Linux/C2/Basics-of-System-Administration/Khasi

From Script | Spoken-Tutorial
Revision as of 20:05, 13 April 2018 by Hezekiah2016 (Talk | contribs)

(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)
Jump to: navigation, search
Time Narration
00:02 Khublei bad Pdiang sngewbha sha kane ka spoken tutorial halor Basics of System Administration in Linux.
00:09 Ha kane ka tutorial, ngin pule ia kiba harum.
00:13 adduser su
00:16 usermod userdel
00:18 id du
00:20 df
00:22 Na bynta kane ka tutorial nga pyndonkam daka Ubuntu 10.10.
00:27 Kat kum ka jingdonkam, sngewbha peit iaka spoken tutorial halor ka General Purpose Utilities in Linux
00:35 Kaba don ha kane ka website.
00:39 Donkam ban don ka "admin" access khnang ba phin lah ban pyntreikam iaki command bala pyni.
00:47 To ngin pule shwa kumno ban shna ia u user thymmai.
00:53 Ka "adduser" command kan shna ia u user login ba thymmai naka bynta jong ngi ryngkat bad ka jingaibor.
01:01 Ngi lah ban thep kano kano ka user account daka jingiarap jong ka “sudo” command.
01:06 To ngan batai lyngkot iaphi shaphang ka “sudo” command.
01:11 Ka "Sudo" command ka pynlah ia u administrative user ban pyntreikam ia ka command kum u super user.
01:19 Ka "sudo" command kadon shibun ki jingjied. Ngin sa pule shaphang jong ki jingjied katba ngi dang iaid ha kane ka tutorial.
01:27 To mynta ngin pule kumno ban shna ia u “New User”.
01:32 Plie ia u “Terminal” dakaba nion lang ki key “Ctrl, Alt and t” haka keyboard jong phi.
01:45 Nga lahdep pynmih lypa ia u “Terminal” hangne.
01:49 Hangne, type iaka command “sudo space adduser” bad nion Enter.
01:58 Ynsa pan ka password na phi.
02:01 Ngan ai iaka “Admin” password hangne bad Enter.
02:07 Ymlah ban iohi ha u terminal iaka password bala type.
02:11 Te ngi donkam ban long phikir bha haba type iaka password.
02:16 Shisien ba lahdep, Ynsa pyni iaka message “adduser: Only one or two names allowed”.
02:27 Te, to ngin shna ia ka user account ba thymmai ba kyrteng “duck”.
02:34 Type iaka command:
02:36 sudo space adduser space duck bad nion Enter.
02:45 Ngi lahdep shna ia u user ba thymmai ba khot “duck”.
02:49 Haka por ba dang shna ia u user thymmai, la shna ruh laka jong ka “home” directory naka bynta uto u user.
02:58 Sngewbha kynmaw ba ynsa pan na ngi iaka password kaba thymmai naka bynta u user thymmai “duck”.
03:05 Type ka password kaba phi sngewbit. Haka khep jong nga, ngan type “duck” kumka password bad nion Enter.
03:17 Sngewbha type biang iaka password ba thymmai.
03:20 La pan ar sien iaka password naka bynta ban iada bad ruh ban pynthikna.
03:26 Mynta la update ia ka password naka bynta u user ba thymmai.
03:31 Ynsa pan na ngi ia kiwei ki detail ruh.
03:35 Hynrei ia mynta, ngan thep tang iaka “Full Name” kum “duck” bad ieh thylli ia ki detail basah dakaba nion u Enter key.
03:46 Enter. Ngan pynthikna ia kane dakaba thep “y”.
03:51 Kane ka long ba pynthikan ba baroh ki jingpyntip ki long kiba dei.
03:55 To mynta ngin peit lada lahdep shna ne em ia u user ba thymmai.
04:00 Ban leh ia kane, sngewbha type ha u command prompt:
04:04 “ls space /(slash) home”
04:09 bad nion Enter.
04:11 Ban pyni iaka list jong ki user ha ka home folder, la pyndonkam iaka “ls” command.
04:17 Bad kane ka user name thymmai jong ngi ba dang shudep shna ba kyrteng “duck”.
04:23 To ngan phai biang sha ki slides.
04:26 Mynta, ka command ba bud ka dei ka “su”,
04:30 “su” ka ieng naka bynta “Switch User”.
04:34 Kane ka command ka myntoi naka bynta ban switch na uwei u user sha u wei pat u user.
04:39 To mynta ngin leit sha u Terminal now.
04:43 Thep iaka command:
04:45 “su space hyphen space duck” Ha u “Terminal” bad nion Enter.
04:53 Ynsa pan na phi iaka password.
04:56 Ngan type ka password jong u user “duck's” hangne. Sngewbha kynmaw ba kadei hi “duck”.
05:04 Sngewbha peit thuh ba, ka Terminal ka kylla na u user ba hashwa sha u user ba thymmai uba long haka khep jong ngi, u “duck”.
05:14 Ban logout na une u user, type
05:17 “logout” bad nion Enter.
05:22 Mynta ka terminal ka logout na u user ba mynta uba long u “duck” bad u wan phai pat sha u user ba hynne, uba long “vinhai”.
05:31 To ngin pule shaphang ka command “usermod”.
05:35 Ka command “usermod”
05:37 Ka pynlah ia u super user lane u root user ban pynkylla ia ki settings jong kiwei pat ki user accounts kum:
05:46 Pynkylla ia ka password sha ka bymdon password lane ka password ba thylli.
05:50 Ka pyni ia ka tarik hakaba yn pynsangeh treikam iaka user account.
05:55 To ngin pyrshang ia kane ka command bad ngin peit.
05:57 To ngan leit mynta sha ka terminal window.
05:59 To ngan pyni ia phi kumno ban buh ka tarik ban kut treikam ia u user account "duck".
06:05 Hangne, ha u command prompt, type:
06:09 sudo space usermod space -(hyphen)e space 2012-(hyphen)12-(hyphen)27 space duck
06:33 bad nion Enter.
06:37 iaka tarik sangeh treikam jong u user account la buh kumba la ong ha ka command hangne daka jingiarap jong ka jingjied u “-e”.
06:46 Mynta phi lah buh ia ka tarik sangeh treikam naka bynta u user account “duck”.
06:52 Mynta to ngin kren shaphang ki “uid” bad “gid” commands.
06:57 ka “id – command” la pyndonkam ban check ia ki identity jong baroh ki user bad group.
07:04 Ban tip shaphang ka identity jong u user, ngi pyndonkam u “id space -(hyphen)u”.
07:12 Ban tip shaphang ka identity jong ki group users, ka dei “id space -(hyphen)g”
07:20 Mynta to ngin trei ha kane.
07:22 Ha u terminal, to ngin type
07:25 “id” bad nion Enter.
07:29 Mynta ngi lah ban iohi iaki User ID bad ki Group ID haka system kaba ngi dang pyndonkam.
07:37 Ban ioh tang u user id, ngi pyndonkam ka jingjied “-(hyphen)u”.
07:43 To ngin type ka command, “id space -(hyphen)u”
07:49 bad nion Enter. Mynta ngi lah ban iohi tang iaki 'ids' jong ki users.
07:55 Hynrei kumno lada ngi donkam ban tip iaki kyrteng jong ki users?
08:00 Ban ioh ia kata, ngin type
08:02 “id space -(hyphen)n space -(hyphen)u” ha u terminal hangne bad nion Enter.
08:13 Mynta ngi lah ban iohi iaki kyrteng jong ki user haka jaka jong ki id jong ki.
08:20 To mynta ngin pule iaki command naka bynta ki Group IDs.
08:24 To ngin type “ id space -(hyphen)g”.
08:29 Hangne ngi lah ban iohi iaki group ids.
08:32 Lada ngi kwah ban peit ia baroh ki group ID jong ki user ba mynta, type:
08:38 “id space -(hyphen) (capital)G” bad nion Enter.
08:46 Sngewbha peit thuh ba nga la type u dakheh G.
08:50 Peit ia kaba mih dalade.
08:53 Mynta to ngin pule kumno ban delete ia ka user account.
08:57 Na bynta kane, ngi pyndonkam ka command “userdel”.
09:00 Ngi lah ban delete pynduh syndon ia ka user account daka jingiarap jong ka command “userdel”.
09:07 To ngin pyrshang ia kane ha u terminal.
09:09 Hangne, type: “sudo space userdel space -(hyphen)r space duck”.
09:22 Nga la pyndonkam ka jingjied "-(hyphen)r".
09:25 Kane ka long ban weng ia u user bad ruh ka home directory jong u.
09:30 To ngin nion Enter bad peit ka jia aiu.
09:34 Mynta lah delete ia u user “duck”.
09:38 Check ia kane dakaba type:
09:41 “ls space /(slash)home” bad nion Enter.
09:47 Ngin shem ba iaka user account “duck” lahdep delete.
09:53 To ngin leit phai biang sha ki slides mynta.
09:56 Katto katne ki command kiba myntoi bha haka Linux System Administration ki long “df” bad “du”.
10:03 Ka “df” command ka ai iaka report halor ka space ba dang lait haka disk.
10:08 Bad ka “du” command ka ai iaka report halor katno ka file kala pyndonkam iaka space.
10:13 Sngewbha ban pyrshang iakine ar tylli ki command bad sa wad iaka jingmih naka bynta ialade, kum ka assignment.
10:19 To ngin phai sha u terminal. Ngan pyni ia phi khyndiat ki option ba myntoi bha bala pyndonkam da ka “df” command.
10:26 Sngewbha type: df space -(hyphen)h bad nion Enter.
10:33 Hangne, ka pyni iaka size jong ka Filesystem, bad ka space bala pyndonkam.
10:38 Ka pyni ruh ia ka space mounted haka human readable format.
10:46 To mynta ngin pyrshang katto katne ki option da u “du” command.
10:50 Ha kane ka khep, nga tharai ba phi lahdep shna katto katne ki text files haka home folder jong phi.
10:57 Lada em, sngewbha peit iaka tutorial halor “General Purpose Utilities in Linux”.
11:04 Nga lahdep shna lypa ia ki katto katne ki text files haka home directory jong nga ban pyntreikam iaki command.
11:11 Leit sha ka “home folder” ha u terminal dakaba type
11:15 “cd space /(slash) home” bad nion Enter.
11:20 Nangta type: du space -(hyphen)s space *. (asterisk dot) txt bad nion enter.
11:33 Kane ka command kan ai iaphi iaka report halor ka jingdon jong ki 'txt files' haka directory ryngkat bad ki file size jong ki.
11:43 Kum ka assignment, ha u command prompt sngewbha type:
11:47 “du space -(hyphen)ch space *.(asterisk dot)txt” bad peit ka jia aiu.
11:59 To ngan leit biang sha ki slides.
12:01 Ban Batai lyngkot, ngi lah pule:
12:03 Ka “adduser” command ban shna u user ba thymmai.
12:06 Ka “su” command ban switch na uwei u user sha u wei pat u user.
12:09 Ka “usermod” command ban pynkylla iaki setting jong u user account.
12:12 Ka “userdel” command ban delete iaka user account.
12:15 Ka "id" command ban tip ia ka thup jingtip shaphang ki user id bad group ids.
12:20 Ka “df” command ban check iaka the file system size bad katno ka dang don.
12:24 Ka “du” command ban check iaka space bala shim daka file.
12:27 Kane ka wanlam ia ngi sha ka bakut jong kane ka tutorial halor “Basics of system administration”.
12.33 Ka video ka ba don ha une u url,
12:37 Ka batai lyngkot ia ka Spoken Tutorial project.
12:40 Lada phim don ka bandwidth kaba biang, phi lah ban download bad peit iaka.
12:44 Ngi pynlong ki workshop dakaba pyndonkam ki spoken tutorials. Ngi ai ruh ki certificate sha kito kiba pass iaka online test. Sngewbha thoh sha ngi naka bynta ki jingtip ba kham bniah.
12:53 Ka Spoken Tutorial kadei shi bynta jong ka “Talk to a Teacher” project Bala kyrshan daka National Mission on Education through ICT (NMEICT), MHRD, Sorkar India.
13:03 Khambun ka jingtip ka don ha kane ka url.
13:08 Ia kane ka script la pynkylla sha ka Ktien Khasi da I Hezekiah Lyngdoh na Shillong.
13:12 Khublei ba phi la iasnoh lang.

Contributors and Content Editors

Hezekiah2016