Difference between revisions of "PhET/C2/States-of-Matter/Marathi"

From Script | Spoken-Tutorial
Jump to: navigation, search
(First Upload)
 
m
 
(2 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 18: Line 18:
 
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04  
 
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04  
  
जावा वर्जन 1.7
+
जावा वर्जन 1.7.0
  
 
फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे.
 
फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे.
Line 61: Line 61:
 
|-  
 
|-  
 
|| 01:49  
 
|| 01:49  
|| सिम्युलेशन उघडण्यासाठी States-of-Matter html फाईलवर क्लिक करा.
+
|| सिम्युलेशन उघडण्यासाठी States-of-Matter html फाईलवर राईट क्लिक करा.
  
फायरफॉक्स ब्राउजरमधील ओपन हा पर्याय निवडा.
+
Open With Firefox Web Browser हा पर्याय निवडा.
 
|-  
 
|-  
 
|| 02:00  
 
|| 02:00  
Line 218: Line 218:
 
|-  
 
|-  
 
|| 07:54  
 
|| 07:54  
|| हा स्क्रीन स्थितिज उर्जा अणूंमधील अंतर यांच्यांतील संबंधांचा आलेख दाखवतो.
+
|| हा स्क्रीन Potential energy Distance Between Atoms यांच्यांतील संबंधांचा आलेख दाखवतो.
 
|-  
 
|-  
 
|| 08:01  
 
|| 08:01  
Line 229: Line 229:
 
|-  
 
|-  
 
|| 08:17  
 
|| 08:17  
|| अणू जवळ येत असताना स्थितिज उर्जेचा आलेख पहा.
+
|| अणू जवळ येत असताना Potential Energy चा आलेख पहा.
  
 
अणूंमधली आकर्षण आणि प्रतिकर्षण शक्ती बदलल्यास स्थितिज उर्जा बदलते.
 
अणूंमधली आकर्षण आणि प्रतिकर्षण शक्ती बदलल्यास स्थितिज उर्जा बदलते.

Latest revision as of 21:43, 5 November 2019

Time Narration
00:01 नमस्कार. स्पोकन ट्युटोरियलच्या स्टेटस् ऑफ मॅटर सिम्युलेशन या पाठात आपले स्वागत.
00:06 या पाठात शिकणार आहोत: पदार्थांच्या अवस्था, इंटरऍक्टिव्ह PhET सिम्युलेशन.
00:13 हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील विज्ञान विषयाचे प्राथमिक ज्ञान असावे.
00:20 या पाठासाठी मी:

उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04

जावा वर्जन 1.7.0

फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे.

00:37 हे सिम्युलेशन वापरून विद्यार्थी पुढील गोष्टी करू शकतील-


1. पदार्थाच्या अवस्थांच्या वैशिष्ट्यांचे वर्णन.

2. तापमान व दाब यांच्यातील बदलांमुळे कणांच्या हालचालीतील परिवर्तनाचे भाकीत.

3. विविध पदार्थांच्या विलय बिंदु, गोठणांक, उत्कलनांक यांचा अभ्यास.

00:58 4. कणांच्या तीन वेगवेगळ्या फेजेसची तुलना.
01:02 5. पदार्थाच्या स्थायू, द्रव आणि वायू अवस्थेतील कणांमधील आंतरक्रियेची तुलना.
01:09 6. तापमान आणि रेणूंची गतिज उर्जा यांच्यातील संबंधांचा अभ्यास.
01:15 आपल्या आजूबाजूला असलेले पदार्थ स्थायू, द्रव, वायू या अवस्थांमधे असतात.
01:22 पदार्थाच्या या अवस्था कणांमधील इंटरमॉलिक्युलर फोर्सेसमुळे निर्माण होतात.

अवस्थांतर क्रिया पदार्थाला दिलेल्या उष्णता आणि दाबामुळे होते.

01:34 आता आपण सिम्युलेशन सुरू करू.
01:37 सिम्युलेशन डाउनलोड करण्यासाठी ही लिंक वापरा.

http://phet.colorado.edu

01:42 मी डाउनलोड फोल्डरमधे आधीच स्टेटस् ऑफ मॅटर सिम्युलेशन डाउनलोड केले आहे.
01:49 सिम्युलेशन उघडण्यासाठी States-of-Matter html फाईलवर राईट क्लिक करा.

Open With Firefox Web Browser हा पर्याय निवडा.

02:00 फाईल ब्राउजरमधे उघडेल.
02:03 सिम्युलेशन 3 स्क्रीन्समधे उघडेल-

स्टेटस्, फेज चेंजेस आणि इंटरऍक्शन.

02:13 स्टेटस् स्क्रीनवर क्लिक करा.
02:16 डीफॉल्ट स्वरूपातील स्क्रीन निऑन अणूंनी भरलेला कंटेनर आहे.
02:22 कंटेनरला थर्मामीटर सुध्दा जोडलेला आहे.

हा केल्विन स्केलमधील तापमान दर्शवतो.

सेल्सियसमधे तापमान पाहण्यासाठी काळ्या बाणावर क्लिक करा.

02:36 कंटेनरच्या खाली, सिस्टीमला गरम किंवा थंड करण्यासाठी हीट रेग्युलेटर आहे.
02:43 कंटेनर गरम करण्यासाठी स्लाइडर वरच्या बाजूला ड्रॅग करून होल्ड करा.

कंटेनर थंड करण्यासाठी स्लाइडर खालच्या बाजूला ड्रॅग करून होल्ड करा.

02:53 स्क्रीनच्या उजव्या बाजूला अणू आणि रेणूंची यादी आहे.
02:59 या यादीच्या खाली सॉलिड, लिक्विड आणि गॅससाठी बटणे आहेत.
03:07 सिम्युलेशनच्या तळाशी-डाव्या कोपर्यात दोन बटणे आहेत.

सिम्युलेशन चालू आणि पॉज करण्यासाठी मोठे बटण आहे.

03:16 लहान बटण सिम्युलेशन पायरीपायरीने पुढे नेण्यासाठी आहे.

रिसेट बटण तळाशी-उजव्या कोपर्यात आहे.

03:25 येथे फेजमधील बदल पाहण्यासाठी आपण अणू किंवा रेणू गरम किंवा थंड करू शकतो.
03:32 कंटेनरमध्ये निऑन अणू आहेत. Solid बटणावर क्लिक करा.
03:38 स्क्रीनवर पहा. सॉलिडमध्ये, निऑन कण घट्ट बांधलेले आहेत.
03:43 अणूंची हालचाल मर्यादित आहे. कंपने किमान आहेत.
03:50 हीट रेग्युलेटरवरील स्लायडर वर नेऊन तापमान वाढवा.
03:56 तापमान 27 K पर्यंत वाढवा. आपण अणूंमध्ये होणारी हालचाल पाहू शकतो.
04:04 हे निऑन द्रव स्थितीत असल्याचे सूचित करते. तापमान आणखी वाढवा. अणू कंटेनरमध्ये मुक्तपणे फिरत आहेत.
04:15 निऑन गॅस फेजमधे आहे.
04:18 गॅस फेजमधे अणू उच्च वेगाने यादृच्छिकपणे(रँडमली) हालचाल करतात.
04:24 या यादृच्छिक गतीमुळे, अणू एकमेकांवर तसेच कंटेनरच्या भिंतींवर आदळतात.
04:30 रिसेट बटणावर क्लिक करून सिम्युलेशन रिसेट करा.
04:35 सूचीमधून पाण्याचे रेणू निवडा. सॉलिड बटणावर क्लिक करा.
04:41 कंटेनरमधील रेणूंचे तापमान आणि हालचाल पहा. पुन्हा लिक्विड बटणावर क्लिक करून कंटेनरमधील रेणूंचे निरीक्षण करा.
04:53 तसेच गॅस बटणावर क्लिक करा.

रिसेट बटणावर क्लिक करून सिम्युलेशन रिसेट करा.

05:01 आता इंटरफेसच्या तळाशी फेज चेंजेस स्क्रीनवर क्लिक करा.
05:08 सिस्टीम गरम वा थंड होताना, आकुंचित होताना किंवा त्यात अधिक अणू समाविष्ट होत असताना अणू किंवा रेणूंचे वर्तन, हा स्क्रीन वापरुन तपासता येईल.
05:20 या स्क्रीनमधील कंटेनरला प्रेशर गेज जोडलेला आहे.
05:25 गॅसचे अणू किंवा रेणू, आत ढकलण्यासाठी कंटेनरला पंप जोडलेला आहे.
05:32 स्क्रीनच्या उजव्या बाजूला आपण पाहू शकतो.

1.इंटरऍक्शन पोटेन्शियल कर्व्ह किंवा लेनार्ड जोन्स पोटेन्शियल कर्व्ह

2. फेज डायग्राम कर्व्ह.

05:44 प्रयोग सुरू करण्यापूर्वी, प्रेशर गेजवरील प्रारंभिक दाब पाहून घ्या.
05:51 थर्मामीटरवरील तापमान पहा. फेज डायग्रामवरील लाल ठिपका निऑन स्थायू अवस्थेत असल्याचे दाखवतो.
06:02 हळूहळू बोट खाली दाबून दाब वाढवा. फिंगरवर क्लिक करा. माउस सावकाश खाली ड्रॅग करा.
06:13 झाकणाचा रेणूंना स्पर्श होताच तापमान आणि दाबाचे निरीक्षण करा.
06:19 जसजसा दाब वाढतो, रेणूंची गतिज उर्जा वाढते. फेज डायग्रामवर लाल ठिपका पहा.
06:28 पंप दाबून कंटेनरमध्ये निऑन अणू वाढवा.
06:43 कणांमधील टकरा वाढत असताना तापमान आणि दाब वाढतो.फेज डायग्रामचे निरीक्षण करा, निऑन आता गॅस फेजमधे आहे.
06:55 या क्षणी, दाब वाढविल्यास झाकण उडते.यामुळे काही अणू कंटेनरमधून बाहेर पडू शकतात.
07:06 झाकण परत बसवण्यासाठी पिवळ्या रिटर्न लिड बटणावर क्लिक करा.
07:11 तापमानाचा रेग्युलेटर कुलिंग अवस्थेत आणण्यासाठी खाली ड्रॅग करा.
07:16 कंटेनरचे तापमान आता कमी होत आहे. निऑन आता द्रव स्थितीत आहे. प्रेशर गेजचे निरीक्षण करा, दाब देखील कमी होत आहे.
07:28 फेज स्थायूरूप होईपर्यंत कंटेनर थंड करा.

फेज डायग्रामवरील लाल बिंदुकडे लक्ष ठेवा.

07:39 त्याचप्रमाणे यादीतील इतर अणू आणि रेणूंसाठी फेजमधील बदल पहा.
07:49 इंटरफेसच्या तळाशी असलेल्या इंटरऍक्शन स्क्रीनवर क्लिक करा.
07:54 हा स्क्रीन Potential energy व Distance Between Atoms यांच्यांतील संबंधांचा आलेख दाखवतो.
08:01 या स्क्रीनचा वापर करून, बाँडिंग अंतर आणि स्थैर्य यांच्यातील संबंध आपण पाहू शकतो.
08:08 अणू वेगळे करण्यासाठी क्लिक करून ड्रॅग करा.

चलनक्षम अणूला पिन केलेल्या अणूपासून दूर ड्रॅग करा.

08:17 अणू जवळ येत असताना Potential Energy चा आलेख पहा.

अणूंमधली आकर्षण आणि प्रतिकर्षण शक्ती बदलल्यास स्थितिज उर्जा बदलते.

08:29 असाईनमेंट म्हणून,
08:31 फेज चेंजेस स्क्रीनमधे अणू आणि रेणूंच्या यादीमधून Adjustable Attraction सिलेक्ट करा.
08:38 इंटरऍक्शन स्ट्रेंथ weak ते strong अशी बदलण्यासाठी स्लायडरचा उपयोग करा.

आणि तापमान व दाब यांचा या रेणूंवर काय परिणाम होतो त्याचा अभ्यास करा.

08:50 फेज चेंजेस स्क्रीन वापरून, कुठल्या पदार्थाच्या अणू वा रेणूंमधील बल सर्वाधिक आहे ते शोधा.
08:59 या पाठात स्टेट्स ऑफ मॅटर इंटरऍक्टिव्ह PhET सिम्युलेशन वापरायला शिकलो.
09:07 सिम्युलेशन वापरून आपण शिकलो,

1. पदार्थाच्या अवस्थांची वैशिष्ट्ये

09:14 2. तापमान किंवा दाबातील बदलामुळे कणांच्या हालचालीतील होणारा फरक.
09:21 दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.
09:30 स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उतीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना सर्टिफिकेटस देते.

अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा:

09:45 कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.
09:51 या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
10:00 या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.
10:14 ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे.

सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

Manali