PhET/C2/Color-Vision/Marathi

Time	Narration
00:01	Color Vision, या PhET इंटरऍक्टिव्ह सिम्युलेशन्स वरील पाठात आपले स्वागत.
00:08	या पाठात, Color Vision, , या PhET इंटरऍक्टिव्ह सिम्युलेशन्सचे प्रात्यक्षिक बघणार आहोत.
00:17	या पाठासाठी मी: उबंटु लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टीम वर्जन 16.04,
00:25	जावा वर्जन 1.8
00:29	फायरफॉक्स वेब ब्राउजर वर्जन 60.0.2 वापरत आहे.
00:35	हा पाठ समजण्यासाठी, माध्यमिक शाळेतील भौतिक आणि जीवशास्त्राचे प्राथमिक ज्ञान असावे.
00:41	सिम्युलेशनद्वारे आपण कलर व्हिजन पाहू- जेव्हा मानवी डोळा, पांढरा प्रकाश
00:50	वर्णपटातील दिसणारे भिन्न रंग
00:55	वर्णपटातील भिन्न रंगांचा दृश्य प्रकाश आणि फिल्टर्स
01:00	तांबडा, हिरवा आणि निळा प्रकाश स्वतंत्रपणे किंवा एकत्र करून पाहतो.
01:06	कृपया या ट्युटोरियलबरोबर दिलेले अतिरिक्त माहिती बघा. सुरूवात करूया.
01:14	दृश्य प्रकाश विद्युत चुंबकीय स्पेक्ट्रमचा एक भाग मानवी डोळ्याद्वारे दृश्य प्रकाश म्हणून ग्रहण केला जातो.
01:25	ह्या भागाची व्याप्ती 380 पासून 760 नॅनोमीटर्सपर्यंत आहे.
01:33	दृश्य वर्णपटाचे रंग VIBGYOR म्हणून लक्षात ठेवले जाऊ शकतात.
01:39	जांभळा, पारवा, निळा, हिरवा, पिवळा, नारिंगी, तांबडा
01:47	सर्वात कमी तरंगलांबी (सर्वाधिक वारंवारता) जांभळ्या रंगाची असते.
01:53	सर्वाधिक तरंगलांबी (सर्वात कमी वारंवारता) तांबड्या रंगाची असते.
01:59	सर्व रंग एकत्र झाल्यावर पांढरा प्रकाश मिळतो.
02:04	दिलेली लिंक वापरून सिम्युलेशन डाऊनलोड करू.
02:09	मी डाऊनलोड्स फोल्डरमधे Color Vision हे सिम्युलेशन आधीच डाऊनलोड केले आहे.
02:16	सिम्युलेशन उघडण्यासाठी, color-vision_en.html या फाईलवर राईट क्लिक करा.
02:23	Open With Firefox Web Browser हा पर्याय निवडा. ब्राऊजरमधे फाईल उघडेल.
02:32	हा Color Vision सिम्युलेशनचा इंटरफेस आहे.
02:37	आता आपण इंटरफेस पाहू.
02:41	इंटरफेसमधे दोन स्क्रीन्स आहेत- Single Bulb RGB Bulbs
02:49	Single Bulb स्क्रीनवर क्लिक करा.
02:53	Single Bulb स्क्रीनवर उजवीकडे तोंड असलेली एक व्यक्ती दिसेल. गळ्याच्या खाली दोन लहान प्रतिमा आहेत.
03:04	त्यातली पहिली हायलाईट केली आहे. ही आपल्याला त्या व्यक्तीचा चेहरा दाखवते.
03:11	दुसर्‍या प्रतिमेवर क्लिक करा. हायलाईट केल्यावर ती व्यक्तीच्या मेंदूतील क्रॉस सेक्शन दाखवते.
03:20	डोळ्यापासून मेंदूच्या वेगवेगळ्या भागात पसरलेल्या optic मज्जातंतूंचे निरीक्षण करा.
03:28	कलर व्हिजन, प्रकाशग्रहण करणाऱ्या रेटिनातील Cone पेशी तरंगलांबींच्या काही रेंजसाठी संवेदनशील असतात.
03:39	पाने हिरव्या सोडून दृश्य प्रकाशाच्या इतर सर्व तरंगलांबी शोषून घेतात.
03:46	520 नॅनोमीटर्स तरंगलांबीचा हिरवा प्रकाश परावर्तित केला जातो आणि डोळ्यापर्यंत पोहोचतो.
03:54	येथे M किंवा गॅमा प्रकारचे cones कार्यान्वित केले जातात.
03:59	cones कडून दृश्य माहिती optic मज्जातंतूमार्फत रेटिनल गॅंग्लियाला पाठविली जाते.
04:07	दोन optic मज्जातंतू optic chiasma मध्ये एकमेकांना भेटतात आणि पुढे जातात.
04:14	आता त्यांना optic' ट्रॅक्टस म्हटले जाते आणि ते थलॅमसमधील synapse मधे प्रवेश करतात.
04:21	त्यानंतर ते मेंदूच्या मागील बाजूस असलेल्या occipital lobe मध्ये primary visual cortex पर्यंत पोचतात.
04:30	आपण सिम्युलेशनवर परत जाऊ.
04:34	त्या व्यक्तीच्या मस्तकावरील लंबवर्तुळाचे निरीक्षण करा.
04:39	व्यक्तीस दिसणारे रंग तिथे भरलेले असतील.
04:44	लक्षात घ्या, तळाशी Play/Pause बटण आणि त्यापुढे Step बटण आहे.
04:51	रीसेट बटण आपल्याला परत सुरवातीस नेईल.
04:55	त्या व्यक्तीच्या डोळ्यासमोरील टॉर्च किंवा फ्लॅशलाईट पहा.
05:01	चालू आणि बंद करण्यासाठी टॉर्चवर तांबडे बटण आहे.
05:06	फ्लॅशलाईटवरील पहिल्या बल्बवर क्लिक करा.
05:11	हा पांढरा प्रकाश आहे. फ्लॅशलाईटच्या तांबड्या बटणावर क्लिक करा.
05:18	फ्लॅशलाईटच्याखाली असलेली पहिली प्रतिमा डीफॉल्टरूपात हायलाईट केलेली आहे.
05:24	ह्यात प्रकाशझोत(बीम) दाखवला जातो.
05:28	फ्लॅशलाईटच्याखाली असलेल्या दुसर्‍या प्रतिमेवर क्लिक करा.
05:33	हे फोटॉनच्या रूपात प्रकाश दर्शवेल.
05:38	Pause बटणावर क्लिक करा. Step बटण सक्रिय असल्याचे पहा.
05:45	फोटॉन्सची पायरीपायरीने होणारी हालचाल पाहण्यासाठी Step बटणावर क्लिक करा.
05:51	फ्लॅशलाईटमधून बीमवर परत येण्यासाठी पहिल्या प्रतिमेवर क्लिक करा.
05:57	त्या व्यक्तीच्या डोक्यावर असलेल्या पांढर्‍या लंबवर्तुळाचे निरीक्षण करा.
06:02	म्हणजे त्या व्यक्तीला फ्लॅशलाईटमधून येणारा प्रकाश पांढरा दिसतो आहे.
06:08	फ्लॅशलाईटवरील दुसर्‍या बल्बवर क्लिक करा. दृश्य वर्णपटाचे सर्व रंग स्लायडर बल्ब कलरवर पहा.
06:19	बल्ब कलर स्लायडर एका टोकाकडून दुसऱ्या टोकापर्यंत न्या.
06:24	ज्या रंगावर हँडल ठेवलेले आहे ते फ्लॅशलाईटच्या प्रकाशाचा रंग ठरवते.
06:31	लक्षात घ्या, त्या व्यक्तीच्या डोक्यावरील लंबवर्तुळे त्याच रंगाने भरलेली आहेत.
06:38	बल्ब कलर स्लायडर ड्रॅग करून त्या व्यक्तीस दिसणारा रंग तुम्ही बदलू शकता. बल्ब कलर स्लायडर उजवीकडील तांबड्या रंगावर ड्रॅग करा.
06:50	त्या व्यक्तीच्या समोर एक toggle switch आहे तो पहा. तो Filter Color स्लायडरला जोडलेला आहे.
06:59	लक्षात घ्या की Filter Color स्लायडरमधे सुध्दा दृश्य वर्णपट आहे.
07:06	toggle switch वर क्लिक करा. फ्लॅशलाईटपासून निघणाऱ्या बीमच्या मार्गावर एक फिल्टर दिसेल.
07:16	Filter Color स्लायडर एका टोकापासून दुसऱ्या टोकापर्यंत ड्रॅग करा.
07:21	ज्या रंगावर हँडल ठेवलेले आहे ते फिल्टरचा रंग दर्शविते.
07:28	लक्षात घ्या, फिल्टर तांबडा आहे आणि तो तांबडा बीम पुढे पाठवत आहे. त्या व्यक्तीला देखील दिवा तांबडा दिसत आहे.
07:38	Bulb Color स्लायडर जांभळ्या रंगाकडे ड्रॅग करा. फ्लॅशलाईटमधून जांभळा प्रकाश बाहेर येईल.
07:56	परंतु फिल्टर तांबडा असल्यामुळे, त्या व्यक्तीपर्यंत कोणताही प्रकाश पोचत नाही.
07:52	म्हणजेच त्या व्यक्तीला प्रकाश दिसत नाही.
07:56	फिल्टर कलर स्लायडर डाव्या टोकाकडील जांभळ्या रंगावर ड्रॅग करा.
08:02	फिल्टर जांभळ्या रंगाचे झालेले दिसेल आणि जांभळा प्रकाश त्या व्यक्तीकडे पाठवला जाईल. त्या व्यक्तीला जांभळा प्रकाश दिसत आहे.
08:13	बल्ब कलर स्लायडर उजव्या टोकाकडील तांबड्या रंगावर ड्रॅग करा.
08:19	अजूनही फिल्टर जांभळाच राहिला आहे परंतु प्रकाशाचा बीम तांबडा झाला आहे.
08:26	परंतु जांभळा फिल्टर तांबड्या रंगाचा प्रकाश पुढे पाठवत नसल्याने, त्या व्यक्तीस प्रकाश दिसत नाही.
08:35	दोन्ही स्लायडर्स विविध रंगांवर ड्रॅग करून कुठल्या रंगाचा प्रकाश पुढे पाठवला जातो ते पहा.
08:43	तुम्हाला दिसेल की जेव्हा दोन्ही स्लायडर्स एकाच किंवा जवळील रंगावर असतात तेव्हा प्रकाश पुढे पाठवला जातो.
08:53	फिल्टर स्वतःच्या रंगाची तरंगलांबी वगळता इतर सर्व तरंगलांबींचा प्रकाश अडवतो.
09:01	फिल्टरच्या रंगांसाठी ट्रान्समिशन जास्तीत जास्त असते तर जवळच्या तरंगलांबींसाठी कमी होते.
09:09	असाईनमेंट म्हणून, फ्लॅशलाईटसाठी पांढरा प्रकाश निवडा आणि विविध फिल्टर्समधून पुढे जाणाऱ्या प्रकाशाचे रंग पहा.
09:22	आता इंटरफेसच्या तळाशी असणाऱ्या RGB Bulbs स्क्रीनवर क्लिक करा.
09:29	येथेही तुम्हाला उजवीकडे तोंड असलेल्या व्यक्तीचे चित्र दिसेल. माणसाच्या मेंदूचा क्रॉस सेक्शन दाखवण्यासाठी दुसऱ्या प्रतिमेवर क्लिक करा.
09:41	इंटरफेसच्या तळाशी Play/Pause, Step आणि Reset ही बटणे दिसतील.
09:49	स्क्रीनवर तीन स्लायडर्स आणि तीन फ्लॅशलाईटस दिसतील. सर्व स्लायडर्स न्यूनतम पातळीवर सेट केलेले आहेत.
10:00	सर्वात वर एक तांबडा, मधे दुसरा हिरवा आणि सर्वात खाली निळा स्लायडर आहे.
10:10	तांबडा स्लायडर सर्वाधिक पातळीपर्यंत ड्रॅग करा.
10:15	तांबड्या स्लाइडरच्या पुढील फ्लॅशलाइटमधून तांबडे फोटॉन कसे बाहेर पडतात ते पहा.
10:22	फोटॉन त्या व्यक्तीच्या डोळ्यापर्यंत पोहोचतात आणि त्या व्यक्तीला दिवा तांबडा दिसतो.
10:28	हिरवा स्लायडर सर्वाधिक पातळीपर्यंत ड्रॅग करा. तांबडे आणि हिरवे फोटॉन तांबड्या आणि हिरव्या स्लायडर्सच्या पुढील फ्लॅशलाईट्समधून बाहेर पडताना दिसतील.
10:41	तांबडा आणि हिरवा रंग मिळून पिवळा रंग तयार होतो. तांबड्या आणि हिरव्या प्रकाशासाठी संवेदनशील cones सक्रिय असल्यामुळे त्या व्यक्तीला रंग पिवळा दिसेल.
10:53	Pause बटणावर क्लिक करा.
10:56	निळा स्लायडर सर्वाधिक पातळीपर्यंत ड्रॅग करा.
11:00	Play बटणावर क्लिक करा. तिन्ही रंग मिसळल्यामुळे त्या व्यक्तीला प्रकाश पांढरा दिसतो हे पहा.
11:11	थोडक्यात,
11:14	या पाठात, Color Vision, , या PhET इंटरऍक्टिव्ह सिम्युलेशन्सचे प्रात्यक्षिक बघितले.
11:22	सिम्युलेशनद्वारे आपण कलर व्हिजन पाहिली- जेव्हा मानवी डोळ्याने, पांढरा प्रकाश
11:31	वर्णपटातील दिसणारे भिन्न रंग
11:35	वर्णपटातील भिन्न रंगांचा दृश्य प्रकाश आणि फिल्टर्स
11:40	तांबडा, हिरवा आणि निळा प्रकाश स्वतंत्रपणे किंवा एकत्र करून पाहिला.
11:46	असाईनमेंट म्हणून, हे 6 रंग मिळविण्यासाठी तांबडा, निळा आणि हिरवा स्लायडर ऍडजस्ट करा.
11:55	या स्कीम्सची रचना करण्यासाठी तुम्ही कोणती RGB रंगसंगती वापराल?
12:01	इंटरनेटवर रंगचक्राची प्रतिमा पहा.
12:06	पुढील स्कीम्ससाठी रंगसंगती निवडा.
12:11	दिलेल्या लिंकवरील व्हिडिओमधे स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्टचा सारांश मिळेल. हा व्हिडिओ डाऊनलोड करूनही पाहू शकता.
12:20	स्पोकन ट्युटोरियल प्रोजेक्ट टीम, स्पोकन ट्युटोरियलच्या सहाय्याने कार्यशाळा चालवते. ऑनलाईन परीक्षा उत्तीर्ण होणा-या विद्यार्थ्यांना प्रमाणपत्र देते. अधिक माहितीसाठी कृपया येथे लिहा.
12:35	कृपया या फोरममध्ये आपल्या टाईम क्वेरीज पोस्ट करा.
12:40	या प्रकल्पाला पंडित मदन मोहन मालवीय नॅशनल मिशन ऑन टीचर्स अँड टिचिंग यांनी अंशतः अनुदान दिले आहे.
12:49	या प्रोजेक्टसाठी अर्थसहाय्य NMEICT, MHRD, Government of India यांच्याकडून मिळालेले आहे. अधिक माहिती या लिंकवर उपलब्ध आहे.
13:03	ह्या ट्युटोरियलचे भाषांतर मनाली रानडे यांनी केले असून आवाज --- यांचा आहे. सहभागासाठी धन्यवाद.

Contributors and Content Editors

Manali