Difference between revisions of "PhET/C2/Build-an-Atom/Marathi"
From Script | Spoken-Tutorial
(First Upload) |
m |
||
| Line 12: | Line 12: | ||
|- | |- | ||
| − | |00: | + | |00:14 |
| हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील विज्ञानाचे प्राथमिक ज्ञान असावे. | | हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील विज्ञानाचे प्राथमिक ज्ञान असावे. | ||
|- | |- | ||
| − | |00: | + | |00:21 |
| या पाठासाठी मी: | | या पाठासाठी मी: | ||
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04, | उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04, | ||
| − | जावा वर्जन 1.7, | + | |
| + | |- | ||
| + | |00:28 | ||
| + | जावा वर्जन 1.7.0, | ||
| + | |- | ||
| + | |00:33 | ||
फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे. | फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे. | ||
|- | |- | ||
| − | |00: | + | |00:39 |
| − | | हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकणार आहोत: | + | | हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकणार आहोत: प्रोटॉन्स, न्युट्रॉन्स आणि इलेक्ट्रॉन्स वापरून अणू तयार करणे. |
| − | + | ||
|- | |- | ||
| − | |00: | + | |00:49 |
| − | | | + | | मूलद्रव्य आणि त्याचे आवर्त सारणीतील स्थान ओळखणे. |
|- | |- | ||
| − | |00: | + | |00:55 |
| − | | | + | | अणू न्यूट्रल आहे किंवा आयन आहे हे ओळखणे. |
| − | + | ||
| + | त्यावरील प्रभार ओळखणे. | ||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:03 |
| − | | | + | |अणू किंवा आयनचे वस्तुमान काढणे. |
| − | |||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:07 |
| − | + | तयार केलेल्या अणू किंवा आयनची स्थिरता ठरवणे. | |
| − | + | ||
| + | |||
| + | |- | ||
| + | |01:12 | ||
| + | |अणूला चिन्हांकित करणे, संज्ञा देणे | ||
| + | |||
| + | |- | ||
| + | |01:15 | ||
| + | मूलद्रव्याचे आयसोटोप्स बनवणे. | ||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:19 |
| अणू हे पदार्थाचे मूलभूत घटक आहेत. | | अणू हे पदार्थाचे मूलभूत घटक आहेत. | ||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:23 |
|प्रत्येक अणूत एक सूक्ष्म धनभारित घन केंद्रक असते. | |प्रत्येक अणूत एक सूक्ष्म धनभारित घन केंद्रक असते. | ||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:30 |
|हे अणूकेंद्रक ऋणभारित हलक्या इलेक्ट्रॉन्सनी वेढलेले असते. | |हे अणूकेंद्रक ऋणभारित हलक्या इलेक्ट्रॉन्सनी वेढलेले असते. | ||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:37 |
| − | |अणूकेंद्रकात न्युट्रॉन्सही असू शकतात. | + | |अणूकेंद्रकात न्युट्रॉन्सही असू शकतात. |
| + | |||
| + | |- | ||
| + | |01:41 | ||
न्युट्रॉनचे वस्तुमान प्रोटॉन एवढेच असते परंतु त्यावर प्रभार नसतो. | न्युट्रॉनचे वस्तुमान प्रोटॉन एवढेच असते परंतु त्यावर प्रभार नसतो. | ||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:47 |
| अणूकेंद्रकातील प्रोटॉन्सच्या संख्येमुळे अणूचे रासायनिक मूलद्रव्य ठरते. | | अणूकेंद्रकातील प्रोटॉन्सच्या संख्येमुळे अणूचे रासायनिक मूलद्रव्य ठरते. | ||
|- | |- | ||
| − | |01: | + | |01:53 |
| मूलद्रव्याचे रासायनिक गुणधर्म त्यांतील इलेक्ट्रॉन्सच्या संख्येमुळे व रचनेमुळे ठरतात. | | मूलद्रव्याचे रासायनिक गुणधर्म त्यांतील इलेक्ट्रॉन्सच्या संख्येमुळे व रचनेमुळे ठरतात. | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | |02:02 |
| आता सुरूवात करूया. | | आता सुरूवात करूया. | ||
Revision as of 18:28, 2 December 2019
| Time | Narration |
| 00:01 | Build an Atom simulation वरील पाठात आपले स्वागत. |
| 00:06 | येथे आपण Build an Atom हे इंटरऍक्टिव्ह PhET सिम्युलेशन वापरून प्रात्यक्षिक दाखवणार आहोत.
|
| 00:14 | हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील विज्ञानाचे प्राथमिक ज्ञान असावे. |
| 00:21 | या पाठासाठी मी:
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04, |
| 00:28
जावा वर्जन 1.7.0, | |
| 00:33
फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे. | |
| 00:39 | हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकणार आहोत: प्रोटॉन्स, न्युट्रॉन्स आणि इलेक्ट्रॉन्स वापरून अणू तयार करणे. |
| 00:49 | मूलद्रव्य आणि त्याचे आवर्त सारणीतील स्थान ओळखणे. |
| 00:55 | अणू न्यूट्रल आहे किंवा आयन आहे हे ओळखणे.
त्यावरील प्रभार ओळखणे. |
| 01:03 | अणू किंवा आयनचे वस्तुमान काढणे.
|
| 01:07
तयार केलेल्या अणू किंवा आयनची स्थिरता ठरवणे.
| |
| 01:12 | अणूला चिन्हांकित करणे, संज्ञा देणे |
| 01:15
मूलद्रव्याचे आयसोटोप्स बनवणे. | |
| 01:19 | अणू हे पदार्थाचे मूलभूत घटक आहेत. |
| 01:23 | प्रत्येक अणूत एक सूक्ष्म धनभारित घन केंद्रक असते. |
| 01:30 | हे अणूकेंद्रक ऋणभारित हलक्या इलेक्ट्रॉन्सनी वेढलेले असते. |
| 01:37 | अणूकेंद्रकात न्युट्रॉन्सही असू शकतात.
|
| 01:41
न्युट्रॉनचे वस्तुमान प्रोटॉन एवढेच असते परंतु त्यावर प्रभार नसतो. | |
| 01:47 | अणूकेंद्रकातील प्रोटॉन्सच्या संख्येमुळे अणूचे रासायनिक मूलद्रव्य ठरते. |
| 01:53 | मूलद्रव्याचे रासायनिक गुणधर्म त्यांतील इलेक्ट्रॉन्सच्या संख्येमुळे व रचनेमुळे ठरतात. |
| 02:02 | आता सुरूवात करूया. |
| 01:57 | दिलेली लिंक वापरून सिम्युलेशन डाऊनलोड करू. |
| 02:01 | मी Downloads फोल्डरमधे Build an Atom हे PhET सिम्युलेशन आधीच डाऊनलोड केले आहे.
|
| 02:07 | सिम्युलेशन उघडण्यासाठी build-an-atom_en.html या फाईलवर राईट क्लिक करा. |
| 02:13 | Open With Firefox Web Browser हा पर्याय निवडा. फाईल ब्राऊजरमधे उघडेल.
|
| 02:21 | Build-an-Atom या सिम्युलेशनचा हा इंटरफेस आहे.
|
| 02:26 | या इंटरफेसवर 3 स्क्रीन्स आहेत-
|
| 02:33 | Atom स्क्रीन वापरून सिम्युलेशन सुरू करू. |
| 02:37 | त्यासाठी Atom स्क्रीनवर क्लिक करा. |
| 02:40 | हा स्क्रीन वापरून विद्यार्थी अणू बनवू शकतात, त्यांची ओळख, एकूण प्रभार आणि वस्तुमान निश्चित करू शकतात. |
| 02:51 | Atom स्क्रीन Bohr च्या अणूची प्रतिकृती दाखवेल. |
| 02:56 | हे अणुकेंद्रक आणि दोन कक्षांची जागा दर्शवतात. |
| 03:01 | स्क्रीनच्या खालील भागात प्रोटॉन्स, न्युट्रॉन्स, आणि इलेक्ट्रॉन्स असलेली तीन भांडी आहेत. |
| 03:09 | उजवीकडे Element, Net charge आणि Mass Number अशी तीन पॅनेल्स आहेत. |
| 03:18 | पॅनेल उघडण्यासाठी प्रत्येक पॅनेलच्या उजवीकडील कोपऱ्यात वरती अधिकचे चिन्ह असलेल्या हिरव्या बटणावर क्लिक करा. |
| 03:26 | कणांची संख्या बदलल्यावर त्यात होणारे बदल तुम्ही येथे बघू शकता. |
| 03:33 | स्क्रीनच्या खालील भागात Show बॉक्स दिसेल.
या बॉक्समधे Stable/Unstable या चेकबॉक्सवर क्लिक करा. |
| 03:42 | स्क्रीनच्या डावीकडील कोपऱ्यात वरती एक बॉक्स दिसेल. |
| 03:47 | त्यामधे अणू तयार करण्यासाठी वापरलेल्या प्रोटॉन्स, न्युट्रॉन्स, आणि इलेक्ट्रॉन्सची संख्या दाखवली आहे. |
| 03:56 | आपण प्रथम हायड्रोजन अणू बनवू.
प्रोटॉनच्या भांड्यातील प्रोटॉनवर क्लिक करून, |
| 04:04 | X हे चिन्ह असलेल्या जागी ड्रॅग करून ड्रॉप करा. हे अणूचे केंद्रस्थान आहे. |
| 04:10 | त्याचवेळी प्रत्येक पॅनेलमधे होणाऱ्या बदलांकडे लक्ष द्या. |
| 04:16 | हायड्रोजनचा अणू हा सगळ्या मूलद्रव्यांमधील सर्वात सोपे मूलद्रव्य आहे.
यामधे पहिल्या कक्षेत एक इलेक्ट्रॉन आणि अणूच्या केंद्रस्थानी एक प्रोटॉन आहे. |
| 04:27 | एक इलेक्ट्रॉन ड्रॅग करून तो पहिल्या कक्षेत ठेवा.
डीफॉल्ट रूपात वर्तुळाकार तुटक रेषांनी कक्षा दर्शविल्या आहेत. |
| 04:36 | Model या शीर्षकाखालील Cloud या पर्यायांच्या रेडिओ बटणावर क्लिक करा.
हे कक्षा म्हणून इलेक्ट्रॉन क्लाऊड दर्शवेल. |
| 04:44 | डीफॉल्ट रूपातील कक्षा दर्शवण्यासाठी Orbits या रेडिओ बटणावर क्लिक करा. |
| 04:49 | स्क्रीनवरील सर्व पॅनेल्सचे निरीक्षण करा. |
| 04:53 | Element या बॉक्समधे मूलद्रव्य म्हणून हायड्रोजन दाखवला जात आहे. |
| 04:57 | एकूण प्रभार शून्य आहे आणि याला न्यूट्रल अणू असे नाव दिले गेले आहे. याचा वस्तुमानांक 1 आहे. |
| 05:06 | हा अणू स्थिर असल्याचे दर्शवत आहे. |
| 05:10 | आता केंद्रस्थानी आणखी एक प्रोटॉन समाविष्ट करा. हा अणू अस्थिर हेलियम आयन असल्याचे दाखवेल. |
| 05:18 | पहिल्या कक्षेत आणखी एक इलेक्ट्रॉन समाविष्ट करा. आता तो न्यूट्रल अणू आहे परंतु अणू अजूनही अस्थिर म्हणून दाखवत आहे. |
| 05:28 | केंद्रस्थानी न्युट्रॉन समाविष्ट करा. आता अणू स्थिर झाला आहे. |
| 05:34 | येथे वस्तुमानांक 3 दर्शवत आहे परंतु आपल्याला माहित आहे की हेलियमचे वस्तुमान 4 आहे. म्हणून केंद्रस्थानी आणखी एक न्युट्रॉन समाविष्ट करा. |
| 05:44 | अशाप्रकारे हेलियम अणूची संरचना पूर्ण झाली आहे. |
| 05:49 | हेलियम अणूमधे 2 प्रोटॉन्स, 2 न्युट्रॉन्स आणि 2 इलेक्ट्रॉन्स आहेत. |
| 05:55 | आपण त्याच मूलद्रव्याचे आयसोटोप्स तयार करण्यासाठी केंद्रस्थानी न्युट्रॉन्स समाविष्ट करू शकतो. |
| 06:01 | आयसोटोप्स म्हणजे एकाच मूलद्रव्याचे अणू ज्यांच्या केंद्रकात न्युट्रॉन्सची संख्या भिन्न असते. |
| 06:07 | एकाच मूलद्रव्याच्या आयसोटोप्सचे रासायनिक गुणधर्म समान असतात. |
| 06:12 | हेलियम अणूमधून एक प्रोटॉन, एक इलेक्ट्रॉन आणि 2 न्युट्रॉन्स काढून टाका.
आता आपल्याकडे हायड्रोजन अणू आहे ज्याला Protium म्हणतात. |
| 06:25 | आता हायड्रोजनचे आयसोटोप्स बनवूया. |
| 06:29 | हायड्रोजनचे तीन आयसोटोप्स आहेत. प्रोटीयम, ड्युटेरियम आणि ट्रिटीयम. |
| 06:36 | प्रोटीयमच्या केंद्रस्थानी केवळ एक प्रोटॉन असतो. |
| 06:39 | ड्युटेरियममधे एक प्रोटॉन आणि एक न्युट्रॉन असतो. तर ट्रिटीयममधे एक प्रोटॉन आणि 2 न्युट्रॉन्स असतात. |
| 06:48 | केंद्रस्थानी एक न्युट्रॉन समाविष्ट करा. ड्युटेरियम अणू तयार झाला आहे. |
| 06:55 | हा अणू स्थिर आहे. ट्रिटीयम अणू तयार करण्यासाठी केंद्रस्थानी आणखी एक न्युट्रॉन समाविष्ट करा. येथे दाखवल्याप्रमाणे ट्रिटीयम अस्थिर आहे. |
| 07:06 | असाईनमेंट म्हणून:
न्यूट्रल कार्बन अणू तयार करा. कार्बनचे आयसोटोप्स दाखवा. |
| 07:14 | उजवीकडील कोपऱ्यात खाली reset बटणावर क्लिक करा.
ह्यामुळे स्क्रीन डीफॉल्ट सेटिंग्जवर रिसेट होईल. |
| 07:24 | इंटरफेसच्या खालील भागात असणाऱ्या Symbol स्क्रीनवर क्लिक करा.
या स्क्रीनचा वापर करून विद्यार्थी अणू चिन्हांचे अर्थ लावू शकतात. |
| 07:34 | Symbol पॅनेल स्क्रीनवर समाविष्ट झालेला दिसेल. |
| 07:39 | प्रत्येक मूलद्रव्याचा अणू एका चिन्हाद्वारे दर्शवला जातो.
हे, अणूक्रमांक, वस्तुमानांक आणि प्रभार यांची माहिती देतात. |
| 07:52 | सबस्क्रिप्ट मधील क्रमांकाला अणूक्रमांक म्हणतात.
सुपरस्क्रिप्टमधील क्रमांकाला वस्तुमानांक म्हणतात. उजवीकडील कोपऱ्यात वरती अणूवरील प्रभार दाखवला जाईल. |
| 08:06 | अणूतील प्रोटॉन्सच्या संख्या म्हणजेच त्याचा अणूक्रमांक. |
| 08:11 | अणूतील प्रोटॉन्स आणि न्युट्रॉन्सची एकत्रित संख्या म्हणजे त्याचा वस्तुमानांक. |
| 08:18 | अणूमधे प्रोटॉन्स, न्युट्रॉन्स आणि इलेक्ट्रॉन्स समाविष्ट करा. |
| 08:24 | Symbol पॅनेलचे निरीक्षण करा. |
| 08:26 | मूलद्रव्याचे नाव, अणूक्रमांक, वस्तुमानांक आणि प्रभार यातील बदल बघा. |
| 08:34 | आता Game स्क्रीनवर जाऊ. |
| 08:36 | इंटरफेसच्या खालील भागात असलेल्या Game स्क्रीनवर क्लिक करा.
चार वेगळे खेळ उपलब्ध आहेत. |
| 08:45 | या सिम्युलेशनच्या सहाय्याने तुम्ही मिळवलेल्या ज्ञानाची चाचणी हे गेम्स घेतील. |
| 08:50 | स्क्रीनच्या डाव्या कोपऱ्यात खाली टायमर आणि साऊंड बटण दिले आहे.
खेळ सुरू करण्यापूर्वी टायमर बटणावर क्लिक करून टायमर सुरू करा. |
| 09:02 | साऊंडच्या चिन्हावर क्लिक करून आपण आवाजावर देखील नियंत्रण ठेवू शकतो. |
| 09:08 | गेमच्या प्रत्येक स्क्रीनवर क्लिक करून ते जाणून घेण्याचा प्रयत्न करा. |
| 09:17 | या पाठात आपण Build an Atom हे इंटरऍक्टिव्ह PhET सिम्युलेशन कसे वापरायचे याबद्दल शिकलो.
|
| 09:24 | हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकलो-
1. हायड्रोजन आणि हेलियम अणूंचे मॉडेल तयार करणे. 2. आयन्स तयार करण्यासाठी इलेक्ट्रॉन्स समाविष्ट करणे किंवा काढून टाकणे. 3. आयसोटोप्स तयार करण्यासाठी न्युट्रॉन्स समाविष्ट करणे किंवा काढून टाकणे. |
| 09:38 | असाईनमेंट म्हणून:
न्यूट्रल ऑक्सिजन अणू बनवा. |
| 09:43 | या न्यूट्रल अणूत दोन इलेक्ट्रॉन्स समाविष्ट करा.
विविध पॅनेल्समधील पॅरॅमीटर्समधे होणाऱ्या बदलाचे निरीक्षण करा. अंतर्गत शेल्समधून इलेक्ट्रॉन्स काढून टाकण्याचा प्रयत्न करा आणि परिणामांचे निरीक्षण करा. |
| 09:56 | दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.
|
| 10:04 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उतीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते. अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.
|
| 10:18 | कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.
|
| 10:22 | या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
|
| 10:30 | या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.
|
| 10:41 | ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे.
सहभागासाठी धन्यवाद. |
