ExpEYES/C3/Diode-Rectifier-Transistor/Gujarati

From Script | Spoken-Tutorial
Revision as of 11:48, 8 August 2016 by Jyotisolanki (Talk | contribs)

(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)
Jump to: navigation, search
Time Narration
00:01 નમસ્તે મિત્રો Diode, Rectifier and Transistor પરના સ્પોકન ટ્યુટોરિયલ માં તમારું સ્વાગત છે.
00:08 આ ટ્યુટોરીયલમાં આપણે શીખીશું :
  • PN Junction diode નું કાર્ય
  • Diode નું rectifier ના તરીકે વાપર
  • Diode IV કેરક્ટરિસ્ટિક
  • Light emitting diode (LED) IV કેરક્ટરિસ્ટિક
  • Out of Phase inverting amplifier અને
  • Transistor CE.
00:26 અહીં હું ઉપયોગ કરી રહી છું:
  • ExpEYES version 3.1.0
  • Ubuntu Linux OS version 14.04.
00:36 આ ટ્યુટોરીયલને અનુસરવા માટે તમે ExpEYES Junior ઇન્ટરફેસ સાથે પરિચિત હોવા જોઈએ.
00:47 ચાલો પ્રથમ PN junction diode વ્યાખ્યાયિત કરીએ.
00:51 PN junction diode:
  • આ એક semiconductor ડિવાઇસ છે જે કરંટ ને (વિદ્યુત પ્રવાહ) એક દિશામાં પાસ થવાની પરવાનગી આપે છે.
  • alternating current ને direct current થી બદલે છે.
01:03 આપણે PN junction diode ને half wave rectifier તરીકે કાર્ય કરતું ડેમન્સ્ટ્રેટ કરીશું.
01:09 આ પ્રયોગમાં આપણે આપેલ કરીશું
  • forward bias માં AC signal ને DC signal થી બદલવુ.
  • reverse bias માં AC signal ને DC signal થી બદલવુ.
  • capacitor ના ઉપયોગ કરીને AC કમ્પોનન્ટ ફિલ્ટર કરવાના છીએ.
01:25 હવે હું circuit કનેક્શન વિશે સમજાવિશ.

1K resistorGND અને A2 વચ્ચે કનેક્ટ કરેલ છે .

PN junction diodeA2 અને SINE વચ્ચે કનેક્ટ કરેલ છે ..

SINEA1 સાથે કનેક્ટ છે. અહીં SINEAC નો સ્ત્રોત છે.

circuit diagram છે.

01:46 ચાલો Plot window પર પરિણામ જોઈએ.
01:49 પ્લોટ વિન્ડો પર A1 પર ક્લિક કરો અને CH1 સુધી ડ્રેગ કરો . A1 ને CH1 થી અસાઈન કરેલ છે.
01:56 A2પર ક્લિક કરો અને CH2 સુધી ડ્રેગ કરો . A2 ને CH2 થી અસાઈન કરેલ છે..
02:01 વેવ ને સંતુલિત કરવા માટે mSec/div સ્લાઈડ ખસેડો.બે sine વેવ બન્યા છે.
02:10 કાળી લાઈન મૂળ sine વેવ છે.
02:13 લાલ લાઈન rectified sine wave છે. લાલ લાઈનનું નેગેટિવ અડધો ભાગ પૂર્ણ રીતે કાઢી કાઢ્યો છે માટે આ rectified wave છે.
02:23 diode પર વોલ્ટેજ એક મર્યાદા કરતા વધુ થવા પર પોઝિટિવી અડધો ભાગ શરૂ થાય છે. forward bias માં AC સિગ્નલ DC માં બદલાય છે.
02:34 CH1 પર ક્લિક કરો અને FIT સુધી ડ્રેગ કરો.
CH2 પર ક્લિક કરો અને   FIT સુધી ડ્રેગ કરો.
02:40 voltage અને frequencyવેલ્યુઓ વિન્ડોના જમણી બાજુ માં છે તેની નોંધ લો.


02:45 ડાયોડની વિપરીત જોડણી કરવા પર reverse bias માં AC સિગ્નલ DC સિગ્નલમાં બદલાશે.
02:52 આપણે 10uF (micro farad) કેપેસિટરના મદદથી sine wave ફિલ્ટર કરીશું. તેજ જોડણીમાં 1K resistor ના બદલે 10uF (micro farad) નું કેપેસિટર લગાવો.
03:04 circuit diagram છે.
03:06 ચાલો પ્લોટ વિન્ડો પર પરિણામ જોઈએ Plot window.
03:09 Plot window પર rectified sine wave ફિલ્ટર થયી છે તે આપણે જોઈ શકીએ છીએ .અહીં DC માં AC કમ્પોનન્ટ ને ripple કહેવાય છે.
03:20 હવે આપણે PN junction diode અને LEDs નું diode IV કૈરિક્ટરિસ્ટિક ડેમન્સ્ટ્રેટ કરીશું.
03:27 હવે હું સર્કિટ કનેક્શન સમજાવીશ. PVS'IN1 ને 1K resistor ના દ્વારા જોડાયેલું છે.
03:34 IN1GND સાથે PN junction diode ના દ્વારા જોડાયેલું છે .
03:39 આ સર્કિટ ડાઇગ્રામ છે.
03:41 ચાલો Plot window પર પરિણામ જોઈએ.
03:44 Plot window પર EXPERIMENTS બટન પર ક્લિક કરો . Diode IV પસન્દ કરો.
03:51 EYES:IV characteristics અને Schematic વિન્ડો ખુલે છે. Schematic વિન્ડો સર્કિટ ડાઇગ્રામ દેખાડે છે.
04:00 EYES:IV characteristics વિન્ડો પર , START બટન પર ક્લિક કરો.
04:05 કરંટ શરૂવાતમાં સ્થાયી રહેશે પણ વોલ્ટેજ વધીને 0.6 વોલ્ટર્સ થવા પર તે વધે છે.
04:13 FIT બટન પર ક્લિક કરો.
04:16 Diode equation અને Ideality factor દર્શાવેલ છે. ડાયોડ ideality factor એ 1 અને 2 ના વચ્ચે બદલાય છે.
04:26 આપણે સર્કિટમાં ડાયોડની જગ્યા પર લાલ ,લીલો અને સફેદ LEDs, એક એક કરીને લગાડશું.
04:33 નોંધ લો કે LED ફક્ત એક જ દિશા માં પ્રકાશ આપે છે.પ્રકાશના આપવા પર તેને વિપરીત દિશામાં ફેરવાઈ ફરીથી કનેક્ટ કરો.
04:43 ચાલો પ્રથમ લાલ LED સર્કિટમાં કનેક્ટ કરીએ.આ સર્કિટ ડાઇગ્રામ છે.
04:49 Plot window પર , EXPERIMENTS બટન પર ક્લિક કરો. Diode IV પસંદ કરો.
04:56 EYES:IV characteristics વિન્ડો પર , START બટન પર ક્લિક કરો.
diode IV curve માં કરંટ શરૂઆતમાં સ્થાયી રહેશે પણ જેમ વોલ્ટેજ વધીને 1.7 volts થાય છે તે વધેલો દેખાશે. 


05:11 ચાલો સર્કિટમાં લીલા રંગની LED લગાડીએ.
05:15 Plot window, પર EXPERIMENTS બટન પર ક્લિક કરો. Diode IV પસંદ કરો.
05:22 EYES:IV characteristics પર વિન્ડો, START બટન પર ક્લિક કરો.
05:27 diode IV curve . માં કરંટ શરૂઆતમાં સ્થાયી રહેશે પણ જેમ વોલ્ટેજ વધીને '1.8 volts થાય છે કરંટ વધેલો દેખાશે. અહીં વેલ્યુ થોડી બદલાઈ શકે છે.
05:40 ચાલો સર્કિટમાં સફેદ રંગની LED લગાડીએ.
05:44 Plot window, પર EXPERIMENTS બટન પર ક્લિક કરો. Diode IV પસંદ કરો.
05:51 EYES:IV characteristics વિન્ડો પર , START બટન પર ક્લિક કરો.
diode IV curve, માં કરંટ, શરૂઆતમાં સ્થાયી રહેશે પણ જેમ વોલ્ટેજ વધીને '2.6 volts થાય છે કરંટ વધેલો દેખાશે. 


06:05 હવે હું 180 degree out of phase sine waves ડેમન્સ્ટ્રેટ કરીશ.
06:10 amplifier નો ઉપયોગ કરીને SINE ના આઉટપુટ ઉલટું કરીને આપણે આ કરી શકીએ છીએ.અહીં આપણે 51K resistor એમ્પ્લીફિકેશન માટે ઉપયોગ ક્રોઈ શકીએ છીએ.
06:21 હું સર્કિટ કનેક્શન સમજાવિશ.
06:24 A1SINE સાથે કનેક્ટ છે .
51K નું રિજિસ્ટર  SINE અને  IN ના વચ્ચે  જોડાયેલ છે.

OUTA2 સાથે કનેક્ટ છે .

06:35 આ સર્કિટ ડાઇગ્રામ છે.
06:37 ચાલો પરિણામ Plot window પર જોઈએ.
06:40 Plot window પર , A1 પર ક્લિક કરો અને CH1 સુધી ડ્રેગ કરો. A1CH1 ને અસાઈન છે.
06:49 A2 પર ક્લિક કરો અને CH2 સુધી ડ્રેગ કરો.

A2CH2 ને અસાઈન છે.

06:54 વેવને સંતુલિત કરવા માટે mSec/div સ્લાઇડરને ફેરવો. 180 ડિગ્રીના ફરક સાથે બે AC waveforms બને છે.
07:04 CH1 પર ક્લિક કરો અને FIT સુધી ડ્રેગ કરો. CH2 પર ક્લિક કરો અને FIT સુધી ડ્રેગ કરો.
07:10 Voltage અને frequency વેલ્યુઓ જમણી બાજુએ પ્રદર્શિત છે.
07:15 CH1 પર જમણું ક્લિક કરો. Voltage, frequency અને Phase shift વેલ્યુઓ વિન્ડોના નીચેની દ્રશ્યમાન થાય છે.
07:25 હવે પ્લોટ transistor CE (collector emitter) characteristic કર્વસ કાઢીએ.
07:31 કૃપા કરીને 2N2222, NPN ટ્રાન્સિસ્ટર વાપરો . તેના વાયરો સોલ્ડર કરો જેથી કરીને ટ્રાન્સિસ્ટર ExpEYES કીટને વ્યવસ્થિત જોડાય.
07:44 હું સર્કિટ કનેક્શન સમજાવીશ

SQR1200K resistor થી જોડાયેલ છે. 200K રેઝિસ્ટર એ transistor ના બેસને જોડાયેલ છે.

07:56 1K resistor વાપરીને PVScollector થી જોડાયેલ છે.

IN11K resistor અને collector ના વેચ્ચે જોડાયેલું છે.

08:06 EmitterGND (ground) થી જોડાયેલ છે..

100uF (micro farad) કૅપેસિટર એ 200K resistor અને GND ના વચ્ચે જોડાયેલ છે. આ circuit diagram છે.

08:18 ચાલો પરિણામ ને Plot window પર જોઈએ.
08:21 Plot window પર , set PVS વેલ્યુ ને 3 volts તરીકે સુયોજિત કરો. internal voltage પ્રદાન કરવા માટે PVS ને 3 volts સુયોજિત કર્યું છે.
08:31 EXPERIMENTS પર ક્લિક કરો અને Transistor CE પસંદ કરો.
08:37 EYES Junior: Transistor CE characteristics અને Schematic વિન્ડો ખુલે છે.

Schematic વિન્ડો સર્કિટ ડાઇગ્રામ દેખાડે છે.

08:47 EYES Junior: Transistor CE characteristics વિન્ડો પર , base voltage 1 Volt કરો.
08:55 START બટન પર ક્લિક કરો. Collector current વધી ને સ્થિર થાય છે.

' Collector current 0.3 mA ના નજીક છે. Base Current2uA(micro ampere) છે.

09:10 base voltage ને 2 Voltsકરો અને START બટન પર ક્લિક કરો. Collector current1.5 mA છે.
09:19 Base Current7uA(micro ampere) છે.
09:23 base voltage ને 3V કરો અને START બટન પર ક્લિક કરો. Collector current એ 2.7mA છે.
09:33 Base Current એ 12uA(micro ampere).
09:37 ચાલો સારાંશ લઈએ.
09:38 આ ટ્યુટોરીયલ માં, આપણે આપેલનો અભ્યાસ કર્યો :
  • PN Junction diode નું કાર્ય
  • Diode એ rectifier ના તરીકે
  • Diode નું IV characteristics
  • LED નું IV characteristics
  • Out of Phase inverting amplifier અને
  • ટ્રાન્સિસ્ટર CE.
09:58 અસાઇનમેન્ટ તરીકે-
સ્ત્રોતપાસેથી પ્રકાશની તીવ્રતા અને તેની વિવિધતા ને માપો.

આ સર્કિટ ડાઇગ્રામ છે.

આઉટપુટઆ પ્રકારે દેખાવો જોઈએ.

10:13 આપેલ લીંક પર ઉપલબ્ધ વિડીયો નિહાળો. તે સ્પોકન ટ્યુટોરીયલ પ્રોજેક્ટનો સારાંશ આપે છે. જો તમારી પાસે સારી બેંડવિથ ના હોત તો તમે તેને ડાઉનલોડ કરીને જોઈ શકો છો.
10:21 સ્પોકન ટ્યુટોરીયલ પ્રોજેક્ટ ટીમ સ્પોકન ટ્યુટોરીયલોનાં ઉપયોગથી વર્કશોપોનું આયોજન કરે છે. જેઓ ઓનલાઈન પરીક્ષા પાસ કરે છે તેઓને પ્રમાણપત્રો આપે છે. વધુ જાણકરી માટે અમને લખો.
10:28 સ્પોકન ટ્યુટોરીયલ પ્રોજેક્ટ ને NMEICT, MHRD, ભારત સરકાર દ્વારા ફાળો આપવામાં આવ્યો છે.
10:34 IIT Bombay તરફથી હું, જ્યોતિ સોલંકી વિદાય લઉં છું. જોડાવાબદ્દલ આભાર.

Contributors and Content Editors

Jyotisolanki, PoojaMoolya