Difference between revisions of "PhET/C3/Pendulum-Lab/Marathi"
From Script | Spoken-Tutorial
(First Upload) |
m |
||
| Line 598: | Line 598: | ||
|| 14:04 | || 14:04 | ||
|| स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. | || स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. | ||
| − | ऑनलाईन परीक्षा | + | ऑनलाईन परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते. |
Latest revision as of 15:25, 9 January 2020
| Time | Narration |
| 00:01 | स्पोकन ट्युटोरियलच्या Pendulum Lab सिम्युलेशन या पाठात आपले स्वागत. |
| 00:06 | या पाठात, Pendulum Lab , या PhET सिम्युलेशनचे प्रात्यक्षिक बघणार आहोत.
|
| 00:13 | या पाठासाठी मी:
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 16.04 |
| 00:20 | जावा वर्जन 1.8.0 |
| 00:25 | फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 62.0.3 वापरत आहे.
|
| 00:31 | हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील भौतिकशास्त्राचे प्राथमिक ज्ञान असावे. |
| 00:38 | हे सिम्युलेशन वापरून, आपण सिंपल हार्मोनिक मोशनचे(सरल आवर्त गती) वर्णन करणार आहोत. |
| 00:44 | लंबकाच्या आंदोलनाचे प्रात्यक्षिक बघणार आहोत. |
| 00:48 | लंबकाच्या आंदोलनावर परिणाम करणारे घटक शोधणार आहोत. |
| 00:54 | लंबकाच्या गतीच्या संदर्भात ऊर्जा अक्षय्यतेचे स्पष्टीकरण करणार आहोत. |
| 01:00 | लंबकांच्या जोडीच्या आंदोलनांचे प्रात्यक्षिक बघु. |
| 01:05 | इतर खगोलीय वस्तूंवर लंबकाच्या दोलनांचे प्रात्यक्षिक बघु. |
| 01:11 | साध्या पेंडुलममध्ये जड गोळ्याला एक दोरी बध्द केलेली असते. |
| 01:17 | आता सरल आवर्त गतीची व्याख्या पाहू. |
| 01:21 | आंदोलक पदार्थावरील बल हे त्याच्या माध्य स्थितिपासूनच्या विस्थापनाशी समानुपाती असते तेव्हा सिंपल हार्मोनिक मोशन निर्माण होते. |
| 01:33 | म्हणजेच F α -x. |
| 01:38 | SHM मधे गतिज आणि स्थितिज उर्जेची सतत अदलाबदल होत असते. |
| 01:45 | येथे यांत्रिक ऊर्जा अक्षय्य राहते. |
| 01:49 | सिम्युलेशन डाउनलोड करण्यासाठी दिलेली लिंक वापरा. |
| 01:53 | मी डाउनलोड्स फोल्डरमधे सिम्युलेशन आधीच डाउनलोड केले आहे. |
| 01:58 | pendulum-lab_en.html फाईलवर राईट क्लिक करा. |
| 02:02 | Open with Firefox Web Browser हा पर्याय निवडा. |
| 02:07 | Pendulum Lab सिम्युलेशन उघडेल. |
| 02:11 | Pendulum lab सिम्युलेशनमधे, Intro ,Energy ,Lab हे तीन स्क्रीन आहेत. |
| 02:21 | Intro स्क्रीन उघडण्यासाठी त्यावर क्लिक करा. |
| 02:25 | या स्क्रीनमधे निळ्या रंगाचा लंबक आहे. |
| 02:30 | लंबकाच्या कोनातील बदल दर्शवण्यासाठी कोनमापक आणि, |
| 02:35 | दोरीच्या बध्द बिंदूपासून वस्तुमान केंद्रापर्यंतचे अंतर मोजण्यासाठी मोजपट्टी आहे . |
| 02:41 | लंबकाची लांबी आणि वस्तुमान बदलण्यासाठी Length आणि Mass हे स्लायडर्स आहेत. |
| 02:47 | गुरुत्वाकर्षण आणि घर्षण यात बदल करण्यासाठी Gravity आणि Friction हे स्लायडर्स आहेत.
|
| 02:53 | स्क्रीनच्या डावीकडील कोपऱ्यात खाली राखाडी रंगाचा बॉक्स आहे. |
| 02:58 | यामधे पुढील चेकबॉक्स आहेत. |
| 03:02 | Ruler , Stopwatch आणि Period Trace. |
| 03:09 | स्क्रीनच्या खालील भागात Pendulum आणि Pair of pendulum ही बटणे आहेत. |
| 03:16 | लंबकाचे दोलन थांबवण्यासाठी Stop बटण आहे. |
| 03:21 | Play/Pause आणि Step ही बटणे आहेत. |
| 03:25 | ऍनिमेशनचा वेग बदलण्यासाठी Normal किंवा Slow ही रेडिओ बटणे आहेत. |
| 03:30 | सिम्युलेशन रिसेट करण्यासाठी Reset बटण आहे. |
| 03:35 | लंबकासाठी बॉबवरील संदर्भ रेषा वस्तुमानाचे केंद्र आहे. |
| 03:41 | लंबकाचा कोन 180 ते वजा 180 अंशापर्यंत बदलता येऊ शकतो. |
| 03:47 | लंबक एका विशिष्ट कोनावर जसे की, 30 अंशावर ड्रॅग करा आणि दोलन सुरू करा. |
| 03:55 | डिफॉल्ट रूपात लंबकाची लांबी 0.70 m आहे. |
| 04:01 | आता Length स्लायडरवर क्लिक करून तो डावीकडे 0.30 m पर्यंत ड्रॅग करा. |
| 04:08 | लक्षात घ्या की, लंबकाची लांबी कमी केल्यावर तो अधिक वेगाने दोलित होतो. |
| 04:14 | स्लायडर पुन्हा 0.70 m वर ड्रॅग करा. |
| 04:19 | डिफॉल्ट रूपात लंबकाचे वस्तुमान 1 किलोग्रॅम आहे. |
| 04:24 | मास स्लायडरवर क्लिक करून तो डावीकडे 0.50 किलोग्रॅमपर्यंत ड्रॅग करा. |
| 04:32 | वस्तुमानात बदल केल्यावर त्याचा लंबकाच्या दोलनावर कोणताही परिणाम झालेला नाही. |
| 04:39 | Friction स्लायडर None वर आहे. |
| 04:43 | आता Friction स्लायडरवर क्लिक करून तो Lots वर ड्रॅग करा. |
| 04:48 | लंबकाच्या दोलनांचा वेग कमी झाल्याचे निरीक्षण करा. |
| 04:53 | थोड्या वेळाने लंबकाचे दोलन थांबेल. |
| 04:57 | घर्षणात झालेल्या वाढीमुळे लंबकाच्या दोलनावर विपरीत परिणाम होतो. |
| 05:04 | सिम्युलेशन रिसेट करण्यासाठी Reset बटणावर क्लिक करा. |
| 05:09 | आता वेगवेगळ्या लांबीच्या लंबकांच्या 10 दोलनांसाठी लागणारा वेळ मोजू या. |
| 05:16 | लंबकाची लांबी आणि 10 दोलनांसाठी लागणारा वेळ दाखवण्यासाठी एक सारणी बनवू. |
| 05:24 | पुढे 10 दोलनांसाठी लागणारा वेळ नोंदवण्यासाठी Stop watch निवडा. |
| 05:31 | आपण 0.70 m लांबीसाठी 10 दोलने मोजूया. |
| 05:37 | दोलनांची संख्या मोजण्यासाठी लंबकावर क्लिक करून तो 30 अंशाच्या कोनापर्यंत ड्रॅग करा. |
| 05:44 | आता 10 दोलने मोजूया. |
| 05:47 | एक, दोन, तीन, चार, पाच, सहा, सात, आठ, नऊ, दहा. |
| 06:05 | आलेली व्हॅल्यू टेबलमधे नमूद करा. |
| 06:09 | 10 दोलनांसाठी लागणारा सरासरी वेळ काढण्यासाठी पुन्हा 0.70 m साठी वेळ मोजणे गरजेचे आहे. |
| 06:19 | पुढील 10 दोलने मोजण्यासाठी Stop watch च्या Reset बटणावर क्लिक करा. |
| 06:26 | दोलने थांबवण्यासाठी Stop बटणावर क्लिक करा. |
| 06:31 | लांबी बदलून 0.60 m करा. |
| 06:35 | 0.60 m लांबीसाठी 10 दोलने मोजण्यासाठी त्याच स्टेप्स पुन्हा करा. |
| 06:43 | येथे मी दोन वेगळ्या लांबींसाठीची निरीक्षणे आधीच घेतली आहेत. |
| 06:49 | असाईनमेंट म्हणून, लंबकाची लांबी बदलून 0.50 m, 0.40 m आणि 0.30 m करा. |
| 07:01 | 10 दोलने मोजा. |
| 07:05 | लागलेल्या वेळांच्या नोंदी करा. |
| 07:08 | पुढे आपण Energy स्क्रीनवर जाऊ. |
| 07:12 | इंटरफेसच्या खालील भागात असलेल्या Energy स्क्रीन बटणावर क्लिक करा. |
| 07:18 | या स्क्रीनवर लंबकाच्या दोलनांच्या दरम्यान उर्जा कशी अक्षय्य राहते हे समजून घेऊ. |
| 07:25 | Energy Graph व्यतिरिक्त Intro स्क्रीन व Energy स्क्रीनमधील टुल्स जवळजवळ सारखीच आहेत. |
| 07:34 | लंबकावर क्लिक करून तो 60 अंशापर्यंत ड्रॅग करा आणि दोलन सुरू करा. |
| 07:40 | आलेखाचे निरीक्षण करा. |
| 07:42 | Gravity खालील ड्रॉपडाउनमधून Jupiter पर्याय निवडा. |
| 07:47 | आलेखातील बदलाचे निरीक्षण करा. |
| 07:50 | लंबकाच्या दोलनांच्या दरम्यान आलेखात होणारे बदल बघण्यासाठी Slow या रेडिओ बटणावर क्लिक करा. |
| 07:58 | येथे दिसेल की कडेच्या स्थानांवर स्थितिज उर्जा सर्वात जास्त आहे. |
| 08:05 | आणि माध्य स्थानी गतिज उर्जा सर्वात अधिक आहे. |
| 08:10 | म्हणून गती दरम्यान एकूण यांत्रिक उर्जा अक्षय्य राखली जाते. |
| 08:16 | Normal या रेडिओ बटणावर क्लिक करा. |
| 08:19 | आता आलेखात घर्षणाचा परिणाम बघणार आहोत. |
| 08:23 | Friction स्लाइडर Lots च्या दिशेने ड्रॅग करा. |
| 08:28 | लक्षात घ्या की घर्षण वाढल्यामुळे औष्णिक उर्जेत अचानक वाढ झालेली आहे. |
| 08:35 | काही काळाने एकूण यांत्रिक उर्जा आणि औष्णिक उर्जा समान होतील. |
| 08:41 | कारण की घर्षणामुळे लंबकाच्या दोलनांवर विपरीत परिणाम होतो. |
| 08:47 | आता आपण Lab स्क्रीनवर जाऊ. |
| 08:50 | मागील स्क्रीन्समधे असलेली टुल्स या स्क्रीनमधेही समाविष्ट आहेत. |
| 08:57 | तसेच डावीकडील कोपऱ्यात वरती velocity आणि Acceleration चे अतिरिक्त चेकबॉक्स आहेत. |
| 09:04 | आणि Period Trace च्या जागी Period Timer आहे. |
| 09:08 | लंबकांची जोडी निवडा. |
| 09:11 | येथे उजव्या कोपऱ्यात वरती दोन length आणि दोन mass स्लाइडर्स आहेत. |
| 09:19 | डिफॉल्ट रूपात दुसऱ्या लंबकाची लांबी 1 m आहे. |
| 09:24 | डिफॉल्ट रूपात वस्तुमान 0.50 kg आहे. |
| 09:29 | निळ्या रंगाचा लंबक 60 अंशापर्यंत ड्रॅग करून तो दोलित करा. |
| 09:35 | अशाचप्रकारे लाल लंबक ड्रॅग करा. |
| 09:40 | लक्षात घ्या की हिरवा रंग Velocity व्हेक्टरसाठी, |
| 09:44 | आणि पिवळा Acceleration साठी आहे. |
| 09:47 | Velocity चा चेकबॉक्स निवडा. |
| 09:50 | व्हेक्टरचे काळजीपूर्वक निरीक्षण करण्यासाठी Slow हे रेडिओ बटण सिलेक्ट करा. |
| 09:56 | येथे दिसेल की माध्यस्थानी वेग सर्वाधिक आहे. |
| 10:01 | तो कडेच्या स्थानांवर कमी होत जातो. |
| 10:06 | कारण माध्यस्थानी गतिज उर्जा सर्वाधिक आहे. |
| 10:12 | अशाचप्रकारे Acceleration व्हेक्टर निवडून त्वरणात होणाऱ्या बदलाचे निरीक्षण करा. |
| 10:20 | असाईनमेंट म्हणून, कडेच्या स्थानांवर त्वरण सर्वाधिक का असते हे सांगा. |
| 10:29 | सिम्युलेशन रिसेट करण्यासाठी Reset बटणावर क्लिक करा. |
| 10:34 | लंबक वापरुन, वेगवेगळ्या लांबीसाठी गणना केलेल्या आणि मोजलेल्या कालावधींची तुलना करू. |
| 10:42 | लांबी L, कालावधी T (गणना) आणि कालावधी T (मापन) अशाप्रकारे कॉलम असलेला तक्ता तयार करू. |
| 10:51 | T=2π√(l/g) हे सूत्र वापरून आपण कालावधी (Time period) मिळवू शकतो. |
| 11:00 | येथे ‘l’ म्हणजे लांबी आणि ‘g’ म्हणजे गुरुत्वीय त्वरण. |
| 11:06 | g ची किंमत = 9.81 m/s^2 आहे. |
| 11:13 | Period Timer पर्याय निवडा. |
| 11:16 | स्क्रीनच्या उजवीकडे Period Timer उघडेल. |
| 11:21 | कॉलममधे 0.70 m या लांबीची नोंद करा. |
| 11:26 | येथे मी आधीच सूत्र वापरून कालावधी मिळवला आहे. |
| 11:32 | आपण सिम्युलेशनमधून कालावधीचे मापन करणार आहोत. |
| 11:38 | आता लंबकावर क्लिक करून तो 40 अंशापर्यंत ड्रॅग करा. |
| 11:43 | Period Timer च्या स्टार्ट बटणावर क्लिक करा. |
| 11:47 | कालावधीची व्हॅल्यू स्क्रीनवर दिसेल. |
| 11:51 | मोजलेल्या कालावधीची कॉलममधे नोंद करा. |
| 11:55 | आता लांबी बदलून 0.60 m करा. |
| 12:00 | पुन्हा Period Timer वर क्लिक करा. |
| 12:06 | टेबलमधे व्हॅल्यूजची नोंद करा. |
| 12:09 | असाईनमेंट म्हणून, लंबकाची लांबी बदलून ती 0.50 m, 0.40 m, आणि 0.30 m करा. |
| 12:21 | मोजलेल्या कालावधींची नोंद करा. |
| 12:24 | सूत्राचा वापर करून कालावधी काढा. |
| 12:27 | सूत्राच्या सहाय्याने काढलेल्या आणि मोजलेल्या कालावधीच्या व्हॅल्यूजची तुलना करा. |
| 12:34 | पुढे सिम्युलेशन रिसेट करा. |
| 12:37 | लंबक 30 अंशावर नेऊन तो दोलित करा. |
| 12:41 | लक्षात घ्या की पृथ्वीवरील गुरुत्वीय त्वरण 9.81 मीटर प्रती सेकंद वर्ग आहे. |
| 12:49 | आता ड्रॉपडाउन सूचीतून ज्युपिटर पर्याय निवडा. |
| 12:53 | लंबकाच्या दोलनांमधील बदलाचे निरीक्षण करा. |
| 12:58 | गुरूवरील गुरुत्वीय त्वरण पृथ्वीपेक्षा अधिक आहे. |
| 13:07 | असाईनमेंट म्हणून, इतर खगोलीय वस्तूंवरील दोलनांचे निरीक्षण करा. |
| 13:14 | थोडक्यात,
|
| 13:16 | या पाठात Pendulum lab PhET सिम्युलेशन कसे वापरायचे हे पाहिले. |
| 13:24 | सिम्युलेशनच्या मदतीने आपण सरल आवर्त गतीबद्दल जाणून घेतले. |
| 13:30 | लंबकाच्या दोलनांचे प्रात्यक्षिक बघितले. |
| 13:34 | लंबकाच्या दोलनांवर परिणाम करणारे घटक शोधले. |
| 13:40 | दोलनांच्या दरम्यान उर्जा कशी अक्षय्य राहते याचे प्रात्यक्षिक पाहिले. |
| 13:45 | लंबकांच्या जोडीच्या दोलनांचे प्रात्यक्षिक पाहिले. |
| 13:50 | इतर खगोलीय वस्तूंवर दोलनांचे निरीक्षण केले. |
| 13:55 | दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. |
| 14:01 | हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता. |
| 14:04 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते.
ऑनलाईन परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते.
|
| 14:14 | अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.
|
| 14:18 | कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा. |
| 14:22 | या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
|
| 14:30 | या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. |
| 14:37 | अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे. |
| 14:42 | ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे.
|
| 14:46 | सहभागासाठी धन्यवाद. |
