View source for Jmol-Application/C3/Surfaces-and-Orbitals/Marathi

{| border = 1
|'''Time'''
|'''Narration'''

|-
| 00:01
| '''Jmol''' अप्लिकेशनमधील '''Surfaces and Orbitals''' वरील ट्यूटोरियलमध्ये आपले स्वागत. 

|-
| 00:07
| ह्यात आपण शिकणार आहोत. 

|-
| 00:10
| '''Alicyclic''' आणि '''Aromatic''' रेणूंचे मॉडेल्स तयार करणे. 

|-
| 00:14
|रेणूंचे विविध सर्फेसस दाखवणे.

|-
| 00:18
| अटॉमिक आणि मॉलिक्युलर ऑर्बिटल्स दाखवणे.

|-
| 00:22
| हा पाठ समजण्यासाठी तुम्हाला, '''Jmol''' अप्लिकेशनमध्ये रेणू मॉडेल्स कसे तयार करावे आणि एडिट करावे हे माहीत असावे. 

|-
| 00:29
| नसल्यास, संबधित पाठांसाठी आपल्या वेबसाईटला भेट द्या. 

|-
| 00:35
| हे ट्युटोरिअल रेकॉर्ड करण्यासाठी मी वापरत आहे,

|-
| 00:38
| 'उबंटू'  OS वर्जन 12.04

|-
| 00:42
| '''Jmol ''' वर्जन  12.2.2 आणि

|-
| 00:45
|  '''Java (JRE)''' वर्जन  7

|-
|00:48
|मी एक नवीन '''Jmol''' अप्लिकेशन विंडो उघडली आहे.  

|-
| 00:52
|प्रथम आपण '''cyclohexane''' चे मॉडेल तयार करू.

|-
| 00:56
| '''modelkit'''  मेनूवर क्लिक करा. 

|-
| 00:59
| पॅनेल वर '''methane '' (मिथेनचे)' चे मॉडेल दिसते. 

|-
| 01:03 
| '''cyclohexane''' तयार करण्यास, आपल्याला सहा कार्बन अणूंची हायड्रोकार्बन साखळी बनवायची आहे.

|-
|01:09
| आपण मॉडेलमध्ये हायड्रोजनला मिथाईल गटाशी बदलू.

|-
| 01:13
| असे करण्यासाठी, '''hydrogen''' वर कर्सर नेऊन त्यावर क्लिक करू.	 

|-
| 01:18
| स्क्रीनवर हे '''ethane''' चे मॉडेल आहे. 
 
|-
| 01:21
|ही पद्धत दोन वेळा पुन्हा करा आणि एकाच वेळी हायड्रोजनला मिथाईल गटाशी बदला.

|-
| 01:28
| 'हायड्रोजन्स' वर अशा प्रकारे क्लिक करा की स्ट्रक्चर एक वर्तुळ बनवेल. 
 
|-
| 01:33
| आता '''Rotate molecule'''  टूल वापरुन स्क्रीनवर स्ट्रक्चर  फिरवू. 

|-
| 01:38
|पॅनेलवर हे '''butane'''(ब्यूटेन) चे स्ट्रक्चर आहे. 

|-
| 01:41
| '''modelkit''' मेनूवर क्लिक करा. 

|-
| 01:45
| चैनीच्या शेवटी असलेल्या कोणत्याही 'कार्बन' अणूच्या 'हायड्रोजन' वर क्लिक करा.  

|-
| 01:52
|इथे 'पॅनेल' वर '''pentane'''(पॅन्टेन) चे मॉडेल आहे.

|-
| 01:55
| कार्बन चैनीच्या शेवटी जवळ असलेल्या हायड्रोजन्समधून कोणत्याही एका हायड्रोजनवर क्लिक करा.

|-
| 02:00
|  'पॅनेल'वर '''cyclohexane'''(सायक्लोहेक्झेन) चे मॉडेल तयार केले आहे. 

|-
|02:04
| स्ट्रक्चर अनुकूल करण्यास, '''modelkit''' मेनूमधील '''minimize''' पर्याय वापरा. 

|-
| 02:09 
|आता '''Cyclohexane'''(सायक्लोहेक्झेन)  चे मॉडेल, आपली सर्वात स्थिर “'''chair'''” कान्फॉर्मेशन मध्ये आहे .

|-
|02:15
| वैकल्पिकपणे, 'cyclic structures' तयार करण्यासाठी आपण, '''modelkit'''  मेनूमधील "Drag to bond" पर्यायदेखील वापरु शकतो. 

|-
| 02:24
| हे वैशिष्ट्य दर्शवण्यासाठी मी '''pentane'''(पॅन्टेन)  च्या मॉडेलचा वापर करून दाखवेन.

|-
| 02:29
| पॅनलवर हे '''pentane''' (पॅन्टेन) चे मॉडेल आहे. 

|-
| 02:32
| '''cyclopentane''' रुपांतरीत करण्यासाठी,   '''modelkit''' (मॉडेलकिट)  मेनूमधून '''Drag to bond''' पर्याय निवडा. 

|-
| 02:40 
|कर्सरला चैनीच्या शेवटी असलेल्या कार्बनवर नेऊन ठेवा. 
 
|-
| 02:45
| माऊस बटण दाबून ठेवा. 

|-
| 02:47
| माऊस बटण न सोडता, चैनीच्या दुसर्‍या टोकावर असलेल्या कार्बनपर्यंत कर्सर आणा.   

|-
| 02:54
|आता माऊस बटण सोडून द्या.

|-
| 02:57
| पॅनलवर आपल्याकडे ''''cyclopentane''' चे मॉडेल आहे.

|-
| 03:01
| आता '''cyclohexane''' च्या मॉडेलसह '''Jmol''' पॅनेलवर परत जाऊ.  

|-
| 03:06
| आता  '''cyclohexane''' ला '''benzene''' रिंगमध्ये बदलू .  

|-
| 03:10
|आपल्याला '''cyclohexane''' रींगमध्ये ऑल्टर्नेट पोझिशन्स वर डबल बॉन्ड्स लावायचे आहे .
  
|-
| 03:16
|'''modelkit''' मेनू उघडा. 
  
|-
| 03:19
| कोणत्याही दोन 'कार्बन' अणू यांच्यामध्ये कर्सर ठेवा आणि त्यावर क्लिक करा.

|-
| 03:25
| आता आपल्याकडे  'पॅनेल' वर '''cyclohexene''' आहे.
 
|-
| 03:29
| पुढे, हे '''benzene''' मध्ये बदलण्यासाठी, आपल्याला स्ट्रक्चरमध्ये आणखीन दोन डबल बॉन्ड्स लावण्याची गरज आहे.

|-
| 03:36
| पुढील दोन ऑल्टर्नेट 'कार्बन' अणू यांच्यामधील बॉन्डवर क्लिक करा. 

|-
| 03:41
| पॅनेलवर आपल्याकडे '''benzene''' चे मॉडेल आहे.
 
|-
|03:44
| स्थिर कान्फॉर्मेशन मिळवण्यासाठी एनर्जी मिनिमाइज़ेशन करा.

|-
|03:49
| '''Jmol''' अप्लिकेशन वापरून रेणूंची  '''Surface topology''' दाखवली जाऊ शकते.

|-
| 03:56
| विविध सर्फेसेस पाहण्यासाठी, pop-up (पॉपअप) मेनू उघडा. 

|-
| 04:01
|खात्री करून घ्या की  '''modelkit''' मेनू बंद झाला आहे,  जर हे उघडे असेल.  

|-
| 04:06
|पॉप-अप मेनू उघडण्यासाठी, पॅनेलवर राईट क्लिक करा.

|-
| 04:10
| खाली स्क्रोल करा आणि '"Surfaces"' निवडा. 

|-
| 04:14
| अनेक पर्यायासह एक sub-menu उघडते. 

|-
| 04:18
|  '''Dot Surface'''

|-
| 04:20
|  '''van der Waal's''', आणि काही इतर.

|-
| 04:23
| प्रदर्शन करण्यासाठी, मी  '''Molecular surface''' निवडेन.
 
|-
| 04:28
| '''Benzene''' चा मॉडेल '''molecular surface''' सह प्रदर्शित होतो.

|-
| 04:33
| आता हे एका दुसर्‍या सर्फेसमध्ये बदलू, जसे  '''Dot Surface'''

|-
| 04:38
| त्यासाठी, पॉप-अप मेनू पुन्हा उघडा आणि '''Dot Surface''' निवडा. 
 
|-
| 04:44
| आपण सर्फेसना ओपेक किंवा ट्रांस्लूसेंट देखील बनवू शकतो.

|-
| 04:48
| असे करण्यासाठी, पॉप-अप मेनू उघडा.

|-
| 04:52
| '''Surfaces'''  पर्यंत खाली स्क्रोल करून '''Make Opaque''' पर्याय निवडा.  

|-
| 04:59
| लक्षा द्या की, '''benzene ''' मॉडेल ओपेक झाले आहे.
 
|-
| 05:03
| सरफेस पर्याय बंद करण्यासाठी, पॉप-अप मेनू उघडा, '''Surfaces''' निवडा.
 
|-
| 05:10
|  '''Off'''  पर्यंत खाली स्क्रोल करून त्यावर क्लिक करा.

|-
| 05:15
| आता,  कोणत्याही सर्फेसेसशिवाय आपल्याकडे '''benzene''' चे मॉडेल आहे. 

|-
| 05:20
| '''Jmol''', रेणूंचे अटॉमिक आणि मॉलेक्युलर ऑर्बिटल्स प्रदर्शित करू शकतो.  

|-
| 05:25
| 'कंसोल' वर कमांडस् लिहून स्क्रीनवर '''ऍटोमिक ऑर्बिटल्स''' प्रदर्शित केले जाऊ शकतात.

|-
| 05:32
|  '''File''' आणि '''New''' वर क्लिक करून एक नवीन '''Jmol''' विंडो उघडा.
 
|-
| 05:37
| आता 'कंसोल' विंडो उघडण्यासाठी, '''File''' वर क्लिक करून नंतर '''Console''' वर क्लिक करा.

|-
| 05:43
| स्क्रीनवर 'कंसोल' विंडो उघडते. 

|-
| 05:47
| 'कंसोल' विंडो मॅग्निफाइ करण्यासाठी , मी '''KMag Screen magnifier''' वापरत आहे.     

|-
| 05:53
|  अटॉमिक ऑर्बिटल्ससाठी कमांड लाईन '''isosurface phase atomicorbital'''  ने सुरू होते.
 
|-
| 06:00
| डॉलर प्रॉम्प्टवर टाईप करा , '''isosurface phase atomicorbital'''.

|-
| 06:06 
| हे क्वांटम नंबर्स 'n', 'l' आणि 'm' च्या नंतर येतो जे प्रत्येक 'अटॉमिक ऑर्बिटल' साठी विशिष्ट  आहेत.

|-
| 06:14
|  '''s''' orbital  प्रदर्शित करण्यासाठी, टाईप करा 2 0 0

|-
| 06:20 
|नंबर्स  2, 0, 0अनुक्रमे: 'n', 'l' आणि 'm'  क्वांटम नंबर्स दर्शवतात.

|-
| 06:27
| कमांड कार्यान्वित करण्यासाठी, 'एंटर' की दाबा .

|-
| 06:31
| आपल्याकडे पॅनेलवर '''s orbital''' प्रदर्शित आहे. 

|-
| 06:35
| येथे 'अटॉमिक ऑर्बिटल्स' आणि संबंधित 'स्क्रिप्ट कमांडस्' ची काही अधिक उदाहरणे आहेत.

|-
|06:41
|कमांड लाईन सर्व 'अटॉमिक ऑर्बिटल्स' साठी समान आहे. 

|-
| 06:45
| 'कंसोल' वर आधीची कमांड दाखवण्यासाठी, कीबोर्डवरील अप एरो की दाबा. 
 
|-
| 06:51
|क्वांटम नंबर्स 'n',  'l' आणि 'm' ला  एडिट करून  '''2 1 1''' करा. 
  
|-
|06:58
| 'एंटर' की दाबा आणि '''Jmol''' पॅनेलवर ''''px''' ऑर्बिटल पाहा.   

|-
| 07:05
| अप एरो की पुन्हा दाबा आणि 'n', 'l' आणि 'm'  ला  एडिट करून  '3', '2' आणि -1 करा.

|-
| 07:13
| 'एंटर' की दाबा आणि '''Jmol''' पॅनेलवर  '''dxy'''  ऑर्बिटल पाहा.  

|-
| 07:19
|आपण हे इमेजेस विविध फाईल स्वरुपातदेखील सेव्ह करू शकतो,  जसे '''jpg, png''' किंवा '''pdf''' 

|-
| 07:27
| येथे सर्व 'अटॉमिक ऑर्बिटल्स' साठी कमांडस् ची सूची आहे ('''s, p, d''' आणि '''f''').

|-
| 07:35
|ह्या स्लाईडवर दाखवले गेलेले मॉडेल्स 'अटॉमिक ऑर्बिटल्स' चे आहेत.

|-
| 07:40
| हे 'कंसोल' वर लिहिलेल्या 'स्क्रिप्ट कमांड्स' च्या मदतीने तयार केले होते. 

|- 
|07:45
|'मॉलेक्युलर ऑर्बिटल्स' कसे प्रदर्शित करायचे हे दाखविण्यासाठी येथे मी एक नवीन '''Jmol''' पॅनेल आणि 'कंसोल' उघडले आहे. 

|-
| 07:53
| '''Jmol''' वापरून '''Hybridized''' 'मॉलेक्युलर ऑर्बिटल्स' जसे की '''sp<sup>3</sup>, sp<sup>2 '''</sup> आणि '''sp  प्रदर्शित केले जाऊ शकतात .

|-
| 08:02
| आपल्याकडे पॅनेलवर  '''methane'''(मिथेन) चे मॉडेल आहे.   
 
|-
| 08:06
| 'मिथेन' '''sp<sup>3</sup>''' टाईप चे 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' ठेवतो.  

|-
|08:11
| '''Linear Combination of Atomic Orbitals''' म्हणजे '''LCAO'''  मेथड 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' तयार करण्यासाठी वापरली जाते. 

|-
| 08:21
| अतः,  कमांड लाईन '''lcaocartoon'''  च्या नंतर  '''create'''  आणि '''ऑर्बिटल''' च्या नावा सह सुरू होते.
 
|-
|08:30
| डॉलर प्रॉम्प्ट वर टाईप करा ''' lcaocartoon create sp3'''.

|-
| 08:36
| 'एंटर' दाबा.

|-
| 08:38 
| '''sp3 hybridized''' 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' सह 'मिथेन' चे मॉडेल पहा.

|-
| 08:45
| '''sp2 hybridized''' 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' पाहण्यासाठी, आपण एक उदाहरण म्हणून '''ethene''' घेऊ.

|-
|  08:52
|  पॅनेलवर हे '''ethene''' चे रेणू आहे.

|-
|08:56
| '''Ethene''' रेणूमध्ये तीन 'sp2 hybridized 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स'आहेत. त्याचे नाव '''sp2a, sp2b''' आणि '''sp2c'''  आहेत.

|-
| 09:08
|  डॉलर प्रॉम्प्टवर, टाईप करा 'lcaocartoon create sp2a', 'एंटर' दाबा.

|-
| 09:17
|पॅनेलवर '''ethene'''  मॉडेलवर  '''sp2'''  ऑर्बिटल पहा.

|-
| 09:22
| अप एरो की दाबा आणि '''sp2a''' ला '''sp2b''' ने बदला, 'एंटर' दाबा.

|-
| 09:31
|  पुन्हा, अप एरो की दाबा आणि '''sp2b''' ला '''sp2c'''  ने बदला, 'एंटर' दाबा.

|-
| 09:41
|अंततः '''pi bond''' साठी, ऑर्बिटलचे नाव एडिट करून '''pz''' करा. 

|-
|09:48
| पॅनेलवर, सर्व 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' सह आपल्याकडे '''ethene'''  रेणू आहे.

|-
| 09:55
| हे स्लाइड 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' सह काही इतर रेणूंचे उदाहरण दाखवते.

|-
| 10:01
| अधिक माहितीसाठी, '''Jmol'''  स्क्रिप्ट' डॉक्यूमेंटेशन ची वेबसाईट पहा.

|-
| 10:08
| थोडक्यात

|-
| 10:10
| ह्या पाठात आपण शिकलो

|-
| 10:12
|  '''cyclohexane''' आणि '''cyclopentane'''  चे मॉडेल तयार करणे.

|-
| 10:17
|  '''benzene'''  चे मॉडेल तयार करणे.

|-
| 10:19
|  रेणूंची '''surface topology''' दाखवणे.

|-
|  10:23
|  आपण हे देखील शिकलो,  '''अटॉमिक ऑर्बिटल्स (s, p, d, f)''' दर्शवणे.

|-
| 10:29
| 'कंसोल' वर स्क्रिप्ट कमांड्स लिहून 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स'  '''(sp3, sp2 and sp)''' दर्शवणे.

|-
| 10:38
| असाईनमेंटसाठी

|-
| 10:40
|  '''2-Butene''' चा मॉडेल तयार करणे आणि 'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' दर्शवणे.

|-
| 10:45
|'मॉलिक्यूलर ऑर्बिटल्स' चे रंग आणि आकार बदलण्यासाठी  ''' lcaocartoon ''' कमांड तपासा.

|-
| 10:52
|कमांड्सच्या सूचीसाठी खालील लिंक पहा.

|-
| 10:57
| स्क्रीनवर दिसत असलेल्या लिंकवर उपलब्ध असलेला व्हिडिओ बघा. 

|-
| 11:01 
|ज्यामध्ये तुम्हाला प्रॉजेक्टचा सारांश मिळेल. 

|-
| 11:04
| जर तुमच्याकडे चांगली Bandwidth नसेल तर आपण व्हिडिओ download करूनही पाहू शकता.

|-
| 11:09
| स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट  टीम: 

|-
| 11:11
| Spoken Tutorial च्या सहाय्याने कार्यशाळा चालविते.

|-
| 11:15
| परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्रही दिले जाते. 

|-
| 11:19
| अधिक माहितीसाठी कृपया  contact [at] spoken hyphen tutorial dot org वर लिहा.

|-
|11:26
| "स्पोकन ट्युटोरियल प्रॉजेक्ट" हे "टॉक टू टीचर" या प्रॉजेक्टचा भाग आहे.

|-
| 11:30
| यासाठी अर्थसहाय्य National Mission on Education through ICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. 

|-
| 11:37
| यासंबंधी माहिती पुढील साईटवर उपलब्ध आहे. 

|-
| 11:42
|  मी रंजना भांबळे आपला निरोप घेते सहभागासाठी धन्यवाद.

|}