतील.
07:20	Reset All बटणावर क्लिक करा. सर्व सेटिंग्ज रिसेट करण्याची पुष्टी देण्यासाठी Yes वर क्लिक करा.
07:27	20 हिरवे कण वरील भागात समाविष्ट करण्यासाठी 20 वेळा लाल बटणावर क्लिक करा.
07:37	खालील भागात निळ्या कणांसाठीच्या रेडिओ बटणावर क्लिक करा.
07:42	खालील भागात 20 निळे कण समाविष्ट करा.
07:50	पटलावर प्रत्येकी एक निळा आणि हिरवा गेटेड चॅनेल ठेवा.
07:57	उजवीकडील पॅनेलवरील निळ्या Open बटणावर क्लिक करा.
08:01	पटलावरील निळा चॅनेल उघडेल.
08:05	निळे कण गेटेड चॅनेलमधून दोन्ही दिशांना ये जा करताना दिसतील.
08:10	Show Concentrations च्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा. समतोल साधेपर्यंत प्रतीक्षा करा.
08:19	हिरवे कण निळ्या गेटेड चॅनेलमधून दुसऱ्या भागात जात नाहीत त्यामुळे ते वरच्या भागात तसेच राहिले आहेत.
08:28	खालील भागात एकही हिरवा कण नाही याकडे लक्ष द्या.
08:34	आता उजव्या पॅनेलवरील हिरव्या Open बटणावर क्लिक करा. पटलावर ग्रीन चॅनेल उघडेल.
08:43	हिरवे कण हिरव्या गेटेड चॅनेलमधून खालील भागात जातील.
08:49	काही मिनिटात समतोल साधला जाईल.
08:55	पुढे हिरवा गेटेड चॅनेल बंद करण्यासाठी हिरव्या Close बटणावर क्लिक करा.
09:01	कणांच्या हालचालींचे निरीक्षण करा. लक्षात घ्या आता दोन्ही भागांमधून केवळ निळे कण आत बाहेर करत आहेत.
09:11	हिरवे कण दुसऱ्या भागात जाणार नाहीत कारण ते निळ्या चॅनेलमधून दुसऱ्या भागात जाऊ शकत नाहीत.
09:18	अशाप्रकारे द्राव्य पदार्थ किंवा आयनांचे पेशींच्या पटलांमधून विसरण होते
09:29	थोडक्यात या पाठात शिकलो, Membrane Channels हे PhET सिम्युलेशन कसे वापरायचे,
09:38	तसेच पटलाच्या माध्यमातून कणांच्या हालचालींचा अंदाज बांधणे
09:44	पटलावर उपस्थित असलेल्या चॅनेल्सचे प्रकार बघणे
09:48	उपस्थित चॅनेलची संख्या आणि प्रकार यावर आधारित विसरणाचा दर सांगणे.
09:55	असाईनमेंट म्हणून - वरील आणि खालील भागात निळ्या आणि हिरव्या रंगाचे समान कण भरा.
10:05	पटलावर दोन्ही रंगाचे गेटेड चॅनेल्स समाविष्ट करा.
10:10	विसरणाचा दर चॅनेल्सची संख्या वाढवल्यावर वाढतो का ते बघा. निष्कर्षाचे स्पष्टीकरण द्या.
10:20	दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.
10:29	स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उतीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते. अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.
10:43	कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.
10:48	या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
10:56	या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.
11:09	ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे. सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

Manali