Difference between revisions of "Jmol-Application/C2/Measurements-and-Labeling/Marathi"
From Script | Spoken-Tutorial
(Created page with " {| border=1 | '''Time''' | '''Narration''' |- | 00:01 | '''Jmol''' अप्लिकेशनमधील '''Measurements and Labeling ''' वरील ट्युटो...") |
|||
| Line 17: | Line 17: | ||
|- | |- | ||
| − | | 00:14 | + | | 00:14 |
|* सिंबल आणि नंबरसहित अणूंना लेबल देणे. | |* सिंबल आणि नंबरसहित अणूंना लेबल देणे. | ||
| Line 39: | Line 39: | ||
| 00:37 | | 00:37 | ||
| हे ट्युटोरियल रेकॉर्ड करण्यासाठी, मी वापरत आहे: | | हे ट्युटोरियल रेकॉर्ड करण्यासाठी, मी वापरत आहे: | ||
| + | |||
|- | |- | ||
| 00:39 | | 00:39 | ||
| Line 99: | Line 100: | ||
| 01:46 | | 01:46 | ||
| आता मिथाईल ('''methyl''' ) गट कार्बोक्सिल (carboxyl) गटाशी बदलू. | | आता मिथाईल ('''methyl''' ) गट कार्बोक्सिल (carboxyl) गटाशी बदलू. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 128: | Line 128: | ||
| 02:16 | | 02:16 | ||
| अतः, '''modelkit''' मेनूमधील '''double''' पर्याय तपासा. | | अतः, '''modelkit''' मेनूमधील '''double''' पर्याय तपासा. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 153: | Line 152: | ||
| 02:40 | | 02:40 | ||
| आता हे रेणू '''nitro-ethane''' मध्ये बदलू. | | आता हे रेणू '''nitro-ethane''' मध्ये बदलू. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 198: | Line 196: | ||
| 03:32 | | 03:32 | ||
| '''modelkit''' मेनूमधील “'''double'''” पर्याय तपासू. | | '''modelkit''' मेनूमधील “'''double'''” पर्याय तपासू. | ||
| + | |||
|- | |- | ||
| 03:36 | | 03:36 | ||
| Line 233: | Line 232: | ||
| 04:04 | | 04:04 | ||
| हे स्क्रीनवरील '''1-butanoic acid''' चे मॉडेल आहे. | | हे स्क्रीनवरील '''1-butanoic acid''' चे मॉडेल आहे. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 266: | Line 264: | ||
|04:43 | |04:43 | ||
| वरील सर्व बदल करण्यासाठी आपण Pop-up मेनूचादेखील वापर करू शकतो. | | वरील सर्व बदल करण्यासाठी आपण Pop-up मेनूचादेखील वापर करू शकतो. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 343: | Line 340: | ||
| 06:34 | | 06:34 | ||
| आपण पाहू शकतो की पॅनलवरील सर्व बॉन्ड लेन्थ्स दर्शित आहेत. | | आपण पाहू शकतो की पॅनलवरील सर्व बॉन्ड लेन्थ्स दर्शित आहेत. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 353: | Line 349: | ||
| उदाहरणार्थ, आपण अणूंची 9, 4 आणि 1 यांच्यातील '''bond angle''' चे मोजमापन करू. | | उदाहरणार्थ, आपण अणूंची 9, 4 आणि 1 यांच्यातील '''bond angle''' चे मोजमापन करू. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| 06:51 | | 06:51 | ||
| Line 361: | Line 356: | ||
| 06:56 | | 06:56 | ||
| एंगल चे मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 1 वर डबल-क्लिक करा. | | एंगल चे मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 1 वर डबल-क्लिक करा. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 374: | Line 368: | ||
| 07:12 | | 07:12 | ||
| अणू नंबर 1 वर डबल क्लिक करा , अणू नंबर 5 वर क्लिक करा आणि शेवटी अणू नंबर 6 वर डबल-क्लिक करा. | | अणू नंबर 1 वर डबल क्लिक करा , अणू नंबर 5 वर क्लिक करा आणि शेवटी अणू नंबर 6 वर डबल-क्लिक करा. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| 07:23 | | 07:23 | ||
| '''torsional''' किंवा '''dihedral angle''' च्या मोजणीमध्ये 4 अणूंचा समावेश होतो. | | '''torsional''' किंवा '''dihedral angle''' च्या मोजणीमध्ये 4 अणूंचा समावेश होतो. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 396: | Line 388: | ||
| 07:43 | | 07:43 | ||
| शेवटी '''dihedral angle''' मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 2 वर डबल-क्लिक करा. | | शेवटी '''dihedral angle''' मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 2 वर डबल-क्लिक करा. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| 07:50 | | 07:50 | ||
| आपण पाहू शकतो 'dihedral angle' चे मापन स्क्रीनवर प्रदर्शित झाले आहे. | | आपण पाहू शकतो 'dihedral angle' चे मापन स्क्रीनवर प्रदर्शित झाले आहे. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| 07:55 | | 07:55 | ||
| सर्व मोजमापांचे मुल्य एका टेब्युलर फॉर्ममध्ये पाहता येतात. | | सर्व मोजमापांचे मुल्य एका टेब्युलर फॉर्ममध्ये पाहता येतात. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| Line 419: | Line 408: | ||
| 08:10 | | 08:10 | ||
| आता पर्यंत केलेले सर्व मोजमापांची सूची ह्यात आहे. | | आता पर्यंत केलेले सर्व मोजमापांची सूची ह्यात आहे. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
Revision as of 17:31, 29 January 2015
| Time | Narration |
| 00:01 | Jmol अप्लिकेशनमधील Measurements and Labeling वरील ट्युटोरिअलमध्ये आपले स्वागत. |
| 00:06 | यात शिकणार आहोत, |
| 00:09 | * carboxylic एसिड आणि nitroalkane चे मॉडेल्स तयार करणे. |
| 00:14 | * सिंबल आणि नंबरसहित अणूंना लेबल देणे. |
| 00:19 | * बॉन्ड लेन्थ्स ,बॉन्ड एंगल्स , आणि डायहेडरल एंगल्स मापणे. |
| 00:24 | हा पाठ समजण्यासाठी तुम्हाला, |
| 00:27 | * Jmol अप्लिकेशनमध्ये आण्विक मॉडेल्स कसे तयार आणि एडिट करणे. |
| 00:32 | नसल्यास , संबधित पाठांसाठी आपल्या वेबसाईटला भेट द्या. |
| 00:37 | हे ट्युटोरियल रेकॉर्ड करण्यासाठी, मी वापरत आहे: |
| 00:39 | उबंटू OS वर्जन 12.04 |
| 00:44 | Jmol वर्जन 12.2.2 |
| 00:47 | Java वर्जन 7 |
| 00:50 | ह्या पद्धतीच्या माध्यमातून , हे आनिमेशन वापरून carboxyl गट कसे बनवले जाते. |
| 00:56 | उदाहरणार्थ आपण 'Ethanoic' एसिडचे मॉडेल तयार करूया जे सर्वसाधारणपणे एसिटीक एसिड म्हणून ओळखले जाते. |
| 01:03 | आपण इथेन च्या मॉडेलने सुरवात करू.
|
| 01:06 | आपल्याला methyl गटांमधून एकाला carboxyl गटामध्ये रुपांतर करावे लागेल. |
| 01:11 | त्याच कार्बन अणूशी जोडलेले दोन हाइड्रोजन्स 'हाइड्रॉक्सी' गटाशी बदलणे. |
| 01:18 | एका ऑक्सिजन आणि कार्बनशी जोडलेले 'हाइड्रोजन्स' खोडणे. |
| 01:23 | कार्बन-ऑक्सिजन बॉन्ड डबल बॉन्डमध्ये रुपांतरित करणे. |
| 01:26 | Methyl गट Carboxyl गटात रुपांतर केला जातो. |
| 01:31 | लक्ष द्या की, 'इथेन' हा 'इथोनॉइक' एसिड' शी बदलला आहे. |
| 01:35 | आपण वरील पद्धतींचे अनुसरण करून Jmol अप्लिकेशनमध्ये Ethanoic एसिड चे मॉडेल तयार करूया. |
| 01:42 | Jmol पॅनलवर Ethane चे मॉडेल आहे. |
| 01:46 | आता मिथाईल (methyl ) गट कार्बोक्सिल (carboxyl) गटाशी बदलू. |
| 01:50 | Modelkit मेनूमधून oxygen निवडा. |
| 01:54 | त्याच कार्बन अणूशी जुडलेल्या hydrogens वर क्लिक करा. |
| 01:58 | आता modelkit मेनूमधील delete atom पर्याय तपासू. |
| 02:02 | ऑक्सिजनशी जोडलेल्या हाइड्रोजन डिलीट करा. |
| 02:07 | आणि कार्बनला जुडलेल्या हाइड्रोजनदेखील डिलीट करा. |
| 02:11 | नंतर, 'कार्बन' आणि 'ऑक्सिजन' यांच्यातील एक डबल बॉन्ड पाहूया. |
| 02:16 | अतः, modelkit मेनूमधील double पर्याय तपासा. |
| 02:20 | कार्बन आणि ऑक्सिजनला जोडणार्‍या बॉन्डवर क्लिक करा. |
| 02:25 | आपल्याकडे स्क्रीनवर असेटिक एसिडचे मॉडेल आहे. |
| 02:28 | स्ट्रक्चर अनुकूल करण्यासाठी एनर्जी मिनीमाइजेशन करा. |
| 02:32 | nitro गट तयार करण्यासाठी आपण तशाच पद्धतीचे अनुसरण करू. |
| 02:37 | इथे इथेन मॉडेलसह 'Jmol' पॅनल आहे. |
| 02:40 | आता हे रेणू nitro-ethane मध्ये बदलू. |
| 02:45 | ModelKit मेनूवर क्लिक करा आणि नायट्रोजनला लागून तपासा. |
| 02:50 | ईथेन रेणूमधील हाइड्रोजन अणूवर क्लिक करा. |
| 02:54 | 'नायट्रोजन' अणू निळा गोल म्हणून दिसतो. |
| 02:58 | पुढे , आपण नाइट्रोजनशी जोडलेले दोन 'हाइड्रोजन्स' हायड्रॉक्सी गटाशी बदलूया. |
| 03:04 | Modelkit मेनूवर क्लिक करा आणि ऑक्सिजनला लागून तपासा. |
| 03:10 | नंतर नाइट्रोजनशी जोडलेल्या 'हाइड्रोजन्स'वर क्लिक करा. |
| 03:14 | ऑक्सिजन अणूशी जोडलेल्या 'हाइड्रोजन्स' डिलीट करा. |
| 03:18 | modelkit मेनू उघडा आणि delete atom ला लागून तपासा. |
| 03:23 | ऑक्सिजन अणूशी जोडलेल्या 'हाइड्रोजन'वर क्लिक करा. |
| 03:26 | आता आपण 'नायट्रोजन' आणि 'ऑक्सिजन' अणू यांच्यात डबल बॉन्ड समाविष्ट करूया. |
| 03:32 | modelkit मेनूमधील “double” पर्याय तपासू. |
| 03:36 | 'नायट्रोजन' आणि 'ऑक्सिजन' अणूला जोडणार्‍या बॉन्डवर क्लिक करा. |
| 03:40 | ह्या पॅनलवर 'नायट्रोइथेनचे' मॉडेल आहे. |
| 03:44 | असाइनमेंट म्हणून - |
| 03:45 | *'1-butanoic acid' आणि 'ethylacetate' चे मॉडेल्स तयार करणे. |
| 03:50 | * एनर्जी मिनिमाइज़ेशन करून स्ट्रक्चर अनुकूल बनविणे, आणि |
| 03:53 | * इमेज सेव्ह करणे. |
| 03:56 | तुमची पूर्ण झालेली असाईनमेंट खालीलप्रमाणे दिसली पाहिजे. |
| 04:02 | Jmol पॅनलवर परत जाऊया. |
| 04:04 | हे स्क्रीनवरील 1-butanoic acid चे मॉडेल आहे. |
| 04:08 | मॉडेलमध्ये अणूंना लेबल करणे शिकू. |
| 04:12 | एलिमेंट आणि नंबर च्या संबंधीत आपण हे सिंबल्ससहित करू. |
| 04:17 | डिसप्ले मेनू उघडा , आणि खाली स्क्रोल करून Label निवडा. |
| 04:22 | एलिमेंटशी संबंधित सिंबलसहित सर्व अणूंना लेबल करण्यासाठी “Symbol” पर्याय निवडा. |
| 04:29 | “Name” पर्याय सिंबल आणि नंबर दोन्ही देईल. |
| 04:34 | “Number” पर्याय फक्त अणूक्रमांक देईल. |
| 04:37 | “None” पर्याय वापरून, मॉडेलमधून लेबल्स खोडून टाकू शकतो. |
| 04:43 | वरील सर्व बदल करण्यासाठी आपण Pop-up मेनूचादेखील वापर करू शकतो. |
| 04:48 | Pop-up मेनू उघडण्यासाठी पॅनलवर राइट क्लिक करा आणि विविध पर्याय तपासा. |
| 04:55 | रेणूमधील कोणत्याही दोन अणूंमधील अंतर मोजण्यासाठी “Tools” मेनू वापरून मापू शकतो. |
| 05:01 | मोजण्याआधी, modelkit मेनू उघडा आणि “minimize” वर क्लिक करा. |
| 05:07 | आता एनर्जी मिनिमाइजेशन झाले आणि मॉडेल सर्वात स्थिर कान्फॉर्मेशनमध्ये आहे. |
| 05:14 | आता “Tools” मेनूवर क्लिक करा आणि “Distance Units” निवडा. |
| 05:20 | गरजेप्रमाणे, सबमेनूमधून पर्याय निवडा. |
| 05:25 | उदाहरणार्थ, मी Angstrom निवडेन. |
| 05:28 | तर, जे मी मापले होते ते, बॉन्ड लेंग्थस Angstrom युनिट्समध्ये असेल. |
| 05:34 | rotate molecule आयकॉनवर क्लिक करून कर्सर पॅनलवर आणा. |
| 05:42 | मी 9 आणि 4 अणू यामधील अंतर मोजेन. |
| 05:46 | प्रथम सुरवातीच्या अणूवर डबल - क्लिक करा ज्या चे अणू नंबर 9 आहे. |
| 05:52 | मापन निश्चित करण्यासाठी, शेवटच्या अणूवर डबल - क्लिक करा, ज्याचा अणूक्रमांक आहे 4. |
| 05:58 | आता स्क्रीनवर बॉन्ड लेंथ दाखवली जात आहे. |
| 06:02 | बॉन्ड लेंथ्सची काही अधिक मोजमापन करूयात. |
| 06:05 | 'कार्बन' आणि 'ऑक्सिजन' च्या 'डबल-बॉन्ड'मधील 'बॉन्ड लेंथ' ची मोजणी करू. |
| 06:10 | तर आता, अणू नंबर 5 वर डबल-क्लिक करा आणि कर्सर अणू नंबर 7 वर आणून त्यावर डबल-क्लिक करा. |
| 06:19 | त्याचप्रमाणे , 'कार्बन' आणि 'ऑक्सिजन' सिंगल बॉन्डचे अंतर मोजू. |
| 06:25 | अतः, अणू नंबर 5 वर डबल-क्लिक करा आणि कर्सर अणू नंबर 6 पर्यंत आणून त्यावर डबल-क्लिक करा. |
| 06:34 | आपण पाहू शकतो की पॅनलवरील सर्व बॉन्ड लेन्थ्स दर्शित आहेत. |
| 06:39 | आपण मॉडेलमधील bond-angles आणि dihedral angles चे मोजमापनदेखील करू शकतो. |
| 06:44 | उदाहरणार्थ, आपण अणूंची 9, 4 आणि 1 यांच्यातील bond angle चे मोजमापन करू. |
| 06:51 | अणू नंबर 9 वर डबल-क्लिक करून नंतर अणू नंबर 4 वर क्लिक करा. |
| 06:56 | एंगल चे मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 1 वर डबल-क्लिक करा. |
| 07:01 | आपण पाहू शकतो की 'बॉन्ड- एंगल्स' स्क्रीनवर प्रदर्शित झाले आहे. |
| 07:05 | अणू 1, 5 आणि 6 यांच्यातील इतर bond angle चे मोजमापन करू. |
| 07:12 | अणू नंबर 1 वर डबल क्लिक करा , अणू नंबर 5 वर क्लिक करा आणि शेवटी अणू नंबर 6 वर डबल-क्लिक करा. |
| 07:23 | torsional किंवा dihedral angle च्या मोजणीमध्ये 4 अणूंचा समावेश होतो. |
| 07:29 | तर, आपण अणू 8, 4, 1 आणि 2 निवडूया. |
| 07:34 | 'Dihedral angle' चे मोजमाप करण्यासाठी, प्रथम अणू नंबर 8 वर डबल-क्लिक करा. |
| 07:39 | अणू नंबर 4 वर क्लिक करून नंतर अणू नंबर 1 वर क्लिक करा. |
| 07:43 | शेवटी dihedral angle मापन निश्चित करण्यासाठी, अणू नंबर 2 वर डबल-क्लिक करा. |
| 07:50 | आपण पाहू शकतो 'dihedral angle' चे मापन स्क्रीनवर प्रदर्शित झाले आहे. |
| 07:55 | सर्व मोजमापांचे मुल्य एका टेब्युलर फॉर्ममध्ये पाहता येतात. |
| 08:00 | टूल बारमध्ये “Click atom to measure distances” आयकॉनवर क्लिक करा. |
| 08:06 | पॅनलवर “Measurements” डायलॉग बॉक्स उघडतो. |
| 08:10 | आता पर्यंत केलेले सर्व मोजमापांची सूची ह्यात आहे. |
| 08:14 | आता आपण इमेज सेव्ह करू शकतो आणि अप्लिकेशन एक्झिट करू. |
| 08:17 | थोडक्यात : |
| 08:19 | या पठात शिकलो - |
| 08:22 | * carboxylic एसिड आणि nitroalkane चे मॉडेल्स तयार करणे. |
| 08:26 | * 'एलिमेंट' च्या सिंबलसह मॉडेल मध्ये अणूला लेबल आणि नंबर देणे. |
| 08:31 | * 'बॉन्ड लेन्थ्स' , 'बॉन्ड एंगल्स' , आणि 'डायहेडरल एंगल्स' मापणे. |
| 08:36 | असाइनमेंट साठी - |
| 08:38 | * सिंगल, डबल आणि ट्रिपल बॉन्ड्ससह रेणूंचे मॉडेल्स तयार करणे. |
| 08:43 | * कार्बन अणूंमधील बॉन्ड लेन्थ्स मापणे. |
| 08:45 | * आणि त्यांची तुलना करणे. |
| 08:48 | स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा. |
| 08:51 | ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. |
| 08:54 | जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता. |
| 08:59 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट टीम: |
| 09:01 | Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते. |
| 09:04 | परीक्षा उत्तीर्ण होणार्‍या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते. |
| 09:08 | अधिक माहितीसाठी कृपया contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा. |
| 09:15 | "स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे. |
| 09:19 | यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. |
| 09:26 | यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे. |
| 09:31 | मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते धन्यवाद. |
