Jmol-Application/C2/Measurements-and-Labeling/Marathi

Time	Narration
00:01	Jmol अप्लिकेशनमधील Measurements and Labeling वरील ट्युटोरिअलमध्ये आपले स्वागत.
00:06	यात शिकणार आहोत,
00:09	* carboxylic एसिड आणि nitroalkane चे मॉडेल्स तयार करणे.
00:14	* सिंबल आणि नंबरसहित अणूंना लेबल देणे.
00:19	* बॉन्ड लेन्थ्स ,बॉन्ड एंगल्स , आणि डायहेडरल एंगल्स मापणे.
00:24	हा पाठ समजण्यासाठी तुम्हाला,
00:27	* Jmol अप्लिकेशनमध्ये आण्विक मॉडेल्स कसे तयार आणि एडिट करणे.
00:32	नसल्यास , संबधित पाठांसाठी आपल्या वेबसाईटला भेट द्या.
00:37	हे ट्युटोरियल रेकॉर्ड करण्यासाठी, मी वापरत आहे:
00:39	उबंटू OS वर्जन 12.04
00:44	Jmol वर्जन 12.2.2
00:47	Java वर्जन 7
00:50	ह्या पद्धतीच्या माध्यमातून , हे आनिमेशन वापरून carboxyl गट कसे बनवले जाते.
00:56	उदाहरणार्थ आपण 'Ethanoic' एसिडचे मॉडेल तयार करूया जे सर्वसाधारणपणे एसिटीक एसिड म्हणून ओळखले जाते.
01:03	आपण इथेन च्या मॉडेलने सुरवात करू.
01:06	आपल्याला methyl गटांमधून एकाला carboxyl गटामध्ये रुपांतर करावे लागेल.
01:11	त्याच कार्बन अणूशी जोडलेले दोन हाइड्रोजन्स 'हाइड्रॉक्सी' गटाशी बदलणे.
01:18	एका ऑक्सिजन आणि कार्बनशी जोडलेले 'हाइड्रोजन्स' खोडणे.
01:23	कार्बन-ऑक्सिजन बॉन्ड डबल बॉन्डमध्ये रुपांतरित करणे.
01:26	Methyl गट Carboxyl गटात रुपांतर केला जातो.
01:31	लक्ष द्या की, 'इथेन' हा 'इथोनॉइक' एसिड' शी बदलला आहे.
01:35	आपण वरील पद्धतींचे अनुसरण करून Jmol अप्लिकेशनमध्ये Ethanoic एसिड चे मॉडेल तयार करूया.
01:42	Jmol पॅनलवर Ethane चे मॉडेल आहे.
01:46	आता मिथाईल (methyl ) गट कार्बोक्सिल (carboxyl) गटाशी बदलू.
01:50	Modelkit मेनूमधून oxygen निवडा.
01:54	त्याच कार्बन अणूशी जुडलेल्या hydrogens वर क्लिक करा.
01:58	आता modelkit मेनूमधील delete atom पर्याय तपासू.
02:02	ऑक्सिजनशी जोडलेल्या हाइड्रोजन डिलीट करा.
02:07	आणि कार्बनला जुडलेल्या हाइड्रोजनदेखील डिलीट करा.
02:11	नंतर, 'कार्बन' आणि 'ऑक्सिजन' यांच्यातील एक डबल बॉन्ड पाहूया.
02:16	अतः, modelkit मेनूमधील double पर्याय तपासा.
02:20	कार्बन आणि ऑक्सिजनला जोडणार्‍या बॉन्डवर क्लिक करा.
02:25	आपल्याकडे स्क्रीनवर असेटिक एसिडचे मॉडेल आहे.
02:28	स्ट्रक्चर अनुकूल करण्यासाठी एनर्जी मिनीमाइजेशन करा.
02:32	nitro गट तयार करण्यासाठी आपण तशाच पद्धतीचे अनुसरण करू.
02:37	इथे इथेन मॉडेलसह 'Jmol' पॅनल आहे.
02:40	आता हे रेणू nitro-ethane मध्ये बदलू.
02:45	ModelKit मेनूवर क्लिक करा आणि नायट्रोजनला लागून तपासा.
02:50	ईथेन रेणूमधील हाइड्रोजन अणूवर क्लिक करा.
02:54	'नायट्रोजन' अणू निळा गोल म्हणून दिसतो.
02:58	पुढे , आपण नाइट्रोजनशी जोडलेले दोन 'हाइड्रोजन्स' हायड्रॉक्सी गटाशी बदलूया.
03:04	Modelkit मेनूवर क्लिक करा आणि ऑक्सिजनला लागून तपासा.
03:10	नंतर नाइट्रोजनशी जोडलेल्या 'हाइड्रोजन्स'वर क्लिक करा.
03:14	ऑक्सिजन अणूशी जोडलेल्या 'हाइड्रोजन्स' डिलीट करा.
03:18	modelkit मेनू उघडा आणि delete atom ला लागून तपासा.
03:23	ऑक्सिजन अणूशी जोडलेल्या 'हाइड्रोजन'वर क्लिक करा.
03:26	आता आपण 'नायट्रोजन' आणि 'ऑक्सिजन' अणू यांच्यात डबल बॉन्ड समाविष्ट करूया.
03:32	modelkit मेनूमधील “double” पर्याय तपासू.
03:36	'नायट्रोजन' आणि 'ऑक्सिजन' अणूला जोडणार्‍या बॉन्डवर क्लिक करा.
03:40	ह्या पॅनलवर 'नायट्रोइथेनचे' मॉडेल आहे.
03:44	असाइनमेंट म्हणून -
03:45	*'1-butanoic acid' आणि 'ethylacetate' चे मॉडेल्स तयार करणे.
03:50	* एनर्जी मिनिमाइज़ेशन करून स्ट्रक्चर अनुकूल बनविणे, आणि
03:53	* इमेज सेव्ह करणे.
03:56	तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट खालीलप्रमाणे दिसली पाहिजे.
04:02	Jmol पॅनलवर परत जाऊया.
04:04	हे स्क्रीनवरील 1-butanoic acid चे मॉडेल आहे.
04:08	मॉडेलमध्ये अणूंना लेबल करणे शिकू.
04:12	एलिमेंट आणि नंबर च्या संबंधीत आपण हे सिंबल्ससहित करू.
04:17	डिसप्ले मेनू उघडा , आणि खाली स्क्रोल करून Label निवडा.
04:22	एलिमेंटशी संबंधित सिंबलसहित सर्व अणूंना लेबल करण्यासाठी “Symbol” पर्याय निवडा.
04:29	“Name” पर्याय सिंबल आणि नंबर दोन्ही देईल.
04:34	“Number” पर्याय फक्त अणूक्रमांक देईल.
04:37	“None” पर्याय वापरून, मॉडेलमधून लेबल्स खोडून टाकू शकतो.
04:43	वरील सर्व बदल करण्यासाठी आपण Pop-up मेनूचादेखील वापर करू शकतो.
04:48	Pop-up मेनू उघडण्यासाठी पॅनलवर राइट क्लिक करा आणि विविध पर्याय तपासा.
04:55	रेणूमधील कोणत्याही दोन अणूंमधील अंतर मोजण्यासाठी “Tools” मेनू वापरून मापू शकतो.
05:01	मोजण्याआधी, modelkit मेनू उघडा आणि “minimize” वर क्लिक करा.
05:07	आता एनर्जी मिनिमाइजेशन झाले आणि मॉडेल सर्वात स्थिर कान्फॉर्मेशनमध्ये आहे.
05:14	आता “Tools” मेनूवर क्लिक करा आणि “Distance Units” निवडा.
05:20	गरजेप्रमाणे, सबमेनूमधून पर्याय निवडा.
05:25	उदाहरणार्थ, मी Angstrom निवडेन.
05:28	तर, जे मी मापले होते ते, बॉन्ड लेंग्थस Angstrom युनिट्समध्ये असेल.
05:34	rotate molecule आयकॉनवर क्लिक करून कर्सर पॅनलवर आणा.
05:42	मी 9 आणि 4 अणू यामधील अंतर मोजेन.
05:46	प्रथम सुरवातीच्या अणूवर डबल - क्लिक करा ज्या चे अणू नंबर 9 आहे.
05:52	मापन निश्चित करण्यासाठी, शेवटच्या अणूवर डबल - क्लिक करा, ज्याचा अणूक्रमांक आहे 4.
05:58	आता स्क्रीनवर बॉन्ड लेंथ दाखवली जात आहे.
06:02	बॉन्ड लेंथ्सची काही अधिक मोजमापन करूयात.
06:05	'कार्बन' आणि 'ऑक्सिजन' च्या 'डबल-बॉन्ड'मधील 'बॉन्ड लेंथ' ची मोजणी करू.
06:10	तर आता, अणू नंबर 5 वर डबल-क्लिक करा आणि कर्सर अणू नंबर 7 वर आणून त्यावर डबल-क्लिक करा.
06:19	त्याचप्रमाणे , 'कार्बन' आणि 'ऑक्सिजन' सिंगल बॉन्डचे अंतर मोजू.
06:25	अतः, अणू नंबर 5 वर डबल-क्लिक करा आणि कर्सर अणू नंबर 6 पर्यंत आणून त्यावर डबल-क्लिक करा.
06:34	आपण पाहू शकतो की पॅनलवरील सर्व बॉन्ड लेन्थ्स दर्शित आहेत.
06:39	आपण मॉडेलमधील bond-angles आणि dihedral angles चे मोजमापनदेखील करू शकतो.
06:44	उदाहरणार्थ, आपण अणूंची 9, 4 आणि 1 यांच्यातील bond angle चे मोजमापन करू.
06:51	अणू नंबर 9 वर डबल-क्लिक करून नंतर अणू नंबर 4 वर क्लिक करा.
06:56	एंगल चे मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 1 वर डबल-क्लिक करा.
07:01	आपण पाहू शकतो की 'बॉन्ड- एंगल्स' स्क्रीनवर प्रदर्शित झाले आहे.
07:05	अणू 1, 5 आणि 6 यांच्यातील इतर bond angle चे मोजमापन करू.
07:12	अणू नंबर 1 वर डबल क्लिक करा , अणू नंबर 5 वर क्लिक करा आणि शेवटी अणू नंबर 6 वर डबल-क्लिक करा.
07:23	torsional किंवा dihedral angle च्या मोजणीमध्ये 4 अणूंचा समावेश होतो.
07:29	तर, आपण अणू 8, 4, 1 आणि 2 निवडूया.
07:34	'Dihedral angle' चे मोजमाप करण्यासाठी, प्रथम अणू नंबर 8 वर डबल-क्लिक करा.
07:39	अणू नंबर 4 वर क्लिक करून नंतर अणू नंबर 1 वर क्लिक करा.
07:43	शेवटी dihedral angle मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 2 वर डबल-क्लिक करा.
07:50	आपण पाहू शकतो 'dihedral angle' चे मापन स्क्रीनवर प्रदर्शित झाले आहे.
07:55	सर्व मोजमापांचे मुल्य एका टेब्युलर फॉर्ममध्ये पाहता येतात.
08:00	टूल बारमध्ये “Click atom to measure distances” आयकॉनवर क्लिक करा.
08:06	पॅनलवर “Measurements” डायलॉग बॉक्स उघडतो.
08:10	आता पर्यंत केलेले सर्व मोजमापांची सूची ह्यात आहे.
08:14	आता आपण इमेज सेव्ह करू शकतो आणि अप्लिकेशन एक्झिट करू.
08:17	थोडक्यात :
08:19	या पठात शिकलो -
08:22	* carboxylic एसिड आणि nitroalkane चे मॉडेल्स तयार करणे.
08:26	* 'एलिमेंट' च्या सिंबलसह मॉडेल मध्ये अणूला लेबल आणि नंबर देणे.
08:31	* 'बॉन्ड लेन्थ्स' , 'बॉन्ड एंगल्स' , आणि 'डायहेडरल एंगल्स' मापणे.
08:36	असाइनमेंट साठी -
08:38	* सिंगल, डबल आणि ट्रिपल बॉन्ड्ससह रेणूंचे मॉडेल्स तयार करणे.
08:43	* कार्बन अणूंमधील बॉन्ड लेन्थ्स मापणे.
08:45	* आणि त्यांची तुलना करणे.
08:48	स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा.
08:51	ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल.
08:54	जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता.
08:59	स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम:
09:01	Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते.
09:04	परीक्षा उत्तीर्ण होणार्‍या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते.
09:08	अधिक माहितीसाठी कृपया contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा.
09:15	"स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे.
09:19	यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
09:26	यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे.
09:31	मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

PoojaMoolya, Ranjana