Difference between revisions of "Scilab/C2/Matrix-Operations/Nepali"
From Script | Spoken-Tutorial
(Created page with '{| Border=1 || Time || Narration |- | 00.02 | | Matrix Operations स्पोकन ट्युटोरियलमा स्वागत छ |- |00.06 | |यो ट्यु…') |
PoojaMoolya (Talk | contribs) |
||
(2 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{| Border=1 | {| Border=1 | ||
− | || Time | + | || '''Time''' |
− | || Narration | + | || '''Narration''' |
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:02 |
| | Matrix Operations स्पोकन ट्युटोरियलमा स्वागत छ | | | Matrix Operations स्पोकन ट्युटोरियलमा स्वागत छ | ||
|- | |- | ||
− | |00 | + | | 00:06 |
| |यो ट्युटोरियलको अन्त्यमा तपाई यसो गर्न सक्षम हुनुहुनेछ: | | |यो ट्युटोरियलको अन्त्यमा तपाई यसो गर्न सक्षम हुनुहुनेछ: | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:10 |
| | Matrix को बस्तुहरु प्रयोग गर्न | | | Matrix को बस्तुहरु प्रयोग गर्न | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:13 |
| |एउटा म्याटरिक्सको determinant, inverse र eigen मानहरु पत्ता लगाउन | | |एउटा म्याटरिक्सको determinant, inverse र eigen मानहरु पत्ता लगाउन | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:18 |
| |स्पेशल म्याटरिक्स डिफाइन गर्न | | |स्पेशल म्याटरिक्स डिफाइन गर्न | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:22 |
| |प्राथमिक रो अपरेसनहरु गर्न | | |प्राथमिक रो अपरेसनहरु गर्न | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:25 |
| | “linear equations” को सिस्टम हल गर्न | | | “linear equations” को सिस्टम हल गर्न | ||
|- | |- | ||
− | |00 | + | | 00:28 |
| |पूर्वाधारहरु हुन् | | |पूर्वाधारहरु हुन् | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:30 |
| |तपाइको सिस्टममा Scilab इन्स्टल भएको हुनुपर्छ | | |तपाइको सिस्टममा Scilab इन्स्टल भएको हुनुपर्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:34 |
| |''तपाइले स्पोकन ट्युटोरियलहरु: Getting started with Scilab र '''Vector Operations सुनेको हुनुपर्छ | | |''तपाइले स्पोकन ट्युटोरियलहरु: Getting started with Scilab र '''Vector Operations सुनेको हुनुपर्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:42 |
| |म प्रदर्शनीमा Windows 7 अपरेटिंग सिस्टम र Scilab 5.2.2 प्रयोग गर्दैछुँ | | |म प्रदर्शनीमा Windows 7 अपरेटिंग सिस्टम र Scilab 5.2.2 प्रयोग गर्दैछुँ | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:50 |
| |तपाइको डेस्कटपको Scilab आइकनमा दोहोरो क्लिक गरि Scilab सुरु गरौँ | | |तपाइको डेस्कटपको Scilab आइकनमा दोहोरो क्लिक गरि Scilab सुरु गरौँ | ||
|- | |- | ||
− | | 00 | + | | 00:59 |
| |यो सल्लाह छ '''कि '''युजरले ''' यो ट्युटोरियल भिडियो रोकी निश्चित समयको अन्तरालमा Scilab मा कार्य गरुन | | |यो सल्लाह छ '''कि '''युजरले ''' यो ट्युटोरियल भिडियो रोकी निश्चित समयको अन्तरालमा Scilab मा कार्य गरुन | ||
|- | |- | ||
− | | 01 | + | | 01:08 |
| |सम्झौं कि 'Vector Operations' स्पोकन ट्युटोरियलमा, | | |सम्झौं कि 'Vector Operations' स्पोकन ट्युटोरियलमा, | ||
|- | |- | ||
− | | 01 | + | | 01:12 |
| |म्याटरिक्स E यसरी डिफाइन गरिएको थियो E = [5 19 15;8 22 36] र इन्टर थिचौं | | |म्याटरिक्स E यसरी डिफाइन गरिएको थियो E = [5 19 15;8 22 36] र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 01 | + | | 01:37 |
| |अब कसरी एउटा म्याटरिक्सको प्रत्येक बस्तुलाई सम्बोधन गर्ने हेरौं | | |अब कसरी एउटा म्याटरिक्सको प्रत्येक बस्तुलाई सम्बोधन गर्ने हेरौं | ||
|- | |- | ||
− | | 01 | + | | 01:42 |
| |पहिलो रो र दोस्रो कोलम को बस्तु पाउन टाइप गरौँ: E(1,2) र इन्टर गरौँ | | |पहिलो रो र दोस्रो कोलम को बस्तु पाउन टाइप गरौँ: E(1,2) र इन्टर गरौँ | ||
|- | |- | ||
− | | 01 | + | | 01:56 |
| | Scilab मा एउटा म्याटरिक्सको पुरै रो वा कोलम प्रयोग गर्न सजिलो छ | | | Scilab मा एउटा म्याटरिक्सको पुरै रो वा कोलम प्रयोग गर्न सजिलो छ | ||
|- | |- | ||
− | | 02 | + | | 02:03 |
| |उदाहरणको लागि, E को पहिलो रो पाउन तलको कमाण्ड प्रयोग गर्न सकिन्छ: E1 = E(1,:) र इन्टर थिचौं | | |उदाहरणको लागि, E को पहिलो रो पाउन तलको कमाण्ड प्रयोग गर्न सकिन्छ: E1 = E(1,:) र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 02 | + | | 02:23 |
| |कमाण्डले पहिलो रो को पुरै बस्तुहरु रो मा भएकै क्रममा फर्काउछ | | |कमाण्डले पहिलो रो को पुरै बस्तुहरु रो मा भएकै क्रममा फर्काउछ | ||
|- | |- | ||
− | | 02 | + | | 02:30 |
| |कोलन मात्र प्रयोग गर्दा यसले ब्राकेटमा रहेको पहिलो वा दोस्रो इन्ट्री अनुसार क्रमश रो वा कोलमको पुरै बस्तुहरु जनाउछ | | |कोलन मात्र प्रयोग गर्दा यसले ब्राकेटमा रहेको पहिलो वा दोस्रो इन्ट्री अनुसार क्रमश रो वा कोलमको पुरै बस्तुहरु जनाउछ | ||
|- | |- | ||
− | | 02 | + | | 02:44 |
| |साथै म्याटरिक्सको कुनै पनि सबसेटलाई एउटा कोलन (“:”) प्रयोग गरि निकाल्न सकिन्छ | | |साथै म्याटरिक्सको कुनै पनि सबसेटलाई एउटा कोलन (“:”) प्रयोग गरि निकाल्न सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 02 | + | | 02:49 |
| |उदाहरणको लागि, E को दोस्रो देखि तेस्रो कोलमसम्मको बस्तुहरुको सेट पाउन तलको कमाण्ड प्रयोग गर्न सकिन्छ: | | |उदाहरणको लागि, E को दोस्रो देखि तेस्रो कोलमसम्मको बस्तुहरुको सेट पाउन तलको कमाण्ड प्रयोग गर्न सकिन्छ: | ||
|- | |- | ||
− | | 03 | + | | 03:00 |
| |-->E2 = E(:,2:3) ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | | |-->E2 = E(:,2:3) ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 03 | + | | 03:18 |
| |माथि, ब्राकेटको दोस्रो इन्ट्री मतलब, "2 कोलन 3" ले कोलम 2 देखि कोलम 3 सम्मका बस्तुहरु जनाउछ | | |माथि, ब्राकेटको दोस्रो इन्ट्री मतलब, "2 कोलन 3" ले कोलम 2 देखि कोलम 3 सम्मका बस्तुहरु जनाउछ | ||
|- | |- | ||
− | |03 | + | | 03:28 |
| |यदि म्याटरिक्सको साइज थाहा छैन भने $ चिन्ह प्रयोग गरि म्याटरिक्सको अन्तिम रो वा कोलम निकाल्न सकिन्छ | | |यदि म्याटरिक्सको साइज थाहा छैन भने $ चिन्ह प्रयोग गरि म्याटरिक्सको अन्तिम रो वा कोलम निकाल्न सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 03 | + | | 03:38 |
| |उदाहरणको लागि E म्याटरिक्सको अन्तिम कोलमको सबै रोहरु निकाल्न, हामी टाइप गर्नेछौं | | |उदाहरणको लागि E म्याटरिक्सको अन्तिम कोलमको सबै रोहरु निकाल्न, हामी टाइप गर्नेछौं | ||
|- | |- | ||
− | | 03 | + | | 03:46 |
| |--->E last column = E(:,$) ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | | |--->E last column = E(:,$) ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 04 | + | | 04:06 |
| |अब, “det” कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा स्क्वेर म्याटरिक्सको determinant कसरी गणना गर्ने हेरौं | | |अब, “det” कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा स्क्वेर म्याटरिक्सको determinant कसरी गणना गर्ने हेरौं | ||
|- | |- | ||
− | | 04 | + | | 04:13 |
| |सम्झौं, Vector Operations स्पोकन ट्युटोरियलमा हामीले यसरी A परिभाषित गरेका थियौं | | |सम्झौं, Vector Operations स्पोकन ट्युटोरियलमा हामीले यसरी A परिभाषित गरेका थियौं | ||
|- | |- | ||
− | | 04 | + | | 04:19 |
| |A=[1 2 - 1; - 2 - 6 4; - 1 - 3 3] स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | | |A=[1 2 - 1; - 2 - 6 4; - 1 - 3 3] स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 04 | + | | 04:50 |
| | A को determinant पाउन कमाण्ड det(A) र इन्टर थिचौं | | | A को determinant पाउन कमाण्ड det(A) र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 05 | + | | 05:00 |
− | || एउटा म्याटरिक्सको इन्भर्स र eigen मानहरु पाउन कमाण्डहरु, क्रमश “inv” र “spec” प्रयोग गर्न सकिन्छ | + | | |एउटा म्याटरिक्सको इन्भर्स र eigen मानहरु पाउन कमाण्डहरु, क्रमश “inv” र “spec” प्रयोग गर्न सकिन्छ |
|- | |- | ||
− | | 05 | + | | 05:09 |
− | || उदाहरण: inv(A) ले A को इन्भर्स र spec(A) ले A को eigen मानहरु दिन्छ | + | | |उदाहरण: inv(A) ले A को इन्भर्स र spec(A) ले A को eigen मानहरु दिन्छ |
|- | |- | ||
− | | 05 | + | | 05:29 |
| |यो कमाण्ड प्रयोग गरि कसरी eigenvectors पाउने हेर्न 'help spec' हेरौं | | |यो कमाण्ड प्रयोग गरि कसरी eigenvectors पाउने हेर्न 'help spec' हेरौं | ||
|- | |- | ||
− | | 05 | + | | 05:35 |
| |म्याटरिक्स A को Square वा cube गणना गर्न क्रमश A^2 वा A^3 ''' टाइप गर्न सकिन्छ''' | | |म्याटरिक्स A को Square वा cube गणना गर्न क्रमश A^2 वा A^3 ''' टाइप गर्न सकिन्छ''' | ||
|- | |- | ||
− | | 05 | + | | 05:52 |
| |सामान्य अंकगणितीय कार्य जस्तै एउटा क्यारेट चिन्हलाई म्याटरिक्सको पावर बढाउन प्रयोग गरिन्छ, तपाइको किबोर्डमा यो गर्न शिफ्ट+6 प्रयोग गर्न सकिन्छ | | |सामान्य अंकगणितीय कार्य जस्तै एउटा क्यारेट चिन्हलाई म्याटरिक्सको पावर बढाउन प्रयोग गरिन्छ, तपाइको किबोर्डमा यो गर्न शिफ्ट+6 प्रयोग गर्न सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 06 | + | | 06:05 |
| | '''कृपया अब ट्युटोरियल रोकौं र भिडियोमा दिएको एक नम्बर कार्य गरौँ''' | | | '''कृपया अब ट्युटोरियल रोकौं र भिडियोमा दिएको एक नम्बर कार्य गरौँ''' | ||
|- | |- | ||
− | | 06 | + | | 06:17 |
| | Scilab मा केहि निश्चित स्पेशल म्याटरिक्स पनि बनाउन सकिन्छ: | | | Scilab मा केहि निश्चित स्पेशल म्याटरिक्स पनि बनाउन सकिन्छ: | ||
|- | |- | ||
− | | 06 | + | | 06:24 |
| |उदाहरण, “zeros” कमाण्डले ३ रो र ४ कोलम शून्यहरुको एउटा म्याटरिक्स बनाउन सक्छौं | | |उदाहरण, “zeros” कमाण्डले ३ रो र ४ कोलम शून्यहरुको एउटा म्याटरिक्स बनाउन सक्छौं | ||
|- | |- | ||
− | | 06 | + | | 06:36 |
| |zeros(3,4) र इन्टर थिचौं | | |zeros(3,4) र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 06 | + | | 06:47 |
| |“ones” कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा सबै 1 को म्याटरिक्स बनाउन सकिन्छ | | |“ones” कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा सबै 1 को म्याटरिक्स बनाउन सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 06 | + | | 06:53 |
| |ones(2,4) ले सबै 1 सहितको एउटा म्याटरिक्स दिन्छ | | |ones(2,4) ले सबै 1 सहितको एउटा म्याटरिक्स दिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 07 | + | | 07:01 |
| |“eye” कमाण्डको प्रयोगले आइडेंनटिटि म्याटरिक्स बनाउन सजिलो छ: | | |“eye” कमाण्डको प्रयोगले आइडेंनटिटि म्याटरिक्स बनाउन सजिलो छ: | ||
|- | |- | ||
− | | 07 | + | | 07:07 |
| |eye(4,4) ले एउटा 4 by 4 आइडेंनटिटि म्याटरिक्स बनाउन दिन्छ | | |eye(4,4) ले एउटा 4 by 4 आइडेंनटिटि म्याटरिक्स बनाउन दिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 07 | + | | 07:16 |
| |एउटा युजरलाई pseudo random number सहितको एउटा म्याटरिक्स चाहिंन सक्छ, यो “rand” कमाण्ड प्रयोग गरि यसरी बनाउन सकिन्छ: | | |एउटा युजरलाई pseudo random number सहितको एउटा म्याटरिक्स चाहिंन सक्छ, यो “rand” कमाण्ड प्रयोग गरि यसरी बनाउन सकिन्छ: | ||
|- | |- | ||
− | | 07 | + | | 07:25 |
| |p=rand(2,3) र इन्टर गरौँ | | |p=rand(2,3) र इन्टर गरौँ | ||
|- | |- | ||
− | | 07 | + | | 07:39 |
| |लिनियर सिस्टममा एउटा युजरले म्याट्रिक्समा गर्ने सबैभन्दा महत्वपूर्ण कार्यको सेट भनेको प्राथमिक रो र कोलम कार्यहरु हुन् | | |लिनियर सिस्टममा एउटा युजरले म्याट्रिक्समा गर्ने सबैभन्दा महत्वपूर्ण कार्यको सेट भनेको प्राथमिक रो र कोलम कार्यहरु हुन् | ||
|- | |- | ||
− | | 07 | + | | 07:55 |
| |यी कार्यहरुमा एउटा म्याटरिक्समा रो अपरेसन एक्जिक्युट गरि इन्ट्रीलाई एउटा नन जेरो नम्बरभन्दा कम, जेरो गर्ने रहन्छन, यो Scilab मा सजिलै गर्न सकिन्छ | | |यी कार्यहरुमा एउटा म्याटरिक्समा रो अपरेसन एक्जिक्युट गरि इन्ट्रीलाई एउटा नन जेरो नम्बरभन्दा कम, जेरो गर्ने रहन्छन, यो Scilab मा सजिलै गर्न सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 08 | + | | 08:07 |
| |सम्झौं हामीले Spoken Tutorial,Vector Operations,मा म्याटरिक्स P मा यसरी डिफाइन गरेका छौं | | |सम्झौं हामीले Spoken Tutorial,Vector Operations,मा म्याटरिक्स P मा यसरी डिफाइन गरेका छौं | ||
|- | |- | ||
− | | 08 | + | | 08:17 |
| |P = [1 2 3;4 11 6], स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | | |P = [1 2 3;4 11 6], स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 08 | + | | 08:33 |
| |एउटा उदाहरण मानौं, जहाँ दोस्रो रो, पहिलो कोलमको बस्तुहरु प्राथमिक रो र कोलम अपरेसन प्रयोग गरेर जिरोमा ट्रान्सफर्म गर्नुपर्छ | | |एउटा उदाहरण मानौं, जहाँ दोस्रो रो, पहिलो कोलमको बस्तुहरु प्राथमिक रो र कोलम अपरेसन प्रयोग गरेर जिरोमा ट्रान्सफर्म गर्नुपर्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 08 | + | | 08:44 |
| |कार्य एक्जिक्युट गर्न पहिलो रो लाई 4 ले गुणा गरी यसलाई दोस्रो रो बाट घटाउन सकिन्छ | | |कार्य एक्जिक्युट गर्न पहिलो रो लाई 4 ले गुणा गरी यसलाई दोस्रो रो बाट घटाउन सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 08 | + | | 08:56 |
| |P(2,:) = P(2,:) - 4*P(1,:) र इन्टर गरौँ | | |P(2,:) = P(2,:) - 4*P(1,:) र इन्टर गरौँ | ||
|- | |- | ||
− | | 09 | + | | 09:28 |
− | | यो प्रक्रिया ठुलो सिस्टममा बढाउन सकिन्छ र प्राथमिक कोलम कार्यको अन्य रुपमा पनि | + | | |यो प्रक्रिया ठुलो सिस्टममा बढाउन सकिन्छ र प्राथमिक कोलम कार्यको अन्य रुपमा पनि |
|- | |- | ||
− | | 09 | + | | 09:35 |
| |रो र कोलमहरु सजिलै म्याट्रिक्स मा जोड्न सकिन्छ | | |रो र कोलमहरु सजिलै म्याट्रिक्स मा जोड्न सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 09 | + | | 09:39 |
| |उदाहरणको लागि एउटा [5 5 -2] भएको रो P सँग जोड्न तलको कमाण्ड प्रयोग गरिन्छ: | | |उदाहरणको लागि एउटा [5 5 -2] भएको रो P सँग जोड्न तलको कमाण्ड प्रयोग गरिन्छ: | ||
|- | |- | ||
− | |09 | + | | 09:48 |
| |T = [P; [5 5 -2]] दुवै स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | | |T = [P; [5 5 -2]] दुवै स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:14 |
| | P पछिको अर्धविरामले यो पछिको कुनैपनि चिज अर्को रो मा जानुपर्ने भन्छ | | | P पछिको अर्धविरामले यो पछिको कुनैपनि चिज अर्को रो मा जानुपर्ने भन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:20 |
| |यो एउटा म्याटरिक्स डिफाइन् गरेजस्तै गरिन्छ | | |यो एउटा म्याटरिक्स डिफाइन् गरेजस्तै गरिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:24 |
− | ||कार्यको रुपमा कृपया यहाँ रोकिनुहोस् र भर्खरै एक्जीक्युट भएको कमाण्डको नयाँ रो मा ब्राकेटहरु पक्का चाहिएको छ/छैन जाच्नुहोस् | + | | |कार्यको रुपमा कृपया यहाँ रोकिनुहोस् र भर्खरै एक्जीक्युट भएको कमाण्डको नयाँ रो मा ब्राकेटहरु पक्का चाहिएको छ/छैन जाच्नुहोस् |
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:34 |
| |समीकरण हल गर्न म्याटरिक्स नोटेसन प्रयोग गरिन्छ | | |समीकरण हल गर्न म्याटरिक्स नोटेसन प्रयोग गरिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:40 |
− | ||तलको लिनियर इक्वेसनको सेट हल गरौँ: | + | | |तलको लिनियर इक्वेसनको सेट हल गरौँ: |
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:44 |
| |x1 + 2 x2 − x3 = 1 | | |x1 + 2 x2 − x3 = 1 | ||
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:48 |
| |− 2 x1 − 6 x2 + 4 x3 = − 2 | | |− 2 x1 − 6 x2 + 4 x3 = − 2 | ||
|- | |- | ||
− | | 10 | + | | 10:54 |
| |− x1 − 3 x2 + 3 x3 = 1 | | |− x1 − 3 x2 + 3 x3 = 1 | ||
|- | |- | ||
− | | 11 | + | | 11:00 |
| |माथिको इक्वेसनको सेट Ax = b को रुपमा लेख्न सकिन्छ | | |माथिको इक्वेसनको सेट Ax = b को रुपमा लेख्न सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 11 | + | | 11:05 |
| |समाधान A इन्भर्स गुणा b भनि दिएको छ | | |समाधान A इन्भर्स गुणा b भनि दिएको छ | ||
|- | |- | ||
− | | 11 | + | | 11:11 |
| |इक्वेसनको सेट हल गरौँ | | |इक्वेसनको सेट हल गरौँ | ||
|- | |- | ||
− | | 11 | + | | 11:15 |
| |A यसरी परिभाषित गरिन्छ A = [1 2 -1;-2 -6 4;-1 -3 3], स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | | |A यसरी परिभाषित गरिन्छ A = [1 2 -1;-2 -6 4;-1 -3 3], स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | ||
|- | |- | ||
− | | 11 | + | | 11:46 |
− | ||B लाई यसरी परिभाषित गर्न सकिन्छ b = [1;-2;1], ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं | + | | |B लाई यसरी परिभाषित गर्न सकिन्छ b = [1;-2;1], ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
|- | |- | ||
− | | 12 | + | | 12:04 |
| |समाधान x, x = inv(A)*b प्रयोग गरि पत्ता लगाउन सकिन्छ | | |समाधान x, x = inv(A)*b प्रयोग गरि पत्ता लगाउन सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 12 | + | | 12:19 |
| |यो 'inv' कमाण्डको सानो अक्षर 'i' हो, यो महत्वपूर्ण छ | | |यो 'inv' कमाण्डको सानो अक्षर 'i' हो, यो महत्वपूर्ण छ | ||
|- | |- | ||
− | | 12 | + | | 12:26 |
| |वैकल्पिक रुपमा, Scilab मा सोहि नतिजा एउटा ब्याकस्ल्याश प्रयोग गरि पाउन सकिन्छ | | |वैकल्पिक रुपमा, Scilab मा सोहि नतिजा एउटा ब्याकस्ल्याश प्रयोग गरि पाउन सकिन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 12 | + | | 12:33 |
| |यसलाई Scilab मा गरौँ x = A\b र इन्टर गरौँ | | |यसलाई Scilab मा गरौँ x = A\b र इन्टर गरौँ | ||
|- | |- | ||
− | | 12 | + | | 12:44 |
| |यसले उहिँ नतिजा दिन्छ, Scilab मा प्रत्येकको फाईदा र बेफाइदा बुझ्न टाइप गरौँ, "help backslash" र "help inv" | | |यसले उहिँ नतिजा दिन्छ, Scilab मा प्रत्येकको फाईदा र बेफाइदा बुझ्न टाइप गरौँ, "help backslash" र "help inv" | ||
|- | |- | ||
− | | 12 | + | | 12:55 |
| |समाधानको इन्टिग्रीटि ब्याक सब्सटिच्युसनबाट गर्न सकिन्छ, मतलब Ax-b गणना गरेर: | | |समाधानको इन्टिग्रीटि ब्याक सब्सटिच्युसनबाट गर्न सकिन्छ, मतलब Ax-b गणना गरेर: | ||
|- | |- | ||
− | |13 | + | | 13:05 |
− | |A*x-b | + | | | A*x-b |
|- | |- | ||
− | | 13 | + | | 13:10 |
| |माथिको कार्यले पहिले प्राप्त नतिजा प्रमाणित गरौँ | | |माथिको कार्यले पहिले प्राप्त नतिजा प्रमाणित गरौँ | ||
|- | |- | ||
− | | 13 | + | | 13:14 |
| |यो सम्भब छ कि कुनै सिस्टमले माथिको प्रमाणीकरणको कार्यमा फ्लोटिंग पोइन्ट अपरेसनले गर्दा दिने म्याटरिक्सको बस्तुहरु ठ्याक्कै जिरो हुदैन | | |यो सम्भब छ कि कुनै सिस्टमले माथिको प्रमाणीकरणको कार्यमा फ्लोटिंग पोइन्ट अपरेसनले गर्दा दिने म्याटरिक्सको बस्तुहरु ठ्याक्कै जिरो हुदैन | ||
|- | |- | ||
− | | 13 | + | | 13:27 |
| |तरपनि, यसमा एकदमै सानो नम्बर बिशेषत 10 raised to -16 को क्रममा पाइन्छ | | |तरपनि, यसमा एकदमै सानो नम्बर बिशेषत 10 raised to -16 को क्रममा पाइन्छ | ||
|- | |- | ||
− | | 13 | + | | 13:34 |
− | | '''कृपया यहाँ ट्युटोरियल रोक्नुहोस् र भिडियो संगै २ नम्बर कार्य गर्नुहोस्''' | + | | | '''कृपया यहाँ ट्युटोरियल रोक्नुहोस् र भिडियो संगै २ नम्बर कार्य गर्नुहोस्''' |
|- | |- | ||
− | | 13 | + | | 13:49 |
− | | '''यसले हामीलाई Matrix Operation स्पोकन ट्युटोरियलको अन्तमा ल्याएको छ''' | + | | | '''यसले हामीलाई Matrix Operation स्पोकन ट्युटोरियलको अन्तमा ल्याएको छ''' |
|- | |- | ||
− | | 13 | + | | 13:53 |
| |''' Scilab मा अन्य स्पोकन ट्युटोरियलहरुमा हेरिने अरु धेरै फंक्सनहरु छन | | |''' Scilab मा अन्य स्पोकन ट्युटोरियलहरुमा हेरिने अरु धेरै फंक्सनहरु छन | ||
|- | |- | ||
− | | 13 | + | | 13:59 |
| Scilab को लिंक हेर्दै गर्नुहोला''' | | Scilab को लिंक हेर्दै गर्नुहोला''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:02 |
| |'''यो ट्युटोरियलमा हामीले सिक्यौं''' | | |'''यो ट्युटोरियलमा हामीले सिक्यौं''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:04 |
| | '''कोलन अपरेटर प्रयोग गरि म्याटरिक्सको बस्तुहरु प्रयोग गर्न''' | | | '''कोलन अपरेटर प्रयोग गरि म्याटरिक्सको बस्तुहरु प्रयोग गर्न''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:07 |
| |''' 'inv' कमाण्ड वा ब्याकस्ल्याश प्रयोग गरि एउटा म्याटरिक्सको इन्भर्स पाउन ''' | | |''' 'inv' कमाण्ड वा ब्याकस्ल्याश प्रयोग गरि एउटा म्याटरिक्सको इन्भर्स पाउन ''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:14 |
| |''' 'det' कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा म्याटरिक्सको determinant पत्ता लगाउन''' | | |''' 'det' कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा म्याटरिक्सको determinant पत्ता लगाउन''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:18 |
| | ''' 'spec' कमाण्ड प्रयोग गरि eigen मानहरु निकाल्न''' | | | ''' 'spec' कमाण्ड प्रयोग गरि eigen मानहरु निकाल्न''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:23 |
| | '''सबै 1 बस्तुहरु भएको एउटा म्याटरिक्स, नल म्याटरिक्स डिफाइन गर्न, Identity matrix र एउटा रयानडम बस्तु सहितको म्याटरिक्सको लागि क्रमश ones(), zeros(), eye(), rand() प्रयोग गर्नुहोस्''' | | | '''सबै 1 बस्तुहरु भएको एउटा म्याटरिक्स, नल म्याटरिक्स डिफाइन गर्न, Identity matrix र एउटा रयानडम बस्तु सहितको म्याटरिक्सको लागि क्रमश ones(), zeros(), eye(), rand() प्रयोग गर्नुहोस्''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:39 |
| | '''लिनियर इक्वेसन सिस्टम हल गर्नुहोस्''' | | | '''लिनियर इक्वेसन सिस्टम हल गर्नुहोस्''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:42 |
| | ''' यो स्पोकन ट्युटोरियल Free and Open Source Software in Science and Engineering Education (FOSSEE) ले बनाएको हो''' | | | ''' यो स्पोकन ट्युटोरियल Free and Open Source Software in Science and Engineering Education (FOSSEE) ले बनाएको हो''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:51 |
| | ''' FOSSEE प्रोजेक्ट सम्बन्धि थप जानकारी http://fossee.in/ वा http://scilab.in/ वेबसाइटमा पाउन सकिन्छ''' | | | ''' FOSSEE प्रोजेक्ट सम्बन्धि थप जानकारी http://fossee.in/ वा http://scilab.in/ वेबसाइटमा पाउन सकिन्छ''' | ||
|- | |- | ||
− | | 14 | + | | 14:58 |
| | ''' यसलाई National Mission on Eduction through ICT, MHRD, भारत सरकारको सहयोग रहेको छ''' | | | ''' यसलाई National Mission on Eduction through ICT, MHRD, भारत सरकारको सहयोग रहेको छ''' | ||
|- | |- | ||
− | | 15 | + | | 15:05 |
| | ''' थप जानकारीको लागि स्पोकन हाइफन ट्युटोरियल डट ओ आर जी स्ल्याश NMEICT हाइफन इन्ट्रोमा हेर्नुहोला''' | | | ''' थप जानकारीको लागि स्पोकन हाइफन ट्युटोरियल डट ओ आर जी स्ल्याश NMEICT हाइफन इन्ट्रोमा हेर्नुहोला''' | ||
|- | |- | ||
− | | 15 | + | | 15:14 |
| |''''''म मन्दिरा बिदा हुदैछु''' | | |''''''म मन्दिरा बिदा हुदैछु''' | ||
|- | |- | ||
− | | 15 | + | | 15:17 |
| |''' सहभागिताको लागि धन्यवाद, नमस्कार''' | | |''' सहभागिताको लागि धन्यवाद, नमस्कार''' | ||
|} | |} |
Latest revision as of 15:54, 26 April 2017
Time | Narration |
00:02 | Matrix Operations स्पोकन ट्युटोरियलमा स्वागत छ |
00:06 | यो ट्युटोरियलको अन्त्यमा तपाई यसो गर्न सक्षम हुनुहुनेछ: |
00:10 | Matrix को बस्तुहरु प्रयोग गर्न |
00:13 | एउटा म्याटरिक्सको determinant, inverse र eigen मानहरु पत्ता लगाउन |
00:18 | स्पेशल म्याटरिक्स डिफाइन गर्न |
00:22 | प्राथमिक रो अपरेसनहरु गर्न |
00:25 | “linear equations” को सिस्टम हल गर्न |
00:28 | पूर्वाधारहरु हुन् |
00:30 | तपाइको सिस्टममा Scilab इन्स्टल भएको हुनुपर्छ |
00:34 | तपाइले स्पोकन ट्युटोरियलहरु: Getting started with Scilab र 'Vector Operations सुनेको हुनुपर्छ |
00:42 | म प्रदर्शनीमा Windows 7 अपरेटिंग सिस्टम र Scilab 5.2.2 प्रयोग गर्दैछुँ |
00:50 | तपाइको डेस्कटपको Scilab आइकनमा दोहोरो क्लिक गरि Scilab सुरु गरौँ |
00:59 | यो सल्लाह छ कि युजरले यो ट्युटोरियल भिडियो रोकी निश्चित समयको अन्तरालमा Scilab मा कार्य गरुन |
01:08 | सम्झौं कि 'Vector Operations' स्पोकन ट्युटोरियलमा, |
01:12 | म्याटरिक्स E यसरी डिफाइन गरिएको थियो E = [5 19 15;8 22 36] र इन्टर थिचौं |
01:37 | अब कसरी एउटा म्याटरिक्सको प्रत्येक बस्तुलाई सम्बोधन गर्ने हेरौं |
01:42 | पहिलो रो र दोस्रो कोलम को बस्तु पाउन टाइप गरौँ: E(1,2) र इन्टर गरौँ |
01:56 | Scilab मा एउटा म्याटरिक्सको पुरै रो वा कोलम प्रयोग गर्न सजिलो छ |
02:03 | उदाहरणको लागि, E को पहिलो रो पाउन तलको कमाण्ड प्रयोग गर्न सकिन्छ: E1 = E(1,:) र इन्टर थिचौं |
02:23 | कमाण्डले पहिलो रो को पुरै बस्तुहरु रो मा भएकै क्रममा फर्काउछ |
02:30 | कोलन मात्र प्रयोग गर्दा यसले ब्राकेटमा रहेको पहिलो वा दोस्रो इन्ट्री अनुसार क्रमश रो वा कोलमको पुरै बस्तुहरु जनाउछ |
02:44 | साथै म्याटरिक्सको कुनै पनि सबसेटलाई एउटा कोलन (“:”) प्रयोग गरि निकाल्न सकिन्छ |
02:49 | उदाहरणको लागि, E को दोस्रो देखि तेस्रो कोलमसम्मको बस्तुहरुको सेट पाउन तलको कमाण्ड प्रयोग गर्न सकिन्छ: |
03:00 | -->E2 = E(:,2:3) ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
03:18 | माथि, ब्राकेटको दोस्रो इन्ट्री मतलब, "2 कोलन 3" ले कोलम 2 देखि कोलम 3 सम्मका बस्तुहरु जनाउछ |
03:28 | यदि म्याटरिक्सको साइज थाहा छैन भने $ चिन्ह प्रयोग गरि म्याटरिक्सको अन्तिम रो वा कोलम निकाल्न सकिन्छ |
03:38 | उदाहरणको लागि E म्याटरिक्सको अन्तिम कोलमको सबै रोहरु निकाल्न, हामी टाइप गर्नेछौं |
03:46 | --->E last column = E(:,$) ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
04:06 | अब, “det” कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा स्क्वेर म्याटरिक्सको determinant कसरी गणना गर्ने हेरौं |
04:13 | सम्झौं, Vector Operations स्पोकन ट्युटोरियलमा हामीले यसरी A परिभाषित गरेका थियौं |
04:19 | A=[1 2 - 1; - 2 - 6 4; - 1 - 3 3] स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
04:50 | A को determinant पाउन कमाण्ड det(A) र इन्टर थिचौं |
05:00 | एउटा म्याटरिक्सको इन्भर्स र eigen मानहरु पाउन कमाण्डहरु, क्रमश “inv” र “spec” प्रयोग गर्न सकिन्छ |
05:09 | उदाहरण: inv(A) ले A को इन्भर्स र spec(A) ले A को eigen मानहरु दिन्छ |
05:29 | यो कमाण्ड प्रयोग गरि कसरी eigenvectors पाउने हेर्न 'help spec' हेरौं |
05:35 | म्याटरिक्स A को Square वा cube गणना गर्न क्रमश A^2 वा A^3 टाइप गर्न सकिन्छ |
05:52 | सामान्य अंकगणितीय कार्य जस्तै एउटा क्यारेट चिन्हलाई म्याटरिक्सको पावर बढाउन प्रयोग गरिन्छ, तपाइको किबोर्डमा यो गर्न शिफ्ट+6 प्रयोग गर्न सकिन्छ |
06:05 | कृपया अब ट्युटोरियल रोकौं र भिडियोमा दिएको एक नम्बर कार्य गरौँ |
06:17 | Scilab मा केहि निश्चित स्पेशल म्याटरिक्स पनि बनाउन सकिन्छ: |
06:24 | उदाहरण, “zeros” कमाण्डले ३ रो र ४ कोलम शून्यहरुको एउटा म्याटरिक्स बनाउन सक्छौं |
06:36 | zeros(3,4) र इन्टर थिचौं |
06:47 | “ones” कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा सबै 1 को म्याटरिक्स बनाउन सकिन्छ |
06:53 | ones(2,4) ले सबै 1 सहितको एउटा म्याटरिक्स दिन्छ |
07:01 | “eye” कमाण्डको प्रयोगले आइडेंनटिटि म्याटरिक्स बनाउन सजिलो छ: |
07:07 | eye(4,4) ले एउटा 4 by 4 आइडेंनटिटि म्याटरिक्स बनाउन दिन्छ |
07:16 | एउटा युजरलाई pseudo random number सहितको एउटा म्याटरिक्स चाहिंन सक्छ, यो “rand” कमाण्ड प्रयोग गरि यसरी बनाउन सकिन्छ: |
07:25 | p=rand(2,3) र इन्टर गरौँ |
07:39 | लिनियर सिस्टममा एउटा युजरले म्याट्रिक्समा गर्ने सबैभन्दा महत्वपूर्ण कार्यको सेट भनेको प्राथमिक रो र कोलम कार्यहरु हुन् |
07:55 | यी कार्यहरुमा एउटा म्याटरिक्समा रो अपरेसन एक्जिक्युट गरि इन्ट्रीलाई एउटा नन जेरो नम्बरभन्दा कम, जेरो गर्ने रहन्छन, यो Scilab मा सजिलै गर्न सकिन्छ |
08:07 | सम्झौं हामीले Spoken Tutorial,Vector Operations,मा म्याटरिक्स P मा यसरी डिफाइन गरेका छौं |
08:17 | P = [1 2 3;4 11 6], स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
08:33 | एउटा उदाहरण मानौं, जहाँ दोस्रो रो, पहिलो कोलमको बस्तुहरु प्राथमिक रो र कोलम अपरेसन प्रयोग गरेर जिरोमा ट्रान्सफर्म गर्नुपर्छ |
08:44 | कार्य एक्जिक्युट गर्न पहिलो रो लाई 4 ले गुणा गरी यसलाई दोस्रो रो बाट घटाउन सकिन्छ |
08:56 | P(2,:) = P(2,:) - 4*P(1,:) र इन्टर गरौँ |
09:28 | यो प्रक्रिया ठुलो सिस्टममा बढाउन सकिन्छ र प्राथमिक कोलम कार्यको अन्य रुपमा पनि |
09:35 | रो र कोलमहरु सजिलै म्याट्रिक्स मा जोड्न सकिन्छ |
09:39 | उदाहरणको लागि एउटा [5 5 -2] भएको रो P सँग जोड्न तलको कमाण्ड प्रयोग गरिन्छ: |
09:48 | T = [P; [5 5 -2]] दुवै स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
10:14 | P पछिको अर्धविरामले यो पछिको कुनैपनि चिज अर्को रो मा जानुपर्ने भन्छ |
10:20 | यो एउटा म्याटरिक्स डिफाइन् गरेजस्तै गरिन्छ |
10:24 | कार्यको रुपमा कृपया यहाँ रोकिनुहोस् र भर्खरै एक्जीक्युट भएको कमाण्डको नयाँ रो मा ब्राकेटहरु पक्का चाहिएको छ/छैन जाच्नुहोस् |
10:34 | समीकरण हल गर्न म्याटरिक्स नोटेसन प्रयोग गरिन्छ |
10:40 | तलको लिनियर इक्वेसनको सेट हल गरौँ: |
10:44 | x1 + 2 x2 − x3 = 1 |
10:48 | − 2 x1 − 6 x2 + 4 x3 = − 2 |
10:54 | − x1 − 3 x2 + 3 x3 = 1 |
11:00 | माथिको इक्वेसनको सेट Ax = b को रुपमा लेख्न सकिन्छ |
11:05 | समाधान A इन्भर्स गुणा b भनि दिएको छ |
11:11 | इक्वेसनको सेट हल गरौँ |
11:15 | A यसरी परिभाषित गरिन्छ A = [1 2 -1;-2 -6 4;-1 -3 3], स्क्वेर ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
11:46 | B लाई यसरी परिभाषित गर्न सकिन्छ b = [1;-2;1], ब्राकेट बन्द गरौँ र इन्टर थिचौं |
12:04 | समाधान x, x = inv(A)*b प्रयोग गरि पत्ता लगाउन सकिन्छ |
12:19 | यो 'inv' कमाण्डको सानो अक्षर 'i' हो, यो महत्वपूर्ण छ |
12:26 | वैकल्पिक रुपमा, Scilab मा सोहि नतिजा एउटा ब्याकस्ल्याश प्रयोग गरि पाउन सकिन्छ |
12:33 | यसलाई Scilab मा गरौँ x = A\b र इन्टर गरौँ |
12:44 | यसले उहिँ नतिजा दिन्छ, Scilab मा प्रत्येकको फाईदा र बेफाइदा बुझ्न टाइप गरौँ, "help backslash" र "help inv" |
12:55 | समाधानको इन्टिग्रीटि ब्याक सब्सटिच्युसनबाट गर्न सकिन्छ, मतलब Ax-b गणना गरेर: |
13:05 | A*x-b |
13:10 | माथिको कार्यले पहिले प्राप्त नतिजा प्रमाणित गरौँ |
13:14 | यो सम्भब छ कि कुनै सिस्टमले माथिको प्रमाणीकरणको कार्यमा फ्लोटिंग पोइन्ट अपरेसनले गर्दा दिने म्याटरिक्सको बस्तुहरु ठ्याक्कै जिरो हुदैन |
13:27 | तरपनि, यसमा एकदमै सानो नम्बर बिशेषत 10 raised to -16 को क्रममा पाइन्छ |
13:34 | कृपया यहाँ ट्युटोरियल रोक्नुहोस् र भिडियो संगै २ नम्बर कार्य गर्नुहोस् |
13:49 | यसले हामीलाई Matrix Operation स्पोकन ट्युटोरियलको अन्तमा ल्याएको छ |
13:53 | Scilab मा अन्य स्पोकन ट्युटोरियलहरुमा हेरिने अरु धेरै फंक्सनहरु छन |
13:59 | Scilab को लिंक हेर्दै गर्नुहोला |
14:02 | यो ट्युटोरियलमा हामीले सिक्यौं |
14:04 | कोलन अपरेटर प्रयोग गरि म्याटरिक्सको बस्तुहरु प्रयोग गर्न |
14:07 | 'inv' कमाण्ड वा ब्याकस्ल्याश प्रयोग गरि एउटा म्याटरिक्सको इन्भर्स पाउन |
14:14 | 'det' कमाण्ड प्रयोग गरि एउटा म्याटरिक्सको determinant पत्ता लगाउन |
14:18 | 'spec' कमाण्ड प्रयोग गरि eigen मानहरु निकाल्न |
14:23 | सबै 1 बस्तुहरु भएको एउटा म्याटरिक्स, नल म्याटरिक्स डिफाइन गर्न, Identity matrix र एउटा रयानडम बस्तु सहितको म्याटरिक्सको लागि क्रमश ones(), zeros(), eye(), rand() प्रयोग गर्नुहोस् |
14:39 | लिनियर इक्वेसन सिस्टम हल गर्नुहोस् |
14:42 | यो स्पोकन ट्युटोरियल Free and Open Source Software in Science and Engineering Education (FOSSEE) ले बनाएको हो |
14:51 | FOSSEE प्रोजेक्ट सम्बन्धि थप जानकारी http://fossee.in/ वा http://scilab.in/ वेबसाइटमा पाउन सकिन्छ |
14:58 | यसलाई National Mission on Eduction through ICT, MHRD, भारत सरकारको सहयोग रहेको छ |
15:05 | थप जानकारीको लागि स्पोकन हाइफन ट्युटोरियल डट ओ आर जी स्ल्याश NMEICT हाइफन इन्ट्रोमा हेर्नुहोला |
15:14 | 'म मन्दिरा बिदा हुदैछु |
15:17 | सहभागिताको लागि धन्यवाद, नमस्कार |