Health-and-Nutrition/C2/Hand-expression-of-breastmilk/Gujarati

From Script | Spoken-Tutorial
Revision as of 17:13, 14 August 2019 by Bharat636 (Talk | contribs)

(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)
Jump to: navigation, search
Time
Narration
00:01 છાતીનું દૂધ હાથેથી દબાવીને કાઢવા પરના સ્પોકન ટ્યુટોરીયલમાં તમારું સ્વાગત છે.
00:06 આ ટ્યુટોરીયલમાં આપણે શીખીશું છાતીનું દૂધ કાઢવાના ફાયદાઓ.
00:11 છાતીનું દૂધ હાથેથી કેવી રીતે કાઢવું.
00:15 માતાએ છાતીનું દૂધ કેટલી વખત કાઢવું જોઈએ.
00:20 છાતીના સખત પણાથી રાહત માટે છાતીના દૂધને દબાવીને કાઢવુ ઉપયોગી છે.
00:25 ડીંટડીના સોજાની સારવાર માટે અને ડીંટડીના ફરતે આવેલ ઘટ્ટ વિસ્તાર પરની સુખીચામડીની સમસ્યા માટે
00:31 ધવડાવતી વખતે માતાની સોજયેલી ડીંટડી જો ખૂબ દુખતી હોય તો બાળકને ધવડાવવા માટે
00:38 માતાના છાતીના દૂધ પુરવઠાને વધારવા માટે અથવા જાળવવા માટે
00:42 માતા જયારે બહાર કામે જાય છે ત્યારે બાળક માટે છાતીનું દૂધ ઉપલબ્ધ રાખવા માટે
00:49 બાળકને પૂર્ણ છાતી સાથે જોડાવા મદદ કરવા માટે જે કે ડીંટડી ફરતે આવેલ ઘટ્ટ વિસ્તારને પોચો બનાવવા માટે થાય છે.
00:56 બાળકને બીજી છાતીથી ધવડાવવા પહેલા પહેલી છાતી પૂર્ણપણે ખાલી થઈ છે કે નહીં તે તપાસ કરવા.
01:05 બાળક માટે પોષણ પૂરક આહાર આપવા માટે- પાણી અથવા ગાયના દૂધના બદલે છાતીનું દૂધ આપો.
01:14 અને દૂધ પીવડાવવામાં મદદ કરો - અવિકસિત શિશુને
01:18 બીમાર બાળકોને
01:20 એ બાળકોને જે નબળા હોય
01:22 એ બાળકો જેમનો હોઠ/ અથવા જડબું (તાળવું) ચિરાડ પડેલું હોય.
01:27 બાળકો જેમને ઊંડી રીતે જોડાવવામાં મુશ્કેલી થતી હોય
01:32 હવે ચાલો છાતીનું દૂધ કેવી રીતે કાઢવું એ શીખીએ.
01:37 માતા માટે સૌથી વધારે આગ્રહ કરવામાં આવેલ રીત એ છે જેમાં હાથનો ઉપયોગ કરીને છાતી દબાવીને દૂધ કાઢવું
01:44 કારણકે આ પદ્ધતિથી ડીંટડી ફરતે આવેલ ઘટ્ટ વિસ્તારને ઓછી તકલીફ થશે
01:51 સાથે જ, આ પદ્ધતિ માટે કોઈપણ સાધન જોઈતું નથી. તો માતા આ ક્યાં પણ અને ક્યારે પણ કરી શકે છે.
02:00 દાબીને છાતીનું દૂધ કાઢવું એક શીખવાનું કૌશલ્ય છે અને તે અભ્યાસથી સુધરતું રહેશે.
02:08 છાતી જો પોચી હોય તો હાથ વડે છાતીથી દૂધ કાઢવું સરળ રહે છે.
02:13 તેથી માતાએ પ્રસૂતિ પછીનાં પહેલા કે બીજા દિવસે આ કુશળતા શીખવી જોઈએ.
02:21 છાતીથી દૂધ કાઢવા પહેલા, માતાએ નીકળેલા દૂધને સંગ્રહ કરવા માટે સ્ટીલ કે કાંચનું વાસણ તૈયાર રાખવું જોઈએ.
02:29 તેણે પહોળા મોઢાવાળુ કપ, ગ્લાસ, જગ કે જાર પસંદ કરવું જોઈએ.
02:36 તેણે પસંદ કરેલા વાસણને સાબુ અને પાણીથી ધોવું જોઈએ
02:41 ત્યાર પછી તેણે ક્યાં તો વાસણને ઉકળતા પાણીમાં રાખવું જોઈએ અથવા ઉકળતું પાણી વાસણમાં રાખીને તેને અમુક મિનિટો માટે છોડી દેવું જોઈએ.
02:52 ત્યારબાદ તેણે વાસણને પૂર્ણપણે સુકવવું જોઈએ અથવા વણવાપરેલા ચોખ્ખા કપડા વડે લુછવું જોઈએ..
03:02 બરતનને વાપરેલા કપડા જેવું કે રસોડાનું કપડું તેનાથી લૂછવું ના જોઈએ.
03:10 ચોખ્ખું વાસણ પૂર્ણપણે સુકાઈ જાય પછી આગળનું પગલું છે છાતીમાંથી દૂધ કાઢવું.
03:17 માતાએ તેના દૂધને પ્રવાહિત કરવામાં મદદ કરવા માટે, આરામદાયક સ્થિતિ અનુભવી જોઇએ અને તેના બાળકથી ભાવનાત્મક રીતે જોડાયેલી હોવી જોઈએ.
03:26 માતા આપેલનો પ્રયાસ કરી શકે છે:

તે શાંત અને ખાનગી રીતે અથવા સહાયક મિત્ર સાથે બેસી શકે છે.

03:34 કેટલીક માતાઓ એવી માતાઓના જૂથ સાથે સરળતાથી દૂધ કાઢી શકે છે જેઓ પણ દૂધ કાઢી રહી હોય .
03:41 તે તેના બાળકને ખોળામાં તેનો સ્પર્શ રાખીને પણ બેસી શકે છે.
03:46 અથવા તે તેના બાળક તરફ જોઈ શકે છે અથવા તેના બાળકનો અવાજ સાંભળી શકે છે.
03:53 કોઈક વખતે - તેના બાળકના ફોટા તરફ જોવું અથવા તેના બાળકના કપડાં સુંઘવું પણ મદદ કરી શકે છે.
04:00 તે ગરમ સૂથિંગ (હળવું સુખદાયી પીણું) લઇ શકે છે, પરંતુ પીણું કોફી, કડક ચા, દારૂ અથવા કોઈપણ ઉત્તેજીત પ્રકારનું ન હોવું જોઈએ.
04:12 સાથે જ તે તેની છાતીને ગરમી આપી શકે છે જેથી તેનાં દૂધ વહેવામાં મદદ મળે.
04:17 તેની છાતીને ગરમી આપવા માટે, તેણે ગરમ પાણીમાં ભીંજવેલું કપડું તેની છાતીઓ પર લગાડવું જોઈએ અથવા ગરમ પાણીથી નહાવું જોઇએ.
04:28 તે તેની ડીંટડીઓ અને તેની ફરતે આવેલા ઘટ્ટ વિસ્તારને ઉત્તેજિત કરી શકે છે તે માટે તેણે-

તેને હળવેથી ખેંચવી જોઈએ અથવા તેના પર પોતાની આંગળીઓ ફેરવવી જોઈએ..

04:38 તે ગોળાકાર નો ઉપયોગ કરીને તેની છાતી ને માલીશ કરી શકે છે

તે ગોળાકારમાં તેની આંગળીનો ઉપયોગ કરીને તેની છાતિને માલિશ કરી શકે છે.

04:44 માતા તેની પીઠને ઘસવા માટે મદદ માટે પુછી શકે છે.
04:47 પીઠને ઘસવા માટે માતાએ આપેલ કરવું જોઈએ-

નીચે બેસવું, આગળની તરફ નમવું,

04:53 ટેબલ પર તેની સામે તેના હાથ વાળવા અને તેના હાથ પર માથાને મૂકવું.


05:01 તેણે છાતી પરથી કપડું ઉતારેલું હોવું જોઈએ અને તે ઢીલું લટકતું હોવું જોઈએ.
05:07 મદદગારે માતાની કરોડની બંને બાજુએ ઘસવું જોઈએ.
05:12 તેણે આગળની બાજુએ ભિંસેલા અંગૂઠા સાથે તેની બંધ મુઠ્ઠીનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
05:17 તેણે તેના અંગુઠા વડે મજબૂતીથી નાની ગોળાકાર હલચલમાં દબાવવું જોઈએ.
05:25 તેણે કરોડની બંને બાજુએ એક જ સમયે ગળાથી ખભા સુધી માલિશ કરવી જોઈએ.
05:34 તેણે આ બે કે ત્રણ મિનિટ માટે કરવું જોઈએ.
05:38 આ તમામ પગલા છાતીનું દુધ કાઢવામાં મદદરૂપ થાય છે.
05:43 છાતીનું દૂધ કાઢવાની આ પદ્ધતિને "ઓક્સીટોસિન રિફ્લેકસ" અથવા "લેટ ડાઉન રિફ્લેક્સ" કહેવાય છે.
05:51 "ઓક્સિટોસિન રિફ્લેક્સ" શરૂ થયા બાદ માતાએ તેના હાથ પૂર્ણ રીતે ધોઈને સૂકવવા જોઈએ.


05:59 ત્યારબાદ માતાએ આરામદાયક સ્થિતિમાં બેસવું જોઈએ.
06:04 તેણે આગળની તરફ સેજ નમવું જોઈએ
06:07 તેણે બરતનને તેની છાતી નજીક પકડવુ જોઈએ.
06:11 હવે તેણે તેનો અંગુઠો અને આંગળીઓને તેની છાતી પર C આકારની પકડમાં બાજુએથી મૂકવી જોઈએ.
06:20 તે કોઈપણ છાતીને પકડવા તેનો કોઈપણ હાથ વાપરી શકે છે અને પહેલા હાથનાં થાકી જવા પર તે બીજા હાથનો ઉપયોગ કરી શકે છે.
06:29 છાતી પકડતી વખતે તેનો અંગૂઠો છાતીની ઉપરની બાજુએ હોવો જોઈએ
06:35 અને તેની આંગળીઓ છાતીના નીચેની બાજુએ અંગૂઠાથી વિરુદ્ધ હોવી જોઈએ.
06:42 તેનો અંગુઠો, ડીંટડી અને આંગળીઓ હંમેશા સીધી રેખામાં હોવી જોઈએ.
06:48 અને ડીંટડી અંગુઠા અને તર્જની વચ્ચે હોવી જોઈએ.
06:54 અહીં ૨ આંગળીઓનું અંતર હોવું જોઈએ-

ડીંટડી અને તેના અંગુઠા વચ્ચે અને ડીંટડી અને તેની આંગળીઓ વચ્ચે

07:04 આંગળીઓ જો ડીંટડીથી ખૂબ નજીક હોય તો દૂધ વધુ સમય સુધી વહેશે નહીં.
07:10 માતા ત્યારે વધુ દૂધ નીકાળે છે જ્યારે-

તે ડીંટડી ફરતે આવેલ ઘટ્ટ વિસ્તારની નીચે આવેલી દૂધની નસો દબાવે છે.

07:19 આ ચિત્રમાં, માતા તેની જમણી છાતી તેના જમણા હાથ વડે યોગ્ય રીતે પકડી રહી છે.
07:27 હવે, તેણે તેની છાતીને અંદરની બાજુએ છાતીની દિવાલ સુધી દબાવવી જોઈએ જે માટે સ્થિર દબાણ આપવું જોઈએ.
07:36 ત્યારબાદ હાથને હલાવ્યા વગર હળવેથી અંગૂઠા અને આંગળીઓ વચ્ચે છાતીને દબાવવું જોઈએ,
07:44 અને ત્યારબાદ છાતી પરથી દબાણ હટાવવુ.
07:48 માતાએ આ ૩ પગલાં ફરી વાર કરવા જોઈએ-

પાછળ તરફ દબાવવું, દબાવવું અને છોડવું

07:56 પાછળથી છાતીની દીવાલ તરફ દબાવવાનું પ્રથમ પગલું એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
08:02 ફક્ત ડીંટડીની તરફ દબાવવાથી ખૂબ ઓછા પ્રમાણમાં દૂધ નીકળશે.
08:07 પરંતુ જ્યારે છાતીને પાછળની તરફ દબાવવામાં આવે છે ત્યારે, ઘટ્ટ છાતીની પેશીઓથી દૂધ છૂટે છે.
08:15 પરંતુ ખૂબ ઉંડુ દબાવવાનું ટાળો કારણ કે તેનાથી દૂધની વાહિનીઓ જામ થઈ શકે છે.
08:23 જ્યારે માતા તેના હાથ વડે છાતીનું દૂધ કાઢવાનું શરૂ કરે છે ત્યારે પહેલી વખતે કદાચ અત્યંત ઓછા દૂધના ટીપાઓ બહાર આવી શકે છે.
08:30 જેમ "લેટ ડાઉન રીફલેક્સ" શરૂ થાય છે તેમ દૂધ ગળવાનું શરૂ થાય છે.
08:36 પ્રથમ કેટલાક પ્રયાસોમાં, દૂધનું ગળવું કે ધીમેથી આવવુ એ સામાન્ય છે.
08:42 પછીથી છાતીનું દૂધ વહેણમાં વહી શકે છે.

કારણકે ધવડાવવાં સાથે, છાતીનું દૂધ કાઢવું એક કૌશલ્ય છે જે અભ્યાસ વડે આવી શકે છે.

08:53 કોલોસ્ટ્રમ, જન્મ પછીનું પહેલું દૂધ, ફક્ત ટીપાઓમાં આવી શકે છે પરંતુ તે નવજાત શિશુઓ માટે પૂરતું છે.
09:01 જાડું, ઘણીવાર પીળાશ પડતું દૂધ, જેમાં બાળક માટે પુષ્કળ સુરક્ષાત્મક ફાયદાઓ આવેલા છે.
09:08 માતાએ આ ૩ પગલાંઓ ત્યાં સુધી ફરી કરવા જોઈએ જ્યાં સુધી દૂધનો પ્રવાહ ફરીથી ટીપા જેવો ના થાય.
09:16 ત્યારબાદ, છાતીના અન્ય ભાગોમાંથી દૂધ કાઢવા માટે તેણે તેની આંગળીઓને ફરીથી ગોઠવવી જોઈએ.
09:23 તે અનુભવી શકે છે કે છાતીનો કયો ભાગ ભરેલો લાગે છે, અને તે વિસ્તારને દબાવી શકે છે.
09:30 તેણે એક છાતીથી ઓછામાં ઓછું ૩ થી ૫ મિનિટ સુધી દૂધ ત્યાં સુધી નીકાળવું જોઈએ જ્યાં સુધી દૂધનો પ્રવાહ ઓછો ન થઈ જાય.
09:38 ત્યારબાદ તેણે બીજી છાતીથી તમામ વિસ્તારથી દૂધ સમાન રીતે કાઢવું જોઈએ.
09:45 અને ત્યારબાદ ફરીથી બંને છાતીથી બીજી વખત દૂધ કાઢવું જોઈએ.
09:51 બંને છાતીઓથી પર્યાપ્ત માત્રામાં દૂધ નીકાળવામાં 20થી 30 મિનિટ લાગે છે.
09:57 તેને વધુ સમય પણ લાગી શકે છે, ખાસ કરીને પહેલા કેટલાક દિવસોમાં. કારણકે તે દિવસોમાં, ખૂબ જ ઓછું દૂધ બની શકે છે.
10:07 ઓછા સમયાંતરે દૂધ નીકાળવાનો પ્રયાસ ન કરવો તે મહત્વપૂર્ણ છે
10:12 યાદ રાખો, હાથથી દૂધ નીકાળવાથી ઇજા અનુભવવી ન જોઈએ.

જો ઇજા અનુભવાય છે, તો તકનીક ખોટી છે.

10:21 છાતીની પેશીઓ નાજુક હોય છે.
10:24 ડીંટડીની તરફે, ચામડી પર, આંગળીઓ ઘસવાનું, ફેરવવાનું કે ખેંચવાનું ટાળો.

આનાથી છાતીની સોરનેસ (સોજો ) થઈ શકે છે.

10:36 ડીંટડી ફરતે આવેલ ઘટ્ટ વિસ્તાર પર ચામડીને કસવાનું કે તાણવાનું ટાળો.
10:42 સાથે જ ડીંટડીને સ્કવિઝ કરવાનું (નિચોડવું) અથવા ખેંચવાનું ટાળો.
10:46 ડીંટડીને દબાવવાથી અથવા ખેંચવાથી પૂરતું દૂધ નીકળી શકતું નથી.
10:51 બાળક ફક્ત ડીંટડીને ચૂસે આ તેના જેવું જ છે .
10:57 છાતીનું દૂધ નીકાળ્યા બાદ માતાએ બરતનને સાફ કપડા વડે અથવા પ્લેટથી આવરી લેવું જોઈએ.
11:04 ત્યારબાદ તેણે તેની છાતીનાં દૂધને સુરક્ષિત રીતે પછીના ઉપયોગ માટે સંગ્રહ કરવું જોઈએ.
11:09 છાતીના દૂધને સુરક્ષિત રીતે સંગ્રહ કરી અને સંગ્રહિત કરેલ છાતીના દુધને બાળકને પીવડાવવાનું બીજા અન્ય ટ્યુટોરીયલમાં સમજાવવામાં આવ્યુ છે .
11:19 ચાલો હવે ચર્ચા કરીએ કે માતાએ કેટલીવાર દૂધ નીકાળવું જોઈએ.
11:24 ઉદ્દેશ્ય જો દૂધના પુરવઠાને શરૂ કરવાનું અને જાળવવાનું હોય અથવા જન્મ સમયે ઓછું વજન ધરાવતા બાળકોને અથવા બીમાર નવજાત શિશુઓને ધવડાવવાનો હોય ત્યારે -
11:35 તેણે પ્રસુતિ બાદ જેટલી જલ્દી હોઈ શકે એટલા જલ્દી દૂધ કાઢવાનું શરૂ કરવું જોઈએ.
11:40 તે પહેલી વખતે કોલોસ્ટ્રમના અમુક ટીપાઓ જ નીકાળી શકે છે.
11:45 આનાથી છાતીના દૂધનો પુરવઠો શરૂ થવામાં મદદ મળે છે.
11:48 આ જન્મ બાદ બાળકને તરત ધવડાવવુ એના જેમ જ કાર્ય કરે છે.
11:54 માતાએ તે પોતે જેટલું થઈ શકે એટલું નીકાળવું જોઈએ.

અને એટલી વાર જેટલું તેનું બાળક ધાવશે.

12:02 આ ઓછામાં ઓછું દર ૨ થી ૩ કલાકે હોવું જોઈએ, જેમાં રાત્રીનો પણ સમાવેશ થાય છે.
12:08 દૂધ નીકાળવા વચ્ચે જો લાંબો સમય અંતર હોય તો, તે પૂરતી માત્રામાં દૂધ ઉત્પન્ન કરવામાં સક્ષમ હોઈ શકતી નથી..
12:16 આગળ, ઉદ્દેશ્ય જો માતાના દૂધનો પુરવઠો બને એ હોય તો -

અને જો લાગતું હોય કે તે અમુક અઠવાડિયા બાદ ઓછું થઈ રહ્યું છે તો:

12:25 તેણે બાળકને ધવડાવ્યા બાદ તુરત દર ૧ થી ૨ કલાકે છાતીનું દૂધ નીકાળવું જોઈએ અને
12:33 જો બાળકની ૩ કલાકથી વધારે સુવાની અપેક્ષા છે, તો તે ધાવણ વચ્ચે દુધ કાઢી શકે છે.
12:43 ઉદ્દેશ્ય જો છાતીનાં સખતપણા, અથવા કામ પર હોય ત્યારે છાતીથી દૂધ ગળવા જેવી સમસ્યાઓના લક્ષણોથી મુક્તિ પામવાનો હોય તો:

માતાએ જરૂર હોય એટલું જ દૂધ નીકાળવું જોઈએ.

12:53 ઉદ્દેશ્ય જો ડીંટડીની ચામડીને સ્વસ્થ રાખવાની હોય તો:

માતાએ છાતીના દૂધના અમુક ટીપા તેની ડીંટડી પર ઘસવા માટે નિકાળવા જોઈએ.

13:02 તેણે આ નાહ્યા પછીથી અને ધવડાવ્યા બાદ કરવુ જોઈએ.
13:07 ઉદ્દેશ્ય જો માતા કામ પર હોય ત્યારે તેના બાળક માટે દૂધ રાખી મૂકવાનું હોય તો:
13:14 માતાએ પુરવઠાને ચાલુ રાખવા માટે મદદ મળે એ માટે કામ પર હોય ત્યારે દૂધ કાઢવું જોઈએ.
13:20 અને માતાએ કામ પર જતાં પહેલા છાતીનું દૂધ કાઢવું જોઇએ અને સંભાળ રાખનાર માટે બાળકને આપવા હેતુ રાખવું જોઈએ.
13:29 આ કરવા માટે - માતા અમુક અઠવાડિયા પહેલા યોજના કરી શકે છે જો તેની પાસે ફ્રીજ હોય..
13:34 તે વધારે દૂધ કાઢી શકે છે અને તેને પછીથી વાપરી શકાય એ માટે સંગ્રહી શકે છે.
13:39 બાળક ધાવી લીધા પછી પણ માતા દૂધ કાઢી શકે છે.
13:44 માતાએ દરેક ધાવણ માટે આશરે ૬૦ થી ૯૦ મીલીલિટર દૂધ રાખવુ જોઈએ.
13:51 માતા જો પહોંચ બહાર હોય ત્યારે વધુ છાતીનું દૂધ બાળકની જરૂર અનુસાર આપી શકાય છે.
13:57 યાદ રાખો, હાથથી દબાવીને જેટલું વધુ દૂધ કાઢવામાં આવશે -

દૂધ નીકળવું એટલું વધુ સરળ રહેશે, દૂધ નીકળવું વધુ ઝડપી રહેશે.

14:07 અને માતા વધુ દૂધ ઉત્પન્ન કરશે.
14:11 અહી આ ટ્યુટોરીયલનો અંત થાય છે. જોડાવાબદલ આભાર.

Contributors and Content Editors

Bharat636