GIMP/C2/How-To-Fix-An-Underexposed-Image/Khasi

Time	Narration
00:23	Ngi pdiang sngewbha sha ka “Meet The GIMP”.
00:25	Ka kyrteng jong nga ka dei John Nongkynrih.
00:32	Nga la ioh kane ka dur ryngkat bad ka e-mail na u Norman.
00:35	U ong ia nga ban save ia ka.
00:39	Kane ka dei ka bur ba u lah ioh hadien ba u la pyndonkam “RAW convertor” bad kane hangne ka dei ka dur kaba shisha.
00:48	Ia nujor bad ki dur, ka long kaba shai kaei kaba u Norman u la leh mynshuwa.
00:53	Nyngkong u lah rotate i aka dur bad nangta u la dep edit iaka dur ryngkat bad ka “curves” tool ban ioh iaka rong jong ka jingshai haka “foreground” kamon bad pyrshang ban nym pyndum ia ki lyoh.
01:09	Haba phi peit ha kane ka dur hangne, ki lyoh ki long kiba itynnad bha.
01:14	Nga itynnad ia ki bad nga lah pan na u ka jing bit ban pyni kane ka dur ha ka show bad nga pyrshang ban leh biang ia kane ka kam jong u bad nangta ngan pyrshang ban ioh ia ki lyoh kham bha, ha kane ka dur.
01:33	Tangba, nyngkong to ngin ia peit lada ngi lap kaei kaei ha ka jingtip jong ka EXIF shaphang kane ka dur kaban ai clue ia kaei kaba leit bakla.
01:43	Phi lah ban iohi ba ka dei ka Panasonic camera, bad kane ka camera ka don ka sensor kaba rit bha.
01:51	Phi lah ban buh kane ka camera ha ka pla shirt ka jong phi.
01:57	Bad hangne ngi ioh ki exposure data.
02:02	Shi hajar jong ka second “Exposure Time” bad Aperture ka dei 5.6.
02:09	Ka flash ka lah on bad ka camera ka khein ia ka jing mih jong ka flash hapoh ka dur.
02:16	Bad ka flash jong kum ki camera ba rit kam treikam bad kum ki scene.
02:24	Nga pyrkhat, phi dei ban donkam kaei kaei kum u nuclear bomb barit hadien jong phi naka bynta ka jing shai
02:36	Kane ka dur lah save ha ka JPEG bad ka ai sa kawei ka jingeh.
02:42	Kane ka jaka hangne kaba long kaba sngewtynnad bha ha ka liang jong kane ka dur, ka la long kaba dum bha namar jong ka JPEG compression.
02:53	Bad haba nga zoom hapoh ka horizon, nga lah ban iohi ka kam kaba lah batai bha tangba khyndiat ka jing shah pynnep palat bad hangtei ruh kumjuh ka jhaj ha ka horizon.
03:08	Ki lyoh ki long bniah bha tangba haba ngi leit ha ka liang kaba dum, phi iohi u dieng hangne tangba kam shai ei ei.
03:19	Kane ka dei namar JPEG ka ieh ki bynta jong ka dur kaba ka computer ka program ha ka camera kam da pyrkhat ba phin lah ban iohi.
03:32	Tangba nga kwah ban iohi kane ka kam hangne bad nga sahkut khyndiat bad ka JPEG compression namar ki jing bniah kiba lah jah hangne kin nym paw shuh.
03:45	Bad haba phi siat kane ka “raw”, phi kiar shibun ki jingeh bad ha ka jinghikai kaban wan ngan pyni ia phi ka “UF raw converter” bad kumno ban pyndonkam ia ka bad ka “gimp” bad nga tharai kata kan dei ka topic ba dei naka bynta ka jinghikai ka ban wan.
04:06	Nga load ka dur hapoh ka GIMP da kaba tan iaka hajrong ka toolbox hangne bad pynheh iaka window.
04:17	Mynta, ka step kaba nyngkong kan dei ka sizing ha kane ka dur khyndiat namar ka dur ka la heh palat baka jingmih ‘XCF’ file kan dei kham bun naka 40 mega bytes.
04:29	Sizing shapoh lah ban leh da kaba klik ha ka “Image” ha ka tool bar, jied “Scale Image” bad nga pynkylla ka “Width” to ong 1000 pixels bad haba nga press “Tab”, nga ioh ka “Height” kum 750 pixels bad nga don ka jing jied kaba best ka“Interpolation”, te nga klik ha “Scale”.
05:01	Press “shift + Ctrl + E” ban ioh ka dur kaba heh ha ka frame hangne bad mynta nga la pynkhreh n aka bynta ban edit ia kane ka dur.
05:11	Ka step ba nyngkong kan dei ban rotating.
05:14	Ha ki jinghikai ba ha shuwa, nga lah pyni ia phi ar tylli ki rukom ban rotate iaka dur bad mynta ka sngi ka dei ka por na ka bynta ka rukom kaba lai.
05:23	Te, nga bud iaka juh ka step ban zoom hapoh ka dur ha kaba nga lah ban iohi ka horizontal line bad ka horizontal line ka dei haka horizon namar horizon kum ka definition ka dei horizontal.
05:39	Nangta nga jied ka measurement tool naka toolbox bad ngam jied ka info. Window namar ka mih hajrong ha pdeng haka dur jong ka frame. Tangba nga lah ban ioh baroh ki jing tip hangne, hapoh, ha ka status bar.
06:01	Mynta, ban ioh ia ka angle jong ka horizon ka suk. Shu buh u cursor ha ka horizon, press u mouse button bad tan iaka.
06:15	Tan ia u lain sha kawei ka liang bad shna u lain ba long parallel sha ka horizon bad pyllait ia u button.
06:25	Peit ha ka jing bniah jong angle. Ha ka status bar bad nga iohi hangne ka angle ka dei 1.64°.
06:38	Mynta nga jied ka “Rotate” tool, shu klik hapoh ka dur bad type ha -1.64°(degrees), minus namar nga kwah ban khein i aka plus 1.64° (degrees).
06:58	Klik ha “Rotate” bad phi ioh ka dur ba lah shah rotate.
07:05	Tang ban shu test ia ka horizon, ngi tan shapoh ka scale bad ka dei horizontal.
07:14	Sa kawei ka step kan dei ka cropping iaka dur. Tangba ngam lah ban “crop” iaka dur mynta namar kane ka liang jong ka dur kam da shai. Te shisha ngam lah ban nujor kane ka kam.
07:31	Ngam tip hangno ban crop, te nyngkong shna kane ka liang jong ka dur kham shai khyndiat.
07:43	Nga kwah ban treikam bad ka “Curves” tool tangba shuwa kata nga shna ka copy jong ka “layer”.
07:50	Namar, haba ngi pyndonkam “curves” tool, ka jingtip ha ka dur ka la jah.
07:56	Te, wat nym leh ei ei bad ka dur kaba phim lah ban shim biang.
08:01	Te, nga lah rotate iaka tangba ha ka steps kaba hadien wat nym leh ei ei ha ka dur ba shisha.
08:08	Nyngkong, ngan edit ka bynta jong ka ryngkew; te nga khot ia kane ka layer “Land”. Bad klik arsien hapoh ka “field” ha kaba ka kyrteng ka lah don lypa bad nion return.
08:22	Mynta ka “layer” la pynkyrteng “Land”.
08:25	Nga jied ka “Curves” tool, klik hapoh ka dur bad mynta ngan wad ha ka dur.
08:34	Kane ka liang jong ki dur ka dei shisha ka liang kaba dum, wei phi lah ban bishar ia ka da kaba suk tangba u phlang hangne ruh u dum bha.
08:46	Ka um ka I kum ha kane ka liang jong ka gray scale hangne bad ka suin bneng kumba ka dei ha kane ka liang.
09:01	Te, nga hap ban pynshai ka ryngkew ha ka dur bad nga shu leh iaka da kaba tan ia kane shajrong.
09:15	Mynta, ka jingkylli kaba wan ha ka jing mut ka dei katno nga dei ban tan iaka namar haba nga leit shaba palat kan I artificial.
09:28	Bad lada nga kwah ban pyndait lang ka suinbneng bad ka ryngkew bad ka jingpher kaba heh ha ka curves, kan nym I kum ka dur kaba shisha.
09:40	Te, nga tan kane shapoh khyndiat.
09:44	To ngan pyrshang kane.
09:49	Kane ka I biang hangne.
09:52	Ka duriaw kam da shai than bad ka iingmane ruh kam da shai.
10:00	Te, nga klik ha “OK”.
10:06	Hadien ba nga lah edited ka liangjong ka ryngkew, to ngan leit sha ka suin bneng.
10:12	Te, sa shisien shna ka copy jong ka “layer” ba shisha bad shu pynkhih iaka hajrong bad pynkyrteng iaka “Sky”.
10:21	klik arsien ha ka “layer”, type ka kyrteng kum “Sky”, press return bad ngi ioh ka “Sky”.
10:28	Nga kwah ban edit tang ka “Sky layer” khlem ka jing pynsniew kawei ka layer bad ban leh ia katei, nga trei bad ka “layer mask”.
10:37	Right klik ha ka“Sky layer”, klik ha “Add Layer Mask” bad jied “White” layer mask i.e. “full opacity”. Kata ka dei, kane ka layer ka paw lut bad ka dei kaba lieh.
10:54	Nga kwah ban buhrieh ka layer jong ka ryngkew bad kumjuh ruh ngam kwah ka dong kaba nep hapdeng ka duriaw bad ka suinbneng bad naka bynta kata nga pyndonkam ka gradient tool.
11:07	Ka gradient ka dei tang ka kam hapdeng kaba iong bad ba lieh.
11:13	To ngin pyni ia phi kane haka scrap layer hangne.
11:34	Nga lah jied ka “Gradient tool ” bad kane ka dei ka kam kaba thymmai ba nga dang shu shem iaka da ka jing bakla katta haba phi klik arsien ha ka tool icon, ka jing jied jong ka tool kalah shah jied automatically.
11:50	Ngam tharai ka dei ka kam kaba thymmai naka bynta jong phi tangba ka dei naka bynta jong nga.
11:56	Ka kam ba bha ban tip.
11:59	Leit phai biang sha ka “Gradient tool”: haba nga tan kane ka lain hangne da kaba klik ha u mouse button na kadiang bad pyllait ia ka,
12:09	Ka jaka sha ka liangkadiang jong ka point ba sdang ka dap da kaba iong bad ka jaka ha ka laing kamon jong ka point ba kut ka dap da kaba lieh kaba dei sha kawei ka liang jong ka gradient.
12:26	Bad ka jaka hapdeng ba lieh bad ba iong ka dei ka series kaba pher jong ka grays bad la khot ia ka “gradient”.
12:38	Bad nga lah ban shna ka gradient kaba jrong lane ka gradient ba lyngkot.
12:44	Hangne ki dei ki “gradient” tools ba pher bad ngan neh bad kane kawei hangne, baiong bad ba lieh.
12:56	Bad ki don shibun ki lad hangne kum “Radial” ha kaba phi lah ban shna ka circle.
13:04	Ki don kham bun ki lad kiba phi lah ban pyndonkam.
13:10	Ka long kaba donkam ban wad kine ki lad jong kane ka tool.
13:15	Te, nga buh iaka shrong sha ka “Linear” bad nga delete ki lyngkhot layer hangne.
13:25	Mynta nga dang treikam ha ka “Sky layer” hangne, ka gradient la set na kaba iong sha kaba lieh, ban shana ka dur ban iohi lyngba sha kaba pynpaw iaka dur. Bad nga leit phai biang sha ka “layer” dialog bad check lada nga lah activate ka layer da lade namar ngam kwah ban paint ha ka dur kaba shisha.
13:54	Nga kwah ban paint ka “layer mask”
13:59	Bad jied ka “Zoom” tool ban zoom hapoh ka dur.
14:04	Kane donkam khyndiat ka jing practice.
14:14	Ngan sdang na kane ka point hangne bad kut hangne.
14:20	Nga kwah ban don ka gradient ba beit namar ka gradient ha kane ka rukom kan wanrah sha kata ka dur kaba ngam kwah.
14:32	Press “ctrl + z” ban “undo” ka step.
14:37	Te, nga press u “control” key bad mynta ka jing khih jong ka slider hangne la pyrkhing sha 5 degrees.
14:49	Te nga sdang shna ia ka naduh nangne haduh kane ka point.
14:58	Haba phi leit phai biang sha ka dur kaba heh, phi lah ban iohi ba kane ka dei ka “gradient” jong nga.
15:06	Bad haba nga switch off ia kiwei ki layers, tang ka liang kaba ha jrong jong ka dur ka paw ha ka layer ba halor bad kiwei ki dei ha ka background.
15:23	Tangba ngam tharai kane kan long kaba biang bha.
15:27	Kane ka kham I artificial khyndiat, te nga kwah ban shna ka suin bneng kham shai khyndiat mynta.
15:34	Ban leh ia katei, nyngkong nga hap ban deactivate Ka “layer mask” bad activate ka “layer” da lade naka bynta ban treikam ha ka. Lem kumta nga dei ban pundonkam “curves” tool ha ka layer mask.
15:48	Phi lah ban ithuh beit iaka liang kaba long active jong ka layer da ka frame ba lieh ha rud jong ka.
15:56	Te, to ngin ia pyrshang kane hangne.
15:59	Mynta ngi kwah ban pynshai ia ka suin bneng, te ngan tan ia kane shajrong .
16:12	Nga tharai kane ka kham I biang namar ka suinbneng ka shai bad ki artificial border hapdeng ka suin bneng bad ka duriaw ka jah noh.
16:29	Nga tharai kane kan treikam.
16.32	Te, to ngin ia nujor kane ka dur da kaba pynlip iaka layer jong ka suin bneng bad ki layers hapoh jong ka.
16:42	Phi lah ban iohi ka jing ia pher.
16:46	Kane ka dei ka dur kaba shisha.
16:50	Kane ka layer ka dei ka suin bneng kaba thymmai bad kane ka dei ka ryngkew ba thymmai ha rum.
16:57	Ka ryngkew lah ban pyndonkam kham bun khyndiat ka contras nga tharai tangba ngam pat tikna, te ngan hap ban pyrshang kane.
17:07	Te, shu klik arsien ha ka “Land” layer bad jied ka “Overlay” mode kaba ai ia phi kham bun khyndiat ka contras. Tangba kane ka lah long shaba palat, te nga slide shapoh ka “Opacity”.
17:25	Hato kane ka la kham I biang ne em ??tangba nga tharai kane ka biang.
17:33	Mynta nga don saw “layers”.
17:36	Ka “Background”, ka dur ba shisha kabym da kham donkam shuh, ka “Land” layer, ka “Land copy” bad ka “Sky” bad ka “Sky” ryngkat bad ka “layer mask”.
17:50	Bad nga lah ban pynkylla baroh kine ki values hangne, khlem ka jing duh iaka jingtip jong ka dur.
17:58	Katei ka long ka jing ioh kabu kaba biang bha ba pyndonkam ka “layers”.
18:03	Mynta naka bynta ka liang kaba khatduh “cropping”: u Norman u kwah ban crop i aka sha ka 7:5 ratio namar ha ka printer ka jong u u pyndonkam ka sla 7/5 inch
18:18	Te, to ngin ia leh ia kata. 7:5, ka “Fixed Aspect Ratio”.
18:27	Hangno ban crop?? Nga tharai nga lah klet hangno u Norman u cropped kane ka dur.
18:34	Te to ngin ia rai hangne.
18:36	Nga tharai, u dieng u dei ban kynthup lang bad u phlang ba tyrkhong u dei ban kynthup lang.
18:43	Te nga hap ban sdang hangne ha ka kyndong jong ka liang kadiang bad shu tan shajrong “Crop” tool.
18:58	Kane ka dei tang ka kam jong ka jing mad bad ym donkam ban leh bad ka pumping, kawei lah ban pule.
19:06	Ki don ki “Rule of Thirds”,
19:08	To ngan buh kane hapoh.
19:13	Hangne phi iohi, ka side ba ha khmat jong ka iing mane mynta ka dei kawei ka point ba kham sngewtynnad.
19:20	Hangne ka dei kaba kham long artistic “Golden sections” bad ka lah ban long kaba iarap tangba nga tharai kaba best ka dei tang ka khmat jong phi.
19:33	Nga tharai kane kantreikam.
19:37	Nga kwah ban save ka dur jong u kum ka dur JPEG.
19:42	Bad shuwa kata nga hap ban pyn nep iaka kham khyndiat.
19:47	Ki traces jong ka jing nep kiba la paw mynshuwa nga leh baroh ki manipulation jong nga kl la jah.
19:55	ki lain kiba lieh ki paw ban peit “hallows”.
20:00	Nga tharai, mynta ka por ruh ngan pyndonkam ka “Filters, Enhance, Sharpening” mode.
20:16	Kane ka dei ka mask kaba khlem shah pynnep, pynnep bad kiwei ki standard values pre-set.
20:24	Ngan sa leh ka mask bym pyn nep ha ka jing hikai ba hadien.
20:30	Nga khlem pat pyndonkam katei naka bynta katei, nga hap ban pule hi da lade
20:37	Te katei lah ban batai khyndiat shaphang jong ka.
20:44	Nga tharai kane ka treikam bha.
20:50	Nga lah ban leit bad save iaka dur.
21:02	Nga la type ki kam ba shutia mynta ka sngi.
21:10	OK. Nga tip baka JPEG kam lah ban leh iaka dur ryngkat bad shibunki layers te ka dur mynta la shah export bad baroh ki jing tip jong ka layer ki la jah.
21:22	Bad gimp ka shu ai ka jing husiar.
21:26	Bad nga tharai 85% quality ka bha.
21:31	Ka jing pynbeit kaba biang bha hapdeng ka file size bad ka quality jong ka dur.
21:39	Bad mynta, nga leit phai biang sha ka jing pynnep bad resizing ka dur sah kaei kaei kaba nga lah ban buh iaka haka blog naka bynta ka notes ban pyni.
21:55	Leit sha “Image”>>”Scale Image” bad nga kwah “Widht” jong 600 pixels
22:08	Shu “Scale” iaka.
22:11	Bad mynta nga pyn nep iaka sa shisien. Ka jing pyn nep ka dei ban dei ka step ba khatduh ha ka chain jong ka kam jong phi ba phi leh ha ka dur.
22:23	Ka dei shisha ka step ba khatduh.
22:33	Ka algorithm ka treikam bha tang lada phim kylla kano kano hadien kata.
22:39	Khlem resizing ruh.
22:41	To ngin ia peit ha kane.
22:47	Nga tharai nga lah ban don sa khyndiat.
22:52	Ka jing kut kumba ka long ha ka juh ka bhah,.
22:57	Nga long biang bad kane ka dur mynta. Nga save kane kum “.(dot)600” te khnang ba ngan dup tip kano ka dur ban buh ha ka blog hadien.
23:20	To ngin ia nujor ki 2 tylli ki dur.
23:23	Kane ka dei ka wei ba leh da u Norman bad kane ka dei kawei ba nga leh.
23:30	Ka suin bneng jong nga ka lah kham biang shisha bad nga tharai Norman u la leh ka kam kaba biang bha bad ka duriaw bad ka iing mane.
23:40	Bad ka jing khleh lang bad kane kan long ka dur kaba khraw bha.
23:47	Nga tharai nga lah leh palat khyndiat bad ka jing shai hangne.
23:54	Te, hangne nga lah wan biang ban pynbiang ka layer jongka duriaw ha ka rukom kaba suk.
24:00	Nga shna ka copy jong kaba shisha ha “Background” layer.
24:06	Pyn kyrteng ka layer sha ka “Sea”.
24:10	Mynta, nga tan iaka shajrong “Land” copy bad hapoh ka “Sky”.
24:16	Bad phi lah ban iohi mynta ka “Sky” layer kam shah bynta da tang kane ka ryngkew ka la shah bynta.
24:25	Tangba ngan mask ia katei shabar.
24:27	Ban leh ia katei, nga pyndap ka “layer mask”.
24:31	Right klik, “Add Layer Mask” bad mynta nga shim ka “Grayscale copy” jong ka layer.
24:40	Mynta phi iohi ka ryngkew hangne, ka kham shai.
24:45	Kam long long kumba ka don hangne tangba phi iohi ka jing kylla kaba heh ha ka um.
24:54	Bad mynta to ngin trei khyndiat ha ka layer mask hangne.
24:58	Klik ha “Show Layer Mask”.
25:01	Phi iohi hangne bad switch offka “Sky”.
25:05	Mynta nga jied ka “Curves” tool bad ngan adjust ka “curves” ha ka rukom bad ka ryngkew ka lah kham dum.
25:17	Bad ka duriaw bad ka suin bneng ka lah kham shai.
25:29	Mynta to ngin ia peit ha ka dur.
25:33	Ynnai klik “Show Layer Mask”.
25:39	Mynta phi iohi ba ka kham itynnad naka bynta ka ryngkew ryngkat bad khlem ka jing pher bad ka duriaw ka kham biang.
25:51	Mynta haba nga jied ka “Sea” layer phi lah ban iohi baka duriaw ka kham biang.
25:59	Mynta ngan pynkylla ki values ha ka dur da kaba pyndonkam ka “Curves” tool.
26:09	Bad nga tharai, nga dei ban
26:16	Ai ka duriaw kham bun ka contras khyndiat.
26:24	Kum kane hangne.
26:31	Ka jing kiew jong u slope hangne kadei bun ka contras ha ka dur.
26:37	Kane ka liang jong ka histogram ka dei ka duriaw.
26:41	Te, nga ioh hangne shibun ka contras.
26:49	Bad shu fiddle harud bad ka curve haduh ba kan neh khyndiat.
26:56	Nga khem pat pyrshang kane mynshuwa; te nga hap ban leh experiment hangne khyndat.
27:10	Nga tharai kane ka rukom ka kham biang ban iaka kam kaba nga lah leh mynshuwa.
27:17	Mynta to ngin ia peit ha u border hapdeng u maw hangne bad ka duriaw.
27:24	Nga don ka jing eh kaba heh hangtei mynshuwa.
27:28	Te mynta ka por nga lah jan ioh khlem jing paw “hallows”.
27:34	Bad haba nga zoom hapoh kane hangne,
27:41	Phi lah ban iohi kaei kaei kum “hallow” tangba ka shu surf ha ka beach hangne.
27:51	Kam don kaba thylli.
27:56	Ha ka jing pyrshang jong nga kaba nyngkong, nga pyrshang ban ioh ka jing pher hapdeng ka ryngkew duriaw bad ka suin bneng kham bun khyndiat.
28:05	Nga lah kum leh ia ka shaba palat.
28:08	Tangba kane ka rukom hangne, nga tharai, ka treikam kham bha. Te hato ka dang don kano kano kaba sah ban leh ?
28:18	Ka jing tip ba kham bun lah ban ioh na http://meetthegimp.org
28:25	Lada phi kwah ban phah ki jing ai jingmut, sngewbha thoh sha ka info@meetthegimp.org
28:35	Leit suk bad nga kyrmen ban iohi ia phi ha kawei ka por hadien.
28:41	Ma nga I John Nongkynrih, dubbing n aka bynta ka Spoken Tutorial project.

Contributors and Content Editors

John123