Difference between revisions of "PhET/C3/Photoelectric-Effect/Marathi"
From Script | Spoken-Tutorial
(First Upload) |
m |
||
| Line 524: | Line 524: | ||
|- | |- | ||
|| 12:03 | || 12:03 | ||
| − | || स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा | + | || स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते. |
|- | |- | ||
Latest revision as of 15:30, 9 January 2020
| Time | Narration |
| 00:01 | Photoelectric Effect या PhET सिम्युलेशन वरील पाठात आपले स्वागत. |
| 00:07 | या पाठात- Photoelectric Effect हे इंटरऍक्टिव्ह PhET सिम्युलेशन कसे वापरायचे हे शिकणार आहोत. |
| 00:15 | हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील विज्ञानाचे प्राथमिक ज्ञान असावे. |
| 00:22 | या पाठासाठी मी:
उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 14.04,
|
| 00:28 | जावा वर्जन 1.7, |
| 00:32 | फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 53.02.2 वापरत आहे. |
| 00:38 | हे सिम्युलेशन वापरून विद्यार्थी पुढील गोष्टी करू शकतील,
1. फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्टचा अभ्यास, |
| 00:44 | 2. Threshold frequency काढणे. |
| 00:47 | 3. स्टॉपिंग पोटेंशियल आणि वर्क फंक्शन काढणे. |
| 00:51 | 4. इलेक्ट्रॉन्सच्या करंट आणि उर्जेवर परिणाम करणाऱ्या घटकांचा अभ्यास. |
| 00:56 | जेव्हा विशिष्ट वारंवारतेचा प्रकाश धातुच्या पृष्ठभागावर पडतो तेव्हा इलेक्ट्रॉन्स बाहेर टाकले जातात. |
| 01:04 | बाहेर पडणाऱ्या इलेक्ट्रॉन्सची संख्या गतिज ऊर्जा मोजणाऱ्या डिटेक्टरद्वारे मोजली जाते. |
| 01:11 | दिलेली लिंक वापरून सिम्युलेशन डाऊनलोड करू.
|
| 01:15 | मी डाऊनलोड्स फोल्डरमधे फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्ट सिम्युलेशन आधीच डाऊनलोड केले आहे.
|
| 01:22 | टर्मिनल उघडा. |
| 01:24 | प्रॉम्प्टवर: cd Downloads टाईप करून एंटर दाबा. |
| 01:29 | पुढे: java space hyphen jar space photoelectric_en.jar टाईप करून एंटर दाबा. |
| 01:40 | Photoelectric Effect सिम्युलेशन उघडेल. |
| 01:44 | टर्मिनल बंद करू नका अन्यथा ही चालू प्रक्रिया बंद होईल. |
| 01:49 | पुढे जाण्यासाठी Cancel वर क्लिक करा. |
| 01:52 | हा फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्ट सिम्युलेशनचा इंटरफेस आहे. |
| 01:57 | या स्क्रीनच्या मेनूबारमधे- File, Options आणि Help हे मेनू आयटेम्स आहेत. |
| 02:05 | Options मेनूमधे, Show photons आणि Control photon number instead of intensity हे पर्याय आहेत. |
| 02:14 | स्क्रीनमधे एक दिवा आहे जो धातूच्या पृष्ठभागावर प्रकाश टाकतो. |
| 02:19 | संबंधित स्लायडर्स हलवून प्रकाशाची तीव्रता आणि तरंगलांबी बदलू शकतो. |
| 02:26 | संबंधित बॉक्सेसमधे प्रकाशाची तीव्रता आणि तरंगलांबीच्या व्हॅल्यूज देऊ शकतो. |
| 02:33 | Photoelectric इफेक्ट प्रयोग निर्वात कक्षात केला जातो. |
| 02:38 | एका निर्वात कक्षात धातूचा पृष्ठभाग आणि इलेक्ट्रॉन्सची गतिज उर्जा मोजणारा डिटेक्टर ठेवला आहे. |
| 02:48 | विद्युत मंडलात एक बॅटरी आणि विद्युतप्रवाह(करंट) मोजणारे उपकरण जोडलेले आहे. |
| 02:53 | बॅटरीबरोबर एक व्होल्टेज स्लायडर दिला आहे. |
| 02:58 | स्क्रीनच्या खालील भागात Play/Pause आणि Step ही बटणे आहेत. |
| 03:04 | स्क्रीनच्या उजवीकडे आपल्याला धातू निवडण्यासाठी Target ड्रॉप डाऊन बॉक्स दिसेल. |
| 03:11 | डीफॉल्ट रूपात, सोडियम हा Target धातू निवडला आहे. |
| 03:16 | निकालांच्या अचूकतेसाठी Intensity स्लायडर 50% वर हलवू. |
| 03:23 | Options मेनूमधे Show photons पर्यायावर क्लिक करा. |
| 03:28 | प्रकाश हा फोटॉन्सच्या रूपात पडत आहे. |
| 03:34 | Show photons पर्याय अनचेक करा. |
| 03:36 | डीफॉल्ट रूपात, wavelength स्लायडर 400 नॅनोमीटरवर आहे. |
| 03:42 | प्रकाश सोडियम धातूच्या पृष्ठभागावर पडताच इलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडताना दिसत आहेत. |
| 03:48 | येणारे रेडिएशन आणि इलेक्ट्रान्सचे बाहेर पडणे यात वेळाचे अंतर नसते. |
| 03:54 | हे इलेक्ट्रान्स डिटेक्टरकडे जातात. |
| 03:58 | शून्य व्होल्टेजसाठी करंटची व्हॅल्यू 0.071 दाखवत आहे. |
| 04:05 | Graphs खाली पुढील चेक बॉक्सेस आहेत - |
| 04:09 | Current Vs battery voltage, |
| 04:12 | Current Vs light intensity, |
| 04:15 | Electron energy Vs light frequency. |
| 04:19 | Current vs battery voltage चेकबॉक्सवर क्लिक करा. |
| 04:23 | current vs battery voltage चा आलेख आपल्याला दिसेल. |
| 04:29 | आलेखावरील लाल ठिपक्याचे निरीक्षण करा. |
| 04:32 | voltage स्लायडर हळूहळू 0 पासून 6 व्होल्ट्स पर्यंत ड्रॅग करा. |
| 04:38 | आपण व्होल्टेज वाढवत नेले तरी करंट स्थिर राहतो हे लक्षात घ्या. |
| 04:44 | हे लाल रंगाच्या रेषेने दाखवले आहे. |
| 04:48 | जसे आपण व्होल्टेज वाढवत जातो, फोटोइलेक्ट्रॉन्सची गती वाढते. |
| 04:53 | प्रकाशाची तीव्रता करंटवर कसा परिणाम करते ते पाहू. |
| 04:58 | Current vs light intensity चेकबॉक्सवर क्लिक करा. |
| 05:03 | Intensity स्लायडर 90% पर्यंत ड्रॅग करा. |
| 05:08 | तीव्रता वाढवली असता करंट सरळ रेषेत वाढतो हे लक्षात घ्या. |
| 05:14 | हे हिरव्या रंगाच्या रेषेने दाखवले आहे. |
| 05:18 | प्रकाशाची तीव्रता वाढवली असता फोटोइलेक्ट्रिक करंटचे परिमाण वाढते. |
| 05:24 | आता करंटची व्हॅल्यू 0.127 आहे. |
| 05:30 | Intensity स्लायडर पुन्हा 50% वर ड्रॅग करा. |
| 05:35 | आता Electron energy Vs light Frequency आलेखाच्या चेकबॉक्सवर क्लिक करा. |
| 05:42 | wavelength स्लायडर UV भागाच्या दिशेला ड्रॅग करा.
आलेखाचे निरीक्षण करा. |
| 05:49 | इलेक्ट्रॉन्सची उर्जा वारंवारतेनुसार सरळ रेषेत वाढत आहे हे बघा. |
| 05:55 | हे निळ्या रेषेने दाखवले आहे. |
| 05:59 | करंटमधील बदलाचे निरीक्षण करा. |
| 06:02 | वारंवारतेतील वाढ फोटोइलेक्ट्रॉन्सची उर्जा वाढवते. |
| 06:08 | वारंवारता वाढल्यामुळे फोटॉन्सकडून इलेक्ट्रॉन्सला मिळालेली उर्जा वाढलेली आहे. |
| 06:15 | याचा परिणाम इलेक्ट्रॉन्सची गतिज उर्जा वाढण्यावर होतो. |
| 06:21 | Camera आयकॉनवर क्लिक करा. |
| 06:24 | स्नॅपशॉट विंडो उघडेल. |
| 06:27 | हा Graphs आणि Experimental Parameters बद्दलची माहिती देईल. |
| 06:33 | हा स्नॅपशॉट वापरून आपण आलेखातील विविध सेटिंग्जची तुलना करू शकतो. |
| 06:39 | स्नॅपशॉट विंडो बंद करा. |
| 06:42 | आता आपण Threshold Frequency कशी मिळवायची याबद्दल जाणून घेऊ.
|
| 06:48 | फोटोइलेक्ट्रिक परिणामासाठी प्रत्येक धातूला एक न्यूनतम वारंवारता आहे. |
| 06:55 | ह्या वारंवारतेला Threshold Frequency म्हणतात जी ʋ०(न्यू झिरो) ने दाखवली जाते. |
| 07:01 | Threshold Frequency च्या खाली फोटोइलेक्ट्रीक इफेक्ट दिसू शकत नाही. |
| 07:07 | wavelength स्लायडर विजिबल रिजनच्या दिशेला ड्रॅग करा. |
| 07:12 | कोणत्या तरंगलांबीला इलेक्ट्रॉन बाहेर पडणे थांबते याचे निरीक्षण करा. |
| 07:18 | आपल्या लक्षात येईल की 540 nm ला सोडियममधून इलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडणे बंद झाले आहे. |
| 07:25 | wavelength च्या बॉक्समधे 539 nm टाईप करून निरीक्षण करा. |
| 07:32 | सोडियम धातूच्या पृष्ठभागावरून 539 nm वर इलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडायला सुरूवात होईल. |
| 07:39 | याचा अर्थ सोडियमसाठी 539 nm ही threshold wavelength आहे. |
| 07:45 | येथे करंटची व्हॅल्यू शून्य आहे. |
| 07:49 | आता threshold frequency ची व्हॅल्यू मिळवू. |
| 07:54 | येथे wavelength नॅनो मीटर्स(nm) मधे दाखवली आहे. |
| 07:58 | मी 10 च्या वजा 9 व्या घाताने गुणून ती व्हॅल्यू मीटर्समधे रूपांतरित करणार आहे. |
| 08:05 | पुढील सूत्र वापरून Threshold frequency काढता येऊ शकते. |
| 08:10 | 0.56 गुणिले 10 चा 15 वा घात Hz इतकी सोडियमची Threshold frequency आहे. |
| 08:18 | आता Target म्हणून Platinum निवडू. |
| 08:22 | ड्रॉप डाऊन ऍरोवर क्लिक करून Platinum हा पर्याय निवडा. |
| 08:26 | या wavelength वर आपल्याला फोटोइलेक्ट्रॉन्स बाहेर पडताना दिसत नाहीत. |
| 08:31 | इलेक्र्टॉन बाहेर पडायला सुरूवात होईपर्यंत स्लायडर UV भागात ड्रॅग करा. |
| 08:39 | कमी wavelength च्या भागात wavelength स्लायडर ड्रॅग करा. |
| 08:45 | लक्षात घ्या की विविध उर्जेचे इलेक्ट्रॉन्स मोठ्या संख्येने बाहेर पडत आहेत. |
| 08:52 | सर्वोच्च उर्जा असलेले इलेक्ट्रॉन्स बघण्यासाठी Show only highest energy electrons च्या चेकबॉक्स वर क्लिक करा. |
| 09:00 | विविध उर्जांचे इलेक्ट्रॉन्स दाखवण्यासाठी तो बॉक्स अनचेक करा. |
| 09:05 | असाईनमेंट म्हणून, Platinum ची Threshold Frequency काढा. |
| 09:11 | आता आपण work function आणि stopping voltage ची किंमत काढू. |
| 09:17 | वर्क फंक्शन म्हणजे फोटोइलेक्ट्रिक परिणाम सुरू होण्यासाठी लागणारी न्यूनतम उर्जा. |
| 09:24 | वेगवेगळ्या धातूंसाठी वेगवेगळ्या वर्क फंक्शन व्हॅल्यूज असतात. |
| 09:29 | हे ϕ0(फाय झिरो) ने दाखवले जाते. |
| 09:32 | ϕ0= hʋ0 (फाय झिरो बरोबर h गुणिले न्यु झिरो) हे वर्क फंक्शनचे सूत्र आहे. |
| 09:38 | low ionization enthalpy व्हॅल्यूज असलेल्या मूलद्रव्यांची वर्कफंक्शन कमी असतात.
उदाहरणार्थ: लिथियम, सोडियम, पोटॅशियम, रुबिडियम, सिसियम. |
| 09:51 | सोडियमचे वर्क फंक्शन काढूया. |
| 09:55 | w0 = hʋ0 हे सूत्र वापरून वर्क फंक्शन काढता येते. |
| 10:04 | सोडियमचे वर्क फंक्शन 2.31 eV (इलेक्ट्रॉन व्होल्टस) इतके आहे. |
| 10:10 | तसेच कॅल्शियमचे वर्क फंक्शन 2.9 eV (इलेक्ट्रॉन व्होल्टस) इतके आहे.
|
| 10:17 | स्टॉपिंग पोटेंशियल हे इलेक्ट्रॉन्स दुसऱ्या बाजूला पोचण्यापासून रोखणारे ऋण व्होल्टेज असते. |
| 10:26 | स्टॉपिंग पोटेंशियलला फोटोइलेक्ट्रिक करंट शून्य होतो. |
| 10:31 | सोडियमचे स्टॉपिंग पोटेंशियल कसे काढायचे ते पाहू. |
| 10:37 | टारगेट ड्रॉपडाऊनमधे सोडियम धातू निवडा. |
| 10:41 | wavelength स्लायडर, सोडियमची threshold wavelength,
539 नॅनो मीटर पर्यंत ड्रॅग करा. |
| 10:51 | व्होल्टेज स्लायडर ऋण व्होल्टेजकडे ड्रॅग करा. |
| 10:56 | कुठल्या व्होल्टेजला इलेक्ट्रॉन्स डिटेक्टरपासून उलट फिरतील? |
| 11:01 | -0.01 V(व्होल्टस) ला इलेक्ट्रॉन्स डिटेक्टरपासून उलट फिरतील. |
| 11:08 | -0.04 व्होल्टसवर सोडियममधून एकही इलेक्ट्रॉन उत्सर्जित होत नाही याचे निरीक्षण करा. |
| 11:16 | असाईनमेंट म्हणून, झिंक, कॉपर आणि कॅल्शियमचे वर्क फंक्शन काढा. |
| 11:22 | त्याच धातूंचे स्टॉपिंग पोटेंशियलदेखील काढा. |
| 11:27 | थोडक्यात,
या पाठात आपण, Photoelectric Effect, या PhET सिम्युलेशनबद्दल शिकलो. |
| 11:36 | हे सिम्युलेशन वापरून आपण शिकलो :
फोटोइलेक्ट्रिक इफेक्ट, |
| 11:41 | Threshold Frequency काढणे, |
| 11:44 | स्टॉपिंग पोटेंशियल आणि वर्क फंक्शन काढणे, |
| 11:48 | आणि इलेक्ट्रॉन्सच्या करंट आणि उर्जेवर परिणाम करणाऱ्या घटकांचा अभ्यास.
|
| 11:54 | दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल.
हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता. |
| 12:03 | स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते. |
| 12:13 | अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा. |
| 12:17 | कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा. |
| 12:22 | या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
|
| 12:31 | या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे.
अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे. |
| 12:43 | ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे.
सहभागासाठी धन्यवाद. |
