Linux/C2/Basics-of-System-Administration/Telugu

Time	Narration
00:02	హలో, లైనక్స్ తో సిస్టం అడ్మిన్స్ట్రేషన్ యొక్క బేసిక్స్ అనే స్పోకెన్ ట్యుటోరియల్ కి స్వాగతం.
00:09	ఈ ట్యుటోరియల్ లో మనం ఈ క్రింది విషయాలు నేర్చుకుంటాము.
00:13	adduser
00:14	su
00:16	usermod
00:17	userdel
00:18	id
00:19	du
00:20	df
00:22	ఈ ట్యుటోరియల్ కోసం నేను ఉబంటు 10.10 ఉపయోగిస్తున్నాను.
00:27	దీనికి ముందుగా “General Purpose Utilities in Linux” అనే ట్యుటోరియల్ చూడండి.
00:35	అది ఈ వెబ్సైట్ లో అందుబాటులో ఉంది.
00:39	చూపించిన కమాండ్స్ ను ఎక్జిక్యూట్ చేయటానికి ఎవరికైనా ఎడ్మిన్ అనుమతి ఉండాలి.
00:47	ముందుగా ఒక కొత్త యూజర్ ను ఎలా క్రియేట్ చేయాలో నేర్చుకుందాము.
00:53	“adduser” కమాండ్ మనకి అతన్టికేషణ్ తో పాటుగా ఒక కొత్త యూజర్ లాగిన్ ను క్రియేట్ చేస్తుంది.
01:01	“sudo” కమాండ్ సహాయంతో మనం ఏ యూజర్ ఎకౌంట్ ని అయినా యాడ్ చెయ్యవచ్చు.
01:06	“sudo” కమాండ్ గురించి సంక్షిప్తంగా వివరిస్తాను.
01:11	Sudo కమాండ్ ఎడ్మిన్స్ట్రేటీవ్ యూజర్ ఒక కమాండ్ ను సూపర్ యూజర్ లా ఎగ్జిక్యూట్ చెయ్యటానికి అనుమతిస్తుంది.
01:19	Sudo కమాండ్ కి చాలా ఆప్షన్స్ ఉన్నాయి. మనం ఈ ట్యుటోరియల్ లో ముందుకి వెళ్ళే కొద్దీ ఆ ఆప్షన్స్ గురించి నేర్చుకుంటాము.
01:27	ఒక “కొత్త యూజర్” ని ఎలా క్రియేట్ చేయాలో ఇప్పుడు నేర్చుకుందాము.
01:32	మీ కీబోర్డ్ పై “Ctrl, Alt మరియు t” ని ఒకేసారి ప్రెస్ చేయటం ద్వారా “టర్మినల్” ని ఓపెన్ చేయండి.
01:45	నేను ముందే ఇక్కడ “టెర్మినల్” ను ఇన్వోక్ చేసాను.
01:49	“sudo space adduser” అనే కమాండ్ టైప్ చేసి ఎంటర్ నొక్కండి.
01:58	మిమ్మల్ని పాస్వర్డ్ అడుగుతుంది.
02:01	నేను ఇక్కడ “ఎడ్మిన్” పాస్వర్డ్ ని ఇచ్చి ఎంటర్ నొక్కుతాను.
02:07	టెర్మినల్ పై టైప్ చేసిన పాస్వర్డ్ కనిపించటం లేదు
02:11	కనుక, మనం పాస్వర్డ్ ని జాగ్రత్తగా టైప్ చేయాలి.
02:16	ఒకసారి అలా చేసిన తరువాత “adduser : కేవలం ఒకటి లేదా రెండు పేర్లు మాత్రమే అనుమతించబడతాయి” అనే మెసేజ్ డిస్ప్లే చేయబడుతుంది.
02:27	కాబట్టి “duck” అనే పేరుతో కొత్త యూజర్ ఎకౌంట్ క్రియేట్ చేద్దాం.
02:34	కమాండ్ ను టైప్ చేయండి :
02:36	sudo space adduser space duck, ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి.
02:45	మనం “duck” అనే కొత్త యూజర్ ని క్రియేట్ చేసాము.
02:49	ఒక కొత్త యూజర్ ని క్రియేట్ చేసే సమయంలో ఆ యూజర్ కోసం ఒక ప్రత్యేక “హోమ్” డైరెక్టరీ కూడా క్రియేట్ చేయబడింది.
02:58	మనకి “duck” అనే యూజర్ కోసం ఒక కొత్త పాస్వర్డ్ ఇమ్మని ప్రాంప్ట్ కనిపిస్తుంది..
03:05	మీకు నచ్చిన పాస్వర్డ్ ను టైప్ చేయండి, నా విషయంలో నేను “duck” ని నా పాస్వర్డ్ గా టైప్ చేసి ఎంటర్ ప్రెస్ చేస్తాను.
03:17	కొత్త పాస్వర్డ్ ని మరలా టైప్ చేయండి.
03:20	భద్రతా కారణాలు మరియు ధ్రువీకరణ కోసం పాస్వర్డ్ రెండుసార్లు అడగబడింది.
03:26	ఇప్పుడు మన కొత్త యూజర్ కి కొత్త పాస్వర్డ్ అప్డేట్ అయింది.
03:31	మిమ్మలిని ఇతర వివరాలు కూడా అడుగుతుంది.
03:35	ప్రస్తుతానికి, నేను కేవలం “ఫుల్ నేం” ను “duck” అని ఎంటర్ చేస్తాను మరియు ఎంటర్ కీ నొక్కటం ద్వారా మిగతా వివరాలను ఖాళీగా వదిలేస్తాను.
03:46	ఎంటర్.
03:47	“y” ని ఎంటర్ చెయ్యటం ద్వారా నేను దీన్ని ద్రువీకరిస్తాను..
03:51	సమాచారం మొత్తం సరైనదే అని ద్రువీకరించటానికి ఇలా చేయాలి.
03:55	యూజర్ ఎకౌంట్ క్రియేట్ అయ్యిందో లేదో చూద్దాం.
04:00	ఇది చెయ్యటానికి, కమాండ్ ప్రాంప్ట్ వద్ద ఇలా టైప్ చేయండి
04:04	“ls space /(slash) home”
04:09	మరియు ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి.
04:11	హోమ్ ఫోల్డర్ లో ఉన్న యూజర్స్ జాబితాని చూపించటానికి “ls” కమాండ్ ఉపయోగించబడుతుంది.
04:17	ఇక్కడ మనం కొత్తగా క్రియేట్ చేసిన “duck” అనే యూజర్ ఉంది.
04:23	స్లైడ్స్ వద్దకి వెనక్కి వెళతాను.
04:26	ఇప్పుడు, తరువాత కమాండ్ “su”
04:30	“su” అనగా “స్విచ్ యూజర్”.
04:34	ఈ కమాండ్ ప్రస్తుతం ఉన్న యూజర్ నుండి వేరొక యూజర్ కి మారటానికి సహాయపడుతుంది.
04:39	ఇప్పుడు టెర్మినల్ కి వెళదాం.
04:43	కమాండ్ ను ఎంటర్ చేయండి.
04:45	టెర్మినల్ పై “su space hyphen space duck” అని టైప్ చేసి ఎంటర్ నొక్కండి.
04:53	మిమ్మల్ని పాస్వర్డ్ అడుగుతుంది.
04:56	నేను ఇక్కడ “duck” అనే యూజర్ యొక్క పాస్వర్డ్ టైప్ చేయాలి, అది కూడా “duck” అని గుర్తు తెచ్చుకోండి..
05:04	టర్మినల్ మునుపటి యూజర్ నుండి కొత్త యూజర్ కి మారటాన్ని గుర్తించండి, మన విషయంలో ఇక్కడ అది “duck”.
05:14	ఈ యూజర్ ను లాగ్ అవుట్ చేయటానికి,
05:17	“logout” మరియు ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి.
05:22	ఇప్పుడు టెర్మినల్ ప్రస్తుత యూజర్ అయిన “duck” నుండి లాగ్ అవుట్ అయ్యి ముందరి యూజర్ ఎకౌంట్ అయిన “vinhai” కి తిరిగి వస్తుంది.
05:31	“usermod” కమాండ్ గురించి నేర్చుకుందాము.
05:35	“usermod” కమాండ్
05:37	సూపర్ యూజర్ లేదా రూట్ యూజర్ ఇతర యూజర్ ఎకౌంట్స్ యొక్క సెట్టింగ్స్ ను మార్పుచేయటానికి అనుమతిస్తుంది. ఉదాహరణకి,
05:46	పాస్వర్డ్ ను నో పాస్వర్డ్ లేదా ఎమ్ప్టీ పాస్వర్డ్ కి మార్చటం.
05:50	యూజర్ ఎకౌంట్ డిసేబుల్ చెయ్యబడే తేదీని చూపించటం.
05:55	ఈ కమాండ్ ను ప్రయత్నించి చూద్దాం.
05:57	నేను టెర్మినల్ కి వెళతాను.
05:59	Duck అనే యూజర్ ఎకౌంట్ కి ఎక్స్పైరీ తేదీని ఎలా సెట్ చేయాలో నేను మీకు చూపిస్తాను..
06:05	కమాండ్ ప్రాంప్ట్ వద్ద టైప్ చేయండి
06:09	sudo space usermod space -(hyphen)e space 2012-(hyphen)12-(hyphen)27 space duck
06:33	ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి
06:37	ఆప్షన్ “-e” సహాయంతో పై కమాండ్ లో సూచించిన విధంగా యూజర్ ఎకౌంట్ ఎక్స్పైరీ తేదీ సెట్ చేయబడింది..
06:46	ఇప్పుడు మీరు Duck అనే యూజర్ ఎకౌంట్ కి ఎక్స్పైరీ తేదీని సెట్ చేయాలి.
06:52	“uid” మరియు “gid” కమాండ్స్ గురించి చూద్దాం.
06:57	“id – కమాండ్ ” అన్ని యూజర్స్ మరియు గ్రూప్స్ యొక్క ఐడెంటిటీలు చెక్ చేయటానికి ఉపయోగించబడుతుంది.
07:04	యూజర్ యొక్క ఐడెంటిటీ తెలుసుకోవటానికి, మనం “id space -(hyphen)u” ఉపయోగిస్తాము.
07:12	గ్రూప్ యూజర్స్ యొక్క ఐడెంటిటీ తెలుసుకోవటానికి, “id space -(hyphen)g” ఉపయోగిస్తాము
07:20	ఇప్పుడు దీని పై పనిచేద్దాం.
07:22	టెర్మినల్ వద్ద,
07:25	“id” అని టైప్ చేసి ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి.
07:29	మనం ఉపయోగిస్తున్న సిస్టం పై User IDs మరియు Group IDs చూడవచ్చు.
07:37	యూజర్ ఐడి మాత్రమే పొందటానికి, మనం “-(hyphen)u” ఆప్షన్ ఉపయోగిస్తాము.
07:43	“id space -(hyphen)u” కమాండ్ ని టైప్ చేద్దాం.
07:49	ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి.
07:50	ఇప్పుడు మనం కేవలం యూజర్స్ యొక్క ఐడిలు మాత్రమే చూడవచ్చు.
07:55	కానీ మనం యూజర్స్ యొక్క పేర్లు తెలుసుకోవాలి అంటే ఎలా?
08:00	దాని కోసం,
08:02	టెర్మినల్ పై “id space -(hyphen)n space -(hyphen)u” అని టైప్ చేసి ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి.
08:13	ఇప్పుడు మనం యూజర్ ఐడి లకి బదులుగా వారి పేర్లను చూడవచ్చు.
08:20	ఇప్పుడు మనం Group Ids కొరకు కమాండ్స్ నేర్చుకుందాం.
08:24	“ id space -(hyphen)g” అని టైప్ చేద్దాం.
08:29	ఇక్కడ మనం గ్రూప్ ids చూడవచ్చు.
08:32	ఒకవేళ మనం ప్రస్తుత యూజర్ల Ids అన్నీ చూడాలనుకుంటే
08:38	“id space -(hyphen) (capital)G” అని టైప్ చేసి ఎంటర్ ప్రెస్ చేయండి.
08:46	నేను G ని క్యాపిటల్ లెటర్స్ లో టైప్ చేశాను అని గమనించండి.
08:50	ఫలితాన్నిమీ మటుకు మీరు గమనించండి.
08:53	ఇప్పుడు ఒక యూజర్ ఎకౌంట్ ఎలా డిలీట్ చేయాలో నేర్చుకుందాం.
08:57	దీని కోసం మనం “userdel” కమాండ్ ఉపయోగిస్తాం.
09:00	“userdel” కమాండ్ తో యూజర్ ఎకౌంట్ ను శాశ్వతంగా డిలీట్ చెయ్యవచ్చు.
09:07	దీనిని టెర్మినల్ పై ట్రై చేద్దాం.
09:09	“sudo space userdel space -(hyphen)r space duck” అని టైప్ చేయండి.
09:22	నేను ఇక్కడ -(hyphen)r ఆప్షన్ ఉపయోగించాను.
09:25	ఇది యూజర్ ను అతని హోమ్ డైరెక్టరీతో పాటుగా తొలగిస్తుంది.
09:30	ఎంటర్ ప్రెస్ చేసి ఏం జరుగుతుందో చూద్దాం.
09:34	ఇప్పుడు “duck” అనే యూజర్ డిలీట్ చెయ్యబడింది.
09:38	దీనిని చెక్ చేయటానికి
09:41	“ls space /(slash)home” అని టైప్ చేసి ఎంటర్ నొక్కండి.
09:47	“duck” అనే యూజర్ ఎకౌంట్ డిలీట్ అవ్వడాన్ని మనం చూడొచ్చు.
09:53	స్లైడ్స్ వద్దకి వెనక్కి వెళదాం.
09:56	“df” మరియు “du” అనేవి లైనక్స్ అడ్మిన్స్త్రేషన్ లో ఉపయోగకరమైన కొన్ని కమాండ్స్.
10:03	“df” కమాండ్ డిస్క్ లో అందుబాటులో ఉన్న ఫ్రీ స్పేస్ గురించి ఒక రిపోర్ట్ ఇస్తుంది.
10:08	మరియు “du” కమాండ్ ఒక ఫైల్ ఎంత స్పేస్ ఆక్రమించింది అనే దాని పై రిపోర్ట్ ఇస్తుంది.
10:13	ఈ రెండు కమాండ్స్ ను ప్రయత్నించండి మరియు అవుట్ పుట్ ను ఒక ఎసైన్మెంట్ వలె మీరే ప్రయత్నించండి.
10:19	టెర్మినల్ కు వెళదాం, “df” కమాండ్ తో వినియోగించే కొన్ని ఉపయోగకరమైన ఆప్షన్స్ ను నేను మీకు చూపిస్తాను.
10:26	df space -(hyphen)h అని టైప్ చేసి ఎంటర్ నొక్కండి.
10:33	ఇది ఫైల్ సిస్టం పరిమాణాన్ని మరియు ఉపయోగించిన స్పేస్ ను చూపిస్తుంది.
10:38	ఇది మౌంట్ అయ్యి ఉన్న స్పేస్ ను కూడా మనుషులు చదవగలిగే ఫార్మాట్ లో చూపిస్తుంది.
10:46	“du” కమాండ్ తో కొన్ని ఆప్షన్లను ప్రయత్నిద్దాం.
10:50	ఈ సమయానికి మీరు మీ హోమ్ ఫోల్డర్ లో కొన్ని txt ఫైల్స్ క్రియేట్ చేసారని నేను అనుకుంటాను.
10:57	ఒకవేళ చేయకపోతే దయచేసి “General Purpose Utilities in Linux” పై టుటోరియల్ ను రిఫర్ చేయండి.
11:04	ఈ కమాండ్స్ ను ఎక్జిక్యూట్ చేయటానికి నేను ఇప్పటికే నా హోమ్ డైరెక్టరీలో కొన్ని టెక్స్ట్ ఫైల్స్ క్రియేట్ చేసాను.
11:11	cd space /(slash) home” అని టైప్ చేసి ఎంటర్ నొక్కడం ద్వారా
11:15	టెర్మినల్ పై హోమ్ ఫోల్డర్ కి వెళ్ళండి
11:20	du space -(hyphen)s space *. (astrix dot) txt అని టైప్ చేసి ఎంటర్ నొక్కండి.
11:33	ఈ కమాండ్ డైరెక్టరీలో అందుబాటులో ఉన్న txt ఫైల్స్ మరియు ఫైల్ పరిమాణాల పై ఒక రిపోర్ట్ ఇస్తుంది.
11:43	ఒక అసైన్మెంట్ వలె, కమాండ్ ప్రాంప్ట్ వద్ద ఇలా టైప్ చేయండి
11:47	“du space -(hyphen)ch space *.(astrix dot)txt” మరియు ఏం జరుగుతుందో చూద్దాం.
11:59	స్లైడ్స్ వద్దక్కి వెనక్కి వెళతాను.
12:01	మనం నేర్చుకున్నది, సంక్షిప్తంగా:
12:03	కొత్త యూజర్ ను క్రియేట్ చేయటానికి “adduser” కమాండ్ ను ఉపయోగించుట.
12:06	ఒక యూజర్ నుండి మరొక యూజర్ కు మారుటకు “su” కమాండ్ ఉపయోగించుట.
12:09	యూజర్ ఎకౌంట్ సెట్టింగ్స్ మార్చటానికి “usermod” కమాండ్ ఉపయోగించుట.
12:12	యూజర్ ఎకౌంట్ డిలీట్ చేయటానికి “userdel” కమాండ్ ఉపయోగించుట.
12:15	యూజర్ ఐడిలు మరియు గ్రూప్ ఐడిలు గురించి సమాచారం తెలుసుకోవటానికి id కమాండ్ ఉపయోగించుట.
12:20	ఫైల్ సిస్టం పరిమాణం మరియు లభ్యతను చెక్ చేయటానికి “df” కమాండ్ ఉపయోగించుట.
12:24	ఫైల్ ఆక్రమించుకున్న స్పేస్ ను చెక్ చేయటానికి “du” కమాండ్ ఉపయోగించుట.
12:27	ఇది మనల్ని “Basics of system administration” అనే ట్యుటోరియల్ చివరికి తీసుకువస్తుంది.
12.33	ఈ url వద్ద అందుబాటులో ఉన్న వీడియో
12:37	ఈ స్పోకెన్ ట్యుటోరియల్ ప్రాజెక్ట్ ను సంక్షిప్తీకరిస్తుంది.
12:40	మీకు మంచి బ్యాండ్ విడ్త్ లేకపోతే, మీరు దీనిని డౌన్లోడ్ చేసుకొని చూడవచ్చు.
12:44	స్పోకెన్ ట్యుటోరియల్స్ ఉపయోగించి మేము వర్క్ షాప్స్ నిర్వహిస్తాము. ఆన్లైన్ టెస్ట్ పాసయిన వారికి సర్టిఫికేట్స్ కూడా ఇస్తాము. మరిన్ని వివరాల కోసం దయచేసి మమ్మలిని సంప్రదించండి.
12:53	స్పోకెన్ ట్యుటోరియల్ “టాక్ టు ఎ టీచర్” ప్రాజెక్ లో ఒక భాగం, దీనికి ICT (NMEICT), MHRD, భారత ప్రభుత్వం ద్వారా నేషనల్ మిషన్ ఆన్ ఎడ్జుకేషన్ సహకారం అందిస్తోంది.
13:03	ఈ url లో మరింత సమాచారం అందుబాటులో ఉంది
13:08	ఈ రచనకి సహాయపడినది నిఖిల.
13:12	దిస్ ఈజ్ నిఖిల, సైనింగ్ ఆఫ్. వీక్షించినందుకు ధన్యవాదాలు.

Contributors and Content Editors

Madhurig, Sreeharsha, Udaya