View source for PhET/C2/Energy-forms-and-changes/Marathi

{|border=1
||'''Time'''
||'''Narration'''

|- 
||00:01
|| नमस्कार. स्पोकन ट्युटोरियलच्या एनर्जी फॉर्म्स अँड चेंजेस सिम्युलेशन या पाठात आपले स्वागत. 
|- 
||00:07
|| या पाठात दाखवणार आहोत:  '''Energy Forms and Changes''' वरील '''PhET simulation'''. 

|- 
|| 00:15
|| या पाठासाठी मी:
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04, 
 
|- 
|| 00:23
|| जावा वर्जन 1.7, 

|- 
|| 00:27
|| फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे. 

|- 
|| 00:33
|| हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील भौतिकशास्त्राचे प्राथमिक ज्ञान असावे. 
|- 
||00:41
|| हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकणार आहोत: 

1. वास्तविक जीवनातील उर्जेची अक्षय्यता.

|- 
|| 00:50
||2. विविध पदार्थांच्या औष्णिक वाहकतेची तुलना करणे.

|- 
|| 00:55
|| 3. उर्जेच्या वेगवेगळ्या प्रकारांबद्दल माहिती घेणे.

|- 
||00:58
|| हे सिम्युलेशन वापरून:  

1. पदार्थ गरम किंवा थंड केले असता ऊर्जेचे वहन कसे होते ते पाहू.

|- 
|| 01:07
|| 2. उर्जा प्रणालीचा आराखडा बनवू.

|- 
|| 01:10
||3. ऊर्जा एका रूपातून दुसर्‍या रूपात कशी बदलते याचा अभ्यास करू.

|- 
|| 01:15
|| ऊर्जा म्हणजे वस्तूंवर कार्य करण्याची क्षमता.

|- 
|| 01:20
|| ही एक आदिश राशी आहे.

|- 
|| 01:23
|| SI सिस्टीममध्ये  ती  ज्यूल्समध्ये मोजली जाते.

|- 
|| 01:27
|| निसर्गात उर्जा अनेक प्रकारांमध्ये अस्तित्वात आहे. जसे की-

|- 
|| 01:32
|| यांत्रिक ऊर्जा,

|- 
|| 01:35
|| विद्युत ऊर्जा,

|- 
|| 01:38
|| औष्णिक ऊर्जा,

|- 
|| 01:40
|| प्रकाश ऊर्जा आणि

|- 
|| 01:42
|| रासायनिक ऊर्जा.


|- 
|| 01:45
|| सिम्युलेशन डाउनलोड करण्यासाठी दिलेली लिंक वापरा.

|- 
|| 01:50
|| मी डाऊनलोड्स फोल्‍डरमधे आधीच '''Energy Forms and Changes simulation''' डाउनलोड केले आहे.

|- 
|| 01:57
|| सिम्युलेशन चालू करण्यासाठी, टर्मिनल उघडा.

|- 
|| 02:01
||प्रॉम्प्टवर टाइप करा: '''cd Downloads''' आणि एंटर दाबा. 

|- 
|| 02:08
|| टाइप करा: '''java space hyphen jar space energy hyphen forms hyphen and hyphen changes underscore en dot jar''' आणि एंटर दाबा.
|- 
|| 02:24
|| एनर्जी फॉर्म्स अँड चेंजेस सिम्युलेशन उघडेल. 

|- 
||02:28
|| सिम्युलेशन स्क्रीनला वरती 2 टॅब आहेत- '''Intro''' आणि '''Energy Systems'''

|- 
|| 02:35
|| डीफॉल्ट स्वरूपात,  इंट्रो स्क्रीन उघडेल.

|- 
|| 02:39
|| इंट्रो स्क्रीन आपल्याला पदार्थ गरम किंवा थंड केल्यास औष्णिक उर्जा कशी वाहते हे सांगेल.

|- 
||02:47
|| स्क्रीनच्या डाव्या बाजूला तीन थर्मामीटर्सचा संच आहे.

|- 
||02:52
|| स्क्रीनच्या उजव्या बाजूला '''Energy Symbols''' चा चेक बॉक्स आहे.

|- 
|| 02:57
|| '''Energy Symbols''' च्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा.

|- 
|| 03:01
|| '''Iron''' ब्लॉक, '''Brick''' ब्लॉक आणि '''Water''' कंटेनरमधे उर्जा भाग दिसतील. 

|- 
|| 03:08
|| प्रत्येक पदार्थातील उर्जेच्या प्रमाणात त्यातील उर्जा भागांची संख्या असते.

|- 
|| 03:14
|| या सेटअपमध्ये, औष्णिक उर्जेच्या स्वरूपात ऊर्जेचे संक्रमण होत आहे.

|- 
|| 03:19
|| सिस्टीम गरम किंवा थंड करण्यासाठी दोन हीट रेग्युलेटर्स आहेत.

|- 
|| 03:24
|| हीट रेग्युलेटर्स स्टँडसह दिले आहेत.

|- 
||03:28
|| स्क्रीनच्या तळाशी ऍनीमेशनची गती नियंत्रित करण्यासाठी '''Normal''' आणि '''Fast Forward''' ही रेडिओ बटणे, 

|- 
|| 03:37
|| '''Play''' / '''Pause''' बटण, 

'''Step''' बटण आणि

'''Reset All''' बटण आपल्याकडे आहे. 

|- 
|| 03:42
|| स्टँडवर '''Water''' कंटेनर ड्रॅग करा.

|- 
|| 03:46
|| थर्मामीटर ड्रॅग करून कंटेनरला जोडा.

|- 
|| 03:50
|| आता पाणी तापविण्यासाठी हीट रेग्युलेटरचा '''slider''' वरच्या दिशेने ड्रॅग करून धरून ठेवा.

|- 
|| 03:57
|| तापमान वाढत असताना, पाण्याचे बाष्पीभवन होते आणि वाफ दिसून येते.

|- 
|| 04:04
|| हेही लक्षात घ्या की काही ऊर्जा भाग वातावरणात पसरतात.

|- 
|| 04:09
|| नंतर, पाणी थंड करण्यासाठी हीट रेग्युलेटरचा '''slider''' खालच्या दिशेने  ड्रॅग करून धरून ठेवा.

|- 
|| 04:16
|| तापमान कमी होत असताना, पाणी गोठते आणि बर्फ बनते.

|- 
|| 04:22
|| कंटेनर ड्रॅग करा आणि '''workbench''' वर ठेवा.

|- 
||04:26
|| आता '''Iron''' ब्लॉक ड्रॅग करा आणि पहिल्या स्टँडवर ठेवा.

|- 
|| 04:31
|| थर्मामीटर ड्रॅग करून '''Iron''' ब्लॉकवर ठेवा.

|- 
|| 04:35
|| '''Brick''' ब्लॉक आणि '''Water''' कंटेनर एका बाजूला हलवा.
|- 
|| 04:40
|| गरम करायला सुरू करण्यापूर्वी, '''Iron''' ब्लॉकमधील उर्जा भागांची संख्या लक्षात ठेवा.

|- 
|| 04:46
|| थर्मामीटरवर तापमानाचे निरीक्षण करा.
|- 
|| 04:50
|| '''Iron''' ब्लॉक गरम करण्यासाठी हीट रेग्युलेटरचा स्लाइडर वरच्या दिशेने ड्रॅग करून होल्ड करा.

|- 
|| 04:56
|| लक्षात घ्या, उष्णतेपासून उर्जा '''Iron''' ब्लॉकमधील उर्जा भागांमधे संक्रमित केली जाते.

|- 
|| 05:03
|| येथे, '''Iron''' ब्लॉकची अंतर्गत उर्जा वाढते.

|- 
|| 05:08
|| हे उष्णतेच्या स्त्रोतापासून '''Iron''' ब्लॉककडे जाणाऱ्या उष्णतेच्या प्रवाहामुळे होते.

|- 
||05:13
|| '''Iron''' ब्लॉकमधील काही उर्जा भाग वातावरणात पसरल्याचे लक्षात घ्या.

|- 
|| 05:19
|| त्यामुळे '''Iron''' ब्लॉकचे तापमान कमी होते.

|- 
|| 05:25
|| पुन्हा '''Iron''' ब्लॉकला जास्तीत जास्त तापमानात गरम करा.

|- 
|| 05:29
|| गरम केलेला '''Iron''' ब्लॉक ड्रॅग करा आणि '''Water''' कंटेनरमध्ये ठेवा.

|- 
|| 05:34
|| उर्जा भाग गरम '''Iron''' ब्लॉककडून पाण्यात प्रवास करतात.

|- 
|| 05:39
|| यामुळे '''Iron''' ब्लॉकचे तापमान कमी होते.

|- 
|| 05:44
|| पाणी गरम होऊन पाण्याचे तापमान वाढते.

|- 
|| 05:49
|| ही उष्णता संक्रमण प्रक्रिया पदार्थांमधे औष्णिक संतुलन होईपर्यंत चालूच राहते.

|- 
|| 05:55
|| प्रक्रिया वेगाने करण्यासाठी '''Fast Forward'''  पर्याय निवडू.

|- 
|| 06:03
|| आता पुन्हा हीट रेग्युलेटरवर '''Iron''' ब्लॉक ठेवा.

|- 
|| 06:08
|| '''Iron''' ब्लॉक थंड करण्यासाठी स्लाइडर खाली ड्रॅग करून होल्ड करा.

|- 
|| 06:13
|| थर्मामीटर किमान तापमानात पोहोचेपर्यंत '''Iron'''  ब्लॉक थंड करा.

|- 
||06:19
|| पुन्हा थंड झालेला '''Iron''' ब्लॉक '''Water''' कंटेनरमध्ये ठेवा.

|- 
|| 06:23
|| तापमानात झालेले बदल आणि ऊर्जा भागांचे झालेले संक्रमण लक्षात घ्या.

|- 
||06:29
|| आता दोन्ही ब्लॉक्स स्टँडवर ठेवा.

|- 
|| 06:33
|| थर्मामीटर ड्रॅग करून '''Brick''' ब्लॉकवर ठेवा.

|- 
|| 06:37
|| तापमानात जास्तीत जास्त वाढ होताना दिसेपर्यंत ब्लॉक एक-एक करून गरम करा.

|- 
|| 06:44
|| थर्मल संतुलन स्थापित होईपर्यंत प्रतीक्षा करा. तापमान कमी होत असल्याचे निरीक्षण करा.

|-
||06:53
|| '''Iron''' ब्लॉकमध्ये '''Brick''' ब्लॉकपेक्षा जास्त संख्येने उर्जा भाग आहेत हे लक्षात घ्या.

|- 
|| 06:59
|| '''Iron''' मध्ये '''Brick''' पेक्षा जास्त औष्णिक वाहकता असल्याचे सूचित होते.

|- 
|| 07:05
|| असाईनमेंट म्हणून: 

'''Iron''' ब्लॉक आणि '''Brick''' ब्लॉक यांना एकाच वेळी उष्णता द्या.

|- 
|| 07:13
|| गरम '''Brick'''  ब्लॉकच्यावर गरम '''Iron''' ब्लॉक ठेवा आणि निरीक्षण करून स्पष्टीकरण द्या.

|- 
|| 07:20
|| आता आपण '''Energy Systems''' स्क्रीनवर जाऊ.

|- 
|| 07:24
|| '''Energy Systems''' टॅबवर क्लिक करा.

|- 
|| 07:27
|| '''Energy Systems''' स्क्रीन उघडेल.

|- 
|| 07:31
|| हा स्क्रीन दररोजच्या जीवनातील उर्जेच्या अक्षय्यतेबद्दल कल्पना देतो.

|- 
|| 07:38
|| स्क्रीनच्या तळाशी उर्जा स्त्रोतांचा एक संच,

|- 
|| 07:43
|| विद्युत ऊर्जानिर्मिती प्रणाली आणि रिसीव्हर्स आहेत.

|- 
||07:50
|| '''Reset All''' बटण स्क्रीनच्या तळाशी उजव्या कोपऱ्यात उपलब्ध आहे.

|- 
|| 07:56
|| डीफॉल्ट स्वरूपात, स्क्रीनमध्ये ऊर्जा स्त्रोत म्हणून नळ, 
|- 
|| 08:02
|| विद्युत ऊर्जानिर्मिती प्रणाली म्हणून टर्बाइन आणि थर्मामीटर बसवलेला '''Water''' कंटेनर रिसीव्हर म्हणून दाखवला जातो.

|- 
|| 08:10
|| '''Energy Symbols''' चेकबॉक्सवर क्लिक करा.

|- 
|| 08:14
|| '''Forms of Energy''' पॅनेल दिसेल.

|- 
|| 08:18
|| '''Forms of Energy''' पॅनेल आपल्याला उर्जेचे विविध प्रकार ओळखण्यास मदत करते.

|- 
|| 08:24
|| नळ चालू करण्यासाठी आता निळा स्लायडर ड्रॅग करा.

|- 
|| 08:28
|| नळातून वाहणार्‍या पाण्यात यांत्रिक ऊर्जा आहे हे लक्षात घ्या.

|- 
|| 08:34
|| या यांत्रिक ऊर्जेमुळे टर्बाइन फिरते ज्यामुळे विद्युत ऊर्जा तयार होते.

|- 
|| 08:40
|| या उर्जेमुळे पाण्याचे तापमान वाढते.

|- 
|| 08:45
|| तापमान वाढत असताना, पाण्याचे बाष्पीभवन होते आणि वाफ दिसते.

|- 
|| 08:51
|| हे वातावरणात अधिक औष्णिक ऊर्जा देते.

|- 
|| 08:56
|| येथे, सिस्टीमची संपूर्ण ऊर्जा स्थिर राहिल्यामुळे ऊर्जा अक्षय्यता पाळली गेली आहे.

|- 
|| 09:02
|| चला आणखी एक ऊर्जा प्रणाली स्थापित करूया.

|- 
|| 09:06
|| येथे आपण सूर्य हा उर्जा स्त्रोत म्हणून निवडू.

|- 
|| 09:11
|| टर्बाइन काढून तिथे सोलर पॅनेल लावा.
|- 
|| 09:14
|| आता '''Water''' कंटेनरऐवजी इनकँडेसंट बल्ब निवडा.

|- 
|| 09:20
|| या प्रणालीमध्ये सुरुवातीला ढग नसतो.

|- 
|| 09:24
|| येथे, सूर्य हा प्रकाश उर्जेचा स्रोत आहे.

|-
||09:28
|| ही उर्जा सोलर पॅनेलद्वारे विद्युत ऊर्जा तयार करण्यासाठी शोषली जाते.

|- 
|| 09:34
|| या विद्युत उर्जेमुळे बल्ब प्रकाशमान होतात.

|- 
|| 09:38
|| इनकँडेसंट बल्ब विद्युत ऊर्जेचे अधिक प्रमाणात औष्णिक उर्जेत आणि अगदी कमी प्रमाणात प्रकाश ऊर्जेत रूपांतर करतो.

|- 
|| 09:47
|| कारण फिलामेंट गरम होत असते.

|- 
|| 09:51
|| आता इनकँडेसंट बल्बच्या जागी फ्लोरोसंट बल्ब लावा.

|- 
|| 09:56
|| फ्लोरोसंट बल्बच्या उर्जा निर्मितीचे निरीक्षण करा.

|-
|| 10:00
|| लक्षात घ्या की फ्लोरोसंट बल्ब अधिक प्रकाश उर्जा आणि कमी औष्णिक ऊर्जा देत आहे.

|- 
|| 10:07
|| म्हणून फ्लोरोसंट बल्ब अधिक कार्यक्षम आहे.

|- 
|| 10:11
|| आता सोलर पॅनेलवर ढगांचा परिणाम पाहूया.

|- 
|| 10:15
|| '''Clouds''' स्लायडर '''None''' ते '''Lots''' असा हळूहळू ड्रॅग करा.

|- 
|| 10:20
|| स्लाइडर ड्रॅग करताच ढग दिसू लागतील.

|-
||10:24
|| ढगांच्या उपस्थितीमुळे, सोलर पॅनेलवर प्रकाश उर्जा पोहोचत नाही.

|- 
|| 10:30
|| म्हणून विद्युत उर्जेची निर्मिती थांबते.

|- 
||10:34
|| असाईनमेंट म्हणून: 

'''cycle-generator system''' निवडा. 

|- 
|| 10:41
|| पायडल मारण्यासाठी सायकलस्वाराने खाणे का गरजेचे आहे हे सांगा. 

|- 
|| 10:47
|| वेगवेगळ्या सिस्टीम्स सेट करा आणि त्या काही काळ चालू राहू द्या.

|- 
|| 10:52
|| प्रत्येक यंत्रणेतील उर्जेतील बदलांचे निरीक्षण करा आणि आपली निरीक्षणे तक्त्यात लिहा.

|- 
|| 10:59
|| थोडक्यात,  

|- 
|| 11:02
|| एनर्जी फॉर्म्स आणि चेंजेस यावरील PhET सिम्युलेशन कसे वापरायचे हे या पाठात पाहिले.

|- 
|| 11:11
|| सिम्युलेशन वापरून आपण शिकलो,

1. वास्तविक जीवनातील उर्जेची अक्षय्यता.
|- 
|| 11:19
||2. विविध पदार्थांच्या औष्णिक वाहकतेची तुलना करणे.


|- 
|| 11:24
||3. उर्जेच्या वेगवेगळ्या प्रकारांबद्दल माहिती घेणे.


|- 
|| 11:27
|| सिम्युलेशन वापरून आपण,

1. पदार्थ गरम किंवा थंड होत असता ऊर्जेचे वहन कसे होते हे पाहिले.


|- 
|| 11:35
||2. उर्जा प्रणालीचा आराखडा बनवला.

|- 
|| 11:38
||3. ऊर्जा एका रूपातून दुसर्‍या रूपात कशी बदलते हे अभ्यासले.

|- 
|| 11:43
|| दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.

|- 
|| 11:52
|| स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उतीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते.  


|- 
|| 12:01
|| अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.

|- 
|| 12:05
|| कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.

|- 
|| 12:09
|| या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.

|- 
||12:17
|| या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.  अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.

|- 
|| 12:29
|| ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे.
सहभागासाठी धन्यवाद.  
|-
|}