Difference between revisions of "PhET/C3/Fluid-pressure-and-flow/Marathi"
From Script | Spoken-Tutorial
(First Upload) |
m |
||
| Line 578: | Line 578: | ||
|- | |- | ||
|| 12:44 | || 12:44 | ||
| − | || | + | || दिलेले गणित सोडवू. |
|- | |- | ||
Revision as of 14:26, 10 December 2019
| Time | Narration |
| 00:01 | स्पोकन ट्युटोरियलच्या Fluid Pressure and Flow या पाठात आपले स्वागत.
|
| 00:06 | या पाठात, Fluid Pressure and Flow , या PhET सिम्युलेशनचे प्रात्यक्षिक बघणार आहोत.
|
| 00:12 | या पाठासाठी मी वापरत आहे. :
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 16.04
|
| 00:19 | जावा वर्जन 1.8.0 |
| 00:23 | हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील भौतिकशास्त्राचे प्राथमिक ज्ञान असावे. |
| 00:30 | हे सिम्युलेशन वापरून, वातावरणाच्या उपस्थितीत आणि अनुपस्थितीत दाबात झालेला बदल पाहू. |
| 00:39 | वेगवेगळ्या घनतेच्या द्रवांच्या दाबांतील बदल पाहू. |
| 00:43 | बर्नौलीचा सिद्धांत बघू. |
| 00:46 | टाकीच्या तळाशी असलेला दाब काढू.
|
| 00:50 | द्रव प्रवाहाचा गतीमार्ग (trajectory) पाहू.
|
| 00:54 | सिम्युलेशन डाउनलोड करण्यासाठी दिलेली लिंक वापरा.
|
| 00:58 | मी डाउनलोड्स फोल्डरमधे सिम्युलेशन आधीच डाउनलोड केले आहे. |
| 01:03 | हे सिम्युलेशन कार्यान्वित करण्यासाठी टर्मिनल उघडा. |
| 01:07 | प्रॉम्प्टवर cd space Downloads टाईप करून एंटर दाबा.
|
| 01:15 | java space hyphen jar space fluid hyphen pressure hyphen and hyphen flow underscore en dot jar टाईप करून एंटर दाबा. |
| 01:29 | Fluid Pressure and Flow simulation उघडेल. |
| 01:33 | इंटरफेसमध्ये तीन टॅब आहेत. |
| 01:36 | स्क्रीनच्या डाव्या बाजूला आपल्याकडे तीन बटणे आहेत. |
| 01:40 | प्रत्येक बटणावर क्लिक केल्यावर एक वेगळी भूमिगत टाकी उघडेल. |
| 01:45 | पहिल्या बटणावर क्लिक करा. |
| 01:48 | नळ आणि टाकी दिसणारा स्क्रीन उघडेल. |
| 01:53 | पाण्याने टाकी भरण्यासाठी नळाच्या स्लाइडरवर क्लिक करून ड्रॅग करा. |
| 01:58 | द्रवपदार्थ काढून टाकण्यासाठी टाकीच्या तळाशी दिलेले आउटलेट पहा. |
| 02:04 | द्रवपदार्थ काढून टाकण्यासाठी स्लाइडर ड्रॅग करा. |
| 02:08 | टाकीमध्ये प्रेशर गेज ड्रॅग करून द्रवाला स्पर्श करून ठेवा.
|
| 02:14 | Fluid Density बॉक्सचा विस्तार करण्यासाठी हिरव्या प्लस बटणावर क्लिक करा. |
| 02:20 | लक्षात घ्या की Fluid Density स्लाइडरमध्ये तीन भिन्न द्रव आहेत. |
| 02:26 | स्लाइडर पेट्रोलवरून मधापर्यंत ड्रॅग करा. |
| 02:30 | ड्रॅग करत असताना Fluid Density मधील बदलाचे निरीक्षण करा. |
| 02:36 | Fluid density बॉक्समध्ये 700 ते 1420 किलो प्रति घनमीटर पर्यंत किंमती बदलू शकतो. |
| 02:45 | Fluid density बॉक्स बंद करण्यासाठी मायनसच्या लाल बटणावर क्लिक करा. |
| 12:50 | Gravity बॉक्स मोठा करण्यासाठी प्लसच्या हिरव्या बटणावर क्लिक करा. |
| 12:55 | येथे कमी पासून जास्तपर्यंत Gravity बदलण्यासाठी स्लाइडर देण्यात आला आहे. |
| 03:02 | स्लाइडर पृथ्वीवर सेट केला आहे. |
| 03:05 | Gravity स्लाइडर ड्रॅग करत असताना दाबात झालेले बदल पहा. |
| 03:11 | गुरुत्वाचे मूल्य 1.0 पासून 20 मीटर प्रति सेकंद वर्ग असे बदलले जाऊ शकते. |
| 03:18 | Reset All बटणावर क्लिक करा. |
| 03:21 | नळाचा स्लाइडर ड्रॅग करून टाकी काठोकाठ भरा. |
| 03:26 | लक्षात घ्या की एकदा टाकी पूर्ण भरली की नळाचा स्लाइडर निष्क्रिय होईल. |
| 03:32 | ग्रीड रेषा दर्शविण्यासाठी Grid बॉक्स निवडा. |
| 03:36 | प्रेशर गेज 0 मीटर रेषेवर ड्रॅग करून ठेवा. |
| 03:41 | येथे वातावरणाचा दाब 101.325 kiloPascal आहे. |
| 03:49 | Atmosphere Off रेडिओ बटणावर क्लिक करा. |
| 03:53 | दाबाचे मूल्य 0.00 KiloPascal आहे. |
| 03:58 | Atmosphere On रेडिओ बटणावर क्लिक करा. |
| 04:02 | हे वातावरणाच्या उपस्थितीत दाब मोजल्याचे सूचित करते. |
| 04:08 | पुढे आपण वेगवेगळ्या द्रवपदार्थांमध्ये दाब मोजू. |
| 04:13 | Fluid Density, Depth, आणि Pressure यासाठी सारणी बनवू. |
| 04:19 | मापनासाठी प्रेशर गेज 1 मीटरवर ड्रॅग करा. |
| 04:24 | मूल्याची नोंद करा. |
| 04:27 | तसेच प्रेशर गेज 2 आणि 3 मीटरपर्यंत ड्रॅग करा आणि मूल्यांची नोंद करा. |
| 04:36 | मी टेबलमधे मूल्यांची नोंद केली आहे. |
| 04:40 | स्लाइडर पेट्रोलच्या दिशेने ड्रॅग करा. |
| 04:44 | आपण घनतेमध्ये बदल केल्यामुळे दाबातील बदलाचे निरीक्षण करा. |
| 04:49 | पेट्रोलमधील दाब मोजण्यासाठी प्रेशर गेज 1 मीटरपर्यंत ड्रॅग करा. |
| 04:56 | असाइनमेंट म्हणून, द्रवातील विविध खोलीसाठी (depth) दाबांच्या मूल्यांमधील बदल लक्षात घ्या. |
| 05:03 | आपले निरीक्षण समजावून सांगा. |
| 05:07 | Reset All बटणावर क्लिक करा. |
| 05:10 | आता टाकीचा आकार बदलल्यामुळे दाबात झालेला बदल पाहू. |
| 05:16 | तिसर्‍या टँक बटणावर क्लिक करा. |
| 05:19 | एक भूमिगत बेसिन उघडेल. |
| 05:22 | बेसिन दोन भागांमध्ये विभागले गेले आहे. |
| 05:26 | लक्षात घ्या की बेसिनच्या डावीकडे नळाऐवजी तीन वजने आहेत. |
| 05:31 | 500 किलोचे एक आणि 250 किलोची दोन वजने आहेत. |
| 05:37 | Units खालील Atmospheres या रेडिओ बटणावर क्लिक करा. |
| 05:42 | प्रेशर गेजवरील मूल्य पहा. |
| 05:45 | हे 101.300 kiloPascal वरून 0.9998 atmospheres असे बदलले आहे. |
| 05:55 | बेसिनमधील उजवीकडील भागात पाण्याला स्पर्श करून प्रेशर गेज ठेवा. |
| 06:00 | प्रेशर गेजवरील मूल्य पहा. |
| 06:04 | Grid चेक बॉक्स निवडा. |
| 06:07 | बेसिनच्या डाव्या भागात 250 किलोचे वजन ठेवा. |
| 06:13 | उजव्या भागातील पाण्याच्या पातळीत होणारे बदल पहा. |
| 06:18 | डाव्या भागात 500 किलो आणि 250 किलो वजनांची भर घालत रहा. |
| 06:25 | आपण वजने वाढवत असताना, उजव्या भागातील पाण्याच्या पातळीत वाढ झाल्याचे लक्षात घ्या. |
| 06:31 | हे हायड्रॉलिक लिफ्टचे तत्व दर्शवते. |
| 06:36 | आपण आता Flow टॅब पाहू. |
| 06:39 | स्क्रीन उघडण्यासाठी Flow टॅब निवडा. |
| 06:43 | या स्क्रीनवर पाण्याची नळी आणि एंड पाईप्स आहेत. |
| 06:49 | प्रत्येक एंड पाईपला तीन हँडल्स आहेत. |
| 06:54 | एंड पाईपच्या वरच्या आणि खालच्या हँडल्सचा वापर करून पाईपची उंची बदलता येऊ शकते. |
| 07:02 | पाईप वर आणि खाली हलविण्यासाठी एंड पाईपच्या मधल्या हँडलवर क्लिक आणि ड्रॅग करू शकतो. |
| 07:09 | Flow Rate स्लाइडर ड्रॅग करून आपण फ्लो रेट नियंत्रित करू शकतो. |
| 07:14 | आता Flux meter चेक बॉक्स निवडा. |
| 07:17 | स्क्रीनवर निळ्या रंगाचे वर्तुळ(रिंग) पिवळ्या रंगाच्या बॉक्ससह दिसत आहे. |
| 07:23 | हा बॉक्स Flow Rate, Area आणि Flux च्या किंमती दाखवतो. |
| 07:30 | Flux meter वापरुन आपण दिलेल्या क्षेत्रात प्रवेश करणारा एकूण प्रवाह मोजू शकतो. |
| 07:37 | पाईपमधून Flux meter ड्रॅग करा. |
| 07:40 | वॉटर पाईपच्या आकाराशी जुळवून घेत निळी रिंग आकार बदलते हे पहा. |
| 07:46 | रिंग ड्रॅग करत असताना, त्यामधून जात असलेल्या फ्लक्सचे मूल्य पहा. |
| 07:52 | रिंगमधून वाहणाऱ्या प्रवाहाचे प्रमाण रिंगच्या क्षेत्रफळावर अवलंबून असते. |
| 07:59 | Flux meter चेकबॉक्स अनचेक करा. |
| 08:03 | Friction चेक बॉक्स निवडा. |
| 08:06 | ठिपक्यांचा प्रवाह मंदावलेला दिसेल. |
| 08:10 | रेड डॉट्स बटण वापरुन काळे ठिपके द्रवात टाकू शकतो. |
| 08:16 | Reset All बटणावर क्लिक करा. |
| 08:19 | Dots चेक बॉक्स अनचेक करा आणि लाल बटणावर क्लिक करा. |
| 08:26 | पाण्याच्या पाइपमध्ये स्पीडमीटर ड्रॅग करा आणि ठेवा. |
| 08:30 | तसेच प्रेशर गेज ड्रॅग करून पाण्याच्या पाईपच्या आत ठेवा. |
| 08:35 | पाण्याच्या पाईपमधून सर्व ठिकाणी प्रेशर गेज आणि स्पीड मीटर ड्रॅग करा. |
| 08:42 | वेगाचे आणि दाबाचे मूल्य एकसमान राहताना दिसेल. |
| 08:48 | कारण पाण्याचा प्रवाह सुवाही आहे. |
| 08:52 | आकार बदलण्यासाठी पाण्याच्या पाईपच्या दोन्ही बाजूंच्या हँडल्सवर क्लिक आणि ड्रॅग करा. |
| 09:00 | खवळलेल्या प्रवाहामध्ये गती आणि दाबातील बदल पहा. |
| 09:05 | Flow Rate जास्तीत जास्त वाढवूया. |
| 09:09 | अगदी डावीकडे स्पीडमीटर ड्रॅग करा. |
| 09:14 | आणि स्पीड 3.5 मीटर प्रति सेकंद असल्याचे पहा. |
| 09:19 | स्पीड अदिश परिमाण आहे हे लक्षात घ्या. |
| 09:23 | निळा सदिश वेगाच्या दिशेचे प्रतिनिधित्व करतो. |
| 09:27 | प्रेशर गेज ड्रॅग करा आणि स्पीड मीटरवर ठेवा. |
| 09:32 | दाब 115.896 kiloPascal असल्याचे पहा. |
| 09:38 | साधनांमधून आणखी एक स्पीडमीटर ड्रॅग करा आणि पहिल्या रुंद भागात ठेवा. |
| 09:44 | रुंद भागातील स्पीड आणि व्हेलॉसिटीतील बदलाकडे लक्ष द्या. |
| 09:49 | स्पीड 1.4 मीटर प्रति सेकंदपर्यंत कमी झाला आहे आणि सदिश व्हेलॉसिटी देखील कमी झाली आहे. |
| 09:58 | साधनांमधून आणखी एक प्रेशर गेज ड्रॅग करा आणि पहिल्या रुंद भागात ठेवा.
|
| 10:04 | लक्षात घ्या की दाब 121.528 kiloPascal पर्यंत वाढला आहे. |
| 10:11 | येथे असे म्हणू शकतो की दाब वाढत असताना, स्पीड कमी होतो. |
| 10:18 | असाईनमेंट म्हणून, पेट्रोल आणि मध वापरल्याने द्रवाची घनता बदलते तेव्हा वेग आणि दाबामधील बदल पहा. |
| 10:29 | Water Tower उघडण्यासाठी टॅबवर क्लिक करा. |
| 10:33 | या स्क्रीनमध्ये टाकीच्या तळाशी असलेला दाबा मोजू. |
| 10:38 | या स्क्रीनमध्ये आपण नळ आणि वॉटर टॉवर पाहू शकतो. |
| 10:43 | नळावर दोन रेडिओ बटणे आहेत. |
| 10:47 | पाण्याचा प्रवाह सुरू करण्यासाठी Manual आणि प्रवाह थांबविण्यासाठी Match Leakage. |
| 10:53 | स्क्रीनच्या उजव्या बाजूस असलेला Measuring Tape चेक बॉक्स निवडा. |
| 10:59 | टेपच्या सहाय्याने टँकची उंची मोजा. |
| 11:04 | उंचीच्या मूल्याची नोंद करा. |
| 11:07 | टाकी पूर्ण भरण्यासाठी Fill बटणावर क्लिक करा. |
| 11:12 | दाब मोजण्यासाठी टाकीच्या इनलेटवर प्रेशर गेज ठेवा. |
| 11:17 | पृष्ठभागावरील दाबाचे मूल्य लक्षात घ्या. |
| 11:22 | दिलेले गणित सोडवू. |
| 11:25 | घन आकाराची टाकी 10.42 मी उंचीपर्यंत पाण्याने भरलेली आहे. |
| 11:32 | टाकीच्या तळाशी कार्य करणारा दाब शोधा. |
| 11:36 | वातावरणाचा दाब 102.3 kPa आहे. |
| 11:40 | पाण्याची घनता 1000 kg/m3 आहे. g= 9.81 m/sec2 घ्या. |
| 11:51 | टाकीच्या तळाशी प्रेशर गेज क्लिक करून ड्रॅग करा. |
| 11:56 | टाकीच्या तळाशी 198.1 kiloPascal दाब दिसेल. |
| 12:05 | P=P0+hρg हे सूत्र वापरून टाकीच्या तळाशी असलेला दाब मोजा. |
| 12:14 | दिलेल्या सूत्रात गणितातील किंमती लिहा. |
| 12:19 | लक्षात घ्या की दाबाचे मूल्य न्यूटन मध्ये रूपांतरित झाले आहे. |
| 12:24 | टाकीच्या तळाशी असलेल्या दाबाची किंमत 204.5 kPa आहे. |
| 12:32 | आता आपण मोजलेल्या मूल्याची तुलना निरीक्षण केलेल्या दाबाशी करू. |
| 12:37 | लक्षात घ्या सिम्युलेशनमधे पाहिलेला दाब आणि सूत्राने काढलेली किंमत जवळपास सारखी आहे. |
| 12:44 | दिलेले गणित सोडवू. |
| 12:47 | Reset All बटणावर क्लिक करा. |
| 12:51 | आता Hose ची स्थिती बदलून पाण्याचा प्रवाह पाहू. |
| 12:57 | टाकी भरण्यासाठी Fill बटणावर क्लिक करा. |
| 13:00 | प्रथम केशरी स्लाइडरशी Hose अलाइन करा. |
| 13:04 | केशरी स्लाइडर उघडा. |
| 13:07 | Hose आधी वर आणि नंतर खाली ड्रॅग करा. |
| 13:11 | द्रव प्रवाहाचा गती मार्ग पहा. |
| 13:15 | येथे द्रवाची खोली कमी होत असताना द्रवाचा गती मार्ग बदलतो. |
| 13:22 | थोडक्यात, |
| 13:24 | या पाठात, Fluid Pressure and Flow , या PhET सिम्युलेशनचे प्रात्यक्षिक बघितले.
|
| 13:31 | हे सिम्युलेशन वापरून, वातावरणाच्या उपस्थितीत आणि अनुपस्थितीत दाबात झालेला बदल पाहिला.
|
| 13:39 | वेगवेगळ्या घनतेच्या द्रवांचा दाब पाहिला. |
| 13:43 | बर्नौलीचा सिद्धांत पाहिला. |
| 13:46 | टाकीच्या तळाशी असलेल्या दाबाची गणना केली. |
| 13:50 | द्रवाचा गतीमार्ग बघितला.
|
| 13:54 | दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. |
| 13:59 | हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.
|
| 14:02 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते.
ऑनलाईन परीक्षा उतीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते.
|
| 14:11 | अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.
|
| 14:15 | कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा. |
| 14:19 | या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
|
| 14:27 | या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
|
| 14:34 | अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.
|
| 14:39 | ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे.
|
| 14:42 | सहभागासाठी धन्यवाद. |
